Persconferentie na ministerraad, 16 maart 2012

Mediatekst | 16-03-2012

INLEIDEND STATEMENT
Vandaag was een korte ministerraad. We hebben uiteraard stilgestaan bij het verschrikkelijke busongeluk in Zwitserland. Het is een verschrikkelijke gebeurtenis waarbij 22 schoolkinderen, waaronder 6 Nederlandse, en daarnaast ook 6 volwassenen met één klap uit het leven zijn weggerukt. Dit laat niemand onberoerd. Eigenlijk kan ik u zeggen dat we ook in de discussie in de ministerraad allemaal hetzelfde voelden toen we deze vreselijke feiten met elkaar bespraken: verbijstering, machteloosheid maar vooral ook een diep medeleven met iedereen die hierdoor geraakt is, de gewonden en hun families. Het zal je overkomen dat je je kind uit handen geeft, een schoolreisje; altijd de angst komt het veilig terug, en in dit geval deze vreselijke afloop.
Wij zullen alles doen wat we kunnen om te helpen. Een van de dingen die we met elkaar kunnen doen is maximaal ook de privésfeer van betrokkenen respecteren. Ik heb gisteren met mijn Vlaamse collega Kris Peters ook de pers en anderen gevraagd daar zo goed mogelijk een bijdrage aan te leveren. Vanmorgen getelefoneerd met de Zwitserse president. Haar bedankt voor de ongelooflijke steun die Zwitserland heeft verleend, zeer professionele hulpverlening. Maar ook uitgesproken dat ik besef wat het betekent voor de hulpverleners die daar na die verschrikkelijke botsing, dat verschrikkelijke ongeluk de eerste hulp hebben moeten verlenen en de eerste beelden daarvan. En dat we ons ten volle realiseren en zeer respecteren wat daar gedaan is. In België is vandaag een dag van nationale rouw. Om 11.00 uur is daar een minuut stilte in acht genomen. In Nederland hangen de vlaggen in heel Nederland halfstok. We dragen samen dit verdriet. Ik heb ook een paar keer gezegd, er zijn geen Nederlandse slachtoffers of Belgische slachtoffers, er zijn hier slachtoffers. Het doet er totaal niet toe welk paspoort die kinderen, de ouders van die kinderen of de kinderen zelf droegen.

Vandaag een korte ministerraad. We hebben over een aantal onderwerpen gesproken en ook een paar besluiten genomen. We hebben ingestemd met een voordracht van de minister van Sociale Zaken voor de benoeming van nieuwe kroonleden en ook de herbenoeming van Rinnooy Kan als voorzitter van de Sociaal-Economische Raad. Hij zal zijn werk, Alexander Rinnooy Kan zal zijn werk daar voortzetten tot zijn benoeming als hoogleraar aan de Universiteit van Amsterdam die voorzien is in september.
Daarnaast hebben we een drietal Nederlandse leden benoemd van de Vlaams-Nederlandse toekomst denkgroep. Dat is een club die voortvloeit uit mijn ontmoeting vorig jaar met Kris Peters, en toen ging over wel plezierige onderwerpen gelukkig, namelijk hoe kunnen we gezamenlijk groei lostrekken in onze landen. Ook vanwege de bijzondere positie dat Vlaanderen en Nederland heel vergelijkbare economieën hebben, allebei aan zee liggen, allebei grote havens hebben, allebei grote chemische industrieën hebben en in die zin ook gezamenlijk kunnen optreden. Dat zal onder andere leiden tot een gezamenlijke handelsmissie, zoals we vorig jaar hebben aangekondigd, maar ook deze gezamenlijke denktank om daar zo goed mogelijk de kansen die we met elkaar hebben te benutten.

Vanmiddag weer naar het Catshuis om verder de besprekingen te voeren met de collega's over het antwoord wat we willen formuleren op de recente cijfers van het Centraal Planbureau. U weet, daar doe ik dan verder geen mededelingen over maar wel het bericht dat we vanmiddag met elkaar verder zullen spreken.

WESTER:
Toch even over het Catshuis als het mag. Hoe gaat het?

RUTTE:
Nogmaals, over het Catshuis doen we geen mededelingen.

WESTER:
Maar ziet u wel enige voortgang?

