Toespraak staatssecretaris De Krom (SZW) bij metaalsectorcongres ‘5X beter’ op 4 juni 2012 in Amersfoort
‘De metaal’ is een belangrijke sector voor de werkgelegenheid en de economie. Er is, nog niet zo lang geleden, een periode geweest dat deze tak van industrie werd weggezet als “oude economie”. Ik heb me daar altijd zeer aan gestoord. Ik geloof dat een gezonde economie niet zonder maakindustrie kan. Dat geldt voor de metaal, maar bijvoorbeeld ook voor de chemie of de landbouw. Gelukkig hoor je daar de laatste tijd niets meer over, en dat is maar goed ook.
· 4,5 procent van de Nederlandse beroepsbevolking verdient zijn brood in deze sector. Dat zijn ruim 330.000 werknemers. 330.000 gezinnen die brood op de plank hebben dankzij de vele ondernemers die met elkaar de ruggengraat van onze economie vormen.
· Maar ook 330.000 werknemers die worden bloot gesteld aan machines, gevaarlijke stoffen en harde geluiden. Arbeidsveiligheid is dus cruciaal.
· Veel bedrijven hebben dit haarscherp op het netvlies. Maar helaas is dit in de praktijk nog niet overal zo. Gebrek aan veiligheidsbewustzijn zorgt ervoor dat er helaas nog steeds ongevallen gebeuren. Niet goed.
· Initiatieven om het veiligheidsbewustzijn te vergroten zijn dus nodig.
· Twee weken geleden was ik op een bijeenkomst van de vereniging van afvalbedrijven.
Daar was de leus: je werkt veilig, of je werkt niet. En zo simpel moet het zijn. Niet omdat ik dat nu zo graag wil, maar omdat het in ieders welbegrepen eigenbelang is. Goed arbobeleid betekent: minder verzuim, minder uitval, langer doorwerken en dus meer productiviteit. Arbobeleid levert gewoon geld op. Ik kom zelf uit het bedrijfsleven en weet dat dit voor ondernemers een veel belangrijker prikkel is dan handboeken vol met gedetailleerde regeltjes.
· Slimme ondernemers hebben dus helemaal geen opgeheven vingertje van mij – van de overheid - nodig om verstandig beleid te voeren. Die laten we dus ook zoveel mogelijk met rust. Maar minder slimme ondernemers die zich bewust niet aan de regels houden en daarmee de concurrentiepositie ondermijnen van degenen die wel keurig hun zaakjes op orde hebben, kunnen op de warme belangstelling van de Inspectie SZW rekenen.
· Initiatieven die vanuit de sector zelf – dus vanuit de eigen gelederen - worden georganiseerd juich ik daarom van harte toe. De mensen in de praktijk hebben immers het beste zicht op de eigen situatie en hoe het beter kan.
· Daarom ben ik blij met het project 5X beter van de sociale partners. Door 5x beter op te nemen in de cao, is het project een integraal onderdeel van de metaalbewerking en metalektro.
· De praktische manier van werken, waaronder de inzet van de Verbetercoaches, is een aanwinst. Dankzij hun inbreng komt veiligheidsbewustzijn goed op het netvlies.
Zij zorgen voor een grotere betrokkenheid van management en werknemers als het gaat om een veilige werkomgeving.
· Deze betrokkenheid zie ik ook terug bij de samenstelling van arbocatalogi. Er is er vandaag weer een bijgekomen: de arbocatalogus Machineveiligheid. Mijn complimenten aan de samenstellers voor het resultaat.
· Arbocatalogi helpen om veiligheidbewustzijn uit de boekjes en in de haarvaten van het bedrijf te krijgen. Papier is geduldig, maar de dagelijkse praktijk niet. Zo’n 145 sectoren maken inmiddels gebruik van catalogi die op de werkelijkheid van de werkvloer zijn gebaseerd. Dit is ook te danken aan de inzet van werknemers zelf. Zij hebben het meeste belang bij een veilige werkomgeving. Het meewerken aan een arbocatalogus zorgt ervoor dat zij actief meedenken over veiligheid op het werk. Een actief veiligheidsbeleid werkt meer betrokkenheid en verantwoordelijkheid in de hand. En het bespaart geld dat anders aan verzuim verloren gaat.
