Aanbiedingsspeech Miljoenennota 2012
Toespraak van minister De Jager bij de aanbieding van de Miljoenennota 2012 aan de Tweede Kamer.
Mevrouw de Voorzitter,
Terwijl ik hier de Miljoenennota 2012 aan uw Kamer aanbied, trekt om ons heen de financiële en economische tegenwind steeds meer aan. En dat zorgt voor veel onrust. Er dreigt wat, al weten we niet precies hoeveel er komt, en wanneer. In elke bedreigende situatie geldt: Je kunt pas achteraf echt zeggen hoe groot het was. Achteraf weet je pas hoe zwaar de storm was. En achteraf zie je pas wat de gevolgen voor je huis waren.
Maar het is duidelijk dat de dreiging groot is, dat er heel wat aan de hand is in de wereldeconomie en in de eurozone. En het is ook duidelijk dat we ons schrap moeten zetten, om overeind te blijven. Want ook al kunnen we de kracht van de storm nu nog niet bepalen, we kunnen ons er wel zo goed mogelijk op voorbereiden.
Dat is de achtergrond waartegen deze Miljoenennota is opgesteld.
Dit kabinet heeft al bij z’n start vorig jaar gezonde overheidsfinanciën tot hoofddoel gemaakt. Een keuze voor evenwicht en houdbaarheid. En een keuze voor de toekomst van onszelf en van onze kinderen. Vergeleken met een jaar geleden is de onzekerheid over de economie sterk toegenomen. Nu blijkt eens te meer dat de keuze voor gezonde overheidsfinanciën een heel verstandige is geweest. Want daardoor hebben we een voorsprong op de aanwakkerende storm: we zijn immers al een jaar bezig het huis weer te verstevigen.
Juist met het oog op de onrust, juist met het oog op de tegenwind, juist met het oog op de economische onzekerheid, legt de Miljoenennota 2012 opnieuw de nadruk op gezonde overheidsfinanciën en op herstel van de financiële stabiliteit. Dat is de basis van het financieel-economische beleid.
Een koersvast beleid:
- dat beschermt, maar niet áfschermt;
- dat krachtig is, maar ook flexibel;
- en dat schokken weerstaat en kansen pakt.
Ik licht de hoofdlijnen graag kort toe. En ik begin bij de grote opdracht die we in eigen land hebben op het gebied van de overheidsfinanciën, namelijk: die overheidsfinanciën op orde brengen.
De internationale schuldencrisis onderstreept problemen die het gevolg zijn van grote tekorten en hoge schulden. De wereldwijde neergang van de afgelopen jaren heeft ook in Nederland diepe sporen getrokken. Het vergt een grote krachtsinspanning om de buffer van vóór 2008 weer op te bouwen.
Dat zal niet pijnloos gaan. Daarbij zet de vergrijzing de publieke uitgaven in de toekomst extra onder druk. Vooral de zorgkosten nemen in de toekomst nog flink toe.
Geholpen door de budgettaire discipline van dit kabinet is het begrotingstekort al wel geslonken. Volgens de huidige inschatting blijft het begrotingstekort al in 2012 net binnen de zo belangrijke Europese drieprocentsgrens. Daarmee maakt Nederland z’n reputatie waar van financieel solide en betrouwbaar land. Maar daarmee is het tekort nog niet weg en neemt onze schuld nog steeds toe.
We geven elke dag te veel uit. Vorig jaar elke dag meer dan 80 miljoen euro; dit jaar elke dag 70 miljoen euro; en volgend jaar elke dag zo’n 50 miljoen euro.
En dat is dus wel minder te veel, maar nog altijd veel te veel.
Door de economische onzekerheid kan het bovendien meer inspanning kosten om de inkomsten en de uitgaven in evenwicht te brengen.
Dit kabinet kiest voor een vaste koers in onzekere tijden. Daarom is het pakket van 18 miljard euro aan besparingen onverminderd noodzakelijk.
Niet om het beste jongetje van de klas te zijn; Niet om te besparen om het besparen; Wel om de collectieve voorzieningen betaalbaar te houden en Nederland schokvast te maken.
Naast het werk aan evenwichtige overheidsfinanciën is een tweede grote opdracht voor dit kabinet: herstel van de financiële stabiliteit op Europees niveau. De actuele problemen in de eurozone vragen om een tijdige en tegelijkertijd structurele aanpak. Er staat voor Nederland veel op het spel. Ons land verdient z’n geld voor het grootste deel over de grens. Wij hebben veel zakelijk belang bij de Europese interne markt, de euro en een stabiel eurogebied. Dat is een krachtig argument om mee te doen aan de maatregelen voor financiële stabiliteit in de eurozone. Nederland werkt daar dus aan mee om erger te voorkomen. Maar de voorwaarde daarbij is dat we voor de langere termijn voorkomen dat één zwakke broeder andere landen meetrekt in z’n val.
De problemen van nu zijn niet ontstaan doordat er geen regels waren opgesteld bij de introductie van de euro. De problemen van nu zijn ontstaan doordat de handhaving van de regelsvolstrekt niet kon worden afgedwongen.
- Daarom moeten we nú in actie komen.
- Daarom moeten we nú de regels aanscherpen, met afdoende sancties en een onafhankelijke scheidsrechter.
- Daarom moeten we nú het besmettingsgevaar uitbannen voor de toekomst, zodat ook notoire begrotingszondaars aangepakt kunnen worden.
Mevrouw de Voorzitter,
Dit kabinet houdt rekening met een opstekende storm. Je kunt nu nog niet zeggen hoe groot, hoe hard of hoe heftig het wordt. Maar het is wel duidelijk dat 2012 voor veel mensen een zwaar jaar gaat worden. We moeten scherpe keuzes maken en die zullen af en toe pijn doen. Ik ben daar niet blij mee. Ik ben er wel van overtuigd dat het nodig is. Nodig om ons huis zo stevig mogelijk te maken; Nodig om de storm zo goed mogelijk te weerstaan; En vooral nodig om dichter in de buurt te komen van een goede, evenwichtige en houdbare toekomst.
Dank u wel.