RUTTE:
Over het Catshuis doen we geen mededelingen.

WESTER:
Is het toch niet een beetje flauw, kunt u toch niet een beetje zeggen hoe de sfeer daar is?

RUTTE:
We doen geen mededelingen over de gesprekken die plaatsvinden…

WESTER:
We horen dat de sfeer heel slecht is.

RUTTE:
Dit heet een proefballonnetje en die laat ik even gaan. Gezien uw gezichtsuitdrukking bij de vraag.

WESTER:
Ja, dat klopt. Nou, dan wachten we het weer rustig af.

BREEDVELD:
Aan welke tafel worden nu de meest wezenlijke beslissingen genomen als het gaat om de toekomst van Nederland? Is dat in het Catshuis of in de Trêveszaal?

RUTTE
Over de gesprekken in het Catshuis doe ik geen mededelingen, dat is ook in het belang van de gesprekken die daar plaatsvinden. In de Trêveszaal vergadert het kabinet. Daar geven wij uitvoering aan alle afspraken die we in gedoog- en regeerakkoord hebben vastgelegd. En we proberen ook zo goed mogelijk het hoofd te bieden aan de actuele gebeurtenissen.

BREEDVELD:
Maar dit kabinet heeft straks met een volkomen nieuwe werkelijkheid te maken als u in het Catshuis beslissingen neemt die gaan over mogelijk meer dan tien miljard euro. Waarbij ook niet-financiële onderwerpen worden besproken. Kan dit kabinet dat zonder meer voor zijn rekening nemen?

RUTTE
Ik doe verder geen uitspraken over de onderhandelingen die plaatsvinden tussen partijen om te komen tot een antwoord op de recente cijfers van het CPB. Ik zie de heer Jansen van de Telegraaf in slaap vallen, maar ja, ik heb niet heel veel varianten op dat antwoord. En u stelt natuurlijk een vraag die daaraan gerelateerd is. Laat ik er een stuk wel van beantwoorden en dat is toen we begonnen dat we de afspraken hebben gemaakt in het gedoog- en regeerakkoord over welke grenswaarden erbij elkaar komen om nadere afspraken te maken. Die grenswaarden zijn wij voorbij, gezien de laatste cijfers van het CPB en dat is ook de reden dat we bij elkaar komen om een antwoord te formuleren. En dat weet ook het kabinet, hè. De leden van het kabinet weten dat een regeer- en gedoogakkoord die grenswaarden zijn afgesproken. En dat dat kan leiden tot de noodzaak van nadere afspraken.

BREEDVELD
Maar Wilders heeft gezegd: ook niet-financiële onderwerpen komen weer ter tafel. Dus staat alles weer ter discussie. En dat betekend dat je de facto weer een nieuw regeer- en gedoogakkoord aan het schrijven bent. Dan ligt toch de vraag voor de hand of een ministersploeg dat wel voor zijn rekening kan nemen?

RUTTE
Die vraag raakt direct aan de gesprekken die plaatsvinden in het Catshuis gegeven de recente raming van het CPB en daar doen we geen mededelingen over.

BREEDVELD
Maar toch, u bent daar wezenlijke beslissingen aan het nemen. Een ministersploeg zoek je normaal gesproken op basis van een op dat moment geldend regeerakkoord.

RUTTE
En in het regeerakkoord staat dat bij bepaalde grenswaarden ten aanzien van het terugdringen van het overheidstekort. En aangezien in het Catshuis de onderhandelaars aan tafel zitten die bij elkaar een meerderheid in de kamer vertegenwoordigen en in de Trêveszaal niet verder komen dan 52 zetels dan ligt het voor de hand dat je natuurlijk ook gesprekken zoals we die in het Catshuis ook voert tussen de drie partijen. Dat realiseren de drie ministers en staatssecretarissen zich.

BREEDVELD
Hoe gaat het daar in het Catshuis?

RUTTE
Over de gesprekken in het Catshuis worden geen mededelingen gedaan.

BREEDVELD
Waar zullen we het dan eens over hebben?

RUTTE
Dat is uw vak.

BREEDVELD
Dat ligt wel ...

RUTTE
Nee, maar luister wij hebben deze afspraak iedere vrijdag. En ik verschijn dus.

