Muntslag 400 jaar Turkije/Nederland in de Keukenhof

Toespraak | 26-03-2012

Dames en heren,

Graag wil ik iedereen hier namens het ministerie welkom heten in De Keukenhof. En in het bijzonder ontwerpster Deniz Seyda Tunca en onderneemster Melek Usta. Ik kom altijd graag naar De Munt in Utrecht als er een speciale euro wordt geslagen. Maar hier is het toch wel heel bijzonder. Dit doen we niet vaak maar voor de speciale munt die we vandaag slaan is er geen beter decor dan dit.

Het gaat om een munt waarmee we vierhonderd jaar betrekkingen tussen Turkije en Nederland herdenken. Die geschiedenis begint bij Cornelis Haga die zich als eerste Nederlandse diplomaat in het Ottomaanse Rijk vestigde.

We weten niet precies wat Cornelis Haga het meest beviel toen hij vierhonderd jaar geleden arriveerde in Constantinopel. Waren het vooral de mensen of was het de hele omgeving? Bloeiden toen ook al de tulpen in Turkije? Het zou heel erg goed kunnen. Want toen Haga aankwam in de stad die we nu kennen als Istanbul, was het ook voorjaar. Net als nu. We weten in ieder geval zeker dat de Schiedamse diplomaat Haga het heer erg naar z’n zin had dat hij er 27 jaar is gebleven. In die jaren heeft hij een stevige basis gelegd voor de betrekkingen tussen Turkije en Nederland. In alle belangrijke steden en havens richtte hij consulaire posten op, waardoor de handel tussen onze landen alle kansen en verder kon opbloeien.

Vandaag slaan we munt uit de vier eeuwen betrekkingen tussen Turkije en Nederland. Een heel bijzonder exemplaar van het Nederlandse eurovijfje, met een Nederlandse én een Turkse kant.

Dat laatste kan je trouwens ook zeggen over de ontwerpster van de munt, Deniz Seyda Tunca. Ook zij heeft een Nederlandse en een Turkse kant. Ze heeft Turkse roots, maar ze ontwikkelde haar kunstenaarschap hier in Nederland, aan de Amsterdamse Rietveldacademie. Ze heeft een prachtig ontwerp gemaakt, met in de hoofdrol de tulp.

Niet iedereen realiseert zich dat die tulp minder oer-Hollands is dan we vaak denken.  De Nederlandse tulp is van oorsprong een Turkse bloem die in de zeventiende eeuw onze kant opkwam.

Tulpen uit Nederland zijn nog altijd heel erg gewild in binnen- en buitenland. Maar dat is helemaal niets vergeleken met de tulpengekte die in de zeventiende eeuw ontstond. De prijs voor tulpen steeg toen in de Gouden Eeuw tot ongekende hoogte, veel hoger dan de eigenlijke waarde. Er werd zelfs gehandeld in opties op tulpen die nog de grond uit moesten komen. De vraagprijs deed soms niet onder voor de waarde van een aantrekkelijk grachtenpandje. Die economische bubbel kon natuurlijk niet voortduren. Er kwamen steeds meer tulpenbollen op de markt, waardoor de handel in 1637 volledig inklapte.

Haga moet het vanuit Constantinopel hoofdschuddend hebben aangezien: hij was een serieus mens. Niet een man van windhandel.

Met de tulp kwam het uiteindelijk toch nog goed. De handel herstelde zich en de tulp groeide uiteindelijk uit tot het symbool van Nederland. De prijzen zijn tegenwoordig een stuk redelijker dan in de Gouden Eeuw. Daardoor kan iedereen zijn vaas met tulpen vullen en z’n plantsoen ermee vol planten.

Deniz Seyda Tunca deed er nog iets anders mee: zij zette de Turks-Nederlandse bloem op het eurovijfje, als symbool voor onze eeuwenoude betrekkingen. Eén tulp voor elke kant.

Het lijkt in haar ontwerp alsof de tulpen op een ronddraaiende munt ín de munt staan. Een mooie visuele vondst van de kunstenares om de verbinding tussen onze landen te verbeelden. Dank ook aan de Keukenhof.

De tulp heeft vandaag een hoofdrol. Vandaar ook dat er geen mooiere plek denkbaar was om deze bijzondere munt te slaan dan hier, midden tussen de bloeiende tulpen.

Mevrouw Usta, u hebt als directeur van Colourful People uw werk gemaakt van het verbinden van mensen en organisaties. Als succesvol Nederlands onderneemster van Turkse komaf verenigt ook u beide landen in zich. Ik wil u graag uitnodigen om de eerste munt te slaan op de slingerpers die De Munt in Utrecht speciaal voor deze gelegenheid in de Keukenhof heeft neergezet.

Dank u wel.