Persconferentie minister-president na de MR 2 september 2011

Mediatekst | 02-09-2011

MINISTER-PRESIDENT RUTTE
Gisteravond was ik, zoals u weet, op de top over Libië in Parijs. Over de toekomst van Libië. Op korte termijn staat daarbij voorop dat er een eind moet komen aan het bloedvergieten. Dat is absoluut prioriteit. Veiligheid voor de Libiërs en leniging van de ergste nood. Het doel is natuurlijk dat Libië zo snel mogelijk een nieuw begin kan gaan maken. Nederland heeft de VN gevraagd om 2 miljard aan Libische tegoeden te ontdooien. Dat geld komt dan ter beschikking van de Overgangsraad. Net als de middelen van andere landen waarvan ook gevraagd is die te ontdooien. Ik heb gisteren opgeroepen in de vergadering om met elkaar ons sterk te maken, ook in New York bij het sanctiecomité om dit mogelijk te maken. Verder komt door de tussenkomst van Nederland voor honderden miljoenen aan brandstof beschikbaar voor de Overgangsraad. We werken daarbij nauw samen met het bedrijfsleven. En we willen graag helpen om de veiligheid in Libië te verbeteren. Bijvoorbeeld met ontmijningsprojecten. Er zijn veel landmijnen. Er is veel niet tot ontploffing gekomen munitie. Voorkomen moet worden dat onschuldige burgers slachtoffer worden van de mijnen en van die niet geëxplodeerde munitie. Het is natuurlijk belangrijk dat de Libiërs zelf aangeven wat ze nodig hebben, wat ze noodzakelijk vinden in deze fase. Het is een in potentie zeer welvarend land, met grote natuurlijke hulpbronnen. Het land heeft in een potentie een mooie toekomst. Het is natuurlijk vooral aan Libië zelf om die toekomst te pakken, om het land weer weder op te bouwen. En ik denk dat door de conferentie in Parijs, de internationale gemeenschap, zestig landen waren bij elkaar, veel multilaterale organisaties daarbij, dat Libië een stevige steun in de rug heeft gekregen.

Vandaag hebben we in de ministerraad, naast Libië, ook stil gestaan bij de situatie in Syrië. We zijn blij met de instemming van een olie-embargo tegen dat land. Wij hebben ons daar in de EU ons steeds sterk voor gemaakt. Het is nu van belang dat het regime in het hart wordt getroffen, in het financiële hart. De sancties zijn nadrukkelijk gericht tegen dat regime en uiteraard niet tegen de bevolking. Het gaat hierbij om een verbod op de import van ruwe olie en van olieproducten uit Syrië. Maar er komt ook een verbod op de financiering en de verzekering van olietransporten en dat heeft weer als effect dat het niet alleen een embargo is wat de EU instelt, maar het heeft daarmee ook effect op niet-EU-landen. Want ook voor hen zal het daarmee moeilijker worden om uit Syrië te importeren. U weet dat ook de sanctielijst wordt uitgebreid met enkele personen en bedrijven die het regime financieel steunen. Voor het eerst staat hier nu ook een Syrische bank bij. En ten slotte kan ik u melden dat de EU de samenwerking met het Syrische regime volledig zal stopzetten. Wat ons betreft: het doel zo snel mogelijk een einde aan de brute repressie en het geweld tegen de Syrische bevolking en wij hopen van harte dat deze sancties, dat verwachten we ook, daaraan een bijdrage zullen leveren.

Nou, vandaag was verder de agenda van de ministerraad overzichtelijk in die zin dat we vorige natuurlijk inhoudelijk de laatste hand hadden gelegd aan de begroting. Vandaag was het vooral zaak nog een aantal technische beschouwingen eraan te wijden en daarmee is het stuk helemaal af. Bij Prinsjesdag komen al die dingen terug zoals u weet.
Wij hebben ook een besluit genomen over de herziening van de rechtbanken en de gerechtshoven. Een van de erfenissen uit de Napoleontische tijd. Die blijft in de kern overeind, maar we gaan hem wel wat vereenvoudigen. Ik verwijs u op dat punt naar de uitgereikte persberichten. Zo hebben we het vorige week over 1848 gehad, Thorbecke. Hier in het hart van de periode 1805-1813 waarin deze dingen tot stand zijn gekomen.
En nu zijn we ons aan het voorbereiden op de fractieweekenden. Ik dacht dat de PvdA al klaar, maar in ieder geval het CDA vanavond en morgen. De VVD ook. Ik zal morgenochtend ook aanschuiven. Ik meen dat het in Zeist is. En daarmee gaat het politieke seizoen finaal van start. En ik zou zeggen, ook voor u: vol aan de bak.