BREEDVELD
En het Polenmeldpunt dan. Gaat u daar nu in krachtige woorden afstand van nemen?

RUTTE
Ik heb gisteren gereageerd op de resolutie van het Europees Parlement. En dat is dezelfde reactie die ik al een tijdje geef dat dat meldpunt niet van de Nederlandse regering is. Dat wij geen bezwaren hebben tegen Oost-Europese migratie en uitvoering geven aan de Europese regelgeving. Dat wij ook de risico's zien die samenhangen, de problemen die kunnen samenhangen met Oost-Europese migratie. En dat wij overigens geen commentaar geven op allerlei initiatieven van individuele partijen.

BREEDVELD
Nou is er een VVD-senator die heeft een boek geschreven: het rancuneuze gif. En u was er als de kippen bij om daar wel afstand van te nemen. Waarom in dat geval wel? En in het geval van het meldpunt Midden- en Oost-Europeanen van de PVV niet?

RUTTE
Ja, zoals ik ook afstand neem van de afspraken van de PVV over Marokkanen in het verleden, over mijn Turkse collega die een Islamitische aap zou zijn. En ik neem ook afstand van politici die een politieke partij in verband brengen of afzetten of vergelijken met of een verband zoeken met de vreselijke ontwikkelingen in Nederland van de jaren dertig. Zeker als ik die visie niet deel. Dat vind ik toch wel van een iets andere orde dan het meldpunt als ik eerlijk mag zijn.

BREEDVELD
Waarom?

RUTTE
Omdat we hier een politieke partij hebben die wordt vergeleken met de gebeurtenissen in de jaren dertig en ik werp die verre van mijn. Want ik herken mij niet in die opvatting.

BREEDVELD
Dus als iemand iets heel ernstigs doet dan ziet u wel reden om als premier daar afstand van te nemen. En als het niet zo ernstig is zoals het meldpunt dan zegt u: nou dan laat ik dat voor wat het is. En dat laat ik dan aan degene die zoiets in het leven heeft geroepen.

RUTTE
Die discussie voeren we al wat langer, ook met elkaar hier op vrijdag. Namelijk dat ik niet commentator ben en dus niet op ieder ontwikkeling reageer. En als ik vind dat iets te ver gaat dan doe ik dat wel. En ik bepaal of iets te ver gaat, dat is dan aan mij.

BREEDVELD
Sybe Schaap ging te ver maar de PVV ging niet te ver?

RUTTE
Ieder geval zie ik geen reden om er commentaar op te leveren. Wel dat het meldpunt niet van ons is, dat wij zo'n meldpunt niet zouden maken en dat wij overigens geen bezwaar hebben tegen Oost-Europese migratie maar wel de problemen zien die met die migratie samenhangt.

BREEDVELD
Begrijpt u de ophef die is ontstaan over het meldpunt Midden- en Oost-Europeanen?

RUTTE
Nee.

BREEDVELD
Waarom niet?

RUTTE
Als ik iets niet begrijp dan kan ik het niet uitleggen, als ik het wel begrijp zou ik het kunnen toelichten. Dus bij het antwoord 'nee' kan geen toelichting komen.

BREEDVELD
Het Europees Parlement spreekt in dit verband van een discriminerend meldpunt. Het zet bepaalde groepen in Europa weg als overlastgevers, als mensen die banen inpikken. Herkent u iets van die kritiek?

RUTTE
In ieder geval is het meldpunt voor mij geen aanleiding om daar verder commentaar op te leveren. Dus ik geef ook verder geen commentaar op het commentaar van het Europees parlement.

WESTER
In het verlengde daarvan even: minister Leers is in Europa bezig om strengere eisen, maatregelen voor elkaar te krijgen. Na een rondgang langs verschillende lidstaten is ons gebleken dat daar vooralsnog verre van een meerderheid voor is. Bent u nog bereid die andere weg te bewandelen via de Raad van Ministers?

