Toespraak minister Spies bij de opening van het Elthetocomplex
Dames en heren,
In een tijd dat de ene na de andere kerk haar deuren sluit, is het vrij bijzonder dat er een kerk wordt geopend. En dat niet in het gedeelte van Nederland dat bekend staat als de Biblebelt, maar in het wereldse en seculiere Amsterdam.
Ik hoefde dan ook niet lang na te denken over de vraag of ik ‘ja’ zou zeggen tegen het verzoek om vandaag de officiële opening te verrichten van de nieuwe Elthetokerk in Amsterdam-Oost, Tenslotte open je als minister niet dagelijks een godshuis.
Ik zeg nu wel: opening van een kerk, maar het is natuurlijk veel meer dan dat. We hebben het in feite over het Elthetocomplex: een multifunctioneel wijkgebouw, waarvan de kerk de spil is. Een sociaal eetlokaal, een speel-o-theek voor de kinderen uit de buurt en een leefgemeenschap in appartementen boven het wijkgebouw maken het Elthetocomplex tot het bruisende hart van de Indische buurt in Amsterdam-Oost.
Ik heb gelezen dat hier allerlei activiteiten plaatsvinden. Naast uiteraard de zondagse kerkdiensten zijn dat onder meer koffieochtenden, gesprekskringen voor jongeren en ouderen, een bejaardensoos en zo nog een aantal zaken waaraan iedereen, lid van de kerk of niet, kan deelnemen. Wat je noemt een kerk, of beter gezegd: een kerkgemeenschap, voor en door de buurt.
Ik vind het een uitstekend voorbeeld van hoe een kerk en haar leden anno 2012 met twee voeten middenin de samenleving kunnen staan. Niet alleen in religieus, maar ook in maatschappelijk opzicht. Zeker in een buurt met mensen van zo’n 60 verschillende nationaliteiten, vormt het Elthetocomplex een samenbindende factor voor iedereen die hier woont.
Dat spreekt mij zeer aan, omdat ik mij als minister van BZK sterk maak voor actief burgerschap. Dat wil zo veel zeggen als: wijk- en buurtbewoners, bedrijven en organisaties ontwikkelen initiatieven die hun eigen woon- en leefomgeving ten goede komen. Dat kan van alles zijn: gezamenlijk een buurthuis beheren, zorgen voor de aanleg van een speelveldje, een straat opknappen, noem maar op.
Of zoals hier gebeurt: jezelf inzetten voor je medeburgers en er op die manier voor zorgen dat mensen zich betrokken voelen bij hun buurt. Die betrokkenheid is vaak de belangrijkste bouwsteen voor een leefbare en levendige gemeenschap van mensen uit alle lagen van de maatschappij.
Natuurlijk los je met een dienstbare instelling niet alle problemen op van een buurt zoals deze. Een buurt waar armoede, criminaliteit, verwaarlozing en eenzaamheid óók deel uitmaken van het leven van alledag. De afgelopen decennia werden dergelijke problemen doorgaans op het bordje van de overheid gedropt en werd ook verwacht dat de overheid ze oploste. Die ontwikkeling heeft ervoor gezorgd dat de verzorgingsstaat langzamerhand in onbalans is geraakt.
Gelukkig is de afgelopen jaren een kentering zichtbaar geworden. Op allerlei plaatsen in ons land, vooral in de zogeheten aandachtswijken, zijn maatschappelijke initiatieven als paddenstoelen uit de grond geschoten. Juist door de aanwezige kracht en kennis van de mensen in wijken en buurten te benutten en hen ook de bijbehorende verantwoordelijkheid te geven, zijn er mooie dingen tot stand gekomen. Vaak sneller en beter dan de overheid – in de meeste gevallen: de gemeente – dat had gekund.
Betrokkenheid en verbondenheid ontstaan daar waar mensen zich onderdeel voelen van een samenleving en ook verantwoordelijkheid nemen voor hun leefomgeving; ongeacht hun cultuur, religie of afkomst. Zoals hier in Amsterdam-Oost in toenemende mate het geval is. De bewoners hebben een belangrijke stem in het aanpakken van de leefbaarheidsproblemen en dat begint overduidelijk z’n vruchten af te werpen. Zowel in de Indische buurt als de Transvaalbuurt voelen steeds meer mensen zich thuis én veilig en zijn ze trots op wat er is bereikt.
Daar hebben de leden en de vrijwilligers van de Elthetokerk hun steentje ruimschoots aan bijgedragen. Door letterlijk en figuurlijk de handen uit de mouwen te steken en zo te laten zien dat een kerk ook in de 21ste eeuw nog steeds een centrale, samenbindende en niet weg te denken plek inneemt in onze samenleving.
Ik hoop dat het goede voorbeeld van de Elthetokerk navolging krijgt in Amsterdam en de rest van Nederland. Een kerk waar mensen van alle gezindten welkom zijn en waar het in de praktijk brengen van het geloof belangrijker is dan de theorie van het geloven. Een kerk ook met, zoals ik op de website las, de geur van een grote familie waarin verbondenheid een belangrijke rol speelt en met een sfeer die eerder familiair dan formeel is.
Het zou mij dan ook niet verbazen als de Elthetokerk steeds meer mensen trekt en, tegen de tijdgeest in, groeit en bloeit. Met de kerk als spil van dit complex en dit complex als spil van de Indische buurt.
Dames en heren,
Dan ga ik nu de officiële openingshandeling verrichten van het gerenoveerde Elthetocomplex: het onthullen van het kunstwerk dat is gemaakt door Maartje van den Noort. Hopelijk is het een inspiratiebron voor iedereen die actief is voor of namens de Elthetokerk.
Dank voor uw aandacht.