VAN DER HEYDE
Er is wat verwarring ontstaan. Kunt u uitleggen hoe het zit met eventueel meer bezuinigen dan de achttien miljard die al in de planning zat?

RUTTE
Kijk, wat ik u kan zeggen is hoe het systeem werkt. Wij hebben toen het kabinet begon afgesproken achttien miljard te bezuinigen. En de begrotingsregels werken zo dat als door economische tegenwind wij meer dan 1% afwijken van het pad dat we dan meer moeten bezuinigen.

VAN DER HEYDE
En dat pad is wat het kabinet betreft een begrotingsevenwicht aan het eind van de kabinetsperiode?

RUTTE
Ja dat is het streven, dat is nog een hele hijs vanwege natuurlijk de tegenvallende economische ontwikkelingen. Maar dat is in ieder geval het absolute streven. En wijken wij meer dan 1% af van de voornemens bij de start van het kabinet dan moeten we extra bezuinigen.

VAN DER HEYDE
Dus als het economisch echt tegenzit dan gaat het kabinet hoe dan ook bezuinigen om aan dat streven te kunnen voldoen?

RUTTE
De begrotingsregels werken zo dat als je begint met het kabinet maak je je afspraken over wat wil je nou doen? Voor dit kabinet is heel wezenlijk het op orde brengen van de overheidsfinanciën en tegelijkertijd de groei van de economie op gang brengen. Dat zijn de twee belangrijke sporen van dit kabinet. Naast uiteraard het grenzen stellen en grenzen handhaven, wat betreft de veiligheid en immigratie. Maar als het gaat om de economie: bezuinigen en ervoor zorgen dat de groei op gang komt. Bij dat bezuinigen maak je dan afspraken en mocht het zo zijn dat door de economische ontwikkeling je meer dan 1% afwijkt van je voornemens. Die eerste procent  accepteer je, dat is nodig, dat zijn de buffers die in het systeem zitten. Daarmee voorkom je ook dat je bij economische tegenwind onmiddellijk extra moet gaan bezuinigen. Dus het geeft enig rust aan het begrotingsfront. Maar wijkt het meer dan 1% af, ja dan moet je eventueel besluiten, dan moet je besluiten om meer te gaan doen.

VAN DER HEYDE
Verwacht u dat dat nodig zal zijn?

RUTTE
Ja dat is heel moeilijk te voorspellen. Op dit moment laten de cijfers dat niet zien. Maar het eerlijke antwoord op de vraag van kan je garanderen dat het niet nodig is, vanwege ook het feit dat de economie zich niet gunstiger ontwikkelt dan een half jaar geleden werd gedacht. We zien tegenvallende cijfers over het tweede kwartaal. We zagen vandaag ook een bericht van de Nederlandse bank. Je ziet in heel Europa dat de productie wat terugloopt. Moet je rekening houden, dan moet je altijd openstaan voor de mogelijkheid dat er meer nodig is.

VAN DER HEYDE
En u zult dus niet zeggen als kabinet: nou ja het kan misschien wel zo zijn dat de rek eruit is, dat we echt al zoveel hebben bezuinigd, dat het niet meer kan?

RUTTE
Nou goed, laat ik eerst zeggen dat op dit moment het niet zo is dat de cijfers laten zien dat de komende jaren de afwijking van dat basispad, dat overeengekomen pad, meer dan 1% is. Tegelijkertijd zie je dat de economische ontwikkeling zich niet in een gunstige richting ontwikkelt. Die zie je wat teruglopen,. De economische groei loopt wat terug. We zien ook in de cijfers dat daarmee er nog geen afwijkingen zijn dan meer 1% van de afspraken. Maar ja, je moet daar wel rekening mee houden. Je moet er in ieder geval eerlijk over zijn als mensen je de vraag stellen van kun je garanderen dat er niets meer nodig is? Dan is het eerlijke antwoord: die garantie kun je niet geven. Die cijfers ontwikkelen zich. Dat beeld is nog niet stabiel. Dat zal moeten blijken.

