Persconferentie na ministerraad 3 februari 2012

Mediatekst | 03-02-2012

INLEIDEND STATEMENT

Ik heb in de ministerraad onder andere verslag uitgebracht van de Europese informele Raad van afgelopen maandag. Bij die top hebben we, volgens mij, opnieuw een paar hele goede stappen gezet met elkaar. Het gaat dan zowel om het aanscherpen van de begrotingsdiscipline als tegelijkertijd de vraag hoe krijgen we in Europa extra groei? Hoe gaan we ervoor zorgen dat de economie meer gaat groeien? Dat zijn wat mij betreft twee kanten van dezelfde medaille. Ik heb nog eens gezegd in Europa dat voor een gezonde groei van de Europese economieën het van essentieel belang is dat de gemeenschappelijke interne markt ook echt functioneert en dat allerlei blokkades die er nog in die markt zitten dat die worden weggehaald en dan gaat het bijvoorbeeld om de dienstensector, om de hele digitale economie, maar ook het afsluiten van vrijhandelsverdragen met allerlei delen van de wereld waar die verdragen in voorbereiding zijn. We hebben daar als Nederland ook voorstellen voor gedaan in aanloop naar die Raad samen met het Verenigd Koninkrijk om daar gezamenlijk te proberen zo goed mogelijk uit te komen en dat heeft ook tot goede conclusies geleid.
Zowel voor Nederland als voor de rest van Europa geldt dat 2012 economisch gesproken een moeilijk jaar wordt. Iedereen zal dat in Nederland ook merken, is mijn overtuiging. Voor de jaren na 2012 zullen de ramingen van het Centraal Planbureau voor wat betreft de ontwikkeling van de economie een belangrijke leidraad vormen bij de vraag of er, zo ja en hoe er extra bezuinigd moet gaan worden of er extra maatregelen genomen moeten worden. Daar lopen we niet op vooruit. Het kabinet beslist erover zodra die ramingen er zijn.

Maar ik vertel u niets nieuws als ik zeg dat er op dit moment weinig reden is voor optimisme en dit kabinet, kan ik zeggen, zal de zaken in ieder geval niet op zijn beloop laten. Wij willen de overheidsfinanciën gezond maken, we willen het huishoudboekje op orde brengen. Wij vinden het van belang dat het groeivermogen van de Nederlandse economie weer op gang wordt gebracht. Dat we nu door een moeilijke periode gaan, verandert niets aan die ambitie voor de langere termijn. Ik geloof ook dat de mensen die nu hun baan dreigen te verliezen als gevolg van de economische teruggang er helemaal niets aan hebben als er een regering in Den Haag zou zitten die wegkijkt bij moeilijke problemen. En bovendien, dat is misschien nog wel het belangrijkste argument: als je nu de maatregelen niet neemt, dan zal je uiteindelijk gedwongen worden om veel ingrijpender in te grijpen en veel ingrijpender maatregelen te nemen dan als je nu de maatregelen neemt die noodzakelijk zijn. We zullen dus bekijken dadelijk als die CPB-ramingen er zijn of dit allemaal nodig is. We hebben laten zien dat het kabinet bereid is om de maatregelen te nemen die nodig zijn. We blijven die koers dus ook varen. Dat is de opdracht die eigenlijk ten grondslag ligt aan de politieke samenwerking van deze drie partijen. We blijven doen wat nodig is om de overheidsfinanciën gezond te maken en daarmee ook het vertrouwen te houden van de financiële markten. We blijven doen wat nodig is om onze concurrentievermogen te versterken en voor een deel zijn die bezuinigingen ook juist daarvoor nodig en voor een deel moeten er allerlei extra maatregelen worden genomen. En we blijven doen wat nodig is om ervoor te zorgen dat er groei komt in Nederland, dat er banen komen in Nederland. Dat we wegkomen uit de crisis. Eigenlijk zou je kunnen zeggen: we moeten de komende jaren minder uitgeven en meer gaan verdienen.

