Persconferentie na de ministerraad, 1 juni 2012

Mediatekst | 01-06-2012

INLEIDEND STATEMENT:
Goedemiddag, inclusief de jongste aanwinst zo te zien in het journalistieke deel van het publiek. Zoals u weet, de minister-president is op dit moment in het buitenland, vandaar dat ik de ministerraad heb voorgezeten en we hebben vandaag uitgebreid gesproken over de actualiteit in de eurozone, in de Europese Unie en er is veel discussie over die Europese Unie. Dus het is goed om nog eens vast te stellen wat het lidmaatschap van die Europese Unie Nederland oplevert, gewoon in euro’s. Deze week heeft het CBS becijferd dat Nederland in 2011 voor 294 miljard goederen exporteerde naar de andere eurolanden. Als je daar de import van aftrekt, dan levert ons dat een handelsoverschot op van maar liefst 147 miljard euro. Dat is bijna een kwart van ons binnenlands product. Dus Nederland verdient daarmee met afstand het meest van alle eurolanden aan die handel binnen Europa. Dus het is goed daar nog eens even bij stil te staan en dat hebben we vandaag ook gedaan. Dat neemt natuurlijk niet weg dat we in Europa kampen met grote financiële en economische problemen. Deze week is een nieuwe stap gezet in de aanpak van die problemen met de zogenoemde landenspecifieke aanbevelingen van de Europese Commissie. Het is nu goed dat er voor alle landen aanbevelingen gedaan worden over hoe ze hun economische groei kunnen verbeteren, hoe ze hun overheidsfinanciën op orde kunnen krijgen, want dat is nou precies wat Nederland voor ogen stond toen wij in het afgelopen jaar hebben aangedrongen op de komst van een Europees commissaris met tanden. Commissaris Rehn was positief over het Nederlandse begrotingstekort voor 2013. Samenvattend zegt de Commissie: wij verwelkomen het akkoord, maar nu moet je ook wel doorpakken. Kortom, de Commissie moedigt ons juist aan om door te gaan op die ingeslagen weg en ik ben blij met die steun in de rug. Ik kan u verzekeren dat we dat niet doen voor Brussel, maar dat doen we gewoon voor onszelf, de Nederlandse inwoners. We leggen hiermee namelijk een stevige basis voor het versterken van onze economische groei, als het gaat om het creëren van echte banen, echte economische groei en echte welvaart voor de toekomst van Nederland.

Om die crisis daarnaast effectief aan te pakken in Europa is het belangrijk dat het Europese stabiliteitsmechanisme, het ESM, snel in werking kan treden. Ik verwelkom de uitspraak vanochtend in kort geding van de Haagse rechter over de parlementaire behandeling van die verdragen en in die uitspraak stelt de rechter terecht dat hij niet mag ingrijpen in het wetgevingsproces voor goedkeuring van verdragen, omdat die in de grondwet nadrukkelijk is voorbehouden aan het parlement en de regering. En die rechter die stelt we kennen hier een representatieve democratie, dat de leden van de Tweede Kamer rechtstreeks worden gekozen door de kiesgerechtigde Nederlandse bevolking en dat zij dus ook deze bevolking vertegenwoordigen bij de uitoefening van hun functie en daarin treedt geen wijziging op als een kabinet demissionair wordt. U weet, het kabinet is demissionair en het parlement is niet demissionair. Die Tweede Kamer heeft zelf besloten tot behandeling en heeft ook in meerderheid ingestemd met die instelling van een permanent noodfonds en daarmee is gelet op de representatieve democratie dus ook de Nederlandse bevolking gehoord. Vanzelfsprekend respecteert ook het kabinet de wens van de ruime Kamermeerderheid om dat ESM op te richten. Daarnaast is het natuurlijk van belang wat er in andere landen op dit punt gebeurt. Gisteren hebben de Ieren in een referendum gestemd over dat begrotingspact. En de officiële uitslag wordt daar pas vanavond bekendgemaakt, maar uit de eerste mediaberichtgeving maak ik op dat er aanleiding is voor enig optimisme over de uitslag. Dus ik hoop van harte dat die verwachting uitkomt, want dan kan Europa ook voortvarend verder met de aanpak van die crisis. We hebben daarnaast bij een aantal andere onderwerpen waarvan u ook persberichten heeft ontvangen stilgestaan.

