Algemene Ledenvergadering van het Verbond van Verzekeraars

Toespraak | 22-06-2011

Alleen het gesproken woord telt.

Vertrouwen herwinnen

Dames en heren,

Om vertrouwen te herwinnen, moet je drie dingen doen: de realiteit onder ogen zien, goed luisteren en in actie komen. Als ik uw voorzitter Ronald Latenstein goed begrijp, is dat precies waar u in de verzekeringssector mee bezig bent. Dat spreekt mij aan, want het is ook precies wat de regering doet.

Wat is nu de realiteit? U kampt met de gevolgen van een dubbele vertrouwenscrisis. De crisis in de financiële sector, die losbarstte na het instorten van Lehman Brothers in 2008. En de crisis in uw eigen sector in Nederland, doordat consumenten niet altijd precies weten welke producten ze kopen. Zoals bij de woekerpolissen. En de Arbeidsongeschiktheidsverzekeringen.

Vorige week las ik de kritiek daarover van de Autoriteit Financiële Markten, met name over de goedkopere polissen die aan zelfstandig ondernemers (zzp’er) worden aangeboden. Het kan natuurlijk niet zo zijn dat mensen vooraf niet precies weten waar ze aan toe zijn. Dat ze onvolledig worden geïnformeerd. Dat er zelfs een enkele arbeidsongeschiktheidsverzekering bestaat voor ernstige ziektes die veel vormen van kanker toch uitsluit!
Hoe ingewikkeld de wiskunde achter een product ook moge zijn, je moet geen professor hoeven zijn om de polisvoorwaarden te snappen. Een arbeidsongeschiktheidsverzekering moet uitkeren bij arbeidsongeschiktheid. De voorwaarden moeten glashelder zijn.

Ik ben blij dat u de problemen erkent en wilt oplossen. Want juist dit soort misstanden ondermijnen telkens weer het vertrouwen in uw branche. Ik kan u uit eigen ervaring zeggen: je moet erg je best doen om vertrouwen terug te winnen. Maar het kan wel. Door problemen aan te pakken en te doen wat juist is.

Dat u dit doet, is ook belangrijk voor de Nederlandse economie als geheel. Om twee redenen.

Ten eerste omdat u een belangrijke sector bent, goed voor 60 duizend banen en 80 miljard aan premieomzet . De hele financiële en zakelijke dienstverlening is zelfs goed voor 9 procent van het bruto nationaal product en 10 procent van de banen.

Ten tweede heeft u een belangrijke maatschappelijke functie. Zoals energiebedrijven ervoor zorgen dat het licht blijft branden, zorgen verzekeraars ervoor dat consumenten en ondernemers geen risico’s lopen die ze niet kunnen overzien. Daarmee legt u de basis voor een dynamische economie.

Dit besef zie ik terug in de kernwaarden die u vandaag opnieuw heeft onderschreven: zekerheid bieden, mogelijk maken, maatschappelijk betrokken zijn. Uw maatschappelijke rol vervult u door zekerheid te bieden en daarmee ondernemen mogelijk te maken.

Die zekerheid mag geen schijnzekerheid zijn. Daar zijn het Verbond en veel verzekeraars gelukkig van doordrongen. Maar het is essentieel dat de héle sector dat gaat beseffen, en zich ernaar gaat gedragen. Alle verzekeraars, maar ook de tussenpersonen en de adviseurs. Alleen zo kan je vertrouwen terugwinnen. En houden.

Economie en bedrijven versterken

Dames en heren,

Uit de andere vertrouwenscrisis, ontketend door de financiële crisis, hebben we ook lessen getrokken. Vandaar de hogere solvabiliteitseisen aan banken en verzekeraars. En verscherpt toezicht.

Ik snap dat dit voor de sector niet altijd prettig is, want toezicht brengt administratieve lasten met zich mee. Maar de financiële crisis en de woekerpolissen hebben ons geleerd dat méér regels nodig zijn. Kijk ook naar het provisieverbod voor tussenpersonen waar het Verbond – terecht – ook achter staat.

