Landelijk actieplan Voetbal en Veiligheid

Toespraak | 08-02-2012

Dames en heren,

Welkom allemaal, hier in Utrecht, een stad waaraan ik dierbare herinneringen koester. Ik weet niet of u zich dit realiseert, maar we zitten hier op een historische locatie, pal naast Fort de Bilt, ook wel Fort op de Biltstraat genoemd – een van de oude verdedigingswerken die deel uitmaakten van de Hollandse Waterlinie. Ik vind dat mooi symbolisch: we zijn hier vandaag tenslotte bijeen om een krachtige verdedigingslinie op te werpen tegen voetbalgerelateerde overlast en criminaliteit. Daar hebben we een stevig plan voor opgesteld, het Landelijk actieplan Voetbal en Veiligheid. We zijn hier vandaag bijeen om dat plan vast te stellen en ons te verbinden aan de gezamenlijke verklaring. En daarna gaan we – als het aan mij ligt – direct concreet en daadkrachtig aan de slag! Hooligans kunnen hun borst nat maken. “8 februari 2012: Ondertekening Akkoord van Mitland” – een belangrijke slag in de strijd tegen voetbalvandalisme!

Het is een onderwerp dat ook bij u, burgemeesters, sterk leeft. Zo heb ik een brief ontvangen van de burgemeester van Rotterdam, mede namens zijn collega’s uit Amsterdam, Den Haag en Utrecht. Hierin doen zij een aantal aanbevelingen die het mogelijk maken slagvaardiger te kunnen optreden tegen voetbalgerelateerde overlast.

Een aantal van die voorstellen komen ook terug in het Landelijk Actieplan. Wat maakt dit Actieplan in mijn ogen zo krachtig? 

-        In de eerste plaats: de lokale gerichtheid. Voetbalgerelateerd geweld en overlast vormen dan wel een landelijk probleem, dat op menige maandagochtend vaak de voorpagina’s van de landelijke kranten haalt, de aanpak is en blijft een lokale aangelegenheid. U, als burgemeesters, vervult in dit geheel een belangrijke regierol. Die regierol kunt u beter invullen, als er een gedegen plan van aanpak aan ten grondslag ligt. Dat gaat er dan ook komen: elke gemeente die een BVO binnen haar poorten heeft, stelt voortaan, voorafgaand aan het nieuwe voetbalseizoen, een lokaal plan van aanpak op. En dat wordt geen papieren tijger. De gemeente doet dat samen met de BVO, de politie en het OM. Alle partijen committeren zich eraan.

-        Daarnaast is de aanpak in het Actieplan sterk dadergericht.  De politie stelt voor elke BVO een “top 10” samen van de meest notoire voetbalhooligans. Die “top 10” moet u overigens niet al te letterlijk nemen: sommige BVO’s kennen er uiteraard méér en andere minder, maar het gaat er om dat we per BVO de grootste raddraaiers goed in beeld hebben. Met die gegevens gaan we de databank Hooligans in beeld II vullen. De raddraaiers die in die databank voorkomen, krijgen dezelfde aanpak als notoire veelplegers. Conform de werkwijze in het Veiligheidshuis, leveren alle betrokken partners relevante informatie aan over deze hooligans, zodat er een stevig dossier ligt, op het moment dat een van hen tegen de lamp loopt.

-        En als zo’n hooligan dan tegen de lamp loopt – volgende actiepunt – gaan we hem ook sneller én zwaarder straffen. Gericht straffen, zoveel mogelijk via lik-op-stuk, waarbij we zowel het strafrecht inzetten, als bestuurs- en het civielrechtelijke maatregelen. De huidige “sanctiemenukaart” van het Openbaar Ministerie zal daartoe op korte termijn – vóór 1 april – worden aangepast aan de Wet invoering vrijheidsbeperkende maatregelen. Ook hier is een belangrijke rol weggelegd voor de voetbalclubs zelf. Bij overtreding van de huisregels, zullen juist zij hun supporters moeten aanspreken, dan wel straffen.

-        De evaluatie van de Wet maatregelen bestrijding voetbalvandalisme en ernstige overlast, in de wandel ook wel “de voetbalwet” genoemd, is vervroegd en inmiddels al gestart. Daarbij kijken we onder meer óók welke elementen uit de succesvolle Engelse voetbalwet een toegevoegde waarde kunnen hebben. Die evaluatie moet uiteraard zorgvuldig gebeuren; in juni moet ze zijn afgerond. Dan is duidelijk met welke maatregelen we de gaan aanscherpen.

-        Maar het is niet alleen een kwestie van de voetbalwet “aanscherpen”; het is ook een kwestie van de bestaande mogelijkheden beter toepassen. Het is dan ook belangrijk dat we best practices uit gemeenten die deze wet met succes toepassen goed in de spotlights gaan zetten, om ze zo breder bekend te maken.

-        Vóór elke wedstrijd vindt er overleg plaats over de te nemen veiligheidsmaatregelen. Dat overleg vindt plaats tussen de BVO, de lokale driehoek en – zo veel als mogelijk - de supportersvereniging. Deze maatregelen worden achteraf op hun effect geëvalueerd – waarbij ook de vraag aan de orde komt wat er voor een volgende wedstrijd eventueel beter kan of moet.

-        Verder bevat het Actieplan onder meer voorstellen voor:

• een kwalitatief betere opleiding voor stewards

• een betere inzet van beveiligingscamera’s

• strengere vuurwerkcontroles en

• de aanpak van discriminerende, dan wel kwetsende spreekkoren in de stadions. 

Dames en heren, het Actieplan Voetbal en Veiligheid vormt in mijn ogen een stevig, afgerond pakket. Als het aan mij ligt - maar ik weet zeker dat ook u zit te popelen – gaan we hiermee dan ook snel concreet aan de slag. Dat doen we gezamenlijk en eenduidig!

Daar hoort ook bij dat we elkaar op de voortgang van de maatregelen in het Actieplan moeten aanspreken. De Regiegroep Voetbal en Veiligheid, met vertegenwoordigers van het Openbaar Ministerie, de politie, de burgemeesters, de KNVB, het Auditteam Voetbal en Veiligheid en van mijn departement, heeft in dit geheel een actieve en sturende rol. De Regiegroep ziet er op toe dat er uitvoering wordt gegeven aan het Landelijk Actieplan en zal - waar nodig met doorzettingskracht - de eigen achterban aanspreken. Voor u, als burgemeesters, fungeert de heer Van Gijzel als aanspreekpunt. Bij actuele problemen zal de Regiegroep de lokale aanpak met raad en daad ondersteunen. De Regiegroep zal periodiek aan mij rapporteren. 

Ik zou zeggen: aan de slag! En wel zodanig, dat we klaar zijn vóór de start van het nieuwe voetbalseizoen. Een seizoen dat gekenmerkt zal worden door minder incidenten en waarin de aandacht weer volledig kan komen te liggen bij de sportieve successen - nationaal én internationaal! Een seizoen waarin we, als we het over de “verdedigingslinie” hebben, weer gewoon denken aan het vertrouwde rijtje rechtsback, centrale verdedigers, linksback. Een seizoen, kortom, waarin het bijwonen van een voetbalwedstrijd daadwerkelijk weer een feest wordt!