RUTTE
Kijk, wij zullen eerst nu deze weg goed afhandelen, dat is de weg van het Groenboek. We zitten middenin die procedure. Er zijn landen die steun geven en er zijn landen die geen steun geven. Er zijn ook landen die het risico zien dat als je naar die richtlijn gaat kijken dat die ook kan verslechteren in de ogen van de landen. Verslechteren in de zin van dat er juist meer migratie uit voort kan komen. Dus de angst van de Pandorabox dat als je iets lostrekt wat je niet wilt, dat het de andere kant juist opgaat. Dat zijn drie type afwegingen, sommige die het niet willen, andere die tactisch zeggen: pas op als je het zo doet. Dat debat is volop gaande. En we hebben nog een aantal andere kaarten in de mouw. U noemt er een, dat zou een route kunnen zijn, er zijn ook andere routes. En wij zullen het volledige Europese proces bewandelen om te komen tot de ons gewenste uitkomst.

WESTER
Maar als u nu het krachtenveld overziet dan is die gewenste uitkomst ver te zoeken. Het zijn allemaal doodlopende wegen zoals het er nu uitziet.

RUTTE
Dat vind ik echt te vroeg. Dit is niet iets dat meteen door iedereen met applaus wordt begroet. Daar heeft u gelijk in. Maar het is ook niet zo dat dit niet kan gaan lukken. Het Europese proces gaat altijd schoksgewijs, Europa heeft een trage ingewikkelde besluitvorming. Maar neemt wel besluiten en komt steeds stapjes verder. Ik ben niet zonder hoop dat wij onze doelstelling kunnen bereiken.

WESTER
U denkt niet, net als veel Nederlandse diplomaten, dat het een kansloze exercitie is.

RUTTE
Nee.

WESTER
Dan nog even iets anders: niet over de inhoud van het Catshuisberaad, maar meer over de procedure. Toen dit kabinet begon hebben de bewindslieden daar min of meer voor getekend. Naar wat hen aan taakstellingen en doelstellingen allemaal te wachten stond de komende tijd, het constituerend beraad. En straks ligt er wellicht een compleet herzien regeerakkoord, met nog veel forsere ingrepen, wat is dan precies de procedure. Daar moeten de bewindslieden toch ook allemaal ja tegen zeggen?

RUTTE
Dat is natuurlijk een vraag die raakt aan de gesprekken die we voeren in het Catshuis, vanwege de raming van het CPB. Laat ik er wel dit aan toevoegen dat bewindslieden hebben getekend voor het gedoog- en regeerakkoord. We zijn ook niet aan het heronderhandelen we zijn ook niet aan een nieuw gedoog- en regeerakkoord bezig. We zijn bezig het gedoog- en regeerakkoord uit te voeren. Daar hebben we alle twintig onze handtekening onder gezet. En in het gedoog- en regeerakkoord staat dat als we bepaalde grenzen overschrijden voor wat betreft het tekort, dat dan partijen zich zullen beraden om daar een antwoord op te formuleren.

WESTER
Even terug in de zin, u zegt we zijn niet aan het heronderhandelen. Wat bent u dan aan het doen op het Catshuis? U bent toch hartstikke aan het onderhandelen.

RUTTE
We zijn met elkaar bezig een antwoord te formuleren op de ramingen van het CPB die laten zien dat we door de in het gedoog- en regeerakkoord afgesproken grenzen heengaan. En we hebben afgesproken dat als we dat doen, dan zullen partijen zich beraden om tot een antwoord te komen. Kijk onderhandelen om tot zo'n antwoord te komen: ja, maar heronderhandelen: nee. Want we zijn bezig het regeer- en gedoogakkoord uit te voeren.

WESTER
Ja, en aan te vullen.

RUTTE
Nee, uit te voeren. We hebben afspraken gemaakt dat als we over bepaalde grenswaarden heengaan, dat we dan met elkaar ons beraden om tot een antwoord te komen. En natuurlijk dat heeft altijd het karakter van een onderhandeling. Maar dat is geen heronderhandeling want dan zou het stuk zelf ter discussie staan.

WESTER
Maar er moeten extra maatregelen toegevoegd worden aan datgene dat al in het regeerakkoord staat.

RUTTE
Dat zegt u.

WESTER
Dat zegt de heer Wilders ook.

RUTTE
Wij zijn bezig een antwoord te formuleren op CPB-cijfers. En over de inzet van verschillende partijen die raakt aan de onderhandelingen in het Catshuis, daar doe ik geen mededelingen over.

