Industriepoort

Toespraak | 22-06-2011

Dames en heren,

‘Gezellig verkeer en geoorloofde uithuizigheid’. Zo werd in 1802 Sociëteit de Witte omschreven, en in 2011 geldt dat motto nog steeds. Het is me een genoegen om op deze Industriepoort te gast te zijn, ook in deze setting buiten Nieuwspoort. De sociëteit roept een sfeer op van klasse, geschiedenis, en de gelegenheid om open met elkaar van gedachten te wisselen. Laten we dat doen.

Ook al verschillen onze achtergronden, politieke kleuren en functies: we hebben gedeelde belangen. We zijn samen overtuigd van het grote belang van de Nederlandse Industrie. Voor onze economie, voor onze welvaart. Maar ook voor ons welzíjn.

Dames en heren,
Uit het rapport My Industry 2030 van ING blijkt dat de toegevoegde waarde van de maakindustrie zou kunnen verdubbelen! Van 23 miljard in 2010 naar 47 miljard euro in 2030. Hoe? Door open innovatie, het beter delen van kennis, meer R&D, goede afspraken met de overheid en imagoverbetering.

Ik ben van mening dat die punten niet alleen voor de maakindustrie gelden. De héle industrie kan nog veel belangrijker worden voor Nederland.

Dat is precies wat we willen bereiken met onze topsectoren. Sectoren waar Nederland al sterk in is, maar waar we nog meer uit kunnen halen. De topsectorenaanpak zorgt ervoor dat ondernemers, onderzoekers en overheid samen bepalen wat er nodig is, dankzij gedeelde visies en agenda´s.

Afgelopen vrijdag mocht ik de agenda’s van de topteams in ontvangst nemen. U heeft ze misschien al bekeken. Toppers uit het bedrijfsleven -inclusief het MKB-, de wetenschap en de overheid hebben voorstellen gedaan om ervoor te zorgen dat hun sector ook in 2020 tot de top van de wereld behoort.

Welke knelpunten voor groei moeten we daarvoor wegnemen? Welke kansen kunnen we benutten, ook wat betreft maatschappelijke uitdagingen zoals duurzaamheid? Waar willen we staan in 2020?

De agenda’s van de topsectoren bevatten punten waar ik met u over van gedachten wil wisselen, omdat ze vrijwel allemaal de industrie aangaan: van high tech tot chemie, van energie tot water. Daarbij zeg ik meteen: de uitgebreide reactie komt in september.

Durfkapitaal

Een eerste punt waar de topteams mee kwamen, is de toegang tot durfkapitaal. Investeringen in onderzoek en ontwikkelingen zijn risicovol. Daardoor is financiering moeilijk te krijgen. Vooral MKB’ers hebben daar last van, ook in de industrie. Dat is heel vervelend, want zo kunnen ze hun goede ideeën niet omzetten in slimme producten en diensten voor de markt. En dus ook niet groeien.

Daar gaan we wat aan doen!
We gaan bedrijven per 2012 helpen met een nieuw MKB Innovatiefonds. Een fonds van 500 miljoen euro. Geld dat innovatieve MKB-ondernemers kunnen lenen voor innovatieve projecten en durfkapitaal. En dat ze terugbetalen als hun project een succes is. Zodat met hetzelfde geld weer nieuwe ondernemers kunnen worden geholpen. En we dus ook nog eens slim omspringen met iedere euro belastinggeld.

R&D stimuleren

Het tweede punt dat de topteams noemden: onderzoek en ontwikkeling, oftewel R&D. Het high tech topteam vindt dat de private R&D van Nederlandse ondernemers absoluut omhoog moet. En dat kán ook omhoog als je kijkt naar het bedrijfsleven in andere landen. Daarom stellen de topteams voor om investeringen in onderzoek en ontwikkeling aftrekbaar te maken van de Vennootschapsbelasting. Zo worden bedrijven gestimuleerd om meer te investeren in R&D.

Ik vind dat een goed voorstel, en ga dat samen met Staatssecretaris Weekers uitwerken. Er is al 500 miljoen gereserveerd voor lastenverlichting in het bedrijfsleven, dat sluit hier mooi bij aan. Zo kunnen we een uniek fiscaal pakket bieden dat bedrijven helpt. En dat ook weer nieuwe buitenlandse bedrijven aantrekt, om zich hier in Nederland te vestigen.

