Persconferentie Rutte na ministerraad 10 juni 2011

Mediatekst | 10-06-2011

RUTTE:
Goedemiddag allemaal, goed u weer te zien. Nog een aantal vrijdagen tot de zomer begint, we zien elkaar geloof ik  nog een keer of vijf in deze samenstelling voordat het zomer is. Vier keer nog.

Het kabinet heeft vanmorgen zoals u weet met de organisaties voor werkgevers en werknemers een pensioenakkoord kunnen sluiten. Een tripartiet akkoord. Overeenstemming is bereikt over langer doorwerken, maar ook over de toekomst van het pensioenstelsel. Laat ik allereerst van mijn kant de waardering uitspreken voor iedereen die daar bij betrokken is. Het heeft een jaar geduurd, dat is veel tijd, maar tegelijkertijd ook goed bestede tijd als je bedenkt dat het hier gaat over een pakket aan geld in de tweede pijler van 6 tot 800 miljard euro. Het gaat hier over de AOW, dit is zondermeer de grootste hervorming van het pensioenstelsel in jaren. We bereiken een aantal dingen nu tegelijkertijd. Namelijk dat we het pensioenstelsel ook klaarmaken voor het feit dat we met zijn allen ouder worden en dat er ook minder jongeren bijkomen. De zogenaamde vergrijzing. Daar nemen we nu maatregelen voor. En ten tweede zorgen we er hier ook voor dat uiteindelijk, omdat mensen langer aan het werk blijven, er voldoende ook beschikbaar zijn voor de arbeidsmarkt. Ook dat is van groot belang voor de Nederlandse economie en voor de toekomst van dit land. De afspraken die we hebben gemaakt komen erop neer dat uiteindelijk de pensioenleeftijd naar 67 gaat in 2025 en er een koppeling komt aan de levensverwachting. Dat is van groot belang om het pensioenstelsel solide te maken en te zorgen voor een betaalbare oudedagsvoorziening. Ik heb vanmorgen dan ook gezegd dat wij vanochtend een handtekening hebben gezet, een handtekening voor de toekomst, met dit pensioenakkoord.

Verder zijn we vandaag in de ministerraad bezig geweest met verder invulling te geven aan de afspraken die we hebben gemaakt in het gedoog- en regeerakkoord, en een antwoord te geven op de uitdaging van vandaag. U weet, we hebben een aantal zaken te doen. In de eerste plaats ervoor te zorgen dat het huishoudboekje van de overheid op orde komt. Ook vandaag is de staatsschuld weer met zestig miljoen gestegen, en dat dus morgen ook, en zaterdag ook, en zondag ook, en zelfs op tweede Pinksterdag komt er weer zestig miljoen bij. Dus het is van groot belang dat we tering naar de nering zetten. In de tweede plaats moet het kabinet ervoor zorgen dat het economisch groeivermogen, de banenmotor in Nederland verder op gang komt. Dat is nodig voor de toekomst. Ten derde moeten we alle maatregelen nemen die ervoor zorgen dat onze sociale voorzieningen, onze verworvenheden, onze solidariteit met de samenleving, dat die ook op langere termijn houdbaar is. Daarover hebben we in het regeerakkoord afspraken gemaakt. Daar zitten flinke bezuinigingen bij tot 18 miljard. Maar ook gerichte investeringen en hervormingen. De afgelopen weken heb ik u al verteld over veel besluiten die we hebben genomen, deze week in de ministerraad een tweetal belangrijke beslissingen.

In de eerste plaats in de zorg. Zoals u weet, er komen meer eigen bijdragen in de zorg en het pakket wordt kleiner. Dat zijn lastige maatregelen, maar die zijn nodig om te voorkomen dat we de zorgkosten, de zorguitgaven - die stijgen al met 15 miljard in deze kabinetsperiode van 60 naar 75 miljard - dat die niet nog eens een keer extra stijgen boven die 75 miljard. Dus uiteindelijk is hier sprake van nog steeds heel veel meer, maar wel iets minder meer dan er zou gebeuren als we niet zouden ingrijpen. Minister Schippers zal zo dadelijk inhoudelijk in een aparte persontmoeting een uitgebreide toelichting geven op de maatregelen. Hetzelfde geldt voor staatssecretaris Zijlstra die een toelichting geeft op de maatregelen op het terrein van cultuur. Want daar hebben we vandaag belangrijke besluiten genomen.

Tot slot Libië. We hebben in maart dit jaar besloten deel te nemen aan de NAVO-missie in Libië, voor een periode van drie maanden. De operatie heeft er in ieder geval toe geleid dat we echt met elkaars coalitie voortgang hebben geboekt. Het wapenembargo en de no-flyzone zijn afdoende gehandhaafd, er is voorkomen dat Kadhafi en zijn trawanten slachting konden aanrichten onder de eigen bevolking. Maar tegelijkertijd moeten we vaststellen dat er nog steeds meldingen zijn van wreedheden tegen onschuldige burgers, van verkrachtingen. De veiligheid van Libische burgers is helaas nog steeds geen vanzelfsprekendheid. En u weet, dat was één van de eisen van de VN-resolutie die was aangenomen in maart dit jaar. Daarom heeft de NAVO besloten om de missie met drie maanden te verlengen. Ook Nederland is gevraagd om daar zijn steentje aan bij te dragen, het kabinet heeft daar vandaag positief op gereageerd en heeft besloten een artikel-100-brief naar de Kamer te sturen, waarin wij het parlement meedelen dat het onze intentie is om de missie in Libië met drie maanden te verlengen.