In dat kader heb ik woensdag de Tweede Maasvlakte bezocht. Een fantastisch project, ons koninkrijk wordt groter. Er wordt spoor aangelegd, wegen aangelegd. Er komen 6.000 banen bij boven de 90.000 die er al zijn in de Rotterdamse haven. Het is echt Hollandse glorie. En met deze Tweede Maasvlakte kan Nederland, kan Rotterdam ook, zijn leidende positie behouden in de Europese markt van havens. En het zijn dit soort inspirerende projecten die mij ook ervan overtuigen dat we koersvast moeten zijn. Dat we vastberaden moeten zijn om in deze moeilijke tijden Nederland goed door deze fase te loodsen.

Vandaag in de ministerraad een paar besluiten die ik wil noemen. Om te beginnen hebben we besloten tot de aanscherping van de aanpak van criminele vreemdelingen. Dat betekent onder meer dat vreemdelingen straks eerder hun verblijfsvergunning zullen verliezen als zij worden veroordeeld voor misdrijven. Daarbij geldt een glijdende schaal. Dat betekent dat een vreemdeling die nog maar kort in Nederland is zijn verblijfsvergunning al snel kan verliezen als hij zich niet aan de regels houdt. Dat is een afspraak uit het regeerakkoord, maar het past ook in het streven van dit kabinet om Nederland veiliger te maken. Afspraak is afspraak. Grenzen stellen en grenzen handhaven.
In datzelfde kader hebben we vandaag ook afspraken gemaakt in het kabinet over de kwaliteit in het hoger onderwijs en vooral ook hoe we die kunnen waarborgen, op voorstel van staatssecretaris Zijlstra. De keuring van opleidingen in het HBO wordt strenger, die wordt onafhankelijker. Ook worden dezelfde opleidingen aan verschillende instellingen tegelijkertijd getoetst zodat je ook veel beter met elkaar kunt vergelijken wat de verschillen zijn in termen van kwaliteit.  Dat is niet alleen goed voor de opleidingen, maar vooral ook heel goed voor de studenten en het bedrijfsleven waar de mensen daarna gaan werken. Op deze manier willen wij in de toekomst situaties zoals die zijn ontstaan met bijvoorbeeld InHolland voorkomen.

MEIJER (NOS)
Het zal u niet verbaasd hebben dat Eurocommissaris Rehn gisteren nog eens benadrukte dat Nederland volgend jaar binnen de -3% begrotingstekort moet blijven. Wilders zei daarover: ik laat me niet onder druk zetten door die man uit Europa. En wenste hem auf Wiedersehen. Welke gevolgen gaat dat hebben voor de gesprekken die u met Wilders gaat voeren?

RUTTE
U heeft het nu over een tweet van Wilders naar aanleiding van een opmerking van Rehn. En daar moet ik nu commentaar op geven?

MEIJER
Heel graag.

RUTTE
Dat ga ik niet doen. Dat vind ik het echt niet waard.

MEIJER
Maar als je kijkt naar de afspraken binnen het regeerakkoord is er meer ruimte voor het  begrotingstekort laten oplopen dan als je kijkt naar de Europese afspraken. Wilders neemt daar nu een voorschot op. Die zegt: misschien moeten we wel helemaal niet zoveel bezuinigen.

RUTTE
Nou, we gaan in maart, als het nodig zou zijn, gaan we bij elkaar zitten, als blijkt dat we de cijfers niet halen. Dat zal moeten blijken uit de CPB-ramingen. Ik heb geen enkele aanleiding om nu te gaan reageren op een tweetje van Wilders. Echt niet.

MEIJER
Maar nogmaals, als hij geen boodschap heeft aan die Europese afspraak…

RUTTE
Luister nou, ik kan toch niet op iedere tweetje van Wilders gaan reageren?

MEIJER
Dat dit een tweet is maakt ook niet zo heel veel uit, hij neemt hier duidelijk een stelling en zegt: ik heb lak aan Europese afspraken.

RUTTE
Nou hij heeft in ieder geval lak aan Commissaris Rehn blijkbaar, dat is nog wel de Supercommissaris die we nu eindelijk hebben dankzij de inzet van de Nederlandse regering. Als u daar nou eens een vraag over had gesteld dan had ik wel een heel antwoord gehad. Maar, nee sorry, ik vind het niet belangrijk genoeg om daarop te reageren.

VAN BEEK (BNR)
U komt met een verslag van de Europese top van afgelopen maandag. Voelt u niet de behoefte om dat verslag ook af te leggen in de Tweede Kamer net zoals voor een Europese top ook een debat plaatsvindt in de Tweede Kamer?