We hebben ook verder stilgestaan bij de ontwikkelingen in Syrië. Die zijn bijzonder zorgwekkend. Sinds het uitbreken van die crisis nu 14 maanden geleden zijn ruim 9000 mensen om het leven gekomen en vele tienduizenden zijn gevangengenomen of worden vermist. Na het vredesinitiatief van Annan en het staakt-het-vuren van 12 april is het geweld slechts korte tijd afgenomen en inmiddels in alle hevigheid weer opgelaaid en het voorlopige dieptepunt daarbij was uiteraard het bloedbad in Houla, waarbij meer dan 100 personen omgebracht onder wie veel vrouwen en kinderen. De internationale gemeenschap, inclusief Nederland, heeft deze moordpartij direct veroordeeld, ook in de VN Veiligheidsraad, en daarnaast heeft een groot aantal landen in EU en daarbuiten, waaronder Nederland, de geaccrediteerde Syrische diplomaat tot persona non grata verklaard. Nederland blijft zich inzetten voor een politieke oplossing van het conflict op basis van het zespuntenplan van Annan en dat komt ook tot uitdrukking in de vele sanctievoorstellen die we in EU-verband hebben gedaan, onze diplomatieke inspanningen, onze steun aan de VN waarnemingsmissie, maar ook financiële bijdragen aan het verbeteren van de humanitaire situatie via de UNHCR en het World Food Program. Dat laat onverlet dat we ook onze inspanningen op dit terrein zullen voortzetten.

VAN DER WULP (NOS)
U noemde zojuist de uitspraak in het kort geding terecht. Heeft het kabinet ooit getwijfeld aan de uitspraak?

VERHAGEN
Nee, als wij daar twijfel over hadden al bij het begin, dan hadden we natuurlijk nooit op dit punt gewoon de parlementaire behandeling doorgezet, maar ik denk dat het toch goed is dat de rechter nog eens heel helder aangeeft dat hij niet mag ingrijpen in het wetgevingsproces voor goedkeuring van verdragen, omdat dit ook in de grondwet is voorbehouden aan het parlement en aan de regering. Helderder kun je op dit punt niet zijn en ik ben daar uiteraard tevreden mee, want je krijgt daarmee toch een heldere scheiding over die trias politica, zoals we die in Nederland kennen.

VAN DER WULP
U zegt het is goed dat de rechter dat nog eens heeft uitgesproken. Vindt u het ook goed dat de heer Wilders het aan hem heeft voorgelegd?

VERHAGEN
Het staat iedereen vrij om naar de rechter te gaan, maar normaal gesproken is het zo dat politici en parlementariërs proberen voor hun standpunt meerderheden te verwerven door middel van ook het parlementaire proces en normaal gesproken leggen Kamerleden zich ook neer bij een uitspraak van een meerderheid van de Kamer, maar het staat de heer Wilders uiteraard vrij om naar een rechter te stappen. Maar ik denk dat de rechter hem terecht terechtgewezen heeft.

VAN DER WULP
Verwacht het demissionaire kabinet tot aan 12 september nog meer van dit soort acties van uw oude gedoogpartner?

VERHAGEN
Ik zal mij niet uitlaten over de toekomstige acties van de PVV of de heer Wilders.

VAN DER WULP
Daar heeft u zo uw eigen gedachten over?

VERHAGEN
Ja, maar we hebben daar als kabinet geen opvatting over. Wij hebben niet een glazen bol waar wij als toekomstvoorspeller zullen optreden op zijn acties.

VAN DER WULP
Wat doet premier Rutte eigenlijk op de Bilderbergconferentie?

VERHAGEN
Wat hij daar doet is deelnemen aan de Bilderbergconferentie. Dat lijkt mij vrij nuttig om te doen. U weet dat Nederlandse bewindspersonen met enige regelmaat hieraan deelnemen. Vorig jaar was minister Rosenthal uitgenodigd. Ik ben er zelf ook wel een keer geweest. Ook Nederlandse politici in het verleden – Kok, ook de heer Koenders – hebben in het verleden deze conferentie bijgewoond en u weet tegelijkertijd dat die conferentie een besloten karakter draagt. Lijst van deelnemers is altijd openbaar, vandaar dat ik er ook over kan spreken. De agenda wordt ook aan de vooravond bekendgemaakt, maar over de inhoud worden nooit mededelingen gedaan.