FRESEN:
U noemt de handtekening van het kabinet onder het pensioenakkoord een handtekening voor de toekomst. Maar die toekomst is natuurlijk nog onzeker, want de handtekening van de FNV staat voorlopig alleen nog maar in potlood onder het akkoord. Hoe beoordeelt u dat?

RUTTE:
Alle handtekeningen onder het akkoord staan er met potlood. Henk Kamp en ik zullen moeten knokken in de Tweede Kamer voor steun voor dit akkoord. Dat is echt geen vanzelfsprekendheid. Dat zal echt stevige en pittige debatten vragen en we gaan daar ons best voor doen. Terwijl we daar zaten kwamen de eerste sms-jes binnen bij de voorzitter van het VNO uit zijn achterban, van beste Bernhard is dit nou wel goed. Ook steun, dat zeg ik er ook eerlijk bij, ook veel steun. Maar ook kritiek vanzelfsprekend, ook bij werkgevers. We weten dat deze discussie ook speelt bij de verschillende achterbannen van werknemers. Maar het is geen exclusief probleem van de FNV.

FRESEN:
Maar is het daarmee, als je dat allemaal optelt bij elkaar, een wankel akkoord?

RUTTE:
Nee. Dit is een akkoord, en dat zie je ook in de reacties nu die doorkomen, waarvan toch eigenlijk een grote meerderheid van de mensen zegt, waarvan de deskundigen zeggen, deze stappen moet je gewoon zetten. We hebben het mooiste pensioenstelsel ter wereld. Er is echt geen land dat dit heeft. Dit is echt uniek. Maar we hebben tegelijkertijd wel een paar serieuze maatschappelijke vraagstukken, zoals de vergrijzing. Daar moet je dan antwoord aan bieden, ook al omdat je de mensen op de arbeidsmarkt gewoon nodig hebt voor die banen. En omdat je die pensioenen zeker wilt stellen. Daarvoor is dit akkoord nodig. En ik vind echt dat we het hiermee toekomstbestendig maken.

FRESEN:
Hoe erg zou het zijn als het akkoord alsnog ergens gedurende de rit zou sneuvelen?

RUTTE:
Dat zie ik eerlijk gezegd niet gebeuren. Ik ga daar ook niet op speculeren, want er is met zoveel mensen zo grondig over nagedacht en er ligt zo'n afgewogen visie nu op de toekomst van dat pensioenstelsel, wat zorgt voor voldoende mensen op de arbeidsmarkt, dat zorgt voor voldoende zekerheid voor de pensioenen van de toekomst. Maar wat ook zorgt voor solidariteit tussen generaties. Ik kan me dat werkelijk niet voorstellen dat dat uiteindelijk het niet zou halen.

FRESEN:
Bij het bestuursakkoord zei u destijds: dit is het en je kan er niet meer in shoppen, we gaan daar niet verder over onderhandelen. Geldt dat ook voor dit pensioenakkoord?

RUTTE:
Dat heb ik gezegd in reactie op ontwikkelingen binnen de VNG van afgelopen week.

FRESEN:
Die zijn vergelijkbaar met de ontwikkelingen binnen de FNV nu hè?

RUTTE:
Ik heb geen ontwikkelingen gezien binnen de FNV die leiden tot het shoppen binnen het akkoord.

FRESEN:
Maar wel dat er bij de achterban bedenkingen zijn of het nou wel zo moet?

RUTTE:
Ja, maar de bedenkingen binnen de achterbannen van mij en de Tweede Kamer, bij de organisaties voor werkgevers en werknemers, betreffen niet een beweging om te gaan shoppen in het akkoord. Dat zijn bewegingen moet je het nou wel zo doen of niet. En mijn overtuiging is dat uiteindelijk de overgrote meerderheid ja zal zeggen.

FRESEN:
Zegt u: dit is het en er valt niet meer over te onderhandelen?

RUTTE:
Dit zijn allemaal vragen die ervan uitgaan dat er grote problemen ontstaan, en ik zie die problemen niet. En uw vraag beantwoorden betekent dat ik meega met de vraag die ik van u begrijp, gezien sommige bewegingen in de verschillende achterbannen, maar die ik uiteindelijk niet zich zie bestendigen. En dus ga ik ook in die speculatie niet mee.

FRESEN:
Nou ja, u zegt de eerste berichten zijn dat er van de FNV maar ook binnen de VNO kritiek komt, binnen de Tweede Kamer bent u er niet verzekerd van…

RUTTE:
U loopt zo lang mee in deze mooie stad. Heeft u ooit een besluit gezien van het kabinet, of een besluit in dit geval van drie partijen - de Stichting van de Arbeid, de werkgevers en werknemers en het kabinet - waar meteen iedereen de vlag uitsteekt. Dat zou uniek zijn. Dus natuurlijk zijn er bij al die achterbannen vragen, kritiek etcetera. Maar tegelijkertijd is een gerechtvaardigde verwachting dat die achterbannen uiteindelijk in grote meerderheid ja zullen zeggen. Dat denk ik ook voor de Tweede Kamer, dat we die kunnen overtuigen, maar ook dat is geen op voorhand gelopen race. Daar zul je toch echt voor moeten knokken en dat vind ik ook heel gezond.

VRAAG:
U werd gisteren door meneer Slob gevraagd naar de samenhang tussen al deze maatregelen. Ik noem even drie praktische punten, het huishoudboekje, de concurrentiepositie, het overeind houden van het sociale stelsel. Maar in hoeverre zijn we nu bezig met het uitvoeren van uw ideologische agenda, het terugstoppen van de overheid in zijn hok, zoals u ooit heeft gezegd.