RUTTE
Daar ga ik niet over, daar gaat de Kamer over, toch?

VAN BEEK
Ja goed, een groot deel van de Kamer wil dat en dat wordt door 76 zetels tegengehouden.

RUTTE
Nee, ik heb begrepen, dat wat ik teruglas, ik heb het niet gevolgd op televisie, maar wel teruggelezen in het stenografisch verslag: wil de Kamer een debat over het werkgelegenheidsbeleid van het kabinet en hoe wij omgaan met eventuele toekomstige bezuinigingen. Dat is heel wat anders. U heeft het nu over het verslag van de Europese Raad. En er is volgende week een groot debat, ik neem aan dat ik daarbij betrokken zal worden, volgende week donderdag volgens mij, over de staat van de Unie. En daar zal ongetwijfeld ook het verslag van de laatste Europese Raad behandeld worden. Maar de discussie in de Kamer ging volgens mij over iets anders, namelijk dat het in de Telegraaf bekendgemaakte bericht dat er ambtenaren bezig zijn, natuurlijk altijd, om na te denken over: wat is er eventueel nodig aan maatregelen, dat daar een Kamerdebat over moet plaatsvinden. Dat is iets anders.

VAN BEEK
Dat is door 76 zetels in de Kamer tegengehouden. Maar u kunt uzelf ook uitnodigen als u daartoe behoefte voelt.

RUTTE
Maar waar moet ik dan over debatteren? Dat is een ambtelijk stuk. Nou, goed dat dat er is. Er is een ambtenaar in Nederland die - gelukkig - kijkt, natuurlijk altijd naar alle eventualiteiten en bereidt zich daarop voor, zodat je als kabinet ook snel als situaties zich aandienen met de best denkbare adviezen in de hand tot goede politieke besluiten kunt komen. Maar om een ambtelijk stuk nou in de Kamer te gaan behandelen gaat ook wat ver lijkt me.

VRAAG
Waarom heeft u het stuk niet aan de Kamer ter beschikking gesteld?

RUTTE
Nou kijk, het is een ambtelijke notitie. Ik heb op mijn bureau hele stapels ambtelijke notities liggen.

VRAAG
Maar ze vroegen maar om eentje, ze vroegen niet om alle ambtelijke notities.

RUTTE
Omdat ze die andere niet kennen. Misschien zijn die nog veel spannender.

VRAAG
Maar het is toch alleen maar een overzicht met mogelijke bezuinigingsmaatregelen en wat het oplevert als je daartoe zou besluiten?

RUTTE
Ja dat is waar, maar nogmaals, ik denk dat het een goede lijn is dat de regering komt tot politieke besluiten en dat die politieke besluiten aan de Kamer worden voorgelegd. Nou, of er politieke besluiten moeten plaatsvinden dat zullen we zien in maart denk ik. Dan weten we meer over de stand van het begrotingstekort in 2013 en verder. Of er noodzakelijke maatregelen zijn en dan zullen we ook dit soort notities erbij natuurlijk gebruiken. Maar om die notities zelf openbaar te gaan maken, voegt volgens mij niets toe.

VRAAG
Maar als die klaar is dan kan dat toch gewoon? Als de notitie af is en beetje vergelijkbaar met 2009.

RUTTE
Nee, dat vind ik niet. Ik vind echt dat er echt rolvastheid moet zijn in de relatie tussen de regering en de Kamer. En het kabinet brengt stukken naar buiten waar politieke besluitvorming over heeft plaatsgevonden. Geen ambtelijke notities.

WESTER (RTL)
Bijvoorbeeld bij de brede heroverwegingsvoorstellen van het vorige kabinet werden al die mogelijke bezuinigingen wel met de Kamer gedeeld.

RUTTE
Deze vraag heb ik natuurlijk uitvoerig voorbereid. Maar dit klopt niet helemaal, want het plan was dat het kabinet, ik mocht er toen zelf als oppositieman iets van vinden, bij de APB in 2009 had aangekondigd: we gaan al die boekjes maken met opties. En die zouden dan met een beleidsreactie van het kabinet wat men zou gaan doen naar de Kamer worden gestuurd. In de tussentijd viel het kabinet en toen heeft het demissionaire kabinet gezegd: ja, er ligt nu een hele hoop materiaal wat goed bruikbaar is bijvoorbeeld voor het opstellen van verkiezingsprogramma's, we maken die boekjes openbaar. Dat is dus niet de normale gang van zaken. Het was een bijzondere situatie als gevolg van een gevallen kabinet.