VAN DER HEYDE
Maar de mensen schrikken zich een hoedje want iedereen weet dat op Prinsjesdag er al een enorm pakket aan bezuinigingen aan komt. En nu zegt u: voor de periode daarna, maak uw borst maar nat.

RUTTE
Ja zoals ik dat hier ook vorige week heb verteld, en de week daarvoor. Iedere keer als mij die vraag wordt gesteld, geef ik altijd het eerlijke antwoord. En dat eerlijke antwoord is dat dit kabinet het absoluut noodzakelijk vindt in het belang van Nederland om de overheidsfinanciën op orde te brengen. Dat we daarover afspraken hebben gemaakt. Tegen de achtergrond van een te verwachten economische ontwikkeling. Dat op dit moment de economische groei hapert. En dat als dan de vraag is: zou dat kunnen leiden tot een grotere afwijking van de afspraken van 1%, ja dat dat risico er altijd is, gegeven het feit dat de economische ontwikkeling is zoals die is.

VAN DER HEYDE
Maar bent u niet bang dat u die mensen een beetje de put in praat? Dat iedereen nog meer op zijn geld gaat zitten en dat dat op zijn beurt ook weer slecht is voor de economie?

RUTTE
Ik denk dat mensen verwachten van een kabinet dat het koers houdt. Dat het weet wat het wil. Dit kabinet is zeer gemotiveerd en zeer betrokken om ervoor te zorgen dat de groei in Nederland weer op gang komt. Dat de staatsfinanciën op orde komen. Dat we niet iedere dag zestig miljoen meer uitgeven dan we binnenkrijgen. Dat we die rekening van de crisis niet doorschuiven naar volgende generaties. Daar hebben wij ons sterk voor gemaakt bij het opstellen van de akkoorden. Dat is ook wat ons motiveert voor de komende jaren. De combinatie van staatsfinanciën op orde en groei. Maar daar hoort ook bij dat je eerlijk communiceert. Dat je ook zegt dat als de mensen zien dat de economie wat terugloopt en de vraag komt: betekent dat dan dat die achttien miljard 100% gegarandeerd voldoende is, dat je rekening moet houden met het risico dat die groei zo tegenvalt dat het misschien wel nodig kan zijn. Dat je meer dan 1% afwijkt van je aannames die je bij het begin gedaan hebt.

VAN DER HEYDE
Maar u bent dus niet bang dat dat ook op zijn beurt weer slecht is voor de economie al die signalen?

RUTTE
Ik denk dat het beste is voor de economie als je een regering hebt die altijd open en eerlijk communiceert. Die zegt: dit zijn we aan het doen. Dat is de overheidsfinanciën op orde brengen. En dat is tegelijkertijd de groei in Nederland weer op gang brengen. En als de vraag komt: kunt u garanderen dat het genoeg is? Dat je ook eerlijk zegt: op dit moment denken we dat het genoeg is, maar we moeten ermee rekening houden als de economische matiging, die terugloop van de groei, dan moet je ook eerlijk zijn, dat er een optie is dat je meer moet doen.

VRAAG
Onverstaanbaar (iets over het Telegraafartikel van die ochtend)

RUTTE
Nee hoor, ik heb de begrotingsregels uitgelegd tegen de achtergrond van het feit dat de economie minder groei heeft op dit moment, zoals u allemaal heeft kunnen zien. En dan is het eerlijke antwoord dat we op dit moment nog geen reden hebben aan te nemen dat het nodig is extra te bezuinigen. Maar gegeven het feit dat de economische groei wat terugloopt en het belang van het op orde brengen van die overheidsfinanciën, het antwoord op de vraag: kun je garanderen dat het genoeg is? Dat was altijd al nee. Maar tegen de achtergrond van die verslechterende economische groei, ja neemt dat risico natuurlijk toe dat het niet genoeg is en daar moet je eerlijk over zijn. Dus als mij die vraag gesteld wordt, die wordt mij al weken in deze persconferenties ook gesteld en dan leg ik u altijd uit: er zijn geen garanties voor, kan zijn, en de laatste maanden vallen die cijfers tegen, in heel Europa, ook in Amerika. Ja dan kan het zijn dat er meer nodig is.