RUTTE:
Het kabinet heeft natuurlijk een aantal vraagstukken te beantwoorden. Een aantal maatschappelijke problemen op te lossen. Die zijn er op dit moment. En dat doen we natuurlijk wel vanuit een bepaalde politieke oriëntatie. Je maakt een analyse van de maatschappelijke problemen, dat probeer je te doen met een maximale behartiging van het openbare belang, het algemeen belang. Maar dat doen we natuurlijk wel vanuit een politieke oriëntatie, namelijk die van CDA en VVD. En voor zover het gaat om de gedoogakkoordafspraken, daarbij ook de opvattingen van de PVV, dat is logisch. Wat ik gisteren ook heb verteld is dat wij de staatsschuld op orde willen brengen. Tegelijkertijd het groeivermogen van Nederland op gang willen brengen, en ervoor zorgen dat de sociale voorzieningen behouden kunnen blijven. Daar zitten bepaalde maatschappelijke overtuigingen achter. Die heb ik ook genoemd gisteravond. Eentje noemt u. Dat dit kabinet gelooft in een kleinere overheid, dat een kleinere overheid ertoe leidt dat mensen meer vrijheid hebben, meer eigen initiatief zullen ontplooien, en je uiteindelijk een krachtiger samenleving hebt. We leven in een van de mooiste landen van de wereld, maar het kan allemaal nog wel net even wat beter. Op een aantal punten gaan we daar dus aan werken. Er komen drie gebouwen leeg te staan de komende jaren in Den Haag, veertig procent minder werkplekken voor de rijksoverheid. Ongekend, nooit eerder gebeurd. Het tweede wat ik gisteren zei is dat we als we kijken naar die aanpak van de sociale zekerheid en de gezondheidszorg altijd het onderscheid maken tussen de mensen die nog wel uiteindelijk weer hun eigen positie kunnen verbeteren. Dat daar fatsoenlijke regelingen voor bestaan. Maar wel maximale stimulans om ze bijvoorbeeld weer aan een baan te helpen. En de mensen die het echt niet meer kunnen, die blijvend aangewezen zijn op sociale werkvoorziening, blijvend aangewezen zijn op een pgb, blijvend aangewezen zijn op passend onderwijs. Dat je die ook niet lastig valt en ervoor zorgt dat die voorzieningen volledig overeind blijven. Vandaar dat we ook voor de mensen die echt in de toekomst in de wajong blijven zitten, en ook in de toekomst blijven instromen, niet aan hun uitkeringshoogte komen. Maar wel zeggen tegen de groep die dat nog wel kan verbeteren, er is een fatsoenlijke uitkering maar alles is erop gericht om je weer op eigen benen te krijgen. Ook dat is de filosofie van dit kabinet. Solidair met de mensen die zwak staan, schild voor de zwakken, dat is de overheid, maar niet uiteindelijk een situatie waarin je tegen mensen die nog wel aan de slag kunnen komen zegt: dit is het eindstation.

VRAAG (NRC Handelsblad):
Vandaag is ook de discussie gevoerd over de cultuurbezuinigingen, u zei net we hebben het mooiste pensioenstelsel ter wereld, volgens velen ook het mooiste  cultuurstelsel. Denkt u dat dat nog kan na de 200 miljoen bezuinigingen?

RUTTE:
Ja, als ik u voorreken dat we na de bezuinigingen in dit land 175 euro in dit land per gezin gemiddeld blijven steken in cultuur, 175 euro per gezin vanuit de overheid. Maar er zijn wel problemen in de cultuursector die we moeten aanpakken. Bijvoorbeeld dat die sector uiteindelijk teveel als hoofdfinancier heeft gehad de overheid. Wat we willen bereiken is dat in die sector zelf uiteindelijk meer aandacht komt voor ondernemerschap, meer aandacht komt voor werving van publiek. Tegelijkertijd dat we ervoor zorgen dat topinstellingen, zoals het Concertgebouworkest, het Nederlands Danstheater, weet u nog die Cultuurclub die zei het Nederlands Danstheater is een regionaal gezelschap, dat is een van de meest toonaangevende dansgezelschappen van de wereld, hoe kun je dat bedenken? Dus daar gaan we ook niet mee met het advies van de Raad voor Cultuur, daar gaan we natuurlijk niet in mee, wat wij doen is iets anders. Dat vinden ze allemaal niet leuk geloof ik, maar dat doen we op onze manier. Omdat we zeggen die topgezelschappen, maar ook zoals het Concertgebouworkest, daar blijf je natuurlijk zoveel mogelijk van af, die doen wel mee in de algemene korting van 5%, maar die ga je natuurlijk niet.. Je doet er alles aan om ze overeind…Dat zijn keuzes die we maken, omdat dit kabinet, zoals denk ik iedereen in dit land, gelooft in het enorme belang van cultuur en een sterke cultuursector. Maar het eventjes een injectie geven aan die sector, van 'jongens, even nou op het eigen verdienvermogen, nou ook eens even kijken of het publiek trekt, wat is nou echt kwaliteit?' Volgens mij is dat heel gezond.

VRAAG:
Ja, u zegt gezond is, het cultuurbestel gaat er zelfs op vooruit, het is gezonder zelfs, met de bezuinigingen, of na de bezuinigingen.

