Toespraak Van Rijn (VWS) bij afscheid directeur Sociaal en Cultureel Planbureau Paul Schnabel

Toespraak | 11-03-2013

Koninklijke hoogheden,

excellenties,

dames en heren,

beste Paul,

Hoe gaat het met u? Maakt u zich zorgen? Heeft de economische crisis u al bereikt? Bent u somberder dan ooit?

Misschien kan ik het beter aan Paul vragen. Want hij weet het. Hij doet er namelijk al sinds 1998 onderzoek naar. En dat soort voelsprieten kunnen we in Den Haag goed gebruiken.

Wie SCP zegt, zegt Paul Schnabel. En wie Paul Schnabel zegt, zegt SCP. Die twee zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. En dat maakt jouw afscheid nog wel wat onwerkelijk, Paul. Vijftien jaar ben je directeur van het Sociaal en Cultureel Planbureau geweest en in die jaren ben je erin geslaagd een instituut op te bouwen dat onder jouw leiding ook als gezaghebbend en onpartijdig wordt gezien. Die politieke onafhankelijkheid geeft het SCP standing.

Als er een SCP-rapport uitkomt, zijn er nooit vraagtekens over de inhoud. Die staat. En altijd hebben de onderzoeken van het SCP maatschappelijke relevantie. Dat was een soort persoonlijke missie, geloof ik. De informatie uit de samenleving halen en die ook weer terugbrengen zodat we er echt iets aan hebben. Daar ging het vaak om. En wat ik zo mooi vind, is dat je altijd bereid bent de analyses te komen toelichten. Of het in een zaal is vol economen, juristen of wie dan ook ergens in ons land, je gaat er naar toe om het verhaal persoonlijk te vertellen. En nog toegankelijk ook.

Die verbinding tussen wetenschap en samenleving loopt als een rode draad door jouw carrière. En dat is van groot belang geweest, bijvoorbeeld voor de ontwikkeling van de geestelijke gezondheidszorg. Want in die sector heb je een bepalende rol gespeeld. Je wordt zelfs een van de pioniers genoemd op het gebied van ‘evidence based mental health’. Je richtte je niet alleen op de ontwikkeling en uitvoering van het hierop gerichte onderzoeksprogramma. Je was ook lid van de Kamer voor de Geestelijke Gezondheidszorg van de Nationale Raad voor de Volksgezondheid tussen 1983 en 1990. Op die manier droeg je destijds bij aan de adviezen voor de minister van Volksgezondheid over de organisatie en financiering van de ggz.

Maar je werd ook hoogleraar klinische psychologie aan de Universiteit van Utrecht, een van jouw alma maters. Dat is bijzonder voor iemand die socioloog is van origine. En sinds 2002 ben je 1 van de 9 universiteitshoogleraren van de Universiteit van Utrecht. Ook voor de Universiteit van Utrecht ben jij de voelsprieten in de maatschappij.

Je stopt dan wel bij het SCP, ik ben niet bang dat we je nergens meer zullen aantreffen. Want iemand die met zoveel energie aan zoveel dingen tegelijk kan werken, kruipt vast niet achter de geraniums na z’n 65e. Zangles, hardlopen, naar de opera, interesse in kunst: je hebt naast je werk zo veel andere bezigheden en zo’n brede belangstelling. Ik heb me daarbij wel eens afgevraagd hoe je het allemaal doet. Want je hoeft de krant maar open te slaan en je leest iets over of door Paul Schnabel.

Honderden lezingen per jaar, columns in NRC en FD, artikelen, verschillende bestuursvoorzitterschappen, toezichtfuncties, adviescommissies, jurylidmaatschappen, redactielidmaatschappen, en noem maar op: je hebt naast het SCP nog een overweldigende portefeuille aan bijbanen. Zaken waar je je belangeloos voor in zet omdat je vindt dat Nederland beter, mooier en gezonder kan.

Paul, de secretaris-generaal heeft namens VWS al wel cadeaus overhandigd, ik heb tot slot van mijn toespraak ook een verrassing. Je hebt al een aantal onderscheidingen gekregen, maar deze heb je zeker nog niet.

Paul, ik ben met zevenmijlslaarzen door jouw carrière heen gegaan en noemde al een paar van jouw grote verdiensten. Het gezag van het  SCP, je rol in de ggz, je hoogleraarschap aan de Universiteit van Utrecht. Je was ook nog lid van verschillende onderraden van de ministerraad: bijvoorbeeld die voor zorg, welzijn en funderend onderwijs en de raad voor economie, werk en innovatie. Maar je zit ook in de commissie Herbestemming Paleis Soestdijk, de Raad van toezicht van het Nederlands Openluchtmuseum. Jurylidmaatschap van de Johannes Vermeer Prijs. En zo kan ik nog wel even doorgaan.

Wetenschap, zorg en welzijn, kunst en cultuur. Je speelt een bepalende rol in ons land en je draagt zo op bijzondere wijze bij aan onze samenleving. En dat is zeker niet onopgemerkt gebleven!

Want, Paul, ik vind het bijzonder leuk om je te mogen vertellen dat het Hare Majesteit heeft behaagd je te benoemen tot Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw.

Dan mag ik je nu de versierselen opspelden.