Opening Multidisciplinair Centrum Kindermishandeling

Toespraak | 28-11-2011

Dames en heren,

Veiligheid is een kerntaak van de overheid, dat staat met zoveel woorden in het Regeerakkoord. Het kabinet wil Nederland substantieel veiliger maken. En dat geldt zeker voor de meest kwetsbaren in onze samenleving, zoals slachtoffers van kindermishandeling. Vorig jaar waren dat er 119.000: een onaanvaardbaar hoog aantal. Dat cijfer moet omlaag en dat kan ook als overheden, organisaties en professionals zich maximaal inspannen om bij de aanpak van deze problematiek zo effectief mogelijk te werk te gaan.

U gaat dat hier doen met een multidisciplinaire aanpak van kindermishandeling, een buitengewoon kansrijke methode uit de Verenigde Staten. Een primeur voor Friesland, waar we vandaag het startsein geven. Hetzelfde gebeurt ook in Haarlem, waar de Staatssecretaris van VWS ook zo’n centrum opent. U ziet, het kabinet steunt deze ontwikkeling.

Actieplan

Vandaag beginnen we ook met het Actieplan aanpak kindermishandeling, waarin voor de komende vijf jaar acties staan opgenomen om kindermishandeling verder terug te dringen. Want wij zijn er net als u van overtuigd dat er meer gedaan kan worden om slachtoffers te helpen, om de overdracht van geweld te doorbreken en daders stevig aan te pakken.

Een multidisciplinaire aanpak kan hieraan bijdragen. Als kabinet willen we de ontwikkeling hiervan stimuleren. Daarom gaan we een aantal proeftuinen in het land, en ook hier in Friesland, volgen en ondersteunen met hun experimenten op dit gebied. Ik zie, net als de voorgaande sprekers, verschillende voordelen bij deze aanpak.

Als eerste de snelheid. Daar valt heel wat winst te behalen. Na een melding van mishandeling werken instituties als Advies- en Meldpunt Kindermishandeling, de ziekenhuizen, de Raad voor de Kinderbescherming, de politie, het Openbaar Ministerie stuk voor stuk keihard om hetzelfde doel te bereiken maar… meestal na elkaar. Daarmee gaat veel kostbare tijd verloren. Zonde.

Maar het is ook veel effectiever. We hebben in Nederland een arsenaal aan middelen om kindermishandeling te bestrijden.

Denk aan de kinderbeschermingsmaatregelen, het huisverbod, de hulpverlening in vrijwillig kader, het strafrecht. Genoeg instrumenten dus maar het afzonderlijk gebruik daarvan vergroot de kans op versnippering. Iedereen wiedt immers zijn eigen tuintje, zonder bij elkaar over de schutting te kijken. Met een multidisciplinaire aanpak doe je dat wel. Dan wordt er integraal onderzoek verricht en komt er een gezamenlijk plan van alle betrokken partijen. Een plan waarin de diverse maatregelen samen komen. Niet los van elkaar, maar afgestemd op elkaar. Ik ben er van overtuigd dat het kind daar uiteindelijk beter mee geholpen is.

Strafrecht

Ook de daderaanpak is hiervan een wezenlijk onderdeel. Daar sta ik wat langer bij stil. {Dat zult u een oud officier van Justitie niet kwalijk nemen}. Kindermishandeling vraagt niet alleen om snelle en doelgerichte interventies bij het kind. Dat geldt ook voor de dader, ook die moet snel en effectief worden aangepakt. Strafrecht is sanctierecht, maar bij kindermishandeling fungeert het strafrecht bij uitstek ook als stok achter de deur om behandeling van de dader mogelijk te maken. Juist omdat er kinderen en gezinnen bij betrokken zijn is het van groot belang om ook binnen het strafrecht te werken aan gedragsverandering. Daar is uiteindelijk het hele gezin mee geholpen.

De inschakeling van het strafrecht bij kindermishandeling kan in mijn optiek beter. Met name het aantal meldingen en aangiften bij de politie vanuit instanties en instellingen blijft achter. Dat blijkt uit het onderzoek 'de inzet van het strafrecht bij kindermishandeling' begin dit jaar. Slechts 7 procent van de in totaal 817 aangiften in 2008 was afkomstig van professionals. Dat percentage kan omhoog.

Hiervoor is het van groot belang dat het Advies en Meldpunt kindermishandeling en de politie nauwer samenwerken. Met het protocol meldingen kindermishandeling dat de politie, bureaus jeugdzorg en het openbaar ministerie zelf hebben opgesteld en april dit jaar gepresenteerd, is een eerste belangrijke stap gezet om het aantal meldingen en aangiftes door professionals te laten stijgen. Met de multidisciplinaire aanpak zetten we een volgende stap.

Onmisbaar in strafzaken is goede dossiervorming en bewijsvoering. Bij kindermishandeling is dat niet eenvoudig. Ook daarvoor moeten we de krachten bundelen en biedt een multidisciplinaire aanpak mogelijkheden. Snel en grondig onderzoek vanuit de verschillende disciplines - inclusief forensisch medisch onderzoek bij letsel – schept voorwaarden om de aanpak van kindermishandeling wezenlijk te versterken. Daarvoor is het noodzakelijk dat jeugdzorg, medici en justitie de handen ineen slaan, elkaar opzoeken en afspraken maken.

Dames en heren,

Het Actieplan aanpak kindermishandeling vormt voor de komende 5 jaar de basis van de bestrijding van kindermishandeling in Nederland, maar beperkt zich daarbij niet tot de multidisciplinaire aanpak. Het Actieplan besteedt ook aandacht aan de verschillende componenten van die bestrijding zoals preventie, signaleren, stoppen en behandelen van kindermishandeling. Op al die onderdelen valt nog veel vooruitgang te boeken. Met andere woorden, er wacht ons nog heel veel werk.

U hebt hier in Friesland daar al een begin mee gemaakt. De multidisciplinaire aanpak van kindermishandeling staat in de steigers. Het is tijd voor actie.

Dan nu het officiële gedeelte:

Dames en heren. De plannen zijn er, de randvoorwaarden zijn geregeld en de wil is er! Alle ingrediënten zijn aanwezig om deze aanpak tot een succes te maken. Bij deze verklaar ik de het multidisciplinaire centrum kindermishandeling geopend. Ik zou zeggen: aan de slag! En veel succes!