14e Studiegroep Begrotingsruimte: Gezonde overheidsfinanciën als basis voor stabiliteit en vertrouwen
Gezonde overheidsfinanciën vormen de basis voor stabiliteit en vertrouwen ten behoeve van economische groei. Dat vraagt in de periode tot 2017 om een pakket aan saldoverbeterende maatregelen van € 20 miljard. Dat is de kern van het advies van de Studiegroep Begrotingsruimte aan de diverse politieke partijen én aan het kabinet dat na de verkiezingen en de formatie aantreedt.
Het begrotingstekort moet al in de eerste periode van het volgende kabinet fors worden teruggedrongen om vervolgens in 2017 uit te komen op een structureel begrotingsevenwicht.
Voor de veertiende keer heeft de Studiegroep Begrotingsruimte advies gegeven over de budgettaire doelstellingen en begrotingssystematiek in een volgende kabinetsperiode. De Studiegroep heeft daarbij een analyse gemaakt van onzekerheden en risico’s. Daarnaast is het advies gebaseerd op de jongste ramingen van het Centraal Planbureau. Daarin is becijferd dat het begrotingstekort in 2017 zonder aanvullende maatregelen uitkomt op 2,6% van het bruto binnenlands product en dat de overheidsschuld oploopt tot bijna 75%.
De Studiegroep stelt dat een houdbaar pakket noodzakelijk is als antwoord op de wereldwijde economische onzekerheid en de daarmee samenhangende risico’s voor de overheidsfinanciën. Daarbij heeft de Nederlandse economie te maken met grote specifieke uitdagingen. Het bbp is nog niet terug op het niveau van voor de crisis, de uitgaven aan zorg bevinden zich op een onhoudbaar pad, het aantal overheidsgaranties en het daarmee samenhangende financiële risico stijgt en de vergrijzing is niet langer een toekomstig, maar een actueel probleem. Bovendien is Nederland met zijn open economie en grote financiële sector extra kwetsbaar voor eventuele nieuwe economische schokken.
De Studiegroep adviseert verder om bij toekomstige besparingen vooral in te zetten op structurele hervormingen en het trendmatig begrotingsbeleid, waarbij het EMU-saldo ‘mee-ademt’ met de conjunctuur, te handhaven. Daarbij is het wel noodzakelijk om een duidelijke grens te stellen waarbinnen het EMU-saldo mag fluctueren. Ook adviseert de Studiegroep om wettelijk een mechanisme vast te leggen om bij een begrotingstekort hoger dan 3% bbp automatisch een gereserveerd pakket uitgavenstijging en lastendaling in te houden.
De Studiegroep Begrotingsruimte, die in 1971 voor het eerst werd ingesteld, adviseert steeds voorafgaand aan verkiezingen over het toekomstige begrotingsbeleid en de begrotingsdoelstellingen, waaronder de bezuinigingsopgave. Bij deze 14e editie werd de Studiegroep gevormd door Richard van Zwol (Financiën, voorzitter), Kajsa Ollongren (AZ), Gert-Jan Buitendijk (BZK), Coen Teulings (CPB), Job Swank (DNB), Chris Buijink en Guido Biessen (EL&I), Laura van Geest, Peter van den Berg en Ernst van Koesveld (Financiën), Johan de Leeuw en Mark Roscam Abbing (SZW), Marcelis Boereboom (VWS), Joost Clerx en Wouter Schilperoort (Financiën, secretariaat).