Toespraak ICT-Deltacongres

Toespraak | 16-11-2011

Dames en heren,

Het zijn uitdagende tijden. In Europa moeten we de overheidsfinanciën en de economieën van de Zuid-Europese landen en Ierland weer op de rails zien te krijgen. Het economisch zwaartepunt in de wereld verschuift naar Azië. En er zijn grote maatschappelijke vraagstukken. Zoals de wereldvoedselproblematiek, toenemende grondstoffenschaarste, klimaatverandering en vergrijzing.

Eén ding is zeker: om deze uitdagingen het hoofd te bieden, hebben we vernieuwende en innovatieve producten en diensten nodig. Zij vormen de sleutel om efficiënter te kunnen produceren. Om concurrerend te blijven op de wereldmarkt. En om antwoorden te vinden op de maatschappelijke vraagstukken die ik net noemde.

Nu hebben we in Nederland uitstekend onderwijs. En we hebben een schat aan hoogwaardige kennis. Maar het lukt ons onvoldoende om die kennis om te zetten in vernieuwende producten en diensten; om van kennis naar kunde naar kassa te gaan. Daarnaast investeren Nederlandse bedrijven te weinig in onderzoek naar nieuwe producten. Het Europees gemiddelde van private investeringen in R&D bedraagt 1,3 procent van het BBP. In Nederland blijft de teller staan op een povere 0,8 procent. Voor private ICT R&D staat de teller op 0,11 procent, zo’n €570 miljoen. Het zou mooi zijn als ook dat bedrag omhoog ging.

Dit kabinet zet in op het omzetten van R&D – kennis dus - in kunde en in kassa. En het wil de totale R&D - privaat en publiek -  laten stijgen tot 2,5 procent van het BBP in 2020. We stimuleren alle ondernemers in Nederland om te investeren in vernieuwende producten, diensten en processen. Dat doen we met risicokapitaal, met innovatiekrediet en met fiscale instrumenten. En dat doen we ook met het ICT-onderzoeksprogramma COMMIT.

COMMIT is een voorbeeld van mijn bedrijfslevenbeleid nieuwe stijl, waarin ondernemers, onderzoekers en overheden samen achter het stuur zitten. Want dat werkt veel beter dan politici en ambtenaren in Den Haag die zich overal verantwoordelijk voor maken. Dat is funest voor ondernemerschap en vernieuwingszin. In het oude beleid was er bovendien een veelheid aan versnipperde subsidies. Dat willen we niet meer. Minder overheid, minder subsidies en minder regels. Dát is waar dit kabinet voor kiest. En dat is wat ook u, ondernemers, graag wilt.

Ondertussen zorgt Den Haag voor de juiste randvoorwaarden. Neem het innovatiefonds MKB+, met een half miljard aan durfkapitaal. Daar kunnen starters en snelle groeiers terecht voor krediet, zodat ze hun briljante ideeën of plannen voor nieuwe producten kunnen uitvoeren. Neem ook de WBSO, die we hebben uitgebreid voor alle kennisintensieve ondernemingen. Met name ICT-bedrijven maken hier goed gebruik van. En neem de Borgstelling MKB-kredieten, die we hebben verhoogd tot €1 miljard.

Verder blijkt uit onderzoek dat Nederlandse MKB’ers slimmer  gebruik kunnen maken van internet. Ze kunnen bijvoorbeeld meer halen uit hun website, uit sociale media en uit webwinkels. Daarom onderschrijf ik het initiatief van Nederland Verdient Online, dat gaat kijken wat er nodig is om MKB’ers slimmer gebruik te laten maken van alles wat internet te bieden heeft.

En bovenop dit algemene ondernemerschapsbeleid maken we Topsectorenbeleid. Onder meer voor de sector ‘High Tech Systemen en Materialen’, waarvan de ICT een belangrijk onderdeel is. Want de ICT is cruciaal voor ons internationale concurrentievermogen. Cruciaal voor de bijdrage van ons land aan oplossingen voor wereldwijde maatschappelijke vraagstukken. En cruciaal voor onze infrastructuur, onze energievoorziening, voor mobiliteit, zorg en landbouw.

Dames en heren,

In deze zaal zit een mix van ICT-onderzoekers, ICT-ondernemers en overheden. Hier zit – met andere woorden - de Gouden Driehoek van de ICT. Dit is dus een uitgelezen moment om uw sector extra wind in de zeilen te geven. Zoals u die wind ook in de zeilen had tussen 1985 en 2005. Want in die periode was maar liefst 60 procent van onze economische groei te danken aan ICT!

Het kabinet zal u binnen het innovatie- en het topsectorenbeleid ondersteunen met maatregelen uit onze Digitale Implementatie-agenda. Die agenda gaat over het slim inzetten van ICT en de stappen die we moeten zetten. Als u morgen naar het Jaarcongres van ECP EPN gaat in het Circus Theater, dan hoort u er alles over van Bertholt Leeftink, de Directeur-Generaal Ondernemen en Innovatie van het ministerie van EL&I. Ik loop nu met u even langs de belangrijkste 5 kabinetsmaatregelen voor ICT en onderzoek.

Ten eerste gaan we bedrijven helpen om slimmer te werken met ICT. Met het Ondernemingsdossier verminderen we de bureaucratische rompslomp. We lanceren het Digitale Ondernemersplein, waar ondernemers terechtkunnen voor al hun overheidszaken. En het programma ‘Cloud Computing’ helpt ondernemers veilig en grootschalig gebruik te maken van online-diensten en software. ICT wordt op die manier efficiënter gebruikt. En zo kun je dus ook geld besparen.

