Persconferentie Rutte na ministerraad 17 juni 2011

Mediatekst | 17-06-2011

RUTTE:
Dank, ook vandaag heeft het kabinet weer vergaderd en weer besluiten genomen die bijdragen aan het uitvoeren van het regeerakkoord. We zijn met heel veel zaken in de uitvoering, zoals u weet, volop bezig, het gaat ook in die zin, zit het tempo het goed in. We zijn ook van plan om de komende weken niet achterover te leunen en door te gaan met het nemen van de nodige besluiten. En dat doen we vanuit een duidelijke opdracht: we willen Nederland sterker uit de crisis laten komen. Dat doen we in de eerste plaats natuurlijk om er voor te zorgen dat het huishoudboekje van de overheid op orde is. U weet dat de staatsschuld helaas iedere dag nog steeds met 60 miljoen euro toeneemt, ook in de weekenden, dus de urgentie is enorm. Alleen met houdbare overheidsfinanciën krijgt onze economie weer voldoende zuurstof. Daarom hebben we ook flink pakket aan bezuinigingen hervormingen in het regeer- en gedoogakkoord afgesproken. Eerder hebben we al uitvoeringgegeven aan de voorgenomen bezuiniging op onder meer ontwikkelingssamenwerking, defensie , op cultuur, en vandaag hebben gesproken over het mediabestel. Er is een mediabrief vastgesteld met daarin de bezuinigingen op onder meer de publieke omroep. Wij denken dat het mogelijk is om 200 mln euro te bezuinigen, en tegelijkertijd er voor te zorgen dat de kwaliteit zoveel mogelijk overeind blijft. Dat is mogelijk door een einde te maken aan de eindeloze versnippering in Hilversum. De druppeling, de extra kosten, alle bestuurslagen. Samenwerking leidt tot minder overhead, tot meer kostenefficiency, zo luidt ons credo. Ik verwijs u voor nadere informatie naar het persbericht van minister Van Bijsterveldt, en ook toelichting die zij vanmiddag ook graag bereid is te geven . Maar zoals u weet, het gaat niet alleen om bezuinigen, dit kabinet wil er ook voor zorgen dat de sociale voorzieningen voor de toekomst worden veilig gesteld. We moeten ons er op voor bereiden dat we in het land te maken met minder jonge mensen, maar steeds meer mensen ook van boven de 65. Ook dat brengt kosten met zich mee, daarom ben ik ook zo blij met het vorige week afgesloten pensioenakkoord, tussen werkgevers, werknemers en het kabinet, in de stichting van de arbeid. Maar minstens zo belangrijk is het versterken van ons economisch groeivermogen. We moeten er voor zorgen dat de banenmotor extra op gang komt. De Nederlandse economie heeft wat dat betreft een reputatie hoog te houden. we hebben alles in huis om toonaangevend te zijn in Europa, en in de wereld. We willen er voor zorgen dat de positie die we nu innemen bijvoorbeeld, met onze lage werkloosheid, onze relatief sterke economie, dat we die behouden en dat we die waar mogelijk verder versterken. Daarom is het van belang dat we er alles aan doen om de lasten te beperken, om er voor te zorgen dat er ruimte is voor meer werkgelegenheid, te investeren in het onderwijs, maar ook dat er ruimte is voor de startende en de inmiddels gestarte en nu doorgroeiende ondernemer. Maar ook voor de onderzoeker met ambities, en de mag ik het zo noemen. Voor de ondernemende onderzoeker. Daarom hebben we een aantal topsectoren in onze economie geselecteerd. Sectoren waar kennis en ondernemerschap aan elkaar worden gekoppeld. Het zijn sectoren die een impuls bieden aan onze economie en die er voor zorgen dat de banenmotor daadwerkelijk verder op gang kan komen. Ik heb deze week met eigen ogen kunnen aanschouwen tijdens een bezoek aan Eindhoven – en eerder ook al in Twente - en daar gezien dat we met die topsectoren echt op de goede weg zijn. U weet dat inmiddels Eindhoven is uitgeroepen tot de meest innovatie regio ter wereld. Van harte gefeliciteerd zeg ik hier ook nog maar eens een keer tegen de regio Eindhoven. We zijn daar allemaal natuurlijk ongelooflijk trots op. Collega Maxime Verhagen neemt vandaag de adviezen in ontvangst van de door hem ingestelde teams om deze topsectoren verder vorm te geven. Mede op basis daarvan zullen wij onze ambities formuleren die wij voor Prinsjesdag aan de Kamer zullen aanbieden. Intussen is staatssecretaris Zijlstra bezig om te bevallen van zijn aanpak van het Hoger Onderwijs en onderzoek. Dat is de Hoger Onderwijs en onderzoek strategie voor de komende jaren. En daarmee ontstaat een prachtige gouden driehoek ontstaan van ondernemers, onderzoekers en een overheid die er voor zorgt dat de juiste voorwaarden worden gecreëerd om uiteindelijk ook onze economie een extra bust te geven. Laatste prioriteit van het kabinet ligt op het terrein van veiligheid en op het terrein van immigratie en integratie. Daartoe hebben we vandaag twee wetsvoorstellen behandeld in de ministerraad, beiden ook in het regeerakkoord aangekondigd. In de eerste plaats is het wetsvoorstel vastgesteld dat heeft de bedoeling tot te komen tot een nationale politie. De komst van een landelijk politiekorps, onder directe verantwoordelijkheid van de ministerie van Veiligheid en Justitie, en dit moet er voor zorgen dat er betere politiezorg komt en meer veiligheid in Nederland. Het tweede wetsvoorstel regelt dat mensen die moeten inburgeren in Nederland, daar ook zelf verantwoordelijk voor worden, inclusief het betalen van eventuele cursusgelden. Dat gaan we als overheid niet meer doen. En er zullen ook in de toekomst sancties volgen bij het niet nakomen van de inburgeringplicht, zoals een boete of in het uiterste geval intrekking van de verblijfsvergunning. Dus ook op het terrein van veiligheid immigratie en integratie de nodige stappen vandaag gezet.