VRAAG
Is dit een soort nieuwe embargoregeling?

RUTTE
Dit is uitleggen van het feit dat het een combinatie is van begrotingsregels en het feit dat er een tegenvallende economische groei is.

BERGHUIS
Was u blij met de opening van de Telegraaf vanochtend? Was dit wat u had beoogd toen u het interview gaf?

RUTTE
Ik geef daar op dat soort vragen nooit commentaar.

BERGHUIS
Maar u zei net dat u altijd eerlijk antwoord gaf…

RUTTE
Als mij vragen worden gesteld over de economie, over groei, dan geef ik daar eerlijk antwoord op. Maar als u mij vraagt naar zielenroerselen dan hou ik die graag voor mijzelf.

VRAAG
Onverstaanbaar

RUTTE
Ja het grote verschil is natuurlijk met die periode dat dit kabinet al die maatregelen heeft genomen in tegenstelling tot mijn verwijt aan het toenmalig kabinet. Dit kabinet heeft een heel pakket van hervormingen, van ombuigingen, oplopend tot achttien miljard. Dat is dus zo’n 3% van de rijksbegroting. Als je gaat kijken hoeveel de rijksbegroting uitgeeft van de totale uitgaven in Nederland is dat 6 à 7 %. Dat is een enorm ombuigingspakket, vergelijkbaar met begin jaren ’80. Dat lijkt me nogal een verschil met de vorige periode. Waar het hier om gaat is de vraag: vanwege de verslechterende economische groei is er meer nodig en dan leg ik eerlijk uit: aan de ene kant hoe het zit met die signaalwaarde van 1% en aan de andere kant, wat je moet doen als je die raakt.

VRAAG
Onverstaanbaar

RUTTE
Ik leg u uit hoe de begroting werkt en die begrotingsregels werken zo dat je eigenlijk sinds Gerrit Zalm accepteert als er een maximale afwijking is van de afspraken die je hebt gemaakt van 1%. En als die afwijking groter wordt, moet je ingrijpen. Je moet dus niet eerder gaan ingrijpen, omdat je namelijk juist die buffers wilt gebruiken om een eventuele vertraging van de economische groei om die ook te kunnen opvangen binnen de uitgavenkaders. Zou je onmiddellijk extra gaan bezuinigen heeft dat natuurlijk ook weer allerlei effecten die niet wenselijk zijn, dus je moet ervoor zorgen dat je koers houdt. En daarbinnen laat je enige marge, dus die marge van een procent en als je daarover heen gaat moet je extra maatregelen nemen.

VRAAG
Onverstaanbaar

RUTTE
De reden dat dit gebeurt, is dat er een enigszins meeademend begrotingssystematiek is en dat je niet onmiddellijk in een situatie komt dat je op hele korte termijn extra ombuigingen moet gaan doorvoeren, die je niet in voldoende mate kunt beleggen met hervormingen. En om te voorkomen dat je als de economie even wat trager gaat dat je meteen vanuit de overheid daarop gaat zitten reageren. Dat is precies de reden waarom die hele begrotingssystematiek met de scheiding van inkomsten en uitgaven met drie verschillende uitgavenkaders en ook signaalwaarde en aannames over economische groei, die ooit door Gerrit Zalm in elkaar is gezet, zo’n verstandig systeem is.

VRAAG
Onverstaanbaar

RUTTE
Nou ja, u weet we zijn in hoogambtelijk in Brussel doende om de afspraken van de laatste Eurotop uit te werken. Tegelijkertijd zijn er natuurlijk signalen over hoe het zich in Griekenland ontwikkelt, daar ga ik nu niet op reageren, omdat we hebben afgesproken dat de trojka, dus dat is de club van de Europese Commissie, de club van de centrale banken en het IMF, het IMF zit er mede op aandrang van Nederland ook bij. Een onafhankelijke club, die dus nooit onderdeel kan zijn van een te cosy Europese familie, dat trojka, dat doet voor de rest van Europa dat onderzoek, en wij baseren ons alleen op de uitspraken daarvan. En natuurlijk kijk je naar signalen, maar daar commentaar op geven, helpt niet.

