Toespraak Dekker (OCW) Teacher Summit

Toespraak | 13-03-2013

Dames en heren, goedenavond, beter gezegd: ahoy!

• Van harte welkom in het Scheepvaartmuseum. U bent allemaal in stijl gekomen, over het water. Dat is een historisch verantwoorde weg hiernaartoe, want dit monumentale gebouw werd in 1656 in gebruik genomen als pakhuis van de marine. Hier lagen kanonnen, zeilen, vlaggen en scheepsuitrusting voor de oorlogsvloot opgeslagen. Van hieruit werden de schepen bevoorraad die uitvoeren om de Nederlandse belangen op de wereldzeeën te verdedigen, en die grote zeeslagen uitvochten - vooral met Frankrijk en Engeland. Gelukkig werken onze landen tegenwoordig vreedzaam samen.
• Dit zogenoemde ‘Zeemagazijn’ werd gebouwd in de Gouden Eeuw, een periode van enorme bloei en welvaart voor ons land. Met de grootste haven ter wereld, was Amsterdam toen het centrum van internationale zeevaart. En nu is Amsterdam met deze Summit voor een paar dagen het internationale centrum van Teaching Profession.
• In de 17e eeuw was Nederland een echte handelsnatie. Daar zijn we toen rijk mee geworden. En u ziet die rijkdom nog steeds terug in de prachtige panden aan de Amsterdamse grachten. Onderwijs was destijds niet cruciaal voor het ontwikkelen van onze handelsgeest, en daarom eerder luxe dan noodzaak. In de grote steden had je particuliere lagere scholen waar de kinderen van welgestelde ouders leerden lezen en rekenen.
• Toen was onderwijs alleen voor de ‘happy few’, maar vandaag de dag is het niet langer iets exclusiefs. Onderwijs is nu voor alle kinderen. In de Gouden Eeuw dreef de wereldeconomie op handel. Toen ging het vooral om goederen als goud, zilver, graan, specerijen, slaven, opium (!), koffie en thee; maar vier eeuwen later is kennis uitgegroeid tot het hoogste goed. De landen die deelnemen aan deze Summit, zijn allemaal kennislanden geworden. Kennis is de motor achter onze economie, en onderwijs levert hiervoor de brandstof.
• Goed onderwijs is cruciaal voor ons welzijn en onze welvaart: en goed onderwijs wordt gemaakt door de leraren. Zij spelen een sleutelrol, zij hebben onze toekomst elke dag voor zich – in hun klaslokalen. Leraren staan aan de wieg van ieders ontwikkeling. Zij zijn de spil in de belangrijke, vormende jaren van onze jeugd. Zij inspireren en motiveren onze kinderen om het beste uit zichzelf te halen.

Dames en heren,

• Vanmiddag is een boeiend programma van start gegaan. We hebben het gehad over ‘teacher quality’, en dat is ook het hoofdonderwerp voor de twee sessies van morgen. Natuurlijk waren er stevige discussies, dat hoort erbij. Maar waar we het allemaal over eens zijn, dat is het enorme belang van goed onderwijs, en het feit dat de leraar de meest bepalende factor is voor de kwaliteit van het onderwijs.
• We zijn bij deze Summit met de 25 best presterende onderwijslanden en de vijf snelste stijgers samengekomen om elkaar over en weer feedback te geven, om elkaar scherp te houden op kwaliteit. In feite is dit een grote, internationale ‘peer review’. En ik ben blij dat zoveel mensen met hart voor het onderwijs daaraan deelnemen, om elkaar te inspireren en te motiveren.

Dames en heren,

• Ik begon deze toespraak met de Gouden Eeuw, en ik wil er ook weer eindigen. Het onderwijs was toen nog lang niet zo breed ontwikkeld. Maar men begon er wél al over na te denken. In ons land leefde een van de eerste geleerden die zich bezig hield met vakdidaktiek: Jan Amos Comenius. Een Tsjechische filosoof die zijn land had moeten verlaten en een veilig heenkomen vond in Nederland. In zijn gedachten over didactiek stond het visuele centraal, hij was de eerste die aantoonde hoe belangrijk de combinatie van beeld en woord was voor het aanleren van taal.
• Ik wil hier tot slot wijze woorden van Comenius aan u meegeven. Een nogal poëtisch geformuleerde gedachte over educatie, en daarom des te mooier om te citeren:
  “The proper education of the young does not consist in stuffing their heads with a mass of words, sentences, and ideas dragged together out of various authors, but in opening up their understanding to the outer world, so that a living stream may flow from their own minds, just as leaves, flowers, and fruit spring from the bud on a tree.”
• Kinderen hebben allemaal talenten. Maar die moeten ze eerst ontdekken, en dat gaat niet altijd vanzelf. Daar hebben ze volwassenen voor nodig, die de talenten naar boven brengen. Volwassenen die het maximale uit elk kind willen halen. Die kinderen laten zien dat ze méér kunnen dan ze zelf misschien dachten. We zien deze mensen in het onderwijs. Dat zijn de bevlogen leraren, die kinderen inspireren en helpen om hun dromen na te jagen. Dat zijn de mensen, die Comenius ruim vier eeuwen geleden al voor ogen moet hebben gehad. En met die gedachte wil ik u een inspirerende avond toewensen, en smakelijke voortzetting!