HEYMANS
Mag ik dan eerst beginnen met de Hedwigepolder, er lag een voorstel in het kabinet vandaag, van staatssecretaris Bleker, maar het is er niet uitgekomen, waarom niet?

RUTTE
Het gaat er nog uitkomen. We hebben dat voorstel besproken, het is een goed voorstel. Er moet nog wel even technisch een aantal puntjes op de I worden gezet. Dat vindt nu plaats door de meest betrokken ministers, en ik verwacht dat hij de tweede helft van de middag het voostel zal presenteren.

HEYMANS
Het komt dus nog wel vandaag?

RUTTE
Kijk dit kabinet probeert u zo snel mogelijk te bedienen, en al helemaal als dingen uitlekken.

HEYMANS
Maar het heeft dus niets bijvoorbeeld met financiën te maken, want het kost wel 150 miljoen.

RUTTE
Ja, maar de oude Hedwigege-polder kostte ook heel veel geld.

HEYMANS
Ja, maar iets minder.

RUTTE
Ja, dat zal waarschijnlijk iets meer kosten, daar staat tegenover natuurlijk dat als het lukt om het probleem op te lossen, en dat zal de heer Bleker dan vanmiddag aan u mededelen, dat je die kostbare landbouwgrond behoudt, en dat je een stuk natuurcompensatie ook buitendijks kunt doen. Dus het is echt een afgewogen voorstel. En nu verleidt u mij al weer om in te gaan op het voorstel zelf, ik stop daar nu mee, want de heer Bleker zal dat om 4 uur aan u toe lichten.

HEYMANS
Maar is er nu een last van uw schouders gevallen, want die Hedwigepolder was natuurlijk toch een beetje een hoofdpijn-dossier.

RUTTE
Ja, maar niet het belangrijkste. Er zijn wel zwaardere lasten dan de Hedwigepolder. Maar het is wel eentje natuurlijk die we moesten bespreken en waar we denk ik met een goede uitkomst zijn gekomen.

HEYMANS
U heeft een besluit genomen, maar (onverstaanbaar)?

RUTTE
Nogmaals, ik verwijs U echt verder naar Bleker, die heeft dat dossier deze week op voortreffelijke wijze voorbereid voor de ministerraad, en ik vind ook dat hij dan de kans moet hebben om, want ik meen dat hij dat samen met Commissaris van de Koningin van Zeeland gaat presenteren vanmiddag, om dat zelf aan u te doen toekomen. U dacht vroeg klaar te zijn vandaag maar dat spijt me.

VAN DER HEYDE
Nog heel even over de Hedwigepolder meneer Rutte, want ik heb hier een brief in mijn hand van meneer Robesin, u wel bekend, hij is bij u op het Torentje geweest, en hij is nu heel erg teleurgesteld, omdat hij die andere oplossing voor de Hedwigepolder ook niet goed vindt.

RUTTE
Ja, ik heb aanleiding aan te nemen dat het draagvlak voor het besluit wat de heer Bleker zo dadelijk gaat meedelen breder is dan nu uit deze brief blijkt. Want deze brief is ook al weer een paar dagen oud. Ik zag wat tweetjes voorbij komen dat deze brief zou suggereren dat er een deal zou zijn tussen mij en het betrokken Statenlid, daar is geen sprake van. Want dat dit kabinet zich zal inzetten voor een oplossing voor het probleem van de Hedwigepolder dat stond al in het regeer en gedoogakkoord. VRAAG Heeft u de heer Robesin inmiddels al gerust kunnen stellen?

RUTTE
Nogmaals, ik ga daar verder niet op in, de heer Bleker gaat u daar vanmiddag verder over berichten.

VRAAG
Ja, over de inhoud van de ehm, laat ik het anders vragen, heeft u hem nog gebeld vandaag?

RUTTE
Ik ga echt geen inzage geven over telefoontjes die ik wel of niet pleeg, dus dat ga ik niet ontkennen of bevestigen. Maar de heer Bleker gaat u dadelijk uitvoerig (..) van zijn besluit, waar ik geheel achter sta.

MEERHOF
Even een vraag u als leider van dit kabinet, minister-president, omdat u steeds verwijst naar de vakbewindspersoon, dit is een vraag aan u als leider van dit kabinet, hoe definitief is dit besluit nou, want het is al het derde kabinetsbesluit in deze?

RUTTE
Van dit kabinet is het het eerste.

MEERHOF
Nee, maar we hebben natuurlijk continuïteit in de regering in Nederland en ja, het vorige kabinet heeft al twee maal eerder een besluit genomen.

RUTTE
Ik neem uiteraard verantwoording ook voor eerdere besluiten die zijn genomen, de continuïteit van bestuur, maar juist ook vanwege het feit dat ik mij realiseer dat dat in het verleden heeft geleid tot verwarrende beelden, doen we ons uiterste best om nu een besluit te nemen wat niet een herhaling zal geven van die eerdere ontwikkeling.

MEERHOF
U geeft geen garantie dat dit nu een definitief besluit is?

RUTTE
Wat mij betreft is dit natuurlijk een definitief besluit, maar garanties daarop in het parlementair stelsel liggen uiteindelijk aan het eind bij de finish. MEEHOF Kleine slag om de arm?

RUTTE
Ja, de slag om de arm die nu eenmaal sinds 1848 in de Grondwet staat, namelijk dat er ook nog Kamers zijn.

MEERHOF
Maar we krijgen dadelijk geen dubbel besluit bijvoorbeeld?

RUTTE
Een dubbel besluit?

MEERHOF
Ja, dat hebben we ook al eerder gehad, een dubbel besluit.

RUTTE
Het NAVO-dubbelbesluit herinner ik mij van de heer Lubbers, maar ik wist niet dat er ook een Hedwige-dubbelbesluit was…

MEERHOF
Jazeker.

RUTTE
Ok, dat deel van het dossier heb ik nog niet tot mij genomen.

WESTER
U zei zojuist, even naar aanleiding van de brief van de heer Robesin, de brief is al weer een paar dagen oud en ik heb reden om aan te nemen dat er nu een breed draagvlak is. Dat suggereert toch dat u nog contact met heeft gehad daarover.