VRAAG
Onverstaanbaar

RUTTE
Luister, we hebben afgesproken in Europa dat de trojka de club is die onderzoek doet, dat we ons op die conclusies baseren. En het commentaar geven op tussenstanden, tussenrapporten, dat geeft onrust. En daarmee help ik niet dit probleem oplossen.

VRAAG
Onverstaanbaar

RUTTE
…welk plan blijft hangen?

VRAAG
Onverstaanbaar

RUTTE
Feit is dat er een pakket is afgesproken afgelopen op 21 juli, tijdens de laatste Eurotop. Dat toen is gezegd: dat gaan we heel goed hoogambtelijk verder uitwerken. En de verwachting is dat dat enige weken nog nodig zal hebben, we weten niet precies wanneer het klaar is uitermate ingewikkeld, technisch vanwege de private sector betrokkenheid, die er mede op verzoek van Nederland en Duitsland is ingekomen. Dus dat is een, dat is de reden dat het lang duurt, en ingewikkeld is. Dat is op zichzelf geen probleem. Daarnaast zijn er ontwikkelingen in Griekenland, en daar geef ik geen commentaar op, omdat die ontwikkelingen nog niet gevalideerd zijn door de club die wij gevraagd hebben dat te doen, en dat is de trojka.

VRAAG
Onverstaanbaar

RUTTE
Ja, maar..nou zou ik even twee dingen uit elkaar willen houden. De Nederlandse regering is daar neergezet, dan is er de Kamer, die kiezen wij met zijn allen, omdat we niet met 16 miljoen mensen besluiten kunnen nemen. En de Kamer daar is een regering die daar, in dit geval een minderheidskabinet, maar in ieder geval, voldoende vertrouwt om te functioneren. Dat minderheidskabinet, dat kabinet is gehouden om alles te doen in het belang van Nederland. Dat doen we, dus we zijn volop kan ik u zeggen, achter de schermen betrokken. Zowel in Brussel, en ik kan u zeggen ook bij de Libië-top, in de marge van de Libië-top gisteren in Parijs, ging het natuurlijk niet alleen over Libië, ging het ook over dit soort vraagstukken. Maar daar openlijk over spreken, dat kan ik pas doen als er conclusies zijn getrokken. Dus dat heeft niets te maken met democratische deficieten, het is zaak dat je daar over correspondeert als het zover is. Het heeft niets met democratie te maken om allerlei tussenstanden te melden, want dan kan ik ook wel de ministerraad morgen openbaar maken. Dan kunnen we alle onderhandelingen in Brussel openbaar maken. Maar daarmee dien ik niet het Nederlands belang. Het Nederlands belang is dat er een regering zit die met een koel hoofd, met een duidelijke koers ervoor zorgt dat de belangen van dit land worden veiliggesteld.

VRAAG
U zei net, dat noodpakket wat in juli is afgesproken dat wordt nog uitgewerkt, dat klopt, dat gaat over allerlei technische details, maar wat hard is afgesproken, en wat volgens mij geen onderdeel meer is van onderhandelingen of uitwerkingen, is dat het Griekse begrotingstekort maximaal 7,4%  mag zijn, en vandaag zeggen de Grieken: het wordt 8,8 %. Dan zijn toch eigenlijk de voorwaarden van dat hele pakket geschonden?

RUTTE
U vraagt mij commentaar te geven op informatie die uit Griekenland komt. Het werkt zo, ik dat echt niet nogmaals herhalen,  volgens mij is het duidelijk, het is een trojka van drie partijen, de Europese Centrale Bank,de Europese Commissie, het IMF, die doen voor de andere 16 Europese landen onderzoek in Griekenland en daar baseren wij ons op. En ik ga niet commentaar geven op een persbericht uit Griekenland zelf, omdat niet alleen in de Nederlandse pers terecht komt, maar ook in de buitenlandse pers, en daarmee het Griekse probleem niet dichterbij een oplossing komt.