RUTTE:
Ja, kijk, dat is, dat zal de toekomst leren. Ik ben er van overtuigd dat als je doorgaat om een sector te afhankelijk te laten zijn van de Rijksoverheid - uw achterbuurman had het over welke overtuiging drijft je? - nou een van de overtuigingen die ik heb is dat er natuurlijk in een land ook subsidies nodig zijn, ik ben geen doorgeslagen marktliberaal en een soort nachtwakersstaatdenker die zegt er moet helemaal geen subsidie zijn. Maar je moet wel oppassen dat je niet uiteindelijk sectoren zo afhankelijk maakt van de overheid dat je een stuk creativiteit eruit haalt. En ik zie teveel mensen die met hun rug naar de sector staan en met een open knip naar Den Haag. En ik wil dat ze zich weer omdraaien, dat er gewoon een fatsoenlijke subsidie is en een fatsoenlijke financiering, maar dat mensen zich weer volledig op hun eigen creativiteit en werk richten.

VRAAG:
Ik heb nog een vraagje over het pensioenakkoord. U zei net dat het pensioenakkoord ook bijdroeg aan een betere solidariteit tussen de generaties. Nou is het bijvoorbeeld uw eigen jongerenorganisatie, de JOVD, die daar heel anders over denkt, en het zijn er meer. Die zeggen: het is vooral een akkoord voor de babyboomers hè, die jongeren betalen wel mee aan de hogere AOW, maar die moeten dadelijk wellicht doorwerken tot hun zeventigste, die hebben ook nog eens een keer minder zekerheid over hun pensioen.

RUTTE:
Ja, maar mijn eigen jongerenorganisatie is voor het afschaffen van de AOW, en dat is niet het standpunt van mijn partij, zoals u weet. Dus dat is ja, dat is zo far out, dat is ook de taak van de jongerenorganisatie, mensen scherp te houden. Maar dat standpunt van de JOVD hebben we niet overgenomen.

VRAAG:
Nee, oké, maar wat vindt u van de kritiek dat dit vooral goed is voor de huidige ouderen en niet voor de toekomstige ouderen?

RUTTE:
Ja, die kritiek deel ik niet. Kijk, je moet natuurlijk heel goed letten dat je de mensen die nu met pensioen zijn en niet meer in staat zijn om, iemand van 70, 75, en niet meer in staat is om nu zelf zijn situatie nog verder te verbeteren. In de filosofie die ik net uitlegde, je kijkt naar wie kan er nog wel wat aan zijn situatie doen en niet. Daar moet je natuurlijk voorzichtig zijn dat je daar niet onredelijke eisen aan stelt. Maar tegelijkertijd geldt ook voor die groep dat daar soms mensen het idee hebben gehad dat ze 70% verdienen, krijgen van hun laatstverdiende salaris. Dat is al lang niet meer het geval, dat is al lang niet meer het geval. En die eerlijkheid, dat je zegt 'jongens, dat is er al heel lang niet meer en (…)

[geen transcript mogelijk van fragment tussen 15.02.19 en 15.04.26 uur wegens storing op geluidsband, red]

VRAAG:
(…) het pensioenakkoord, ja, ik vroeg me af, er waren natuurlijk twijfels over de financiële houdbaarheid van de AOW en natuurlijk problemen bij de aanvullende pensioenen, dat wordt nu allemaal opgelost. U bent voorstander van een kleinere overheid, hoe komen die eindjes allemaal bij elkaar? Betekent een kleine overheid ook niet een kleinere AOW? En wie gaat hier voor betalen, dat deze problemen eigenlijk worden opgelost met het pensioenakkoord?

RUTTE:
Nou, ja, ik ben niet voor een lagere AOW, ik ben voor een kleinere sociale zekerheid, in die zin dat ik wil dat zo min mogelijk mensen afhankelijk zijn van een uitkering. Maar iemand die met pensioen is, ja, die heeft een AOW, of ik moet mensen van 80 weer aan het werk helpen, maar dat gaat niet gebeuren, dat is ook geen plan van dit kabinet. Dus daar kan ik dat niet doen, wil ik het ook helemaal niet doen. Dus die AOW blijft in stand, die blijft nu ook geborgd, die groeit zelfs wat extra hè, zodat mensen ook wat meer flexibiliteit hebben op de keuze wanneer ze uittreden. De tweede pijler, die is niet voor mij…

VRAAG:
Dat gaat toch meer geld kosten?

RUTTE:
Ja, maar dat heb ik ook even uitgelegd, dat doen we, bijvoorbeeld komt er een inkomensafhankelijke ouderenkorting, op verzoek van onder andere de FNV, dat is iets waar zij voor gestreden hebben, dat zit er nu in. Dus, ja, zeker, maar tegelijkertijd als ik kijk naar de totale uitgaven van de sociale zekerheid, moeten we zorgen dat het goed in balans blijft, en ik denk dat dat zo is. En de AOW is toch wat anders dan iemand in de bijstand, die nog weer aan de slag kan komen. Iemand in de AOW komt waarschijnlijk niet meer aan de slag in de meeste gevallen, of men moet besluiten, of zij zeggen: ik ga weer aan de slag. Ik had een chauffeur bij de fractie van 74, maar die had een AOW plus een inkomen, dat kan ook - en reed ook nog veilig. En de tweede pijler is niet van de overheid hè? Dat wil ik toch even zeggen, dat wordt vaak gedacht, maar de tweede pijler is van uw werkgever, mijn werkgever, van, nou, van onze werkgevers, van onszelf, de overheid zorgt alleen voor een stuk fiscale ondersteuning.

VRAAG:
En u gaat de pensioenwet aanpassen zodat het toezicht anders wordt, in de tweede pijler?

RUTTE:
Zeker, ja, na alle afspraken (onverstaanbaar, red.)

WILLEMS:
In de Tweede Kamer ontstaat steeds meer steun voor het idee om schulden af te stempelen, hoe denkt u daarover?