RUTTE
Ja, het is niet zozeer de vraag of ik dat heb gehad,of anderen, met allerlei belangenorganisaties in Zeeland, je hebt met partijen te maken en met allerlei maatschappelijke organisaties, maar ik ken de heer Bleker zo, maar dat moet u zo ook nog maar even vragen, dat als hij iets besluit, dat hij ook kijkt naar het draagvlak daarvoor. Maar of dat in dit specifieke geval het geval is, dat vind ik echt een vraag aan hem. De indruk die gewekt werd in tweetjes van de heer Heijnen al zal dit een deal zijn tussen hem en mij voor die stem, die klopt ieder geval dus niet. Nogmaals, dat was ook niet nodig, want het stond in het regeerakkoord dat we ons hier sterk voor zouden maken.

VAN BEEK
Daarover hebt u ongetwijfeld ook gesproken vandaag, volgende week is de EU-top, hoe belangrijk vindt u dat op die EI top ook een besluit valt over een aanvullend pakket?

RUTTE
Dat vind ik niet belangrijk.

VAN BEEK
Dat hoeft niet perse, daar is geen haast bij?

RUTTE
Nou, kijk het belangrijkste is, wat ook De Jager net gezegd heeft bij het touwtje begreep ik van hem, we laten ons niet opjagen. Liever een goed besluit dan een snel besluit. En er zijn echt nog wel een paar zaken goed te bekijken, of Griekenland nou voldoet aan alle eisen, de politieke situatie in Griekenland zelf, of er uiteindelijk sprake is van parlementaire steun, of de verwachting daarop. Wat de IMF ervan vindt. Dus de situatie is dermate ingewikkeld, u weet ik benader dit dossier, en De Jager ook, het hele kabinet, vanuit het Nederlands belang. Ons pensioengeld, onze belastingcenten, onze besparingen, spaarcenten van mensen met banen, en dat doen we alleen iets in de richting van Griekenland als dat in het Nederlands belang is. Dat betekent dus dat we heel zwaar meewegen, al die conditionaliteiten, en als het lukt om volgende week tot een besluit te komen is dat prima, maar als dat niet lukt, dan wordt het later.

VAN BEEK
En hoeveel later? Want de Duitsers hebben het al over september..

RUTTE
Ja, ik ga daar niet over specu..., ik heb dat gezien, maar ik ga daar niet over speculeren, ieder geval het is zo dat het een wed van meden en persen is dat het volgende week plaatsvindt.

VAN BEEK
U noemt ook de interne politie situatie in Griekenland, in hoeverre wordt die dan ook meegewogen bij die besluitvorming over het aanvullend pakket?

RUTTE
We moeten oppassen dat wij ons niet bevinden in de positie van Ferry Mingelen en commentaar proberen te geven op de politieke situatie in Griekenland, dat is uw vak. Wat we wel kunnen doen is natuurlijk vaststellen of er reden is om aan te nemen dat de maatregel die daar de regering willen nemen, of die ook voldoende kunnen rekenen op parlementaire steun. En dat blijft natuurlijk heel belangrijk, het moet daar wel leveren, dat is ook iets wat voor het IMF heel belangrijk is, en dat is ook de reden waarom voor deze regering, ook voor het vorige kabinet trouwens, het IMF van fitaal belang is dat zij akkoord gaan met eventuele uitkeringen van tranches en nieuwe steunpakketten.

VAN BEEK
Maar als het niet lukt in Griekenland, u heeft ook de beelden gezien van de onrust daar, het kan helemaal misgaan. Als ze daarmee dus niet met dat pakket instemmen dan geen nieuwe steun, geen aanvullend pakket.

RUTTE
Ja, al die als-dan situaties, voor Nederland geldt….

VAN BEEK
U noemt het als voorwaarde, als dan….

RUTTE
Maar nou wijst u naar demonstraties etcetera..die zijn er in meer landen. Waar het uiteindelijk om gaat, en dat is een zak van de Grieken zelf, dat land is natuurlijk economisch en monetair in ernstige problemen gekomen door ook falend beleid in het land zelf, laten we dat vaststellen. Dus dat land is nu in een positie waarvan het zeer afhankelijk is geworden van andere landen. En ja, ik ga niet de Nederlandse belastingbetaler vragen om geld naar Griekenland te sturen als ik niet denk dat dat in ons belang is, en als ik ook niet denk dat daarvoor aan een minimum aantal voorwaarden is voldaan ten aanzien van wat wij van de Grieken verwachten. En dan is voor mij heel belangrijk vooral; ook dat het Internationaal Monetair Fonds, dat da uiteindelijk ook zegt van ja, wij zien dit zitten. Dat is een onafhankelijke toets, en darmee voorkom je de ‘cosy’ Europese gezelligheid, die er altijd in dreigt te sluipen, we kennen elkaar toch, en zullen we dan niet….nee, we hebben het IMF als een onafhankelijke waakhond er expres op zitten, op verzoek van de Kamer, van Nederland vorig jaar februari, daar ben ik erg blij mee.

VAN BEEK
Dus ook de Griekse parlementaire steun?

RUTTE
Of dat allemaal te regelen, ieder geval dat je daar zicht op hebt, en of dat allemaal te regelen is de komende weken, ik kan dat ook niet precies inschatten, ik heb ook geen vergaderschema van het Griekse parlement. Maar uiteindelijk is goedkeuring daar, en uitvoering, hoe ze ook dat allemaal besluiten, maar uiteindelijk in uitvoering nemen van al die pakketten is van cruciaal belang. Want het gaat er uiteindelijk om dat de Grieken komen tot een primair overschot op de lopende begroting, dat ze ieder geval hun uitgaven kunnen financieren uit hun inkomsten, dat kunnen ze op dit moment ook niet. En daarom is het zo belangrijk dat je daar flink er op blijft zitten.

WESTER
Bondskanselier Merkel heeft vanmiddag laten weten, in samenspraak met president Sarkozy, het mooi zou zijn als de private beleggers ook meedoen, maar het is geen absolute voorwaarde meer, is dat nog wel steeds voor Nederland?