VRAAG
Maar het zijn toch alleen maar naakte feiten die erin staan, er staan toch geen beleidsadviezen in?

RUTTE
Nee, maar goed, maar dan kan men ook zelf die 21 boekjes weer raadplegen die toen zijn uitgebracht. Ik vind dat de regering rolvast moet zijn in de relatie met de Kamer. Wij gaan over politieke besluiten niet over ambtelijke stukken.

VRAAG
De Nederlandsche Bank  waarschuwde vandaag in het Financieele Dagblad voor de derde financiële crisis en dat had betrekking tot de vastgoedmarkt. Deelt u die waarschuwing?

RUTTE
Kijk het is de rol van DNB om als toezichthouder te wijzen op mogelijke gevaren waar het betreft de stabiliteit van het financiële stelsel. Natuurlijk moet je altijd daarbij kijken naar alle mogelijke aspecten van het financiële stelsel, ook naar vastgoedmarkten et cetera. En het is dus ook goed als DNB dat soort analyses maakt, dat soort markten volgt. Dat vraagt niet onmiddellijk om een beleidsreactie van het kabinet. Dus ook hier in de rolvastheid: dit is aan DNB en het lijkt me goed dat DNB vanuit hun onafhankelijke toezichtsrol regelmatig zich over dit soort zaken buigt.

VRAAG
Bent u bezorgd over ontwikkelingen in de sector?

RUTTE
Ik heb nu geen andere informatie, dan de informatie die ook u hebt. Namelijk dat DNB dit naar buiten heeft gebracht. Ik meen in de vorm van een interview met een van de bestuursleden van DNB. En dat past ook bij de taak van DNB. Maar dat vraagt niet onmiddellijk ook weer een reactie daarop. Zij vullen hun taak in. En dat doen ze in grote autonomie. En dat hoort ook zo.

VRAAG
Even een vraagje over die informele top. Er zijn natuurlijk onderhandelingen gaande tussen Griekenland en private crediteuren. Of debiteuren. Nu hoor je vanuit Griekenland toch wel de wens dat niet alleen de private partijen een deel van die schuld zouden afschrijven. Maar ook de publieke partijen, de overheden. Staat u daar open voor?

RUTTE
Nee, daar worden wij niet enthousiast van. Omdat de officiële sector zoals dat heet - dus de regeringen - al zeer zwaar betrokken zijn bij de steunprogramma's van Portugal, van Ierland. Ook zeker van Griekenland. En er staat een nieuw steunprogramma klaar sinds de top in oktober. Waar vele miljarden inzitten. Zowel om de financieringsbehoefte van Griekenland te dekken als ook om een deal tussen Griekenland en de private sector te faciliteren. Wij worden in enthousiast van de plannen om daarboven op nog extra geld te geven.

VRAAG
Sluit u dat uit?

RUTTE
Ik zeg niets over die onderhandelingen. Maar u hoort in mijn woorden dat we daar zeer negatief tegenover staan. Maar als ik hier nu ga zeggen: heel extreme uitspraken doe. Waarvan ik begrijp dat u die wilt ontlokken, dan help ik de onderhandelingen niet.

VRAAG
Ik wil nog even terugkomen op DNB als het mag. Het gaat toch om miljarden waarschijnlijk, die weer worden afgeschreven door de banken. Ik kan me voorstellen dat u zich daar dan toch wel zorgen over maakt. En dat misschien ook zo'n bankenbelasting misschien van tafel moet. Om die banken toch een rol te kunnen laten spelen.

RUTTE
Nu worden allerlei dossiers verknoopt die te snel gaan. Wat nu aan de orde is, is een interview met een directielid van DNB. Dat is de enige informatie die ik heb. DNB is een onafhankelijk instituut. Houdt toezicht en kijkt heel goed naar de sectoren waar DNB volgens de wet in het bijzonder bij betrokken is. Dat doen ze voortreffelijk. Dat doen ze in grote onafhankelijkheid. En daar neem ik kennis van. Maar het past niet dat ik daar nou meteen weer commentaar op ga geven of daar ook weer iets van vind. Want dan gaat alles door elkaar lopen. Dus laat nou in dit mooie land de verschillend instituties hun werk goed doen. En dan helpt het niet als ik daar verder commentaar op geef.

