Landelijke bijeenkomst Reclassering Nederland
Toespraak door staatssecretaris Teeven van Veiligheid en Justitie bij de landelijke bijeenkomst Reclassering Nederland op 18 mei 2011. Het gesproken woord geldt.
Om te beginnen mijn dank voor de uitnodiging voor deze bijeenkomst. Ik heb daar niet lang over na hoeven denken en direct "ja" gezegd. Ik zal u zeggen waarom. Allereerst om mijn waardering uit te spreken voor het werk wat u doet. Het belang daarvan kan moeilijk overschat worden. Een van de reden dat ik tot dit kabinet ben toegetreden, is het veiliger maken van Nederland. Dat heeft voor ons buitengewoon grote prioriteit. En daar hebben we u hard bij nodig. Nederland moet – en kan – veiliger. Maar maatschappelijke veiligheid blijft onbereikbaar als we niet werken aan re- integratie van delinquenten en daarmee aan het gericht verminderen van recidive. Criminaliteit is immers voor het merendeel recidive. Om die terug te dringen – en dus het aantal slachtoffers, laten we dat vooral niet vergeten – kunnen we niet zonder een goed functionerende reclassering als integraal onderdeel van een effectieve strafrechtsketen.
Dat is ook de situatie nu. De reclassering manifesteert zich in feite in de gehele strafrechtsketen: vanaf het eerste contact met wat dan nog een verdachte is tot en met de terugkeer van de ex-gedetineerde in de samenleving. Dat maakt het werk van de reclasseringswerker zo bijzonder. Tegelijkertijd is dat ook de reden achter de professionalisering waarin de laatste jaren zoveel geïnvesteerd is. Alleen een integrale werkwijze maakt het mogelijk recidive gericht te verminderen en daarmee nieuwe slachtoffers te voorkomen. Nu wordt in alle fases van het straf- en re- integratieproces gewerkt met bewezen effectieve middelen. Dat heeft bij de reclassering veel verbeterd.
Ik noem het advies. Een goed onderbouwd, kwalitatief hoogwaardig advies, direct bij de start, werpt vruchten af in het hele daaropvolgende justitiële traject. Er is de afgelopen periode veel energie gestoken in de optimalisering van inhoud en vorm van die adviezen conform de wensen van de opdrachtgevers (OM, ZM en DJI). Met als resultaat gestandaardiseerde formats voor twee typen: het beknopt en het uitgebreid advies.
Verder zijn er nu de Quick Scan en RISc: wetenschappelijke diagnose-instrumenten om die factoren in kaart te brengen die ten grondslag liggen aan het criminele gedrag en om het recidiverisico in te schatten. Elk advies steunt nu op één van deze instrumenten.
Dan het toezicht, ook dat is er sterk op vooruit gegaan. Veel intensiever en de vormgeving ervan is meer afgestemd op het risico van overtreding van de voorwaarden. Hoe hoger het risico, hoe zwaarder het toezicht.
Van dat aangescherpte toezicht heb ik hoge verwachtingen. Het biedt de reclasseringswerkers meer houvast bij de uitvoering van het toezicht. Maar alleen als die uitvoering strikt, duidelijk en consequent geschiedt en snel wordt ingegrepen bij overtreding van voorwaarden.
Dit vraagt van u constant scherpte en alertheid. [ Het toezicht moet werken als een veiligheidsgordel die - als het mis dreigt te gaan – zich meteen spant en voorkomt dat de zaak ontspoort. Alleen als die garantie er is, is er ruimte om een verantwoorde terugkeer in de samenleving te realiseren.
Een daadkrachtige aanpak van overlast en criminaliteit is dus niet het monopolie van politie en justitie. Zichtbaar en doortastend optreden is ook een opdracht voor de reclasseringsorganisaties.
Dit geldt des te meer nu vorige maand - 5 april - de Tweede Kamer met algemene stemmen het wetsvoorstel voorwaardelijke sancties heeft aanvaard. Dat betekent voor de komende jaren een intensivering van het toezicht. Dat kan alleen op een geloofwaardige manier als strikt wordt toegezien op naleving van de voorwaarden.
Voor bepaalde categorie delinquenten zal bovendien blijvend toezicht noodzakelijk zijn, zoals bij zedendelinquenten na een tbs-behandeling. De veiligheid van de samenleving eist dat deze categorie permanent wordt gevolgd. Alleen zo kunnen we terugvalgedrag dat kan uitmonden in verhoogd risico tijdig signaleren en direct ingrijpen. Na de zomer dien ik daartoe een wetsvoorstel in bij de Tweede Kamer.
Ik ben me ervan bewust dat de ontwikkelingen in het reclasseringsveld in de afgelopen jaren elkaar in een hoog tempo hebben opgevolgd, dat we veel vragen van de mensen die het allemaal in praktijk moeten brengen. Ik bedoel de veranderingen op het terrein van de adviesfunctie, het toezicht en de gedragsinterventies. Daarin is veel tijd, geld en energie gestoken en dankzij de dagelijkse en aanhoudende inzet van de meer dan tweeduizend reclasseringswerkers zijn die investeringen rendabel gebleken. Ik heb dan ook grote waardering voor jullie. Jullie hebben tijdens de verbouwing de winkel draaiend gehouden en tegelijkertijd de zaak opnieuw ingericht: een groot aantal nieuwe werkwijzen en methoden eigen gemaakt. Daarvoor wil ik jullie graag complimenteren.
Jullie zijn onmisbaar om dat te realiseren wat ons voor ogen staat: minder recidive, minder criminaliteit en overlast, minder slachtoffers. Kortom, een veiliger samenleving. Daar is het ons uiteindelijk allemaal om te doen.
Ik wens jullie allen een plezierige bijeenkomst. En veel succes in jullie belangrijke werk.