RUTTE
Dat heeft ze niet gezegd. Er is uit die meeting gekomen dat het gaat om een vrijwillige bijdrage. En dan kom je in de techniek van hoe dat dan werkt. Wij steunen overigens die positie. De jager heeft dat ook altijd in de Europese Raad gedaan, omdat je als je inzet op een verplichte bijdrage je het risico loop van een versnelde default van Griekenland, want dan gaan de credit-agencies dat weer verdisconteren ook in de Griekse schulden. Dus wat je moet bereiken is dat je uiteindelijk komt tot een aanmerkelijke bijdrage van die private sector. Dat kan langs vrijwillige weg, maar wel op een manier dat je uiteindelijk weet dat de uitkomst uitkomt die je er uit wilt hebben. Daarmee voorkom je een default als je het dwingend zal doen, en je verkomt tegelijkertijd dat die schuld van de Grieken volledig vermaatschappelijkt. En dat is een risico dat uiteindelijk alleen nog maar landen die schuld hebben en geen private partijen. En wij vinden het zeer belangrijk dat uiteindelijk ook private partijen betrokken blijven in het Griekse probleem.

WESTER
Dat je die private partijen niet verplicht kunnen worden, maar als er nou niemand zich vrijwillig meldt, is toch de stem van minister De Jager, dan doen wij ook niet mee.

RUTTE
Dan zit je in een techniek van uhm…uiteindelijk geldt voor ons, dat is ook Algemeen Overleg geweest, vorige week met de Kamer, dat wij ervan uit gaan dat voor een nieuw steunpakket, je praat dan over een eventueel nieuw pakket van, nou, worden bedragen genoemd van enorme omvang, van wel 100 miljard hoor je hier en daar rondzingen, dat voor zo’n nieuw steunpakket, wij zeggen, er moet uiteindelijk een substantieel deel ervan, moet opgeleverd worden dor de private partijen. moet opgeleverd worden dor de private partijen. Als dat langs vrijwillige weg kan, en daarmee niet leidt tot een default is dat prima. Dat is ook wat de Duitse Bondskanselier zegt, en het goede nieuws is dat vandaag de Fransen zijn opgeschoven in de positie van Duitsland. Dat is het goede nieuws van vandaag. Want tot nu toe zeiden de Fransen, uit angst voor hun eigen banksysteem, dat ze helemaal niet wilden. Nou, nu zijn ze bereid er wel naar te kijken. Maar dat is een hele lastige discussie, die mede ook reden is dat ik niet zeker weet of er volgende week wordt uitgekomen.

WESTER
Maar daarbij lijkt toch een verschil te zitten, want de positie van Duitsland en Frankrijk is nu, we willen graag dat de private beleggers meedoen, maar als die zich niet melden dan is het gewoon jammer.

RUTTE
Dat hebben zij niet gezegd. Nee, ze hebben gezegd, wij willen vrijwillige bijdragen van de private partijen, dat willen wij ook. Maar vervolgens krijg je dan in het zogenaamd Wenen-proces, het Vienna-plus proces, krijg je een discussie van hoe zorg je ervoor dat we uiteindelijk ook weten wat die private bijdragen dan ook is. Zodanig dat je aan het einde van de rit die schuld niet volledig in handen van overheden komt, maar ook voldoende bij banken en andere private partijen blijft. Dus er is geen, nee, in die zin is het goede nieuws van vandaag dat de Fransen een stap zijn opgeschoven in de richting van Duitsland.

WESTER
Maar het is nog steeds wel zo dat als de private partijen zich ook niet zouden melden, dan geen steun.

RUTTE
Wat wij steeds gezegd hebben, voor ons is voorwaarde voor de steun, laat ik het nou zo formuleren, dat er een voldoende bijdrage ook wordt geleverd door private partijen. Dat is voor ons nou de voorwaarde en ook van het Duitse parlement overigens en van de Finnen en ik dacht ook van de Oostenrijkers en nog een paar landen. Maar de van de grote triple A landen geldt dat in ieder geval voor Duitsland en het middelgrote triple A-land Nederland.

VAN DER HEYDE
Even meer in het algemeen, je ziet de Europese ministers van Financiën, die zie je het heel moeizaam maar eens kunnen worden, goed we zetten nu een klein stapje voorwaarts, maar we zien ook die rellen in Griekenland, eigenlijk heeft iedereen het idee dat het land nooit die schulden op enige manier kan gaan terugbetalen. Hoe kijkt u nu aan tegen die situatie?

RUTTE
Kijk, dit is geen gemakkelijke situatie. Vanzelfsprekend, het is een zeer ernstige situatie, want er is een land in het Eurogebied wat in grote problemen verkeert, en zou dat in isolatie kunnen worden opgelost, dan zou je daar als Nederland geen bijdrage aan leveren. Wij hebben geen enkele verplichting om de Grieken te helpen. De reden dat we wel bereid zijn daar serieus naar te kijken, is dat het ripple effect van een omvallend Griekenland potentieel enorm is, dat is de brief van De Jager van maandag ook geweest, waarin hij de verschillende scenario’s schetst en verduidelijkt dat hij het niet verantwoord zou vinden als wij zouden zeggen we doen niet mee want ze hebben het zelf veroorzaakt, laat maar zitten. Ik begrijp die gevoelens wel, die voel ik zelf ook zo, maar uiteindelijk moet je er ook op een verantwoordelijke manier naar kijken en zeggen: ik wil niet het risico nemen dat onze pensioenfondsen, onze spaargelden, onze banen, onze economie, onze banken, een klap krijgt van een omvang, ja, vergelijkbaar met die we een aantal jaar geleden hebben gezien, misschien wel erger. Dat heeft te maken, in de eerste plaats, met de directe exportpositie ten opzichte van Griekenland, die zijn overigens beperkt vanuit Nederland, het zit hem vooral in de tweede orde effecten, wat doet het voor Ierland, Portugal en Spanje. Het zit hem ook in derde orde effecten: wat zou het kunnen betekenen voor de buffers van banken bijvoorbeeld als Griekenland omvalt en dan moet je dus aan vele en vele miljarden gaan denken. Nou, tegelijkertijd kun je ook niet zeggen we gaan daar maar zomaar geld in steken, omdat we dit belangrijk vinden. Nee, dat is wel aan de hand van stringente voorwaarden. En dan kom je op een heel lastig probleem dat ook de ECB zwaar in Griekenland involved is. En die zegt, ja pas nou op jongens, want als jullie te hard willen dat die private partijen dwingend meedoen, dan wordt de Griekse schuld weer anders gewaardeerd, dan heb je het risico van een credit event en niet alleen van een rating event maar ook van een credit event en als dat gebeurt dan moeten wij vanuit onze regels bij de ECB misschien ons wel terugtrekken uit Griekenland. Dat is hun positie, Trichet heeft dat een en andermaal verteld. Dus waar je dan naar moet zoeken is een oplossing, nou een beetje zoals Sarkozy het ook formuleerde na de top van vandaag in Berlijn, waarbij je dus voldoende bijdrage krijgt van private partijen, de ECB zich daar in kan vinden, dat ook nog een beetje snel gebeurt, maar dat is ingewikkeld, dat is niet een punt wat je eventjes snel regelt, helaas niet. Kost allemaal heel veel tijd, ben er zelf natuurlijk een groot deel van mijn tijd aan kwijt en Jan-Kees de Jager zo’n beetje z’n hele dag, gaat natuurlijk om ongelooflijke belangen, maar het heeft geen zin om daar even snel uit te willen springen met een trucje, dat gaat niet.