RUTTE:
Kijk, ik ben daar even voorzichtig. Er is heel veel aan de gang in Europa op dit moment. En we weten, ook bij de Grieken is heel veel aan de gang. Alles wat ik daarover zeg wordt ook meteen weer buiten Nederland, via Reuters etcetera, doorgekabeld naar die landen en is daar dan weer nieuws. En er is al zo'n kakofonie aan stemmen, u kent onze randvoorwaarden, dat is IMF-conditionaliteit, strikte adherence, het houden door Griekenland van de afspraken, etcetera, etcetera. Daar houden wij gewoon strak de hand aan. Wij kijken op dit moment naar het hele stuk. Volgende week dinsdag heeft Jan Kees de Jager een debat met de Kamer en daarna een extra vergadering van de ministers van Financiën. En dit is echt stap voor stap, want als wij zouden besluiten - dat is nog niet zeker - dat wij meedoen aan die volgende ronde, als we dat zouden doen, dan wil ik dat alleen doen als ik de kiezer recht, en de Nederlander recht in de ogen kan kijken en kan zeggen: dit is in ons nationale belang. Alleen dan doen we het en dat vraagt ook geen overhaaste mededelingen.

WILLEMS:
Mag ik toch vragen of het feit dat de private sector moet meedoen door de schulden wat meer op de lange baan te schuiven, is dat ook een voorwaarde voor…

RUTTE:
Wij zijn geneigd daar positief te kijken naar de Duitse voorstellen, die lijken ons verstandig. En ook daar geldt dat wij volgende week het debat met de Kamer willen voeren en aansluitend ook willen kijken naar de discussie in de Ecofin. Uiteindelijk staat hier de beslissing aan het eind van de lijn. En die beslissing is ja of nee en dat moet het hele pakket dan zijn. En het risico van allerlei tussentijdse mededelingen, u vraagt mij naar die Duitse positie van Schaüble en Merkel, nou die lijkt ons verstandig. Dat je dus die schulden wat doorrolt en daarmee ook de private sector, via een private sector involvement, dwingt om ook  iets van een verantwoordelijkheid te pakken, mogelijk op vrijwillige basis, nou, etcetera, etcetera, u kent de voorstellen. Maar dat zijn allemaal elementen, uiteindelijk moet er een totaalpakket zijn, inclusief wat de Grieken doen, waarvan wij zeggen: ja, dit is in het Nederlands belang, van onze pensioenen, van onze spaarcenten, onze banen, of niet. En zo ja, dan zal het kabinet positief besluiten en zo nee, dan besluiten we nee.

FRESEN:
Minister de Jager heeft net gezegd, het  is zoals de zaken nu liggen geen ja, het is eigenlijk een nee, zoals het nu ligt. Dat gaat dan waarschijnlijk toch wel naar Reuters toe, zo'n uitspraak.

RUTTE:
Goed, ik zeg u nu wat ik zeg. Kijk ik kan niet, ik ga niet nu commentaar van collega's die ik nog niet gezien heb…

FRESEN:
Het kabinet spreekt met één mond.

RUTTE:
Altijd, en wat de heer De Jager zegt dat zeg ik ook, en wat ik zeg dat zegt de heer De Jager. En uiteindelijk geldt dus hier voor ons dat we aan het eind van de rit beslissen.

FRESEN:
Maar het verhaal is ook nog niet (onverstaanbaar, red.). Je kan eigenlijk niet anders, want als je die Grieken in de steek laat, even tussen aanhalingstekens gezet, en het gaat daar mis, dan heeft dat enorme gevolgen ook voor onze economie. Dus ik moet zeggen, ben je door nu zo hard die onderhandelingen te voeren en die voorwaarden zo scherp te stellen en te zeggen het kan ook een nee worden, in hoeverre speel je dan ook met vuur voor de economie?

RUTTE:
Nee, het gaat om het besluit dat je uiteindelijk neemt en dat is een mix van twee dingen: een, het hele pakket, voldoet dat aan de eisen die wij daar aan stellen? En ten tweede, wat Griekenland doet, heel belangrijk daarbij is wat het IMF daar weer vervolgens van vindt. Wij hebben altijd gezegd, dat was een wens ook van de Kamer vorig jaar februari, dat als je al iets doet dat altijd het IMF, want dat is geen leuke club, die heeft altijd een beetje zurige, vervelende eisen, daar houden wij van, als CDA en VVD, van dat soort eisen, dat als zo'n club 'ja' zegt dan moet je dat heel serieus nemen. En wij kijken uiteindelijk aan het eind van de rit naar het hele pakket van maatregelen en we kijken naar de instelling van Griekenland op dat pakket. En uiteindelijk is dan bepalend hoe dat samen op elkaar inwerkt. U hebt volkomen gelijk, een Griekse default heeft vergaande gevolgen, ook voor onze pensioenen, voor onze banen en voor onze besparingen. Maar je kunt natuurlijk niet een freelance bieden en zeggen 'omdat we dat vinden gaan we eindeloos door met er geld insteken', vandaar dat je moet kijken naar wat doet Griekenland en wat is het pakket?

FRESEN:
Even voor de duidelijkheid: een Nederlands 'nee', het is natuurlijk nog veel te vroeg om daar van uit te gaan, maar een Nederlands 'nee' betekent ook dat die steun voor Griekenland er niet komt hè?

RUTTE:
Nou, ik ga dus nu niet speculeren over…

FRESEN:
(onverstaanbaar, red.)

RUTTE:
Als dan-vragen ga ik niet op in, ik schets u het proces, dit is echt van groot belang, het gaat hier om groot geld, om belangen van Nederlanders die een pensioen hebben, spaargeld hebben, een baan hebben, Nederlandse bedrijven, onze belangen. Het gaat niet om Griekenland, het gaat om Nederland. En in dat kader is het van het grootste belang. Wat ik u schets, het kan ook 'nee' zijn, het kan ook 'ja' zijn. En waar we naar kijken is de Grieken en we kijken naar het pakket.

