Aanpak veelplegers werkt
De maatregel om veelplegers voor twee jaar te plaatsen in een Inrichting voor Stelselmatige Daders (ISD) draagt bij aan minder criminaliteit en lagere recidive. Zo gaan veelplegers die de ISD-maatregel hebben ondergaan minimaal twaalf tot zestien procent minder vaak in de fout. En door het feit dat veelplegers gedurende twee jaar van de straat zijn worden duizenden strafzaken voorkomen. Dat blijkt uit onderzoek van het Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum (WODC) van het ministerie van Veiligheid en Justitie.
In Nederland is sinds 1 oktober 2004 de maatregel tot plaatsing in een Inrichting voor Stelselmatige Daders, de ISD-maatregel, van kracht. De ISD-maatregel is bedoeld voor meerderjarige daders die veelvuldig met politie en justitie in aanraking komen vanwege het plegen van criminaliteit en het frequent veroorzaken van overlast in het publieke domein. Het doel van de ISD-maatregel is vermindering van criminaliteit door veelplegers voor de periode van maximaal twee jaar in te sluiten en een afname van recidive door middel van behandeling en resocialisatie.
Onderzoek WODC
Minder recidive
In het onderzoek zijn veelplegers die in de periode 2004 tot en met 2008 een ISD-maatregel hebben uitgezeten, vergeleken met twee vergelijkbare groepen veelplegers die een standaardvrijheidsstraf (kortdurende detentie) hadden gekregen. Gebleken is dat de recidive onder de ex-ISD’ers twee jaar nadat ze zijn uitgestroomd aanzienlijk is, maar significant lager dan onder vergelijkbare veelplegers die een standaardvrijheidsstraf kregen. 72% van de ex-ISD’ers komt binnen twee jaar opnieuw met justitie in aanraking, terwijl onder vergelijkbare veelplegers die kortdurende detenties hebben uitgezeten 84 tot 88% binnen twee jaar recidiveerde. Ook blijkt uit het onderzoek dat ex-ISD’ers die recidiveren minder vaak recidiveren dan veelplegers die een standaardvrijheidsstraf hadden uitgezeten.
Minder strafzaken
Verder is onderzocht hoeveel strafzaken en welke type strafbare feiten zijn voorkomen gedurende de periode dat de ISD’ers waren ingesloten. Door de langdurige insluiting van 550 ISD’ers in een penitentiaire inrichting zijn er naar schatting ruim 3.000 strafzaken voorkomen. De criminaliteit die is voorkomen betreft voornamelijk winkeldiefstal, woninginbraak of vernieling en openbare orde misdrijven.
ISD-maatregel lijkt effectiever dan standaardvrijheidsstraffen
De onderzoekers concluderen dat de ISD-maatregel effectiever lijkt in het reduceren van criminaliteit en recidive dan standaardvrijheidsstraffen voor veelplegers. Het percentage ex-ISD’ers dat opnieuw in aanraking komt met politie en justitie is lager dan onder veelplegers die een standaardvrijheidsstraf krijgen en de ex-ISD’ers die recidiveren doen dat minder vaak dan veelplegers in de vergelijkingsgroepen.
Reactie staatssecretaris Teeven
Zeer actieve veelplegers zijn een complexe doelgroep. Vrijwel alle veelplegers hebben een verslavingsachtergrond en meer dan de helft kampt met psychiatrische problematiek en/of een persoonlijkheidsstoornis, al dan niet in combinatie met een verstandelijke beperking. Uit het onderzoek van het WODC blijkt nu dat de ISD-maatregel minimaal 5,7 tot 9,2 strafbare feiten per veelpleger per jaar voorkomt. En volgens de onderzoekers ligt het werkelijke aantal strafbare feiten dat wordt voorkomen waarschijnlijk nog (veel) hoger. De maatregel is daarmee een effectief middel om de criminaliteit van zeer actieve veelplegers terug te dringen. De ISD-aanpak levert daarmee een forse bijdrage aan de kabinetsdoelstelling van een veiliger samenleving. Dat schrijft staatssecretaris Teeven (Veiligheid en Justitie) vandaag in reactie op het onderzoek van het WODC aan de Tweede Kamer.
Ondanks de positieve ontwikkelingen is de recidive van deze moeilijke doelgroep met 72% echter nog steeds hoog. Om de overlast van veelplegers nog verder terug te dringen voert het WODC daarom in 2013 een vervolgonderzoek uit. Met de uitkomsten van dit onderzoek moet het mogelijk worden de effectiviteit van de ISD-maatregel verder te verhogen. Daarnaast wil Teeven de maatregel vaker gaan toepassen. Al eerder kondigde staatssecretaris Teeven aan ook jongvolwassenen onder de maatregel te willen laten vallen.