Nieuwe wetten per 1 januari 2013
Op 1 januari 2013 treedt een aantal nieuwe wetten in werking. Een overzicht:
Nationale politie
De invoering van de nationale politie op 1 januari 2013 betekent dat de huidige 25 regiokorpsen en het Korps landelijke politiediensten opgaan in 1 landelijk korps dat zal bestaan uit 10 regionale eenheden, een landelijke eenheid en een ondersteunende dienst voor bedrijfsvoeringstaken, zoals ICT en personeelszaken. De korpschef wordt belast met de leiding en het beheer van de nationale politie. Hij is ondergeschikt aan de minister van Veiligheid en Justitie en legt ook verantwoording aan hem af.
Herziening gerechtelijke kaart
Met de herziening van de gerechtelijke kaart wordt het aantal arrondissementen teruggebracht tot 10 en het aantal ressorten tot 4. Daarmee wordt een nieuwe stap gezet in een lange geschiedenis. Sinds 1877 kent Nederland 5 gerechtshoven, de 19 rechtbanken dateren van 1934. Het oorspronkelijk voorgestelde arrondissement Oost-Nederland wordt met ingang van 1 april 2013 gesplitst in de arrondissementen Overijssel en Gelderland. Er komen dan 11 arrondissementen, in plaats van 10. Dit is het gevolg van een motie die tijdens de behandeling van het wetsvoorstel in de Eerste Kamer werd ingediend en aanvaard.
Bedrijfsleven
Nederlandse naamloze en besloten vennootschappen kunnen vanaf 1 januari 2013 kiezen voor de nieuwe regeling van het zogeheten ‘one tier’ of monistisch bestuursmodel, waardoor het mogelijk is taken binnen het bestuur van een onderneming te verdelen over uitvoerende en niet-uitvoerende bestuurders. Als voordeel van het monistisch of ‘one tier’ model wordt genoemd dat bestuurders eerder en meer informatie krijgen dan commissarissen, of zij zich nu bezig houden met de algemene lijn of (ook) met het uitvoerende bestuur.
Notariaat
De vernieuwde Wet op het notarisambt (Wna), zoals die op 1 januari 2013 in werking treedt, verandert veel voor het notariaat. Zo wordt het toezicht versterkt en komt er een scheiding van het wettelijk toezicht en de tuchtrechtspraak. Kandidaten voor benoeming tot notaris worden getoetst op hun persoonlijke geschiktheid. Dat gebeurt door de Commissie toegang notariaat. Ook scherpt de Wna de weigeringsplicht aan: bij een vermoeden van dubieuze praktijken, moet de notaris zijn diensten weigeren.
Rechter-commissaris
De rechter-commissaris krijgt in het nieuwe jaar een nieuwe, meer controlerende rol in het onderzoek in strafzaken. De officier van justitie behoudt de leiding over de opsporing en is verantwoordelijk voor de vervolging. De rechter-commissaris heeft in het vervolg de taak om toezicht te houden op het verloop van het onderzoek. Daarnaast kan hij op verzoek van de officier van justitie of de verdachte aanvullende onderzoekshandelingen verrichten. Dit verruimt de mogelijkheden voor de rechter-commissaris om in het vooronderzoek vooral ten aanzien van de rechtmatigheid van de opsporing een rol te spelen.
Procesdossier
Ook treedt de wet in werking waardoor verdachten, die voor de strafrechter moeten komen, meer invloed krijgen op de samenstelling van het procesdossier. Wettelijk wordt vastgelegd dat de verdachte of zijn advocaat het openbaar ministerie kan verzoeken informatie aan het procesdossier toe te voegen. De rechter-commissaris gaat daar toezicht op houden. Een zorgvuldig samengesteld en compleet strafdossier bevordert een efficiënte gang van zaken op de terechtzitting en biedt mogelijkheden het opsporingsonderzoek van politie en justitie te controleren. Voor een verdachte is de inhoud van het procesdossier van groot belang voor zijn verdediging en voor zijn invloed op het verloop van het onderzoek.
Recht van enquête
De toegang van aandeelhouders van grote naamloze en besloten vennootschappen (NV's en BV's) tot de Ondernemingskamer van het gerechtshof in Amsterdam is beperkt. Zij moeten meer aandelen vertegenwoordigen voor een onderzoek naar de gang van zaken bij een onderneming. De nieuwe regels treden op 1 januari 2013 in werking. Op dit moment kunnen aandeelhouders naar de rechter stappen als de nominale waarde van hun aandelen ten minste 225.000 euro bedraagt (of als zij 10 procent van het geplaatste kapitaal vertegenwoordigen). Omdat deze grens voor ondernemingen met een groot aandelenkapitaal erg laag is, moeten aandeelhouders voortaan minimaal 1 procent kapitaal vertegenwoordigen als de NV of BV een geplaatst kapitaal heeft van 22,5 miljoen euro of meer. Of hun belang moet een beurswaarde hebben van ten minste 20 miljoen euro. Voor vennootschappen met een lager geplaatst kapitaal verandert er op dit punt niets.
Bestuursprocesrecht
Bestuursrechters krijgen meer mogelijkheden om zaken sneller en definitief af te doen. De wet die het bestuursprocesrecht efficiënter en eenvoudiger maakt, treedt op 1 januari 2013 in werking. Het zal bijvoorbeeld minder vaak nodig zijn om een heel nieuw besluitvormingstraject te volgen als de rechter gebreken in een besluit van bijvoorbeeld een gemeente of provincie heeft geconstateerd die er voor de inhoud van het besluit niet toe doen. Dit voorkomt onnodige vertraging in de procedure. Het kabinetsbeleid is erop gericht te bevorderen dat zoveel mogelijk geschillen na afloop van één bestuursrechtelijke procedure definitief zijn beslecht, met andere woorden: dat de eerste uitspraak van de bestuursrechter ook daadwerkelijk een einduitspraak is. Dat komt burgers en bestuur ten goede.
Brandweer
Alle taken van de brandweer worden met ingang van 1 januari 2013 door de veiligheidsregio uitgevoerd. Er zal dus geen gemeentelijke brandweer meer zijn. Daarnaast worden alle taken op het terrein van de fysieke veiligheid gebundeld in 1 organisatie, het Instituut Fysieke Veiligheid (IFV). Het IFV wordt bestuurd door de voorzitters van de 25 veiligheidsregio’s. Het instituut deelt onder meer informatie en expertise, beheert materieel en telecomvoorzieningen en houdt zich bezig met opleidingen.