Samenwerking 3 O’s

Het derde belangrijke punt uit de topagenda’s is de samenwerking tussen ondernemers, onderzoekers en overheid. Ook om internationaal te kunnen profileren, aldus Topteam High Tech.
Bijvoorbeeld om te zorgen voor onderzoek dat aansluit bij de behoefte van bedrijven en maatschappelijke organisaties. Daar spelen de Technologische Top Instituten een belangrijke rol in. Daarom stel ik de financiering van de Topinstituten ook in 2012 zeker. U kunt daar uw voordeel mee doen. Bovendien kijk ik samen met staatssecretaris Weekers hoe ik publiek-private samenwerkingen fiscaal kan stimuleren zodat er meer kennis beschikbaar komt en wordt gedeeld.

Dames en heren,
U begrijpt vast dat veel van de voorstellen van de topteams over geld gingen. Maar laten we eerlijk zijn: de belangrijkste maatregelen die kunnen helpen draaien daar vaak niet om. Ook niet in de industrie.

Voorbeeld: Technisch onderwijs
Amandus Lunqvist -met zijn Topteam High Tech- noemt het belang van een betere aansluiting tussen onderwijs en arbeidsmarkt. Hij wil technisch beroepsonderwijs op MBO en HBO weer een eigen plek te geven. Door kleinschalig technisch onderwijs beter zichtbaar te maken voor jongeren. Met als inspirerend voorbeeld de bestaande bedrijfsvakscholen.

Onderwijsinstellingen en het bedrijfsleven moeten hiervoor de handen ineen slaan, te beginnen in de high tech regio’s Eindhoven en Twente. Een mooi advies. Ik denk dat de aansluiting onderwijs-bedrijfsleven ook via de bekostiging verbeterd kan worden. Ik ga daar met collega Marja van Bijsterveldt verder over praten.

Voorbeeld: Maritiem
Topteam water, met als boegbeeld Koos van Oord, benoemt het belang van internationaal ondernemen. En de versterkte rol die de overheid daarbij zou moeten spelen. Bij het openen van markten, het wegnemen van handelsbelemmeringen en het creëren van een level playing field. Bijvoorbeeld door de insteek en timing van handelsmissies nauwkeuriger af te stemmen op de behoefte van bedrijven. Door economische diplomatie en waterattachés. Door etalageprojecten en internationale marketing. Ik zie hier veel mogelijkheden.

Natuurlijk ben ik ook benieuwd hoe mevrouw Bodewes hier over denkt. Zij zal straks gerichter op de adviezen van topteam water ingaan, vanuit haar ervaring als directeur-eigenaar in de maritieme sector.
Wat mij in ieder geval aanspreekt in de aanpak van topteam water is het gebruik van concrete businesscases. De sector heeft 7 speerpunten vastgesteld die grote kansen bieden bij het uitbouwen van onze concurrentiepositie. Eén daarvan is Schone en Slimme Schepen. Nederland wil daarin toonaangevend zijn. Door te investeren in innovatie, goed onderwijs, durfkapitaal en een goede promotie in het buitenland kan de sector het nog beter doen. En daarvan zelf economisch profiteren, maar er vooral ook voor zorgen dat er schonere en efficiëntere schepen worden gebouwd. Die link tussen economie en duurzaamheid spreekt me enorm aan.

Beste mensen,
Natuurlijk stellen de topteams meer voor. Op al deze maatregelen kom ik voor Prinsjesdag uitvoerig terug. En daarna spreek ik er natuurlijk over met de Kamerleden, ook hier vertegenwoordigd. Maar u ziet: ik ben al druk bezig om te doen wat ik kan, samen met mijn collega’s uit het kabinet.

Natuurlijk ben ik er voor álle ondernemers. Groot, klein, gevestigd, nieuw. Uit de chemie, uit de maritieme industrie, uit de energiesector en daarbuiten.
Ik wil alle ondernemers de ruimte geven om te doen waar ze goed in zijn: ondernemen.

• Door te snoeien in regels en bureaucratie, bijvoorbeeld een vereenvoudiging van het loonstrookje.
• Door lagere administratieve lasten: 10% minder in 2012 en daarna een jaarlijkse vermindering met 5%.
• Door eerlijker eisen bij aanbestedingen, met name voor het MKB.
• Door een eenvoudigere belastingaangifte.
• Door het makkelijker te maken om een BV te starten.
• Door verlaging van de vennootschapsbelasting.
• Door verruiming van de fiscale aftrekpost voor kenniswerkers, de WBSO.

Allemaal maatregelen waarmee de industrie in Nederland geholpen wordt. Tel daar de uitwerking van de topadviezen bij op, en we kunnen de industrie nog verder brengen. Daar heeft u wat aan, daar heeft de BV Nederland wat aan. U ziet het: dit kabinet maakt ruimte voor bedrijven, ruimte voor ondernemers en ruimte voor de industrie.

Op naar de top!
Dank u wel.