· Bedrijven die investeren in veiligheid besparen bij elkaar zo’n 450 miljoen euro per jaar. En – belangrijker nog – er wordt een hoop persoonlijk leed en ellende voorkomen. Het kabinet kiest ook voor de preventieve insteek bij het Actieplan Arbeidsveiligheid. Het overkoepelende doel van dit plan is het voorkomen van ongevallen op het werk. Door vooral de nadruk te leggen op gedrag en cultuur op de werkvloer. Want uiteindelijk draait het daar allemaal om. Veiligheid en gezondheid moet in de genen zitten van je bedrijf.
5X beter speelt hier een waardevolle rol om zaken te verbeteren zoals de Risico Inventarisatie en Evaluatie, verbeterchecks en de arbocatalogus. Ook de Verbetercoaches worden als zeer waardevol ervaren.
· In haar sectoraanpak Metaal prijst de Inspectie SZW de invloed van deze coaches. Zij hebben een grote toegevoegde waarde omdat de arbeidsomstandigheden door hun invloed daadwerkelijk verbeteren. De Inspectie SZW wijst dan ook bedrijven op het bestaan van de Verbetercoaches.
· Stap voor stap komen we in de buurt van het doel: gezond en veilig werken. Meer invloed van de werkvloer en het management leidt in sommige sectoren tot zelfregulering. Dit zien we, bijvoorbeeld, in de chemie. Veel bedrijven in deze sector hechten zoveel waarde aan veiligheid en milieubeheer dat ze er vaak zelf nog strenger op zijn dan wettelijk is vereist. Ook hier wordt goed gebruik gemaakt van instrumenten om het veiligheidsbewustzijn te vergroten.
· Zowel in chemische sector als in de metaal wordt gebruik gemaakt van de VCA: de Veiligheid, gezondheid en milieu Checklist Aannemers. Dit is een goed voorbeeld van zelfregulering omdat dit zonder enige tussenkomst van de overheid tot stand is gekomen. Ook hier zijn het de bedrijven zelf die er werk van maken. Zij zijn en blijven de kern van het arbostelsel. Door gebruik te maken van arbocatalogi, verbeterchecks, de VCA en een RI&E maken bedrijven en sectoren zelf steeds meer werk van veiligheid.
Bedrijven die dat nog niet of onvoldoende doen, roep ik op om daar meer op in te zetten. Bedrijven hoeven daarbij niet telkens opnieuw het wiel uit te vinden. Een bezoek aan de website van 5x beter levert al een schat aan praktische informatie op.
· Dames en heren, ik rond af. Veiligheid is vaak een kwestie van boerenverstand, aldus Verbetercoach Marti Beeftink op de site van 5x beter. Ik ben het zeer met hem eens. Net zoals we in een auto gelijk de gordel om doen, zo moet veiligheidsbewustzijn ook op de werkvloer een automatisme zijn. Een kwestie van gezond verstand. En van gewoon doen!
· Het is voor mij daarom een genoegen mijn toespraak te besluiten door de Preventiemedewerker van dit jaar bekend te maken. Een persoon met juist deze praktische inslag.
· De winnaar heeft ervoor gezorgd dat in zijn bedrijf:
- De machineveiligheid is verbeterd
- Er maatregelen zijn genomen om machinegeluid te verminderen
- De aandacht voor anderstaligen is toegenomen
- Er druk wordt gewerkt om het interne transport veiliger te maken
- En de winnaar heeft 5S-methode geïntroduceerd. Door te scheiden, sorteren, schoonmaken, standaardiseren en te systematiseren zijn werkplekken veiliger geworden.
· Dames en heren, de Preventiemedewerker 2012 is geworden… Hielke Bijzitter van Pas Reform Hatchery Technologies. Van harte gefeliciteerd!