FRESEN:
Maar dan vraag ik het even anders, de spelregels zijn toch dat er unanimiteit vereist is bij zo'n besluit?

RUTTE:
Ik ga nu verder niet in op alle conditionaliteiten, want dat is ook niet in alle gevallen precies zo en daar ga ik… kijkt u de spelregels na, maar alles wat ik daar nu op zeg is ook een politiek signaal, dat ga ik niet doen.

WESTER:
Mag ik nog even terug naar de cultuurbezuinigingen. Er is bijna geen staatsbezoek of de Koningin neemt het Nationale Danstheater mee, etcetera. Heeft dat een rol gespeeld in de afweging om niet het advies van de Raad voor Cultuur te volgen?

RUTTE:
Nee, maar misschien neemt zij wel dat NDT mee omdat het zo goed is.

WESTER:
Maar dat heeft, op geen enkele wijze is daar iets van overleg over geweest of dat zij gevraagd heeft: nou, doe dat nou maar niet, want die neem ik altijd mee, die zijn zo leuk?

RUTTE:
Nee, daar is geen sprake van.

WESTER:
Nu we het toch over het Koninklijk Huis hebben. Deze week was er weer publiciteit over het huis in Mozambique. Even los van dat verhaal, heeft u enig idee hoe het eigenlijk staat met de verkoop op dit moment?

RUTTE:
De Kamer heeft mij daar vragen over gesteld en ik vind het netjes die eerst te beantwoorden, dat doe ik begin volgende week.

WESTER:
Maar heeft u enig idee hoe het ermee staat?

RUTTE:
Ik heb uiteraard enig idee over allerlei zaken, maar in welke vorm en hoe en wat, dat doe ik eerst naar de Kamer. Want ik heb er ook alle belang bij, zeker als minderheidskabinet, om daar de sfeer goed te houden.

WESTER:
Maar is er ook voortgang als het gaat om die verkoop?

RUTTE:
Dat zou vooruitlopen op de beantwoording van de vragen van de Kamer en dat vind ik niet passend in het correcte verkeer tussen regering en Kamer, al helemaal niet bij een minderheidskabinet.

WESTER:
Maar u praat ook veel eerder over de persberichten hier, dan dat u het met de Kamer erover heeft?

RUTTE:
Nee, nee, want die gaan altijd meteen ook als u de persberichten krijgt, zijn ook de brieven verstuurd naar de Tweede Kamer. Dus we zorgen er altijd voor dat de Kamer tenminste gelijktijdig met u, maar het liefst iets eerder, de informatie heeft. Tenzij u een goed lek heeft gevonden.

WESTER:
Maar goed, wij kunnen er altijd iets eerder dan de Kamer vragen over stellen. Dus in dit geval kan het dan toch ook?

RUTTE:
U kunt vragen stellen over stukken die wij naar de Kamer hebben gezonden. Alleen in dit geval heeft de Kamer vragen gesteld die ik begin volgende week zal beantwoorden. En daar kan ik dan niet op vooruitlopen.

DE WINTHER:
Over Libië. U gaat de missie wel verlengen maar u gaat hem niet uitbreiden met bombardementen. Waarom niet?

RUTTE:
Het punt is, we hebben besloten drie maanden geleden om deze missie zo op deze manier te doen. Die past ook in de opzet van de NAVO, want die heeft gezegd we hebben een behoeftestelling. En daar hebben wij op ingetekend met deze missie. Dat doen we dus ook de komende drie maanden en we zien op dit moment helemaal geen reden om dat uit te breiden.

DE WINTHER:
Maar in de NAVO gaan stemmen op dat Nederland meer zou moeten doen.

RUTTE:
Ja, maar er zijn ook een heleboel landen in de NAVO die helemaal niet meedoen. Duitsland doet helemaal niet mee. Er zijn andere landen die ook weer wat minder gaan doen. Wij blijven gewoon precies doen wat we aan het doen zijn. Dat paste toen in de behoeftestelling van de NAVO, die behoefte is er ook voor de komende drie maanden. Dus er is ook geen aanleiding nu om die bijdrage uit te breiden en ook niet om in te krimpen. We gaan iets uitbreiden met zes avitatie- en propagandamensen die daar even dat regime gaan ontregelen, maar verder geen, maar niet met bommen.

DE WINTHER:
Heeft u contact gezocht met de PvdA-fractie om te kijken of het überhaupt mogelijk is om de missie uit te breiden?

RUTTE:
U weet dat voor een minderheidskabinet geldt dat bij heel veel besluitvorming er contact moet zijn achter de schermen met fracties. Het karakter daarvan, de precieze aard van de gesprekken en de uitkomsten daarvan, gegeven ook het karakter van zo'n minderheidskabinet, kan ik geen mededelingen over doen.

DE WINTHER:
Hoe kijkt u aan tegen de uitspraken van de Amerikaanse minister van Defensie die eigenlijk veel Europese bondgenoten een verwijt maakt dat ze niet voldoende investeren in de NAVO. Hij had het erover dat er onvoldoende politieke wil was om het bondgenootschap overeind te houden. Ik kan me voorstellen dat het ene niet helemaal niets met het andere te maken heeft?

RUTTE:
Wij nemen altijd respectvol kennis van de opvattingen van de Amerikaanse bondgenoten. U weet, er staat hier een transatlanticus, dat doe ik in het bijzonder. Maar het heeft niet geleid tot een andere positie.

