Aanpak van btw-fraude

Toespraak | 20-04-2012

'Samenwerking is essentieel bij de bestrijding van carrouselfraude'

Voorzitter,

Het doet me goed dat de leden van het Beneluxparlement,
de Baltic Assembly en de Nordic Council vanochtend
gezamenlijk focussen op bestrijding van intracommunautaire btw-fraude of carrouselfraude.
Dat is een onderwerp dat mij na aan het hart ligt.
Toen ik zelf nog lid was van deze interparlementaire raad, was ik al nauw bij de advisering over de bestrijding van btw-fraude betrokken. Voor de leden van de Beneluxraad was en is dat een speerpunt.
En dat is het ook nog altijd voor mij.
Ik ben nu als Nederlands staatssecretaris van Financiën in de positie
om de daad bij het woord te voegen.
En ik kan u verzekeren: ik ben buitengewoon gemotiveerd om de btw-bende aan te pakken.

Ik zal u uitleggen wat mij drijft.
Als Nederlands bewindspersoon belast met fiscale zaken,
kom ik op werkbezoek vaak in aanraking met ondernemers.
Zo heb ik nog geen maand geleden in het zuidelijk deel van het land een ondernemersprijs uitgereikt aan twee neven met een aanhangerbedrijf: Ad en Henny Saris.
De neven hebben in het dorpje Bladel elk hun eigen bedrijf,
op een steenworp van elkaar gevestigd.
Voorzitter, het zijn mooie, moderne ondernemingen,
waar de hele regio trots op is.
Ze groeien, ze innoveren en ze staan bekend als prettige werkgevers.

En, eigenlijk een conditio sine qua non: fiscaal is het allemaal
dik in orde.
De broers horen namelijk bij de miljoenen ondernemers en particulieren in de Baltische staten, in Scandinavië en in de Benelux
die het heel vanzelfsprekend vinden om bij te dragen
aan de broodnodige publieke voorzieningen.
Het zijn mensen die begrijpen dat zaken als gezondheidszorg, infrastructuur en onderwijs geld kosten.
Dat we daar allemaal aan mee moeten betalen
omdat we er ook met z’n allen gebruik van maken.

U zult het met me eens zijn dat het een onverdraaglijke gedachte is
dat ondertussen malafide ondernemers niet alleen geen belasting betalen, maar ook nog een greep in de staatskas doen.
Dat laten we niet gebeuren!
Waar mogelijk moeten we de criminele bendes de pas afsnijden.

Ik vind dat rechtvaardig.
Ik vind dat nodig.
En ik beleef er ook enig genoegen aan om fiscale oplichters het leven zuur te maken.

Zoals bekend werken België, Nederland en Luxemburg al intensief samen om btw-fraude waar mogelijk uit te bannen.
De sprekers na mij gaan in op specifieke aspecten
van de bestrijding van carrouselfraude.
Zoals bijvoorbeeld het onderzoek van de rekenkamers
van onder meer België en Nederland.
Zelf wil ik van deze gelegenheid gebruik maken
om een breed beeld te schetsen van de verschillende manieren
waarop Nederland nationaal en internationaal werkt
aan de bestrijding van carrouselfraude.
Samen met België en Luxemburg
en samen met de andere Europese lidstaten.
Want het is mijn overtuiging dat samenwerking essentieel is.

Maar voor ik daar nader op inga, schets ik eerst
wat het kabinet Rutte waar ik deel van uitmaak,
tot nu toe tot stand heeft gebracht.
Om te beginnen wat feiten en cijfers.
Ongebruikte btw-nummers voeren we na een jaar af,
omdat de kans op misbruik te groot is.
Vorig jaar waren dat er 27.000.
Op dit moment wordt de laatste hand gelegd aan een grootscheeps onderzoek naar meer dan 90.000 van die ongebruikte nummers.
We monitoren permanent meer dan 26.000 risicovolle btw-nummers.
Ondernemers van wie we vermoeden dat ze bewust of onbewust betrokken zijn geraakt bij carrouselfraude, sturen we per kerende post een waarschuwingsbrief.

Het mes snijdt daarbij aan twee kanten:
wie onschuldig is, neemt maatregelen.
En wie iets op z’n geweten heeft,
voelt de hete adem van de rechtsstaat in z’n nek.
Ook hebben we onze opsporingstechnieken verbeterd naar aanleiding van de uitkomst van het rekenkameronderzoek dat ik net al noemde.
Zo is het inmiddels mogelijk om het zoekgedrag van mensen
die inloggen met hun btw-nummer te analyseren.
Daaruit valt te distilleren of iemand mogelijk kwade bedoelingen heeft. Nu het technisch kan, wil ik dat middel  zo snel mogelijk dit jaar gaan inzetten.

