80 miljoen voor grootschalige onderzoeksfaciliteiten
Met 80 miljoen euro voor vijf grootschalige onderzoeksfaciliteiten geeft staatssecretaris Zijlstra van OCW een forse impuls aan toponderzoek naar kanker en andere verouderingsziekten, de werking van eiwitten, nieuwe materialen, magneetvelden en de structuur en chemie van het heelal.
Nationale Roadmap voor grootschalige onderzoeksfaciliteiten
28 grote onderzoeksprojecten hebben een plaats gekregen op de nieuwe Nationale Roadmap voor grootschalige onderzoeksfaciliteiten. Vijf hiervan hebben vandaag te horen gekregen dat ze financiering ontvangen hiervoor. De bijdrage is voor de bouw of een substantiële aanpassing van een grote onderzoeksfaciliteit in Nederland, maar met een internationale uitstraling. Deze Roadmap is gebaseerd op een advies dat de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) heeft laten opstellen door de commissie Meijer.
Het niveau van de voorstellen was zeer hoog. Alleen de allerbeste projecten met de grootste potentie voor de wetenschap – en dus ook voor onze samenleving – konden worden geselecteerd.
“Ik ben ervan overtuigd dat de gekozen projecten een belangrijke bijdrage zullen leveren aan het oplossen van de grote uitdagingen voor de toekomst, zoals gezondheidsvragen en de zoektocht naar nieuwe materialen. Deze projecten passen uitstekend in de topsectoren van Nederland. Zij zullen de wetenschap verder brengen door hoogtechnologische gedrevenheid en honger naar nieuwe inzichten,” aldus staatssecretaris Zijlstra.
Naast de vijf geselecteerde projecten krijgen drie organisaties op voordracht van de commissie Meijer een aanmoedigingsbedrag om zich verder te ontwikkelen tot er in 2014 een ronde is voor de Roadmap-projecten.
De vijf geselecteerde projecten zijn:
Mouse Clinic for Cancer and Aging research (MCCA) - € 18,6 miljoen
De vergrijzing in de westerse samenleving leidt tot een gestage toename van kanker en andere ouderdomsziekten. Sinds enkele jaren is kanker de belangrijkste doodsoorzaak in Nederland. Voor het ontwikkelen van behandelingen tegen deze ziekten zijn hoogwaardige diermodellen noodzakelijk. Daarom hebben het Nederlands Kanker Instituut en het UMC Groningen de Mouse Clinic for Cancer and Aging research (MCCA) opgericht. De subsidie voor deze onderzoeksfaciliteit biedt de mogelijkheid op maat gemaakte en verfijndere muismodellen te ontwikkelen voor de behandeling van kanker en andere verouderingsziekten.
Hoofdaanvrager: Nederlands Kanker Instituut
Proteins@Work; een grootschalige proteomics-onderzoeksfaciliteit voor de life sciences - € 13,5 miljoen
Proteomics –onderzoek naar de eiwitten in een organisme en naar hun onderlinge reacties – is dankzij technische en wetenschappelijke doorbraken inmiddels een volwassen vakgebied. Voor het onderzoek wordt veel biologische, genetische informatie en klinische data verzameld en gebruikt. Proteins@Work biedt onderzoekers toegang tot hoogwaardige proteomics-technologie, -apparatuur en -expertise. Naar verwachting zal de faciliteit een cruciale rol spelen voor het Life Sciences en gezondheidsonderzoek in Nederland.
Hoofdaanvrager: Universiteit Utrecht, Faculteit Bètawetenschappen
Een ultra-hoog veld NMR-faciliteit voor Nederland (uNMR-NL) - € 18,5 miljoen
Nuclear Magnetic Resonance Spectroscopy (NMR of kernspinresonantie) en Magnetic Resonance Imaging (MRI) zijn gebaseerd op de magnetische eigenschappen van atomen. NMR wordt gebruikt voor vele toepassingen: om het ontstaan van ziektes te begrijpen, nieuwe medicijnen te ontwikkelen, betere batterijen en zonnecellen te maken, landbouwopbrengsten te verhogen en voedselkwaliteit te verbeteren. In de nieuwe uNMR-NL faciliteit een nieuwe magneet gebruikt die sterker is dan ooit tevoren. Dat biedt tot nu toe ongekende mogelijkheden voor onderzoek doordat nauwkeuriger gemeten kan worden op het niveau van individuele atomen.