VAN DER HEYDE
Maar bent u optimistisch, want u legt het nu weer uit en u legt ook uit hoe ingewikkeld het is.

RUTTE
Ja, ik vind dat lastig in te schatten, ik denk dat het mogelijk is in Europa er uit te komen. Maar er zijn natuurlijk drie belangrijke spelers in dit hele verhaal.

VAN DER HEYDE
Het is ook mogelijk dat het niet gaat lukken?

RUTTE
Nee, kijk, natuurlijk, dat is ook wat De Jager gezegd heeft dinsdag, die optie moet je is er ook, dat het niet lukt. Maar ik denk dat het mogelijk is in Europa eruit te komen. Ik ben er op zichzelf optimistisch over. Ik hoop van harte, maar dat vind ik, daar weet ik net zoveel van als u, dat de Grieken uiteindelijk besluiten om ook echt in uitvoering te nemen wat ze zich hebben voorgenomen en een derde is het natuurlijk belangrijk wat het IMF er dan vervolgens weer van zegt, dus het is in die zin een driehoek waarin je werkt en dat is allemaal ook geen probleem, ik klaag niet, het is m’n baan om dit soort dingen netjes te doen. En ik begrijp ook wel dat het bij de bevolking extreem impopulair is een eventuele volgende steunverlening, maar ik denk echt dat het in het Nederlands belang is om dat wel serieus te overwegen.

REIJNS (ANP)
Hoe denkt het kabinet zekerheid te krijgen over een substantiële bijdrage van de private sector vooraf?

RUTTE
Ja, maar dan kom je echt in de techniek van het hele Wenen-proces en de onderhandelingen ook die de ministers van Financiën voeren en daar wil ik eigenlijk even buiten blijven, want: je hebt Wenen, je hebt Wenen-plus, Wenen-plus-plus en dan zitten we in een stuk techniek, waarvan ik inmiddels denk te begrijpen hoe het helemaal werkt, Jan-Kees de Jager gelukkig helemaal au courant is, en zijn mensen. Maar het is ook onderdeel van onderhandelingen en naarmate ik daar meer over ga vertellen maak ik onze onderhandelingspositie ook niet sterker.

REIJNS
Oké, maar als die technische zekerheid er zou zijn dan is het wel uit te leggen als kabinet aan de burgers.

RUTTE
Je moet het eigenlijk, dan moet het eigenlijk gewaardeerd worden wat die private bijdrage dan betekent in termen van het percentage of het aantal miljarden dat het bijdraagt aan een nieuw steunpakket. Omdat het zo ingewikkeld is, is ook een van de redenen, omdat het IMF lijkt te zeggen, nou misschien kunnen we wel akkoord gaan met een volgende tranche, zonder dat er een compleet nieuw steunpakket is, dan zou je iets meer tijd hebben om te onderhandelen over het nieuwe steunpakket en dan kom je op de termijnen van september, waar Merkel over gesproken heeft. Waar ik me even niet op vast wil leggen, maar dat zou je iets meer lucht geven. Nogmaals, verkieselijk zou natuurlijk zijn dat je er snel uitkomt, want u ziet ook in de markten dat dat tot onrust leidt.

HENDRIKS (ALGEMEEN DAGBLAD)
Wellink heeft deze week een aantal interviews gegeven, daarin heeft hij gezegd dat er eigenlijk een weeffout in die euro zit, dat er meer een economische eenheid had moeten zijn voordat je met een monetaire eenheid, is daar nog iets aan te doen wat u betreft?