Ook een heel interessante weg die ik momenteel verken,
is intensievere betrokkenheid van het bankwezen
bij de opsporing van carrouselfraude.
De wederzijdse geheimhoudingsverplichting staat nu nog
een meer structurele uitwisseling van gegevens in de weg.
Maar wat het zwaarst is moet het zwaarst wegen.
Bescherming van de privacy is een groot goed, maar het is niet bedoeld als loophole voor kwaadwillenden.
We onderzoeken op dit moment hoe we de samenwerking toch kunnen optimaliseren, eventueel door de wet aan te passen.

De gesprekken tussen het ministerie van Financiën
en de grote Nederlandse banken zijn in volle gang.
Toevallig vindt er vandaag weer één plaats.
De uitkomst tot nu toe stemt me gunstig.
Ook banken willen verre blijven van figuren die btw-fraude plegen en ook hen ernstig kunnen benadelen met fake-bedrijfjes.

Het mag duidelijk zijn dat één opsporingsdienst, één instantie of één land het nooit alleen kan opnemen tegen de gehaaide jongens die denken dat de schatkist een grabbelton is.
Ook politie, justitie, belastingdienst en betrouwbare accountants, notarissen en belastingadviseurs kunnen nog veel beter en gerichter gegevens aan elkaar doorspelen en zo het vangnet dichten. 

Sinds de totstandkoming van de interne markt binnen de EU is bovendien steeds meer de nadruk komen te liggen op internationale samenwerking en gegevensuitwisseling tussen de lidstaten.

Een goed voorbeeld zijn de multilaterale controles, waarbij lidstaten informatie delen en zelfs een onderzoek kunnen laten instellen
naar een onderneming waarover twijfels bestaan.
We laten daders ook naar lucht happen dankzij Eurofisc, het netwerk waarmee de lidstaten elkaar vroegtijdig fraudesignalen doorgeven.
De Beneluxlanden spelen daarbij een trekkersrol.
De hele structuur van Eurofisc, met experts als liaison-officer,
is gericht op snel en adequaat handelen.
Geen stapels papier, geen eindeloze overlegsessies,
wel actie en reactie!

Een actueel voorbeeld wat dat oplevert is de Nederlandse uitbreiding
per 1 april van de zogenoemde entrepotregeling,
om btw-fraude bij de handel in gas en elektriciteit te voorkomen.
De Nederlandse Belastingdienst kreeg eerder dit jaar uit Frankrijk en van de sector zelf serieuze signalen die wezen op een verhoogd risico.

Ik heb daarop direct gereageerd met een nulprocentregeling voor hogedrukgas en hoogspanningselektriciteit. 
Hierdoor vindt de handel zónder btw plaats en is weer een sluipgang gedicht, terwijl de bonafide handel gewoon kan doorgaan.
Het was een snelle actie, waarmee we veel narigheid voor de schatkist en dus voor de belastingbetaler hebben weten te voorkomen.

En u weet natuurlijk ook dat Nederland in 2009 al de btw-verleggingsregeling heeft geïntroduceerd om malafide handel
in CO2-emissierechten te voorkomen.
Ook daarbij vindt de tussenhandel nu plaats zonder btw-heffing.
Die vindt pas aan het einde van de keten plaats.
Dat botste indertijd met het Europese btw-systeem.
Daardoor moest de Europese Commissie en de voltallige Europese Raad eerst instemmen.
Maar we moesten snel handelen en hadden geen tijd
om daarop te wachten.
De Europese regels zijn inmiddels gelukkig aangepast,
maar het heeft wel veel tijd gekost..
Op dit punt is behoefte aan hogere handelingssnelheid in EU-verband. De Europese Commissie ziet dat ook in en merkt terecht op
dat lidstaten behoefte hebben aan een quick respons mechanism
om snel verleggingsregelingen te kunnen toepassen.
Ik roep de Europese Commissie dan ook op om vaart te maken
met de nodige wijzigingen in de EU-wetgeving.
Daardoor kunnen we snel handelen.
Actie is geboden.
Niemand wil toch dat criminelen kunnen profiteren van stroperige besluitvorming?
Ik wil daarbij tot slot nog eens benadrukken dat ingrepen op het juiste moment op de juiste plek alleen lukken als we internationaal de handen ineen slaan.
De bestrijding van btw-carrouselfraude is kansloos zonder uitwisseling, zonder intensieve samenwerking, zonder de rijen te sluiten.
Alleen door samen te werken
kunnen we de kring om btw-fraudeurs sluiten.
Alleen door er samen op af te gaan,
kunnen we de daders in een hoek drijven.
Alleen door ons met elkaar breed te maken,
kunnen we die types naar adem laten snakken.

Voorzitter, ik aarzel geen moment.
Ik zal alle mogelijkheden die ik zie aangrijpen
om de btw-dieven aan te pakken.
Wie van plan is in het geheim een greep in de schatkist te doen,
zal mij op z’n pad vinden.
En wat mij betreft staan we er dan met z’n allen. 
Zodat de daders geen kant meer op kunnen.

Dank u wel.