VRAAG
U vertrouwt de Griekse statistieken nog steeds niet, begrijp ik?

RUTTE
Ik geef geen commentaar op die statistieken omdat ik het van belang vind om mij te baseren op onderzoeken die gedaan zijn door de club die dat voor ons doet. Omdat ik daarmee in het Nederlands belang er niet toe bijdraag dat ik het probleem groter maak door allerlei tussentijdse commentaar te geven.

VRAAG
Onverstaanbaar

RUTTE
Ik kan u zeggen dat er natuurlijk achter de schermen over de opvattingen van de Nederlandse regering uitvoerig contact is met Europese partners, en dat zodra het dienstig is, ik dat ook zal publiceren en naar buiten zal brengen, en ik ieder geval de motie die is aangenomen op dat punt, de motie van mevrouw Van Gent en van Pechtold, die motie zullen uitvoeren.

VRAAG
Onverstaanbaar

RUTTE
Nou, het lijkt mij veel belangrijker voor Nederland dat wij achter de schermen onze invloed aanwenden, en ik kan u verzekeren, dat doen wij zeer breed en zeer intensief, en we weten precies wat we willen. Dan dat ik uw columns  probeer te vullen van wat nou precies die visie is, als dat op een moment zou zijn, dat het niet dienstig is in het Nederlands belang.

VRAAG
Onverstaanbaar

RUTTE
Ja, dat is natuurlijk een ernstige zaak omdat daarmee ook mensen in gevaar komen, informanten misschien van de Amerikaanse regering, ik heb die stukken verder ook niet gezien, alleen berichten op GeenStijl en de NOS-website, dat is ernstig. Ik kan u zeggen voor Nederland geldt dat de veiligheidsdiensten, de AIVD, en natuurlijk het Openbaar Ministerie, dit nauwlettend in de gaten houdt en natuurlijk passende maatregelen zal nemen als dat nodig is. Maar het is ernstig. Er blijkt een of andere blunder te zijn begaan, begreep ik uit de berichten, dat iemand een verouderde, nou goed ik ga niet speculeren over het ontstaan zou zijn. Vanuit het kabinet is het belang dat we er alles aan doen om de risico’s in kaart te krijgen en ze niet negeren.

VRAAG
Onverstaanbaar

RUTTE
Ik kan daar niets verder over zeggen dan u daar over gehoord heeft, namelijk dat je die optie niet kan uitsluiten. Maar verder geldt natuurlijk dat voor deze kwestie de zaak deze is dat de AIVD en het Openbaar Ministerie dat voor ons doen, dat we daar bovenop zitten en dat we er voor zorgen dat de risico’s geminimaliseerd zijn.

VAN DER HEYDE
Nog een vraag op verzoek van de collega’s van Nieuwsuur, wie zijn geïnteresseerd en de Franse overheid, president Sarkozy vindt dat de rijkere Fransen wel wat meer belasting zouden mogen betalen om hun bijdrage te leveren aan het oplossen van de crisis. Zij moeten 3% meer belasting betalen, wat vindt u van zo’n idee?

RUTTE
Nou ik zou daar voor Nederland tegen zijn, omdat in Nederland de rijkere mensen al veruit de meeste belastingen betalen. Wij hebben een toptarief van 52 %, dat gaat al vrij snel in. Ik  vind die belastingdruk in Nederland überhaupt te hoog. Ik zal dolgraag hebben gewild in deze periode al dat we die belasting hadden kunnen verlagen, maar we moesten de prioriteit geven aan het oplossen van de staatsschuld, dus dat kan pas misschien in deze periode als de groei zal meevallen. En anders moeten we daar even mee wachten. Prioriteit nu is de staatsschuld op orde. Dus in Nederland is het al zo dat we een progressief belastingstelsel hebben, waarbij de mensen met een hoger inkomen veruit de meeste belasting betalen.

VAN DER HEYDE
Onverstaanbaar

RUTTE
Nee.

BERGHUIS
En betekent dat dan ook dat die vierde schijf niet eerder bereikt zal worden, waar we het vorige week over hadden?