RUTTE
Nee, ik ben het vaak met de analyse van Wellink eens, hier niet geheel, omdat ik niet, ik denk dat een muntunie goed kan. Er is wel een weeffout, deels ben ik dat wel met hem eens, er is een weeffout, niet zozeer in de vraag is er een economische eenheid, want die is historisch in Europa ook onwenselijk, dat moet je ook helemaal niet willen. Het haalt ook, kijk, onze historie is anders dan Amerika, Amerika heeft een gezamenlijke frontier, altijd vanuit dat gedachtegoed het land opgebouwd, met een nationale buitenlandse politiek en defensiepolitiek en een heel anders dan Europa, wat natuurlijk oorlogen heeft gevoerd en gelukkig nu al zestig à zeventig jaar vrede kent en economisch met elkaar samenwerkt. Een totaal andere historie. Dus het is een illusoir te denken dat je daar tot een eenheid kunt komen of tot een soort Europese unie die volledig is, daar zou ik ook tegen zijn. Vervolgens is de vraag, hoe regel je dan met de munten, dat het wel functioneert. Dat zit hem in het stabiliteit- en groeipact. En daar zijn natuurlijk in de eerste helft van die decennium belangrijke concessies gedaan ten aanzien van een verzwakking van het stabiliteit- en groeipact, doordat de sancties die landen opgelegd kunnen krijgen niet genoeg automatisch zijn. Wat wij natuurlijk graag zouden willen, ik wil zo min mogelijk soevereiniteit overdragen, behalve als het gaat om de vraag of de landen zich houden aan de afspraken van het stabiliteit- en groeipact. Ik heb eerder gezegd, dan ben ik bereid om met wagonladingen die soevereiniteit over te dragen en ja, goed, daar zijn die gesprekken vorig jaar over geweest in het kader van het EMS, in het kader van het six pack van Van Rompuy, we hebben natuurlijk de deal van Deauville gehad, zoals Han ten Broeke van de VVD dat zo mooi noemt tussen Sarkozy en Merkel en ja, uiteindelijk zit je nu in een situatie die al een heel stuk beter is dan die uit 2005, maar nog niet zo goed is als wij hem zouden willen. Maar daar moet je het in zoeken, je moet het in aanscherping van het stabiliteit- en groeipact zoeken, want dan kun je namelijk onafhankelijke economieën hebben, die niettemin in een sterke muntunie samenwerken, binnen uiteraard ook een gemeenschappelijke economische ruimte.

VRAAG (WERELDOMROEP)
U zei het in uw intro, het kabinet gaat voortvarend te werk, maar een dossier wat een beetje lijkt te blijven liggen vanmiddag is dat van de Wereldomroep. (onverstaanbaar, red.) maar de details van de Wereldomroep zijn er nog niet. Waarom is de overdracht van dat dossier van Onderwijs naar BZ zo lastig?

RUTTE

Nou, dat is op zich niet lastig, maar we hebben besloten, dat staat ook in de mediabrief, dat de Wereldomroep zich gaat beperken tot nog maar één taak: het verspreiden van het vrije woord. Dat budget zal enorm krimpen, en dat moet nu verder worden overgedragen van Onderwijs naar Buitenlandse Zaken, ja, dat moet technisch worden afgehecht, dat komt ook niet meer terug in het kabinet, dat is nu verder gedelegeerd aan de twee bewindslieden die die parameters, dat afwerken. Daar zit geen vertraagde besluitvorming onder.

VRAAG
College Rosenthal zei dat er nog wat dingetjes waren, waarom kon er dan nu geen deal gemaakt worden in de Trêveszaal.

RUTTE
Nou, omdat collega Marja van Bijsterveldt natuurlijk vooral de afgelopen dagen druk bezig is geweest om het hele mediabestel neer te zetten en er ook voor te zorgen dat dat op voldoende draagvlak kan rekenen in het parlement. Nou, dat is een enorme klus, want je hebt hier wel met een onderwerp te maken waar CDA en VVD het niet altijd over eens zijn. Het is echt een moeilijk onderwerp tussen deze partijen, we hebben ook de PVV erbij die er ook nog wel eens opvattingen over heeft. Dus alle waardering voor haar dat het is gelukt om te komen tot een gemeenschappelijke aanpak en ook het inboeken van de daar bijbehorende, bij die hervorming horende bezuiniging. En ja, er was gewoon te weinig tijd om dit helemaal af te werken. Maar het komt dus niet meer terug in het kabinet, het is geen politiek ruziepunt of zo, het is gewoon techniek wat de twee nu verder gaan afhechten.

VRAAG
Wat is volgens u de meerwaarde van de Wereldomroep voor het imago van Nederland in het buitenland?

RUTTE
Nou, precies deze: het verspreiden van het vrije woord en de hele gedachte daarachter en verder vind ik de andere taken van de Wereldomroep mooi, waardevol, maar niet genoeg om die publiek te financieren.

VRAAG
Bent u bereid om daar dus de komende jaren in te blijven investeren?

VRAAG
Ja, in die taak die wij laten, daar blijf je in investeren, zeker. Daarom gaat het ook naar Buitenlandse Zaken.

GRUTTERINK (ANP)
(onverstaanbaar, red.) blij bent met het vorige week afgesloten pensioenakkoord. De afgelopen week is er steeds meer kritiek op het akkoord gekomen, en ook gewezen op eigenlijk ook de onzekerheid van het akkoord. Wat vindt u daarvan?

RUTTE
Dit gaat om een enorm punt, het gaat over de eerste en de tweede pensioenpijler. Het is de meest fundamentele hervorming van ons pensioenstelsel sinds Drees de AOW invoerde. Het is echt kolossaal groot en belangrijk. Dan is het toch logisch dat niet iedereen onmiddellijk zegt: we staan te juichen? Natuurlijk is daar debat over, maar ik denk dat al die kritiek, hoezeer ook respectvol te benaderen, ook heel goed te beantwoorden is, bijvoorbeeld voor jongeren. Wat we nu regelen is dat er gewoon een pensioenstelsel is, ook voor jongeren in de toekomst, wat degelijk is, waarbij ze weten waar ze aan toe zijn. Waarbij je niet die enorme economische risico’s loopt dat als het een keer minder goed gaat met de pensioenfondsen dat, omdat de economie het niet goed heeft, dat je een soort, een procyclisch effect krijgt dat je nog eens een keer extra die economische achteruitgang gaat zitten stimuleren door ook die pensioenfondsen te dwingen heel veel extra buffers op te bouwen. Het is belangrijk dat we dat nou geregeld hebben, dit pensioenakkoord. Maar tegelijkertijd dat als het goed gaat dat pensioenfondsen ook niet zomaar zeggen: we gaan die premies helemaal schrappen, van werkgevers en werknemers of van de overheid. Dat geeft heel veel stabiliteit. De AOW die nou leeftijdsverwachting afhankelijk gaat worden, dat zijn echt grote besluiten. Ja, dat daar, in de Kamer, bij maatschappelijke organisaties, vakbewegingen gesprekken over zijn vind ik alleen maar logisch.

GRUTTERINK
Maar ook van het CPB bijvoorbeeld, die zegt dat voor de jongeren generatie het juist onzeker is, omdat allerlei eisen worden losgemaakt.

