Monumenten in goede handen

Nieuwsbericht | 26-02-2013 | 10:50

Van oudsher hebben particuliere organisaties de zorg voor monumenten op zich genomen. Slechts drie procent van alle rijksmonumenten is in handen is van de rijksoverheid, de rest is particulier eigendom. In totaal telt Nederland 60.000 eigenaren van rijksmonumenten, waaronder kastelen, gedenktekens, kerken maar ook woonhuizen. De eigenaren kunnen personen zijn of particuliere organisaties, zoals vereniging Hendrick de Keyser en de NV Bergkwartier.

Deze eigenaren hebben de afgelopen twintig jaar voor honderden miljoenen geïnvesteerd in behoud, restauratie en gebruik van hun monumenten. Het rijk heeft daar nog eens een half miljard bijgelegd, waardoor de monumenten er beter bijstaan dan ooit. Dat willen we zo houden.

Wettelijke bescherming van monumenten

Met de vervreemding van monumenten is de verantwoordelijkheid van het rijk voor monumenten niet opgeheven. Zo beschermt het rijk het Nederlandse erfgoed via de monumentenwet. Hierin wordt geregeld wat een eigenaar wel en niet kan doen met vastgoed. De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed adviseert bij grote ingrepen.

Kopers moeten zich houden aan de Monumentenwet. De gedenknaald in Rijswijk kun je echt niet zomaar in je eigen achtertuin neerzetten. Een monument kun je ook niet zomaar vercommercialiseren, daar gelden strenge eisen voor. Eerdere verkopen van rijksmonumenten aan particulieren hebben juist een nieuw leven aan het monument gegeven. Denk aan de Librije in de vroegere Vrouwengevangenis in Zwolle of het Geofort in Herwijnen, eens een vesting, nu een educatieve attractie. Zo komen er mensen in gebouwen, die anders gesloten zouden blijven.

Onderhoud van monumenten

De overheid kan eigenaren van monumenten financieel ondersteunen bij het onderhoud van hun monument. Of een eigenaar in aanmerking komt voor subsidies, leningen of fiscale voordelen is afhankelijk van het soort monument.

Zo kunnen monumenteigenaren van woonhuizen en niet-woonhuizen zoals fabrieken en kerken aankloppen bij het  Nationaal Restauratiefonds. Deze verstrekt geen subsidies, maar leningen tegen lage rente voor de restauratie en het behoud van een rijksmonument.

Eigenaren kunnen met specifieke vragen over restauraties of herbestemmingen terecht bij de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed, het kenniscentrum van de rijksoverheid.