Dit kabinet is voor vertrouwen geven waar dat kan, maar controleren waar dat moet. Daarom bekijken we steeds welke regels geschrapt kunnen worden, binnen de grenzen die we in internationaal verband afspreken. Dus àls u kunt bewijzen dat een bepaalde regel of voorschrift overbodig is en afgeschaft kan worden, dan kunt u met mij zaken doen.

Een andere les van de crisis is dat we moeten zorgen voor een sterke, dynamische economie.
Voor de Nederlandse economie ziet de realiteit er zonniger uit dan twee jaar geleden. Er is weer groei. We zijn de 16e economie ter wereld. De 6e exporteur. De 5e investeerder. Het land met het beste pensioensysteem ter wereld [noot: Volgens toonaangevend internationale pensioenconsultant Mercer is het Nederlandse driepijlersysteem het beste ter wereld (Melbourne Mercer Global Pension Index okt. 2010)] . En met ons vestigingsklimaat staan we (in de gunstigste ranglijst) op de 8e plaats.

Maar die posities zijn niet vanzelfsprekend. De wereld om ons heen verandert snel. Opkomende economieën dagen ons uit, de schuldencrisis in andere eurolanden brengt nieuwe onzekerheid, Nederland vergrijst.

Om die uitdagingen het hoofd te bieden, doet de regering nu twee dingen. Enerzijds brengen we de overheidsfinanciën weer op orde, zodat we ook in de toekomst kunnen investeren in onderwijs, goede zorg en een sociaal vangnet. Anderzijds zorgen we dat ons land en onze bedrijven nóg beter kunnen concurreren op de wereldmarkt. Kansen kunnen grijpen. Kunnen innoveren.

Daarom is mijn nieuwe bedrijvenbeleid gericht op ondernemerschap, groei en innovatie. Die wil ik stimuleren met meer durfkapitaal, lagere belastingen en minder regels.
Daarnaast zet ik in op de topsectoren van onze economie. Sectoren waar Nederland internationaal in uitblinkt, van agrofood en tuinbouw tot hightech en de creatieve industrie.
Bijzondere aandacht gaat uit naar de hoofdkantoren. Nederland moet aantrekkelijk blijven als vestigingsplaats voor internationaal opererende bedrijven. Dat is ook voor uw sector direct van belang. Want goede financiële en zakelijke dienstverlening is belangrijk voor hoofdkantoren, maar omgekeerd zijn hoofdkantoren belangrijke klanten van financiële dienstverleners. Een aantrekkelijk vestigingsklimaat is dus ook essentieel voor sterke verzekeraars!

Maar hoe bepaal ik nu wat iedere sector nodig heeft? Het mooie van mijn aanpak is nou juist dat ik dat niet zelf bepaal. Voor elk van de topsectoren heb ik een team ingesteld van ondernemers en onderzoekers. En ik heb hen gevraagd: wat moet er gebeuren om in 2020 bij de wereldtop te horen? Wat moeten we doen om maatschappelijke uitdagingen het hoofd te bieden? En wat moet de overheid doen? Hiermee heb ik de sectoren dus zèlf aan het roer gezet.

Vorige week heb ik de agenda’s van de tien topteams in ontvangst genomen. Ze zijn met enorm veel waardevolle en creatieve ideeën gekomen. Die precies passen in het beleid van dit kabinet. Vóór Prinsjesdag laten we weten welke maatregelen we gaan nemen. Maar ik heb goed geluisterd en een paar adviezen meteen opgevolgd.

Een van de adviezen was om meer te doen aan durfkapitaal. Om slimme ideeën om te kunnen zetten in nieuwe producten en diensten. Daarom heb ik vorige week een nieuw MKB+ Innovatiefonds ingesteld van 500 miljoen euro. Dat zal vanaf 2012 innovatiekredieten en durfkapitaal verstrekken aan innovatieve MKB-bedrijven - en bedrijven die net iets groter zijn dan MKB. Leningen die ondernemers terugbetalen, zodat we met hetzelfde geld weer andere ondernemers kunnen helpen.