RUTTE
Ja, ik heb dat wel gezien. Ik begrijp wel dat, bepaalde zekerheden vallen weg, maar er komen wel nieuwe zekerheden voor terug. Bijvoorbeeld dat het pensioenstelsel niet meer leidt tot een versterking van de economische neergang. Bijvoorbeeld dat we veel eerlijker met elkaar zijn over wat is nou eigenlijk die toezegging, dat mensen als ze 65 zijn 70% van het laatstverdiende salaris, wat nog steeds een hoop mensen denken, ja dat is al niet meer, dat is al een tijdje niet meer zo. We zeggen nu ook gewoon eerlijk: dit is waar je in zo’n pensioenstelsel op kunt rekenen. Tegen een aantal parameters en als het wat meevalt dan kan het wel eens in de buurt komen van dat soort toezeggingen, als het wat tegenvalt zal het wat lager zijn. Dat geeft veel meer stabiliteit en is het iets unieks hè, want even, voor alle duidelijkheid, wat we aan het repareren zijn is absoluut het beste pensioenstelsel van de wereld, dat zegt ook iedereen. Er zit, ik dacht 600 of 800 miljard, inmiddels blijkt het wel zo’n 900 miljard, zit er in die pensioenpot. Dat is anderhalf keer onze economie. Dat heeft geen land in de wereld. De Duitsers hebben nog maar tien procent van dat soort verplichtingen in de buffer zitten, wij 150%, het is enorm.

JANSEN (TELEGRAAF)
De Rabobank heeft een plan gelanceerd om helemaal terug te gaan naar de oerhypotheek, de annuïteitenhypotheek, was u daardoor erg onaangenaam verrast?

RUTTE
Nee, dat mag toch. Een bank mag toch een plan hebben? Een vrij land.

JANSEN
Het komt namelijk ongeveer twee maanden nadat er net een akkoord was gesloten, met minister De Jager over beperking van de aflossingsvrije hypotheek.

RUTTE
Ja

JANSEN
En ik meen me te herinneren dat u in uw vorige hoedanigheid nog wel eens heeft gezegd dat zelfs in deze onrustige tijden wijzen naar de hypotheekrenteaftrek zeer ongunstig is dus ik vraag me toch af of u als premier hier ook een mening over heeft. RUTTE Ja, dezelfde als ik toen had. Ben ik met u eens.

JANSEN
Dus u vindt het onverstandig dat de Rabo…

RUTTE
Nee, dat niet, de Rabo mag alles zeggen, ik ga niet het maatschappelijk debat stopzetten. Een bank mag iets vinden. Maar ik ben het wel met u eens dat het vreemd is dat ze er nu mee komen terwijl er net een akkoord is zoals u dat net schetste over die, waar ook de AFM bij betrokken is, dat ook net in de Kamer is behandeld. Ik zou zeggen, geef nou eerst dat eens even een kans. Ja, en verder geldt voor het kabinet dat wij niet met voorstellen gaan komen om aan de hypotheekrenteaftrek te morrelen, dat is bekend. Zou gek zijn als CDA en VVD dat deden.

JANSEN
Het plan van de Rabo kan miljarden schelen aan aftrek voor het Rijk, dus het kan een mooie worst zijn voor het kabinet. Maar ze vragen er wel wat voor terug, namelijk dat u als kabinet maatregelen mogelijk maakt om starters een betere instroom te geven, dat zal met name gaan om het versoepelen van de hypotheekeis, starters die hebben waarschijnlijk perspectief op meer inkomen, dus die 110% leennorm zou dan bijvoorbeeld versoepeld moeten worden. Dus er staat wat tegenover van het kabinet en u kunt daar heel veel geld voor terugkrijgen. Staat u daar open voor?

RUTTE
Maar dat heel veel geld terugkrijgen is gewoon lastenverzwaring. Dat is geen geld terugkrijgen, dat is gewoon lastenverzwaring. De hypotheekrenteaftrek is niets anders, dat gaan we ook niet ingewikkeld maken of heel bijzonder maken, het is gewoon een correctie op de veel te hoge belasting in Nederland. Wij hebben veel te hoge belastingen en die hypotheekrenteaftrek is nog een klein beetje een correctie op die veel te hoge lasten. En als het aan dit kabinet ligt zouden we de lasten graag verlagen. Maar ja, we zijn nu eerst bezig die schulden op te lossen, dus dat komt in de volgende fase. Maar je gaat natuurlijk niet de lasten verzwaren, dus wij gaan niet komen aan de hypotheekrenteaftrek, wij gaan er niet aan komen. Maar verder, ja, de Rabobank staat vrij om natuurlijk een stuk te publiceren, als die een kantoor opent, de baas van de Rabo. Dat mag natuurlijk.

JANSEN
Toch even voor de duidelijkheid, in dat plan hoeft u niets te doen aan de hypotheekrenteaftrek, want dat doet de Rabo, en andere banken dan voor u. Het levert u alleen fors voordeel op, mits u daar iets voor teruggeeft namelijk versoepeling van de regels voor starters, dus mijn vraag is…, gaat u daarin mee door toe te geven op die starters?

RUTTE
Ik heb helemaal geen zin om daar nu over na te denken, als we net besloten hebben… wij hebben helemaal geen plannen daarvoor omdat we net dat - precies wat u zo mooi schetste- dat vorige plan hebben gehad, met die beperking ook, dat je zegt je moet wel uiteindelijk in die dertig jaar, de helft aflossen. Dat is net rond. En dat is gedaan om te voorkomen dat je uiteindelijk met die hoge schulden blijft zitten. Dus dat is net gebeurd. De Kamer heeft er net ja tegen gezegd. En dan komen we nu alweer met het volgende plan. Ik zou zeggen, jongens, even nu rust op die woningmarkt. Die moet gewoon weer even kans krijgen aan te trekken, daar werken we hard aan en we komen eind van de zomer ook met de Woonvisie, of voor of na de zomer ik weet niet precies meer, maar die komt in ieder geval voor Prinsjesdag. En echt niet rommelen aan die hypotheekrenteaftrek, zou mijn stelling zijn en ja, wat banken allemaal onderling bedisselen prima, maar als ze daarvoor allerlei overheidsfacilitatie willen, we hebben net iets gefaciliteerd, namelijk dat vorige.