WESTER
Als er nu gesproken wordt over bijvoorbeeld het ontslagrecht of de hypotheekrenteaftrek of de verder beperking van de immigratie, zoals dhr. Wilders wil. Dan ben je toch gewoon opnieuw aan het onderhandelen bovenop wat er in het regeerakkoord is afgesproken?

RUTTE
In uw vraag zitten allemaal aannames die raken aan de onderhandelingen die noodzakelijk zijn vanwege de recente raming van het CPB en over die gesprekken worden geen mededelingen gedaan.

WESTER
U kijkt een beetje alsof u er zelf niet bij bent op het Catshuis. Maar u weet toch precies wat ik bedoel?

RUTTE
Het zou kunnen zijn dat delen van uw vraag raken aan zaken die wel spelen of niet spelen. Daar kan ik verder geen mededelingen over doen. Maar ik kan daar dus ook geen mededelingen over doen.

MEIJER (NOS)
Ik kan me voorstellen dat deze discussie niet de opening van het RTL Nieuws gaan halen. De antwoorden wel uiteraard.

RUTTE
Hij staat wel op internet straks. Wij zijn toch niet voor niets in gesprek neem ik aan.

MEIJER
Ik had nog een vraag over de onderwerpen die dhr. Breedveld net besprak. Zowel de reactie op de Oost-Europeanenwebsite als de reactie op het boek van Schaap hebben beide te maken met het feit dat u Wilders te vriend wilt houden?

RUTTE
Nee.

MEIJER
Dat denken heel veel mensen wel.

RUTTE
Ja, maar in mijn vak heb ik inmiddels geleerd na tien jaar dat het het belangrijkste is wat ik denk, en niet wat iedereen denkt.

MEIJER
U vindt het een onzinnig commentaar als mensen zoiets stellen?

RUTTE
Ik geef er verder geen kwalificatie aan, maar hij klopt niet. En ik laat ook zien denk ik in het verleden dat ik consequent hierin optreedt. Eigenlijk al als fractievoorzitter van mijn partij in de oppositie en ook in mijn huidige functie dat ik ook sinds wij samenwerken, sinds 2010 oktober, op een aantal momenten stevig afstand heb genomen van de PVV. Maar ook momenten heb gehad dat ik heb gezegd ook eerder, ik begrijp dat allerlei mensen zich nu opwinden maar ik ga hier geen commentaar op leveren. En het is dan aan mij om die keuze te maken.

MEIJER
Maar het is nu best een bijzondere tijd omdat u hem zo nodig hebt, de heer Wilders.

RUTTE
Ja, dus de context doet die vraag rijzen, maar het antwoord op die vraag is nee.

BLOEMENDAAL
De afgelopen dagen zijn we meermalig getuige geweest van een FNV-spotje op televisie waarin mensen die slachtoffer zouden zijn van de bezuinigingen worden getoond, afgewisseld met beelden van u waarin u dat allemaal - zo lijkt het net - weglacht. Wat vindt u daarvan?

RUTTE
Ik geef op dat spotje verder geen commentaar, ik laat dat echt aan iedereen zelf om daar een oordeel over te vormen.

BLOEMENDAAL
Vindt u het niet vervelend dat u zo wordt neergezet?

RUTTE
Nogmaals, op dat spotje geef ik geen commentaar, ik laat het aan iedereen zelf om daar een oordeel over te hebben.

JONGEJAN
U zegt dat u niet aan het heronderhandelen bent over het gedoog- en regeerakkoord, alleen antwoorden aan het formuleren op de CPB-cijfers. Betekent dat dat er alleen maar financiële punten op tafel liggen?

RUTTE
Uw vraag raakt aan de gesprekken die wij voeren in het Catshuis en daar kan ik geen mededelingen over doen.

JONGEJAN
Het raakt aan wat u net zei: we zijn alleen maar antwoorden aan het formuleren op de CPB-cijfers. Dat impliceert dat het gaat…

RUTTE
Ja, maar u legt een mogelijke beperking ook ten aanzien van het aantal thema's en onderwerpen waar je dan over zou kunnen spreken, en op die in uw vraag besloten beperking commentaar geven nu, zou raken aan het commentaar geven op de onderhandelingen die gaande zijn. En dat commentaar geven we niet.