Volgend jaar sterker toezicht op het notariaat
De vernieuwde Wet op het notarisambt (Wna), zoals die op 1 januari 2013 in werking treedt, verandert veel voor het notariaat. Zo wordt het toezicht versterkt en komt er een scheiding van het wettelijk toezicht en de tuchtrechtspraak. Kandidaten voor benoeming tot notaris worden getoetst op hun persoonlijke geschiktheid. Dat gebeurt door de Commissie toegang notariaat. Ook scherpt de Wna de weigeringsplicht aan: bij een vermoeden van dubieuze praktijken, moet de notaris zijn diensten weigeren.
De taak van toezichthouder Bureau Financieel Toezicht (BFT) wordt uitgebreid tot het algemeen toezicht op het notariaat. Het BFT kan voor overtreding van administratieve voorschriften een geldboete of dwangsom opleggen. Bij ernstigere overtredingen wordt de tuchtrechter ingeschakeld. De geheimhoudingsplicht en het verschoningsrecht van notarissen is beperkt zodat de toezichthouder alle vertrouwelijke dossiers kan inzien. Er komt een meldingsplicht voor notarissen voor gebeurtenissen die een risico kunnen vormen voor hun financiële positie.
Naast versterking van het toezicht bevat de Wna enkele aanvullende maatregelen. Zo is het mogelijk notaris te worden zonder ondernemer te zijn. Deze maatregel zorgt ervoor dat kandidaat-notarissen kunnen doorgroeien naar de functie van toegevoegd notaris, zonder dat zij een praktijk hoeven te starten of over te nemen.
Verder worden de wettelijke gronden voor schorsing of ontslag van notarissen uitgebreid. Een strafrechtelijk onderzoek naar een notaris bij verdenking van een misdrijf leidt tot schorsing van de notaris. Voor geschillen tussen notarissen en consumenten is een geschillencommissie in het leven geroepen en kan een stille bewindvoerder worden aangewezen als een notariskantoor in de problemen komt. Hij begeleidt de notaris en geeft advies.
De plicht van de notaris om zijn diensten te weigeren aan cliënten met dubieuze bedoelingen wordt aangescherpt: voortaan dient de notaris alle medewerking weigeren indien hij daarvan een redelijk vermoeden heeft.
De kwaliteitstoetsing binnen de beroepsgroep door de Koninklijke Notariële Beroepsorganisatie (KNB) heeft een plaats gekregen in de nieuwe wet. Kwaliteitstoetsers kunnen alle vertrouwelijke dossiers inzien. Er komt één, voor de burger openbaar centraal register voor het notariaat dat wordt beheerd door de KNB. De burger kan daarin onder meer zien of een notaris bevoegd is ambtshandelingen te verrichten.
Om de slagvaardigheid van de tuchtrechter te vergroten worden de bestaande 19 toezichtkamers samengevoegd tot vier kamers voor het notariaat. Daarnaast is voorzien in de invoering van de geldboete als maatregel in het notariële tuchtrecht.