Toespraak minister Spies bij presentatie rapport Bouwteam

Toespraak | 24-05-2012

Eerst natuurlijk dank aan Joop van Oosten, Karin Laglas, Marjet Rutten, Arjan Schakenbos, Daan van der Vorm en Bert van Delden. Een prachtig sextet dat nu de hitparade mag gaan bestormen onder de pakkende titel: Bouwteam. Een naam die aanpakken en doorzetten suggereert en dat hebben we op dit moment echt nodig.

Toen mijn voorganger, de heer Donner op het departement aantrad, stelde hij dat BZK stond voor “Bouwzaken”.  En daarmee sluit ik graag aan op de laatste woorden van de voorzitter van het Bouwteam de heer van Oosten over de wens voor één minister voor de Bouw.

Ik kan u aangeven: de minister van Bouwzaken staat voor u.

Het is evident dat wanneer het niét goed gaat in de bouw, dit een enorme impact heeft op de hele economie. We zien de het kleinste aantal bouwvergunningen sinds 1953 en het afgelopen kwartaal was - wat betreft de huizenverkoop - het meest dramatisch. De stagnerende bouw was dus de reden om het bouwteam samen te stellen en hen te vragen met oplossingen te komen. Daar heeft u vandaag met de Actieagenda Bouw een belangrijke aanzet voor gegeven. Daar ben ik u erkentelijk voor

Wat het werk van het bouwteam uniek maakt, en van wezenlijk belang, is dat ze niet zelf allerlei oplossingen heeft verzonnen maar dat ze de bouwwereld heeft gevraagd wat nodig is.Het bouwteam heeft zich niet teruggetrokken in een kamertje, maar de sector zelf uitgedaagd om met oplossingen te komen. Alleen al daarom zullen de suggesties die in dit rapport worden gedaan, herkenbaar zijn en is dus op voorhand draagvlak gecreëerd

Het Actieagenda Bouw van het bouwteam is geen eerste hulp doos met noodverbanden. Het is ook geen huilerig verhaal, maar het wijst naar samenhangende, structurele veranderingen.  Zoals ik tijdens ons eerste gesprek ook heb benadrukt ‘laat de Actieagenda Bouw geen verlanglijstje zijn. Wees kritisch als sector en houd je zelf een spiegel voor.’

Als ik de media volg en de experts hoor, dan worden de oorzaken van de malaise in de bouw vooral gezocht bij externe factoren. Het is de economische crisis, de financiële crisis, het zijn de banken, het zijn de hypotheekregels, het is het consumenten vertrouwen, Griekenland, het nieuwe werken, de vergrijzing en de bevolkingskrimp.

Verbeter de wereld maar begin bij jezelf.

Ik hoor niet vaak dat de bouw, die zo gewend was dat alles te verkopen viel, zich losgezongen heeft van het ondernemerschap, van het zoeken naar markten, van het scheppen van kansen, van het nemen van risico’s, van het uitbuiten van de concurrentie. En ik hoor al helemaal niet dat het uiteindelijk gaat om een tevreden klant die krijgt waar hij naar zoekt. En juist in het gedreven ondernemerschap en klantgericht denken liggen de voornaamste kiemen voor succes. De agenda geeft vooral een groot aantal waardevolle suggesties om de boel weer aan de gang te krijgen.

Ik kan nog niet op al die suggesties ingaan omdat er financiële, politieke en organisatorische consequenties zijn, maar ik kom binnenkort met een reactie

En er is beweging. Gisteren zag ik de plannen van belangrijke partijen in de woningmarkt met voorstellen komen, vandaag is er de Actieagenda van het Bouwteam en morgen komt er nieuws over het Lente-akkoord. Dat speelt allemaal mee. En daarmee wordt gewerkt aan herstel. Dat vergt zeker enige tijd. Maar als we nu niet beginnen dan zouden we ons niet bewust zijn van de urgentie.

Wat mij aanspreekt in de Actieagenda: de verduurzaming van de bestaande woningvoorraad. Daar valt veel te doen. De marktpartijen zijn verantwoordelijk voor de houdbaarheid, de duurzaamheid, de soliditeit en het woongemak voor de bewoners. En in het Lente-akkoord zit ook nog een impuls. Om de marktpartijen te steunen bij de verduurzaming heeft het bouwteam het ook over het wegnemen van wettelijke belemmeringen en daar zal ik me uiteraard hard voor maken.

Andere punten die me erg aanspreken.

Een bouwcampus; een broedplaats van samenwerking, kruisbestuiving en synergie tussen onderwijs en bedrijven. Dat lijkt me zeker de moeite van het verder denken waard. Het dwingt ons ook om te zorgen dat er voldoende experts kunnen worden opgeleid. Waar ik ook veel in zie, is het idee om meer investeerders te vinden die zich op de middeninkomen - huurders richten, door nieuw te bouwen of bijvoorbeeld huizen van de corporaties over te nemen en aan te passen. Juist bij deze groep bestaat behoefte aan beschikbare woningen. Met andere woorden: een markt met vraag.

Een regionaal sloop- en herstructureringsfonds – gevuld met privaat geld - om lege kantoren uit de markt te halen waarbij de overheid een rol kan spelen. Dat is zeker de moeite waard. En dat de markt hier zelf mee komt, betekent dat het ook snel aangepakt kan worden.

Om af te ronden. Het blijft niet bij deze Actieagenda Bouw. Het Bouwteam wil zelf verantwoordelijkheid nemen voor verdere stappen en de uitwerking van de voorstellen. Dat is buitengewoon relevant, want we hebben namen en rugnummers nodig. Ze gaan partijen aanwijzen en charteren om deze agenda een stap verder te zetten. Ik ga graag het gesprek daarover aan met het Bouwteam.

Dit is het moment op stappen te zetten. Een ieder is betrokken en gemotiveerd. Met de wetenschap dat de crisis morgen nog niet is opgelost, maar wel om elkaar uit het moeras te trekken, en voortvarend aan de slag gaan.

Ik zal dit rapport vandaag nog naar de Tweede Kamer sturen. Morgen zal ik in de ministerraad aandacht vragen voor dit rapport. En ik hoop dat de Tweede Kamer het rapport – snel - zal bespreken.