DE WINTHER:
Maar wat vindt u vervolgens van die uitspraak dat er bondgenoten zijn die niet voldoende doen om de NAVO overeind te houden?

RUTTE:
Dat is zo'n algemene uitspraak, daar is het moeilijk om commentaar op te leveren.

DE WINTHER:
Maakt u zich daar geen zorgen over, over de toekomst van de NAVO en de inzet van Amerika daarbij?

RUTTE:
Oh nee, dat is een hele andere discussie. Dan praten we niet meer over Libië, maar over de toekomst van de alliantie, zou Luns zeggen, van de NAVO. Dat is wel een heel nieuw breed thema. Daar wil ik wel op ingaan maar de vraag is even of dat nu het moment is. Natuurlijk is er altijd reden tot zorg. Tegelijkertijd de NAVO doet het al een tijdje. Levert grote bijdragen in alle delen van de wereld. Is een alliantie van democratische staten. Ik vind het knap wat we met elkaar bereiken, maar als geallieerde partners zorg hebben over aspecten in het functioneren van de NAVO is dat altijd reden om er met elkaar over te spreken. Maar als het gaat over Libië ben ik trots op de Nederlandse bijdrage en stel ik vast dat we veel meer doen dan een aantal andere partijen. Dat we ook niet minder gaan doen zoals andere partijen aan het doen zijn. Maar er is ook geen reden om het uit te breiden.

DE WINTHER:
U voelt zich niet aangesproken eigenlijk, door de Amerikaanse minister?

RUTTE:
Nee, zo heb ik het niet ervaren nee.

VRAAG:
We spreken straks mevrouw Schippers over de maatregelen in de zorg. Toch even een vraag aan u daarover. De zorg is altijd een gevoelig onderwerp, vooral omdat de PVV daar soms andere opvattingen over heeft dan de coalitiepartijen. Heeft u zelf nog een rol gespeeld bij de afstemming?

RUTTE:
Ja.

VRAAG:
Welke?

RUTTE:
Dat is allemaal onderdeel van de gesprekken die achter de schermen moeten plaatsvinden, wat inherent is aan het karakter van een minderheidskabinet met een gedoogpartij, en soms ook rekeninghoudend met anderen. En daar kan ik dan verder ook geen mededelingen over doen.

VRAAG:
Heeft u bijvoorbeeld tegen de heer Wilders gezegd: die maagzuurremmers moeten we nu echt uit het pakket halen?

RUTTE:
Nogmaals, ik kan echt niet verder ingaan, de vraag die kan ik beantwoorden: was je erbij betrokken? Ja, dit gaat natuurlijk om hele majeure bewegingen, logisch dat daar Maxime Verhagen en ikzelf als de twee aanvoerders van een smaldeel in het kabinet ook bij betrokken zijn. En ikzelf ook als aanvoerder van het team. Maar wat er dan precies besproken wordt, en hoe? Feit is dat we er in een plezierige sfeer goed uit zijn gekomen.

VRAAG:
Gisteravond hebt u staan debatteren over de gevolgen van het kabinetsbeleid voor de zwakste groepen in de samenleving. De eerste reacties zijn nu ook al binnen. Op de GGZ wordt flink doorgepakt. De reacties zijn: het is discriminerend de meest ernstig zieke mensen worden het hardste getroffen. Wat is uw reactie daarop?

RUTTE:
Daar ben ik het echt niet mee eens. De GGZ is ook een sector die enorm in kosten extra aan het stijgen is, bovenop wat we al met elkaar hadden afgesproken. En als je nou gaat kijken naar de maatregelen die we nemen in de GGZ, dan proberen we die extra groei, die draaien we terug. Als het gaat om het pakket dan nemen we maatregelen die de extra groei bovenop die 15 miljard die er al bij komt, terugdraaien. Als we kijken naar de tariefmaatregelen nemen we ook die tariefmaatregelen, die zorgen dat we extra groei bijvoorbeeld bij de huisarts, bijvoorbeeld bij anderen, dat we die terugdraaien. Bij de GGZ hebben we het zo gedaan dat je bijvoorbeeld bij mensen die naar acute noodopvang moeten, die krijgen geen eigen bijdrage te betalen, maar er zit een rare situatie nu in dat de eerstelijns GGZ, daarvoor is een eigen bijdrage vereist, de tweedelijns niet. Dat zetten we ook recht, dat zijn ook weeffouten in het stelsel die we rechtzetten. Dat vind ik ook logisch. Dan is het echt zwaar overdreven dat dat niet sociaal zou zijn. Het is ook niet sociaal om te zeggen: we laten de kosten van de gezondheidszorg met nog meer miljarden stijgen waardoor het helemaal onbetaalbaar wordt.

VRAAG:
Mensen die continu en voortdurend veel nodig hebben, moeten 425 euro eigen risico gaan betalen. U denkt dat zij dat kunnen betalen?

RUTTE:
Ook daar nemen we maatregelen om ervoor te zorgen dat als mensen zeer veelvuldig daar gebruik van maken dat dan op een gegeven moment stopt. Daar hebben we vandaag nog besluiten over genomen. En ook daar geldt, als mensen het echt niet kunnen betalen zijn er altijd nog de voorzieningen binnen de gemeente om daar op toe te zien, dat is het vangnet van de bijzondere bijstand. Dus dat is in Nederland gewoon netjes geregeld. Dus we hebben gewoon echt een heel goed gezondheidszorgstelsel, ook een van de beste van de wereld trouwens, alweer, de pensioenen zijn helemaal de beste die zitten ook in de top. Maar het zet te veel druk op de solidariteit in deze samenleving als je zegt: de honderden euro's komen er bij uw en mijn ziektekostenpremie bij, de AWBZ, dat laten we maar doorlopen omdat we die moeilijke discussies uit de weg gaan. Dat gaat niet.