VAN DER WULP
Moeten we er nog iets achter zoeken dat die daar samen met de heer Pechtold van D66?

VERHAGEN
Ik ga niet over het uitnodigingenbeleid van de Bilderbergconferentie. Het staat iedereen vrij om zo’n uitnodiging aan te nemen.

WESTER (RTL NIEUWS)
Europa heeft wel tegen Nederland gezegd Nederland is misschien wel op de goede weg, maar het kan allemaal net en het zou toch wat grotere stappen moeten zetten, bijvoorbeeld als het gaat om de hypotheekrenteaftrek. Dus ook kijken naar de bestaande gevallen. Is daar nog over nagedacht, gesproken?

VERHAGEN
U moet dan toch goed kijken naar de aanbevelingen. Wij zijn ons heel goed bewust van de risico’s en bedreigingen voor de financiële stabiliteit in het algemeen en eventuele risico’s voor de Nederlandse hypotheekportefeuille. Dat is ook de reden waarom wij verschillende stappen hebben genomen om die risico’s te beperken met die afspraken in het Lenteakkoord over nieuwe hypotheken, dus annuïtair aflossen in 30 jaar, het verlagen van het totale bedrag dat je kunt krijgen, dus de hoogte van de hypotheek heeft laten zien dat het daar adequaat op kan reageren. Op dat punt denk ik dat wij als eerste kabinet sinds lang, gelet op de eventuele risico’s hier stappen gezet hebben, terwijl al jarenlang, alle aanbevelingen, ook van bijvoorbeeld de OESO, op dit punt gedaan zijn. En dat is het ook wat dit kabinet betreft. Inderdaad. Want ik denk dat we hiermee een goed antwoord geven. Ik heb u gezegd: wij onderschrijven de noodzaak tot hervormen van de woningmarkt. Daar wordt in het Lenteakkoord invulling aan gegeven. En niet alleen op de koopmarkt door de maatregelen die ik zojuist noemde, maar ook op de huurmarkt waar, zoals u weet, ook aanbevelingen zijn gedaan. Er wordt dus ook in navolging van die extra huurverhoging van inkomens boven de 43.000 euro worden nu ook de huren voor de inkomens tussen 33.000 en 43.000 verhoogd met inflatiepunt 1%. Dat is ook in lijn met die aanbevelingen om juist te komen tot een evenwichtigere woningmarkt met minder financiële risico’s en grotere doorstroom.

VISCHJAGER
Kent u het gedicht ‘Wat is dat mevrouw Van Gelder?’ van Schmidt, wat over u gaat?

VERHAGEN
Wat over mij gaat? Nee dan moet u dat even meer duiden.

VISCHJAGER
Ik had de Centrale Nederlandse Incassobank, die hadden nogal wat problemen met het feit van lenen. Er wordt veel geleend, maar het terugbetalen is altijd moeilijk. Er is een voorstel om de gelden te verdubbelen dat als je het niet terugbetaalt dat je dan verdubbeling zou moeten hebben. Dat zou voor een goed doel moeten worden gebruik en u van infrastructuur…Wat vindt u van dat idee?

VERHAGEN
Ik ben blij dat u mij ook toedicht dat ik over de infrastructuur. Nou weet ik dat infrastructuur ook zeer belangrijk is voor de economische ontwikkeling. Maar daar hebben we toch wel nog een aparte minister voor in dit land. Los daarvan, het feit dat we niet moeten ons blijven neerleggen bij teveel lenen, moge ook blijken uit het Lenteakkoord. Dat is de reden om te zeggen: we lenen eigenlijk zo’n 90 miljoen om dag om dat we meer uitgeven en daar moeten we toch eens even eigenlijk zorgen dat we maatregelen treffen dat we minder lenen en dat we dus ook die schulden terugbetalen. En je weet: als je dat niet doet, dan zal je uiteindelijk meer rente gaan betalen. Dus voor een individu is dat niet anders dan voor de Staat. Als je teveel leent dan is het leuk op de korte termijn, maar op de lange termijn kom je in de grote problemen.