Hoofdaanvrager: Universiteit Utrecht, Faculteit Bètawetenschappen
SAFARI: de geschiedenis van het heelal herschreven - € 18 miljoen
De Nederlands-Europese infraroodspectrometer en supercamera SAFARI gaat aan boord van de Japanse ruimtetelescoop SPICA op zoek naar de eerste sterrenstelsels van het heelal. De camera zal chemische vingerafdrukken van deze gigantische sterrenschijven nemen, om daarmee hun ontstaansgeschiedenis te reconstrueren. Het instrument speurt ook naar ijs en waterdamp in protoplanetaire schijven. De fysische en chemische omstandigheden in deze schijven bepalen uiteindelijk de vorming van planeten. SPICA-SAFARI kan na de lancering (medio 2020) nog dieper het heelal in kijken dan zijn voorgangers, en zo de geschiedenis van de structuur en chemie van het heelal herschrijven.
Hoofdaanvrager: SRON Netherlands Institute for Space Research
Magnetenlaboratorium van wereldformaat - € 11 miljoen
Nergens ter wereld kunnen zo lang achter elkaar zulke hoge magneetvelden opgewekt worden als in het High Field Magnet Laboratory (HFML) te Nijmegen. HFML is daarom ook een sterke speler op het gebied van innovatief onderzoek naar nieuwe materialen, zoals het Nobelprijswinnende grafeen. Wetenschappers van over de hele wereld bestuderen hier tot in het kleinste detail eigenschappen van materialen. Het onderzoek leidt tot nieuwe fysische experimenten en tot nieuwe inzichten.
Hoofdaanvrager: Stichting FOM en Radboud Universiteit
Aanmoediging
De drie organisaties die zijn geselecteerd voor een aanmoedigingsbedrag zijn:
CLARIAH - Common Lab Research Infrastructure for the Arts and Humanities - € 1 miljoen
De digitalisering van grote hoeveelheden bronnen als tekst, beeld, geluid en film opnamen brengt momenteel een revolutie teweeg in het geesteswetenschappelijk onderzoek. ICT-tools zijn cruciaal voor toponderzoek. CLARIAH biedt geesteswetenschappers – van letterkundigen tot historici en van archeologen tot taalkundigen - een gedeeld digitaal ‘laboratorium’, waarin zij grote verzamelingen digitale bronnen kunnen raadplegen, en innovatieve methoden vinden om die data te verwerken.
Hoofdaanvrager: Universiteit Utrecht, Faculteit Geesteswetenschappen
Towards a consolidated Dutch Biobanking Hub, integrating the Dutch Biobanking Infrastructure in the European ESFRI Roadmap - € 1 miljoen
Om beter in te kunnen spelen op moderne en wijdverspreide ziektes is veel meer kennis nodig over hoe zij veroorzaakt worden en hoe we ze kunnen voorkomen of behandelen. Biobanken - grote collecties van data, bloed en andere lichaamsmaterialen – vormen de basis voor het grootschalige onderzoek dat nodig is voor een beter begrip van het ontstaan en de verspreiding van ziekten.. Reeds bestaande biobanken als BBMRI-NL, het String of Pearls Initiative, en LifeLines hebben als doel een toegankelijk netwerk van biobanken op te zetten en nog verder uit te breiden.
Hoofdaanvrager: Leids Universitair Medisch Centrum - Humane Genetica
The Generations and Gender Programme: A Large-Scale, Longitudinal, Comparative Database for Social Science Analysis - € 0,5 miljoen
Het Generations and Gender Programme (GGP) verzamelt en verspreidt informatie over hoe de relatie tussen jongeren en ouderen in Europa aan het veranderen is. Deze informatie wordt gebruikt om bijvoorbeeld de oorzaken en gevolgen van sociaal-economische ongelijkheid tussen mannen en vrouwen, en tussen de verschillende generaties te achterhalen. In aanvulling op aanwezige Europese data, wordt in het programma nieuwe informatie over de Nederlandse situatie verzameld en methoden ontwikkeldom de benodigde informatie zo efficiënt mogelijk te verzamelen.
Hoofdaanvrager: Nederlands Interdisciplinair Demografisch Instituut