BROEKHUIZEN (FD)
Mag ik ook even vragen naar Vestia, de coöperatie. Het zoveelste incident in de coöperatiewereld. Dat gaat ook vaak om grote bedragen. Wat ik ervan begrijp gaat het bij Vestia ook weer om miljarden. Is het tijd om daar goed naar te kijken, naar die coöperatiesector?

RUTTE
Het centraal fonds voor de volkshuisvesting houdt als financieel toezichthouder de vinger aan de pols. Ten aanzien van de ontwikkeling bij Vestia, zoals u weet. Daar hebben ook gesprekken plaatsgevonden op initiatief van de minister. Waarin de minister zich door Vestia rechtstreeks heeft laten informeren. Wij houden vanzelfsprekend de aandacht bij deze belangrijke zaak. Maar het kabinet is zeer terughoudend met reageren op allerlei berichten en speculaties. En het in de context van deze zaak praten over het bredere toezicht op een bepaalde sector dat moeten we niet nu doen. Dit moet eerst goed worden bekeken. En dan kunnen we later kijken naar wat er verder structureel moet gebeuren.

VAN BEEK (BNR)
Het gaat een beetje door elkaar. Ik wil toch nog even terugkomen op de DNB waarschuwing. U zei net, voor de helderheid, dat interview in het FD vanochtend was de enige informatie die ik heb over de waarschuwing van DNB. Is het niet gebruikelijk dat DNB aan het kabinet ook zo`n waarschuwing rapporteert.

RUTTE
Ik heb zelf op dit moment geen andere informatie. Het kan zijn dat Financiën dat wel heeft. Ik heb vanmorgen hier kennis van genomen. Dat is ook prima. Ik neem aan dat ze nu Financiën informeren. Maar dat zou u even bij de collega van Financiën moeten checken.

VAN BEEK
Maar u zegt dat het prima is dat die info, zo'n waarschuwing …

RUTTE
Maar het is toch een toezichthouder. Ze hebben geen verantwoordingsplicht naar het kabinet toe. DNB is toezichthouder. Dus die doet toezicht op de financiële sector. Doet daar uitspraken over. En wij zijn daar een partij in. Het is niet zo dat het kabinet toezicht houdt op DNB of dat ze voor ons werken. Het is een onafhankelijke orgaan. Gelukkig.

VRAAG
Ik had een vraag helemaal over de eerste vraag. Hoe belangrijk is het nou dat we onder die drie procent komen?

RUTTE
Ik vind dat we ons houden aan de afspraken die we gemaakt hebben in het regeer- en gedoogakkoord. En daar staan afspraken in ten aanzien van Stabiliteits- en Groeipact. En ten aanzien van de signaalwaarde aan de hand van waarvan wij kijken naar de verschillende begrotingen. Uiteraard, dit kabinet laat de zaak niet op z`n verloop, integendeel. Wij vatten de koe bij de horens als er problemen zijn. Of ze er zijn, dat weten we pas bij het centraal planbureau als die met de cijfer komt. En dan zullen we de koe bij de horens vatten als dat nodig is.

VRAAG
Maar goed wat dat betreft blijft het regeerakkoord gewoon leidend?

RUTTE
Het gedoogakkoord is natuurlijk altijd leidend. Want dat is de afspraak die wij als drie partijen hebben gemaakt.

BREEDVELD (NOS)
Hoe belangrijk is het verkiezingsproces in een democratie?

RUTTE
Nou, beantwoord die vraag zelf eens. Wat denkt u als journalist?

BREEDVELD
Nou, ik denk tamelijk essentieel.

RUTTE
Dan zijn  we het geheel eens. Zoals wel vaker.

BREEDVELD
We zitten hier namens gekozenen. Namens het parlement heeft u een bevoegdheid. Maar ik vraag dat omdat de Kieswet op enige punten is aangepast. En ik zat me ook af te vragen. Want u bent van de moderne tijd. U twittert 2.0, hebben we al eerder besproken. Maar we stemmen nog steeds..

RUTTE
Goed dat het is blijven hangen.