Een tweede advies van de topteams is om ondernemersinvesteringen in onderzoek en ontwikkeling aftrekbaar te maken van de Vennootschapsbelasting.
Dat ga ik nu samen met Staatssecretaris Weekers van Financiën uitwerken. Want de regering heeft 500 miljoen euro gereserveerd voor fiscale lastenverlichting. Wij willen een uniek fiscaal pakket bieden dat bedrijven helpt. Dat R&D stimuleert. Dat nieuwe buitenlandse bedrijven aantrekt.

Kansen voor de sector

Dames en heren,

Waarom zet ik zo sterk in op innovatie? Omdat innovatie cruciaal is voor de concurrentiekracht van de Nederlandse economie en bedrijven. Dat geldt ook voor uw sector.

Innovatie is wat mij betreft niet alleen nieuwe producten en diensten in de markt zetten. Innovatie betekent ook dat je producten beter laat aansluiten op de behoeften van consumenten en ondernemers. Dat je duidelijker met hen communiceert. Dat je ze beter adviseert.

Dat is wat volgens de AFM beter moet. Ik ben dan ook blij dat u met de AFM in gesprek gaat over haar aanbevelingen.

Die past trouwens ook bij de cultuuromslag die u samen in de branche heeft ingezet:

• Met een keurmerk voor klantgerichte verzekeraars.
• Door te werken aan compensatieregelingen voor de woekerpolissen – al is het probleem nog niet opgelost. 
• Door te hameren op klantgerichte advisering door tussenpersonen – een visie die minister De Jager nu gaat ondersteunen met zijn provisieverbod.
• Door te onderzoeken of klanten tevreden zijn en de scores van elke verzekeraar te publiceren.
• Met de gedragscode die het mogelijk maakt om verzekeringen makkelijker en sneller op te zeggen. 
• En met de gedragscode voor verzekeraars die u vandaag heeft aangescherpt. Om het belang van klanten nadrukkelijker centraal te stellen.

Heel goed allemaal. Ik zou zeggen: nu de naleving nog, want daar gaat het niet altijd overal goed. Ik vind het bijvoorbeeld wel stuitend dat juist de nieuwste verzekeringen tegen arbeidsongeschiktheid, de kleine groep budgetverzekeringen voor zzp’ers, het slechtst uit de bus komen bij de AFM.

Ik ben blij te horen dat het Verbond nu met zzp’ers bekijkt hoe u de risico’s van arbeidsongeschiktheid beter kunnen afdekken. Ook dat is innovatie. Door klanten te betrekken bij het ontwikkelen van nieuwe producten, krijg je producten die aansluiten bij de behoeften van consumenten en ondernemers. En die de mensen begrijpen.

En natuurlijk zijn er nog de woekerpolissen. Heel goed dat u werkt aan compensatieregelingen, maar laat nu als sector zien dat het u echt allemaal menens is. Dat gedupeerden fatsoenlijk gecompenseerd worden. Want telkens als een verzekeraar bij Tros Radar wordt genoemd, is de sector weer terug bij af.

Innoveren kan ook door meer over de grens te kijken. We hebben in Nederland bijvoorbeeld enorm veel kennis van pensioenen. Ons driepijlerstelsel is natuurlijk niet één op één te kopiëren naar andere landen. Maar een land als China kan daar wel van profiteren. Daar hebben mensen nu heel weinig mogelijkheden om naast hun staatspensioen te sparen voor hun oude dag. Zou u die kennis kunnen exporteren? Ik was vorige maand in China. En ik kan u zeggen dat ik daar enorme kansen zie!

Slot

Dames en heren,

Vertrouwen herwinnen is hard werken. En dat doen velen van u ook. Het gaat nog niet allemaal goed, maar u bent op de goede weg. Blijf goed luisteren naar uw klanten. Wees helder. Durf te innoveren. En blijf samen zoeken naar oplossingen.

Ik doe er met mijn bedrijvenbeleid alles aan om ondernemers meer ruimte te geven. En ik hoop dat u die kansen ook zult grijpen. Want alleen ú kunt het vertrouwen terugwinnen.

Ga dus zo door!

Dank u.