Wat betreft ‘Open Data’: dat is voor mij de grondstof voor innovatie. Met ‘Apps voor Nederland’ stimuleer ik de markt om toepassingen te ontwikkelen die gebruikmaken van datasets van overheden. Denk bijvoorbeeld aan Buienradar, gabaseerd op data van het KNMI. Over dit soort apps heb ik nog een nieuwtje: ik stel €12 duizend aan prijzengeld beschikbaar voor Apps voor Nederland! Misschien zegt u nu: ‘Dat is een bescheiden bedrag’. En dan zeg ik op mijn beurt: meer is ook niet nodig. Want de mensen die hiermee bezig zijn, zijn zeer gedreven. Het zijn deskundigen die vanuit een inhoudelijke motivatie willen bijdragen.

Ten tweede: voor slimmer werken met voldoende kennis lanceer ik het programma Digitale Vaardigheden Beroepsbevolking. Dat gaat de Nederlandse kenniseconomie meer e-skills bijbrengen. Het is essentieel dat Nederland ook voldoende ICT toptalent voortbrengt en dat acties hiervoor opgenomen worden in  de Human Capital Agenda’s van  topsectoren. Uiteraard in de topsector High Tech Systemen en Materialen. Maar dit is evenzeer van belang voor andere topsectoren als logistiek, tuinbouw en de creatieve industrie.

Want om vernieuwende producten en diensten te ontwikkelen en te produceren heb je genoeg talent nodig. En juist mensen zonder digitale vaardigheden dreigen tijdens een economische recessie hun baan te verliezen of niet meer aan de bak te komen. Onderwijs en arbeidsmarkt moeten daarom op alle niveaus goed op elkaar aansluiten. Verder wil ik dat het bedrijfsleven profiteert van zaken als high performance- computing en geavanceerde ICT-diensten voor onderzoekers en ontwikkelaars.

Dat kan alleen als we onze nationale ICT-onderzoeksinfrastructuur concurrerend houden. Daar investeer ik dit jaar dan ook 7 miljoen in. Met dat geld gaan we onze nationale supercomputer Huygens een upgrade geven. En we zetten er een nieuw landelijk High Performance Datacenter mee neer. Bedrijven mogen zowel van de supercomputer als van het High Performance datacenter gebruik gaan maken. Daarmee krijgen ze dus toegang tot een zeer geavanceerde infrastructuur.

Ten derde: we positioneren Nederland als Digital Gateway to Europe. Dat is belangrijk om in 2020 mee te kunnen draaien in de top-5 van kenniseconomieën – voor de goede orde we staan nu op plaats 7. Voor die positionering doen we met u onderzoek naar wat nodig is om Nederland op het terrein van ICT voldoende onderscheidend te maken. De resultaten van dit onderzoek gaan mee in de ICT roadmap voor de topsectoren.

Dit brengt mij bij het vierde punt. Ik heb Amandus Lundqvist, boegbeeld voor de High Tech-sector, aangesteld als  ICT-ambassadeur met aandacht voor regeldruk vermindering. Vóór het eind van het jaar levert hij een ICT roadmap met maatregelen die helpen om uitdagingen in de andere topsectoren te kunnen aangaan. Denk bij die sectoren aan logistiek, tuinbouw, agrofood, life sciences, en de creatieve industrie. Verder heb ik TNO gevraagd om zijn huidige ICT-onderzoeksbudget van 6,2 miljoen Euro de komende jaren in te zetten voor toegepast ICT-onderzoek dat past binnen de Digitale Agenda.nl. Ook dat maakt de topsectoren sterker.

En ten vijfde – en zeker niet in de laatste plaats: we lanceren hier vandaag het onderzoeksprogramma COMMIT. Een onderzoeksprogramma van €110 miljoen, waarvan 55% wordt betaald door het bedrijfsleven, en 45% uit het budget komt vanuit de overheid.

Commit is gebouwd op 3 pijlers, namelijk ‘informatie’, ‘kleine computers’ en ‘grootschalige rekendiensten’. En het valt uiteen in 16 projecten. Daarbinnen gaan kennisinstellingen, bedrijven en non-profit-organisaties samen aan de slag met ICT-producten en diensten. Zoals voor huisartsen, die medische gegevens snel en veilig willen laten onderzoeken. Zoals met technieken om digitale opnamen van opsporingscamera’s te scannen. En zoals met mogelijkheden om GPS en andere satellietgegevens te gebruiken in de precisielandbouw.
Kortom: Commit gaat bijdragen aan innovatieve producten en diensten waarmee we onze economische groei kunnen aanjagen. En waarmee we tegelijkertijd een antwoord kunnen geven op grote maatschappelijke vraagstukken.

Dames en heren,

We kunnen de grote economische en maatschappelijke uitdagingen waarmee we nu worden geconfronteerd alleen samen aangaan. Ondernemers, onderzoekers en overheden. Zo houden we de Nederlandse ICT samen op de wereldkaart. En zo zorgen we er samen voor dat Nederland een springplank wordt voor ondernemers naar de wereld. En een magneet voor internationale bedrijven uit de wereld naar Nederland.

Ik wens COMMIT veel succes toe. En u een succesvolle conferentie!

Dank u wel.