BREEDVELD
Met potlood.

RUTTE
Dat vind ik wel een goede traditie eigenlijk. Niet alles, net zoals sneeuw, van vroeger is slecht.

BREEDVELD
Maar dat blijft ook nog even? Want dat is mijn vraag?

RUTTE
Daar krijgt u later antwoord op. Dat ga ik nakijken. stembiljetten, stel nog eens een vraag dan kijk ik het even na.

BREEDVELD
Nou ik raakte een beetje getriggerd door iets in het persbericht.

RUTTE
U had het persbericht gelezen. Dan weet u het antwoord dus al lang?

BREEDVELD
Nee, nee, daar heb ik een vraag over. Er komt een wettelijke grondslag om eisen te kunnen stellen aan de programmatuur van het berekenen van de uitslag van het centraal stembureau. Dan wordt het toch weer geautomatiseerd kennelijk.

RUTTE
Kijk aan! Mooi. Gaan we toch nog de moderne tijd in.

BREEDVELD
Ik denk dat we het toch nog even bij de minister van Binnenlandse zaken moeten navragen.

RUTTE
Ik vind zelf dat rode potloodje nog wel heel aardig.

BREEDVELD
Dan houden we dat er nog even in.

RUTTE
En ook de spanning op de avond dat je niet meteen de uitslag hebt, maar dat je … Nou zolang hoeft het niet te duren.

BREEDVELD
Nou om het dan maar even concreet te maken. En misschien nieuwswaardig. Onder dit kabinet geen stappen in de richting van gecomputeriseerd stemmen?

RUTTE
U gaat dat nog eens even bij de minister van Binnenlandse zaken bekijken. Ik weet echt niet hoe de stand van de techniek is. Volgens mij is het een technisch probleem. Er is ook een commissie geweest indertijd, onder leiding van Korthals Altes. Die heeft ernaar gekeken. En of het nu zo ver dat we alweer kunnen overgaan en daar stappen in kunnen zetten. Heel zorgvuldig. En één ding weet je zeker. Het systeem in Nederland met het rode potloodje is volkomen transparant en voor iedereen zichtbaar. En wil je dat weer gaan automatiseren, dan moet je heel zeker weten dat je dat ook echt volledig transparant is en iedereen zich herkent in die uitslag.

BREEDVELD
En wat u betreft mag dat wel zo blijven?

RUTTE
Ik laat het bij het vorige antwoord. Maar persoonlijk, zolang het nog met het rode potloodje is, maar dat is een persoonlijke opvatting, heb ik daar geen bezwaar tegen. Al was het maar vanwege de spanning op de verkiezingsavond.

JULIUS VISCHJAGER
U kent de dissertatie over het geheim van de Telegraaf.

RUTTE
Jazeker, dat heb ik van de Telegraaf gekregen.

JULIUS VISCHJAGER
Ik heb het ook gekregen, omdat ik net jarig was, maar dat is niet belangrijk. Wat wel belangrijk is dat er op de voorpagina van de Telegraaf staat van Savelberg: Gedachtegoed Wilders is voedingsbodem neonazi's. We hebben natuurlijk Duitsland gebeld, van alles gebeld en er werd gezegd dat ik u daar een vraag over moest stellen. Nou, dat doe ik dan bij deze, want de RVD was er niet blij mee dat ik dat vroeg. Dus dan vind ik toch dat ik dat moet doen.

RUTTE
Dan is het gebruikelijk dat zo'n vraag ook niet gesteld wordt.

JULIUS VISCHJAGER
Wat vindt u nou dat die arme Wilders wordt vergeleken met een neonazi. Dat kan toch niet?

RUTTE
Dat kan niet, nee. En we hebben er ook gisteren met de meest felle bewoordingen afstand van genomen. Er is contact geweest ook tussen verschillende bewindslieden in Nederland met de collega's in Duitsland.

JULIUS VISCHJAGER
Gebrandmerkt heeft u ze, heb ik gehoord.

RUTTE
Nou, dat niet, maar we hebben wel even daar een stevig gesprek over gehad.

JULIUS VISCHJAGER
Kan u dat even opschrijven, want dat is belangrijk voor de geschiedenis van de The Daily Invisible.

RUTTE
Aantijgingen tegen Wilders op dit punt: volstrekte onzin.