VRAAG:
Vindt u eigenlijk dat te veel mensen te snel het stickertje psychische stoornis opgedrukt krijgen?

RUTTE:
Nee, daar doe ik helemaal geen uitspraken over. Wat ik alleen zeg is dat waar nu de situatie ontstaat dat de eerstelijns en de tweedelijnszorg heel verschillend behandeld worden waar het bijvoorbeeld gaat over eigen risico, het ook logisch is dat je dat een keer rechttrekt.

VRAAG:
Het is teveel gegroeid? Er wordt teveel aan GGZ uitgegeven.

RUTTE:
In het algemeen zie je dat de kosten voor de gezondheidszorg enorm stijgen. En wat nu Edith Schippers doet en dit kabinet, dat vind ik ook heel verstandig, dat is dat we deels ook kijken bij de patiënten in die sectoren waar veel meer gebruik van gemaakt wordt, dat je ook aan de patiënten wat meer vraagt. Dat vind ik heel normaal, dat vind ik ook sociaal, dat vind ik ook solidair. Ten tweede dat je zegt tegen artsen bijvoorbeeld waar het gaat om tariefmaatregelen, ook jullie moet wat bijdragen. En je kijkt ook naar de pakketmaatregelen. En als je dat niet doet zouden we niet met 15 miljard stijgen, dan zouden ze bijna 20 miljard oplopen die kosten voor de gezondheidszorg. Ja, dat is simpelweg niet meer te financieren.

VRAAG:
Wat als je nu depressief wordt van alle bezuinigingen van dit kabinet?

RUTTE:
Dan hebben we in Nederland een onwaarschijnlijk goed gezondheidszorgstelsel waar je terecht kunt, wat toegankelijk is, ook voor mensen met heel weinig geld en moeilijke posities.

VRAAG:
U zei er zitten weeffouten in het stelsel en die zetten we recht. Welke weeffouten bedoelt u dan?

RUTTE:
Dat er een verschil is tussen de eigen betalingen in de eerstelijns GGZ en de tweedelijns GGZ

FRESEN:
Er zijn mensen in de sector zelf die zeggen als je hogere bijdragen gaat vragen, dan gaan mensen minder snel naar de psycholoog. En dan kom je uiteindelijk voor hogere kosten te staan. Want dan worden mensen zwaarder ziek en dan komen ze helemaal nooit meer aan het werk. Dus je haalt een stuk preventie eruit die nu juist ook soms de kosten drukt. Wat zegt u tegen die kritiek?

RUTTE:
Die mensen moeten dan eigenlijk pleiten voor een national health service zoals Engeland die heeft, die volledig betaald wordt uit de belastinginkomsten. Waarin helemaal geen sprake is van eigen bijdragen of wat dan ook.. En ik denk niet dat ze die willen hebben. Want als je dat systeem gaat vergelijken en de kwaliteit ervan, met ons gezondheidszorgstelsel dan is het onze echt veel beter.

FRESEN:
U bent niet bang dat dit ergens anders weer leidt tot veel meer kosten voor de samenleving.

RUTTE:
Nee.

JULIUS:
U voert geen bombardementen uit op Libië. Dat siert u, het is de bescherming van de bevolking. Want ik had de NAVO van de week in de radio en die was toch nog wel kritisch over dat feit. Maar ik heb u indertijd gevraagd of u iets wist van dat schip wat uitgehongerd was en uitgedorst. Daar had ik u naar gevraagd, daar wist u niets van en zou er naar kijken, tenminste u zou het onderzoeken. Dat is misschien niet aan de orde geweest, maar wilt u dat alsnog doen? Want het is natuurlijk wel belangrijk dat een heel schip wordt uitgehongerd.

RUTTE:
Ja natuurlijk is het belangrijk, maar ik heb geen idee waar het over gaat.

JULIUS:
Maar u gaat het wel doen? Gaat u dit wel bekijken?

RUTTE:
Ik heb echt geen idee, ik heb zelfs geen klepel of een klok nu.

JULIUS:
Nou we hebben het er uitvoerig hier op de persconferentie over gehad. Hoe heet het blad ook alweer, de Volkskrant, en de Guardian die hebben toch wel behoorlijk, dat werd gezien als onzin door de NATO want dat was allemaal onzin. Maar toen heb ik daar vragen over gesteld en we zijn daar wel mee bezig. U heeft het zelfs opgeschreven, dat u van niets wist. Dat heb ik niet gepubliceerd. Waarom niet? Want ik vind het heel raar als een minister-president zegt dat hij van niets wist. Dan heeft hij van de Rijksvoorlichtingsdienst….

RUTTE:
Ik kan u verzekeren dat ik van heel veel dingen niet alle details ken.

JULIUS:
Nee, dat weet ik. Vandaar dat de Rijksvoorlichtingsdienst u moet informeren. En ik wil nogmaals vragen…

SCHROVER:
U wilt het eigenlijk mij vragen.

JULIUS:
Ja, ik wil het nogmaals vragen, en dat is heel scherp, of u toch hier geïnteresseerd in bent, dat heeft u ook laten merken gezien ook dat u niet bombardeert, of u dus wil kijken wat er nou precies aan de hand is geweest daar in die tijd.

SCHROVER:
Ik denk dat de minister-president aan zijn ambtenaren gaat vragen om dat eens na te zoeken.

RUTTE:
Bij deze. Ik vind dat een verstandig antwoord.