JANSEN
Dus nog even voor de, om het af te hechten, om het maar even zo te zeggen: als de banken bij het kabinet aankloppen van wilt u mogelijk maken om in ruil voor dat wij teruggaan naar annuïteiten om de regels voor starters te versoepelen, dan zegt u nee?

RUTTE
Dan is mijn antwoord: we hebben net alles al aangepast en we gaan eerst maar eens even kijken hoe dat allemaal werkt. Ik sta daar nu niet meer voor open.

VAN DER HEYDE (NOS)
U zegt dat nu wel, banken mogen onderling bedisselen wat ze willen, maar denkt Europa daar niet anders over? Dit is nou weer het zoveelste voorbeeld waarop ze zeggen zullen wij eens even onderling gaan afspreken onder welke voorwaarden mensen een lening mogen afsluiten.

RUTTE
Dat is natuurlijk iets, als u bedoelt het mededingingsvraagstuk? Ja, daar ben ik niet deskundig in, maar dat is natuurlijk, ik neem aan dat banken, die hebben zulke grote juridische afdelingen dan als ze ergens toe besluiten dat ze er dan voor zorgen dat de NMA daar ja tegen zegt en anders hebben ze daar een probleem

VAN DER HEYDE
Ik vindt het opvallend, ze zijn voortdurend daarover aan het afspreken, maar je hoort er niemand over dat het misschien ook wel in strijd is met de regels.

RUTTE
Ja, dat zou kunnen, maar dat is geen primaire taak van het kabinet om recht te spreken bij afspraken tussen bedrijven, dat is een taak van de NMA. En ik ga ervan uit dat als zij iets van plan zijn, maar ik heb niet de indruk dat andere banken hier allemaal ja tegen zeggen. Het is een tienpuntenplan, een a4-tje van de baas van de Rabo, nogmaals een vrij land, iedereen mag hier z’n plannen presenteren. Maar m’n reactie op de plannen zou zijn, we hebben nou net een aanscherping gedaan met elkaar waar het gaat om dat je wel in die jaren dat je die aflossingsvrije hypotheek hebt ten minste ook een stuk aflost. Dat is gedaan om te voorkomen dat er te grote restschulden overblijven, wat weer een risico is voor het hele geldstelsel. Geef dat nou even een kans, en nou rolt er weer een volgend plan overheen.

VAN DER HEYDE
Ja, en dat is onhandig want u wilt wel dat de woningmarkt weer een beetje gaat aantrekken, dat er weer vertrouwen komt van mensen om hun huis…

RUTTE
Ja, ook al geloof ik niet dat mensen nou zich door dit soort plannen meteen van de leg laten brengen. De woningmarkt heeft natuurlijk een ander probleem, dat is dat we in Nederland te lang te weinig mogelijkheden hebben gehad om huizen te bouwen hè, er wordt gewoon te weinig gebouwd. Het probleem van de woningmarkt is niet de hypotheekrenteaftrek, die bestaat als zestig of zeventig jaar. Het probleem van de woningmarkt is dat er gewoon de laatste jaren te weinig mogelijkheden zijn om te bouwen en daardoor zie je dat uiteindelijk ook er te weinig doorstroming is en dat zet die woningmarkt op slot. En we hebben natuurlijk, laten we eerlijk zijn, ook te maken gehad met een economische recessie een paar jaar geleden. Nou die combinatie zorgt er voor dat die woningmarkt nog steeds in een behoorlijke fase verkeert. Maar ik zegt niet nu, dan mag Moerland niets vinden want de woningmarkt doet het niet goed. Hij moet natuurlijk wel gewoon gebruik maken van z’n vrijheid van meningsuiting.

VAN BEEK (BNR)
(onverstaanbaar, red.) de woonvisie die nog komt. Is toegezegd aan de Kamer, gaat de overdrachtsbelasting daar deel van uit maken?

RUTTE
We komen met een woonvisie en echt, daar hebben we nog helemaal niet eens over gesproken, dus ik ga echt niets over die woonvisie zeggen.

VAN BEEK
Maar als je nu een startend stelletje bent en …

RUTTE
Dan moet je gewoon een huis kopen, als je een huis wilt kopen.

BERGHUIS (RTL)
Dan heb je niet straks in september van goh, had ik maar een paar maanden gewacht, want nou…

RUTTE
Als jij graag een huis wilt kopen dan moet je dat gewoon doen. Dan kijk ik recht in de camera, dat is ook heel goed nieuws voor heel Nederland. We hebben echt die woningmarkt nodig. En dat een kabinet met een woonvisie komt dat zal voor een heel groot deel natuurlijk ook over de huurmarkt gaan. We hebben daar natuurlijk allerlei voorstellen voor gedaan in het RA die we verder aan het uitwerken zijn.

BERGHUIS
Dus geen cadeautjes voor starters?

RUTTE
Cadeautjes doen we al helemaal nooit.

BERGHUIS
Lagere overdrachtsbelasting.

RUTTE
U kent ons, cadeautjes is niets voor het kabinet.

VISCHJAGER
U had de vorige keer beloofd…

RUTTE
Ja!

VISCHJAGER
Heeft u dat ook gedaan?

RUTTE
Beste Julius, het gaat inderdaad, het betreft hier omgekomen bootvluchtelingen. Dat is inderdaad, ik lees het even letterlijk voor, het gaat inderdaad om een ernstige kwestie. Niet voor niets heeft het parlementaire assemblee van de Raad van Europa, besloten tot een onderzoek. Eind juli horen we de uitkomsten. Ik zou zeggen laten we even afwachten om te horen wat daar uitkomt.

VISCHJAGER (onverstaanbaar, red.)

RUTTE
Dit heb ik net gekregen dus. Eind juli komt het onderzoek van de PACE, dat is toch mooi. Eind juli komt het onderzoek. Zo. Dank, goed weekend.