RUTTE
Ja, dan gaat u in de techniek van de zogenaamde koopkrachtplaatjes, en daarover ga ik u (onverstaanbaar)

BERGHUIS
(onverstaanbaar) dat zijn gewoon de belastingschijven?

RUTTE
Dan zit je echt diep onder water in de techniek van de koopkrachtbeelden, en zoals u weet als het gaat om koopkrachtplaatjes.

BERGHUIS
Onverstaanbaar

RUTTE
Ja, vind ik wel. En daar komen we op bij Prinsjesdag…..

BERGHUIS
(..) en je verlaagt de vierde schijf, dan ben je belasting aan het verhogen, en dat bent u tegen, dus dat gebeurt niet is mijn conclusie.

RUTTE
Nogmaals uw vraag raakt aan de details hoe je precies omgaat met het opstellen van koopkrachtplaatjes, en daar kan ik pas antwoord op geven op Prinsjesdag. 

BERGHUIS
Volgens mij gaat het niet over koppelen, maar het is gewoon een principe, als u zegt van geen belastingverhoging en u zorgt ervoor dat mensen eerder in de vierde schijf terecht komen, dan heeft dat toch niets met koopkracht te maken, maar gewoon met iets uit het belastingplan, en het belastingplan gaat niet over koopkrachtplaatjes, dat doet minister Kamp.

RUTTE
Meneer Berghuis, u weet heel goed precies hoe het systeem werkt, en dat is dat je om tot een evenwichtig koopkrachtbeeld te komen, aan allerlei knoppen kunt draaien, ingaan op een knop die u nu voorlegt zal iets zeggen over het koopkrachtdeel, van hoe we dat tot stand proberen te brengen, ik heb u al gemeld dat zal evenwichtig zijn. Maar de onderliggende techniek daarvan, en daar zitten zoveel factoren in die daarvoor bepalend zijn. En als ik nu inga op een zo’n vraag, door te bevestigen, of te ontkennen, of er commentaar op te geven, dan geef ik u inzicht…

BERGHUIS
Wordt de hypotheekrente afgeschaft?

RUTTE
Die zit niet in de normale instrumentarium van de koopkrachtplaatjes.

BERGHUIS
Wordt er iets anders afgeschaft?

SCHROVER
Ja, want ik wou naar Julius Vischjager gaan.

VRAAG
Onverstaanbaar

RUTTE
Ik zeg daar helemaal niets over, ik zeg alleen dat blijkbaar een collega in het kabinet iets zegt over dat er een, het zal kunnen zijn, je kan nooit uitsluiten, dat in die 250.000 documenten ook Nederlanders genoemd worden, behalve ook telefoonnummers van vooraanstaande Nederlanders ook anderszins, dat kun je nooit uitsluiten. Maar ik zeg u dat de AIVD en het Openbaar Ministerie er bovenop zitten. Dat is wat ik zeg, dus wat u zegt klopt niet.

VRAAG
Onverstaanbaar

RUTTE
U vroeg dat eerder al, ik zeg dat uw conclusie niet kan worden getrokken op basis wat ik gezegd heb, maar ik kan ook het tegendeel niet beweren, omdat we hier te maken hebben met een kwart miljoen documenten. Hopelijk de Nederlandse belangen daar minimaal of niet in geschaad worden maar daar kan ik natuurlijk geen zekerheid over hebben, want ik heb niet de kans gezien om een kwart miljoen documenten al door te lezen. Dat zullen we toch echt moeten doen door de veiligheidsdiensten, door het Openbaar Ministerie, dus dat wordt heel scherp in de gaten gehouden en zij zijn er volledig op gericht om op dit punt het risico voor de Nederlandse belangen te minimaliseren.

VISCHJAGER
Onverstaanbaar

RUTTE
Dat u voldoende oefent om de Schubert-fantasie vierhandig te kunnen spelen. U zei dat u hem niet kon spelen, althans u heeft u door deskundigen laten overtuigen dat u hem niet kon spelen, ik  zal mij nooit door deskundigen door zoiets laten overtuigen. Ik heb u al horen spelen, en volgens mij moet dat kunnen.