Teeven ontvouwt visie op slachtofferbeleid
De privacy van slachtoffers moet beter worden beschermd, het moet voor verzekeraars makkelijk worden de schade op de dader te kunnen verhalen, slachtoffers moeten – maar niet als procespartij - zonder inhoudelijke beperkingen het woord kunnen voeren in de rechtszaal, er wordt gekeken naar de totstandkoming van één slachtofferdienst, de reikwijdte van het schadefonds wordt uitgebreid, om te kunnen beoordelen of alle genomen maatregelen in de hele keten goed werken worden prestatie-indicatoren ontwikkeld en ondanks de zware bezuinigingen wordt op de ondersteuning van slachtoffers niet gekort. Dat schrijft staatssecretaris Teeven (Veiligheid en Justitie) vandaag in een brief aan de Tweede Kamer waarin hij zijn visie op het slachtofferbeleid uiteenzet. In de visie van Teeven staat de behoefte van slachtoffers centraal. Teeven benoemt (onderstaande) vijf beleidsdoelstellingen die de komende vier jaar het speerpunt vormen van het slachtofferbeleid. Jaarlijks wordt een kwart van alle inwoners van Nederland van 15 jaar en ouder één of meerdere keren slachtoffer van gewelds-, vermogens- of vandalismedelicten.
1. Erkenning en zorgvuldige bejegening
Erkenning van het leed dat is aangericht, zorgvuldige bejegening en tijdige en adequate informatievoorziening is cruciaal voor het vertrouwen van burgers in de rechtsstaat. Teeven acht een cultuuromslag noodzakelijk in hoe er over slachtoffers wordt gedacht. Alle organisaties binnen de justitiële keten zijn daarom inmiddels een gezamenlijk project gestart om binnen de beroepsopleiding meer aandacht te richten op (de rechten van) slachtoffers. Om de informatievoorziening verder te verbeteren wordt momenteel gewerkt aan één informatiekanaal voor slachtoffers. De eerste resultaten worden dit voorjaar verwacht.
2. Toegang tot het recht
De rechten van slachtoffers hebben tot doel de belangen van het slachtoffer mee te wegen bij de beslissingen in het proces. Staatssecretaris Teeven dient daarom nog dit jaar een wetsvoorstel in om – conform het regeerakkoord - het spreekrecht verder uit te breiden. Daarmee moet het voor slachtoffers ook mogelijk worden zich uit te laten over de door hen gewenste straf voor de dader. Op basis van een doorlichting van het hele slachtofferbeleid wordt aan het einde van dit jaar bekeken of nog verdere maatregelen nodig zijn.
3. Bescherming van slachtoffers
Slachtoffers van criminaliteit moeten worden beschermd. Niet alleen hun fysiek, maar ook hun privacy kan in het kader van het strafproces in het geding zijn. Omdat elk slachtoffer andere bescherming nodig heeft, zal een ‘assessment’ worden ontwikkeld die de specifieke behoefte van elk slachtoffer in beeld brengt. Daarnaast moet de veiligheid van het slachtoffer nadrukkelijker worden meegewogen bij de tenuitvoerlegging van straffen. Daarvoor moet standaard worden bekeken of bijvoorbeeld een gebieds- of contactverbod kan worden opgelegd bij verlof of voorwaardelijke invrijheidsstelling. Om de privacy van slachtoffers beter te kunnen beschermen (bijvoorbeeld in de media of de rechtszaak) wil Teeven samen met het Openbaar Ministerie en de Rechtspraak bekijken wat de mogelijkheden zijn om het noemen van de volledige naam van het slachtoffer tijdens de zitting te beperken.
4. Ondersteuning van slachtoffers
Slachtoffers van criminaliteit kunnen in Nederland voor ondersteuning bij verschillende organisaties terecht. Zo spelen Slachtofferhulp Nederland, het Schadefonds Geweldsmisdrijven en het Centraal Justitieel Incasso Bureau ieder hun rol in de dienstverlening aan slachtoffers. In het regeerakkoord is afgesproken dat er één loket komt voor de hulp aan slachtoffers. Staatssecretaris Teeven gaat daarom de mogelijkheden bekijken of (delen van) deze organisaties kunnen worden samengevoegd tot één slachtofferdienst.
5. Schadeloosstelling en herstel
Slachtoffers van criminaliteit hebben na het misdrijf problemen op allerlei terreinen, van financieel tot praktisch en emotioneel. Vaak is er ook letterlijk schade. Uitgangspunt daarbij is: de dader betaalt. In de praktijk is het voor verzekeraars – als niet direct betrokkene – soms lastig de schade op de dader te verhalen. Teeven werkt daarom, samen met het OM, aan het opheffen van belemmeringen die verzekeraars momenteel in dit opzicht nog ervaren. Als de dader niet kan betalen, bijvoorbeeld omdat hij niet bekend is, kan het SGM een tegemoetkoming uitkeren. In lijn met het regeerakkoord zullen ook dood-door-schulddelicten voortaan onder de werking van het SGM vallen. In sommige gevallen vindt herstel niet (alleen) via de financiële weg plaats, maar door middel van interactie tussen dader en slachtoffer (herstelbemiddeling). Voor slachtoffers die daar behoefte aan hebben moet deze vorm van herstel landelijk beschikbaar zijn. Teeven heeft daarom een beleidskader herstelbemiddeling ontwikkeld. Hierin staan de behoeften van het slachtoffer centraal. Dit beleidskader zal dit jaar worden getest in de praktijk.