Rutte na afloop van de ministerraad van 29 april 2011.

Goedemiddag.
Een iets langer inleidend statement dan gebruikelijk, maar er is volgende week geen Ministerraad dus misschien is dat een goed excuus.

De ministerraad heeft vandaag de besluitvorming over Kaderbrief en Voorjaarsnota afgerond. Dat is eigenlijk in drie stappen gegaan. De minister van Financiën heeft eerst, zoals te doen gebruikelijk, de afgelopen weken intensief overleg gevoerd met de afzonderlijke collega's. Wat nieuw is, is daarnaast ook in de afgelopen dagen, een week ongeveer, overleg is geweest door De Jager, mijzelf, Verhagen ook met de drie fracties. Belangrijk natuurlijk om te zorgen dat de voorstellen waar we mee komen ook, ja, dat we de landingsrechten daarvan bekijken, voordat ze dadelijk ook naar buiten komen. En vandaag, derde stap, is het hele beeld besproken in het kabinet en heeft dat geleid tot besluitvorming.

De Voorjaarsnota wordt, zoals gebruikelijk, tweede helft mei naar de Tweede Kamer gestuurd. Daarin staan alle maatregelen die betrekking hebben op 2011, dus de aanpassing, de update van de begroting 2011. En met de kaderbrief hebben we eigenlijk een hele grote eerste stap gezet met het opstellen van de begroting voor 2012. Je zou kunnen zeggen dat we de hele uitgavenkant daarvan nu rond hebben en ook de doorwerking naar 2015. Tijdens de augustusbesluitvorming komt dan ook het hele lastenbeeld erbij, dus het hele koopkrachtbeeld en dat wordt dan in samenhang gepresenteerd in de stukken voor Prinsjesdag. Nou, sinds Thorbecke geloof ik doen we dat al zo in Nederland. Eind april, besluitvormingsmemorandum, besluitvorming dus over kaderbrief en voorjaarsnota en dat leidt dan tot de voorjaarsnota en de begroting 2012.

Het goede nieuws is dat dat in een ronde gelukt is en het was natuurlijk nieuw dat we dat nu doen met niet alleen twee coalitiepartijen, maar ook een partij die als gedoogpartij niet in het kabinet zit, maar wel ondersteuning biedt op het uitvoeren van deze onderdelen van afspraken. We zijn natuurlijk ook dit jaar weer met enkele forse tegenvallers geconfronteerd, ook dat is niet nieuw. Dat gebeurt eigenlijk ook ieder jaar. Maar het was toch wel vooral zo dat de tegenvaller in de zorg qua omvang opviel. Je ziet ook daartoe de noodzaak die er is om de maatregelen die we structureel in de zorg gaan nemen, in gedoog- en regeerakkoord hoe belangrijk die zijn om te voorkomen in komende jaren dat dit maar doorgaat. De totale zorguitgaven zullen deze kabinetsperiode stijgen voorzien ook in het gedoog- en regeerakkoord, met 14 miljard euro. Dus die stijgen van 60 naar 74 miljard euro. Dat zijn natuurlijk enorme stijgingen en gaan daarmee ook veruit de uitgaven voorbij voor de sociale zekerheid en dan is het wel heel belangrijk om er met elkaar in te slagen dat als dan daar bovenop er nog eens een keer tegenvallers zijn dat je die dan ook inderdaad weer weet te redresseren. Nou, dat gebeurt dus deels in de voorjaarsnota voor dit jaar, komt nogmaals eind mei naar buiten, tweede helft mei en dat komt dan vooral voor 2012 en later terug in de stukken voor Prinsjesdag. De noodzaak voor die maatregelen lijkt mij evident. We moeten ombuigen omdat we nog steeds niet het verlies hebben weggewerkt als Nederland van 2009, van de grote economische crisis na het omvallen van Lehman en de daaropvolgende economische crisis. We zitten nog steeds op een lager groeipad. Dat groeipad moet omhoog en daarvoor is het van het allergrootste belang dat we in ieder geval als overheid er voor zorgen dat we onze zaken op orde hebben en daarom ook de urgentie van het op orde krijgen van de overheidsfinanciën, het hele pakket van 18 miljard. Die 18 miljard is nog hiermee volledig intact, alle uitgavenkaders zijn nu weer gesloten.

Daarnaast hebben we vandaag besloten om een wetsvoorstel naar de Kamer te sturen waarin voorzien is in het verhogen van de AOW-leeftijd naar 66. Dat wetsvoorstel dat is nodig voor het geval het niet lukt om te komen tot een deal met de sociale partners. Daar hopen we natuurlijk op dat die er wel komt, dat uiteindelijk het pensioenakkoord van werkgevers en werknemers dat dat het er ook echt komt en dat wij daar steun aan kunnen geven, die gesprekken zijn gaande, maar om geen tijd te verliezen is nu parallel daaraan dit wetsvoorstel naar de Kamer gestuurd en dat levert een besparing op van 2 miljard op de AOW structureel en 700 miljoen op de aanvullende pensioenen.

Dit is niet alleen een kabinet wat de overheidsfinanciën op orde wil brengen en de economie weer wil laten groeien. Het is ook een kabinet van grenzen stellen en grenzen handhaven. We willen een samenleving waarin afspraak weer afspraak is. Waarin een overheid niet alleen praat, maar als het nodig is ook daadkrachtig ingrijpt. Dat geldt bijvoorbeeld voor de aanpak van drugs in het verkeer. Er is vandaag een wetsvoorstel naar de Raad van State gestuurd waarmee we het mogelijk maken dat automobilisten, motorrijders en bromfietsers verplicht worden om mee te werken aan een test op het gebruik van drugs. Verder hebben wij een voorstel afgerond vandaag dat er in voorziet dat er grenzen worden gesteld aan huwelijken die eigenlijk dat predicaat niet verdienen en dan gaat het om huwelijken tussen neven en nichten, een verbod op huwelijken voor personen jonger dan 18 jaar en geen erkenning van polygame huwelijken. Ook daarover is vandaag een brief gestuurd aan de Tweede Kamer.

Tot slot. André Rouvoet, u heeft het allemaal vandaag gevolgd en ik neem aan ook voor een deel gerapporteerd. André Rouvoet heeft vandaag bekend gemaakt dat hij terugtreedt uit de politiek. Daarmee verlaat iemand Den Haag met een zeer lange staat van dienst. Sinds 1994 is André Rouvoet Kamerlid en hij is ook een aantal jaren, zoals bekend, minister geweest en vice-premier. Iemand met een zeer herkenbaar, christelijk geluid. Een Kamerlid die eigenlijk nooit onbeslagen ten ijs kwam, altijd zeer goed voorbereid. En ik moet zeggen iemand met wie ik zelf ook op de plezierigste wijze heb samengewerkt, al waren wij het lang niet altijd politiek met elkaar eens. En ook langs deze weg wens ik hem alle geluk en succes toe de komende jaren. Hij is nog jong, relatief jong, nog geen 50 geloof ik zelfs dus er is nog heel veel te doen. Rest mij u allen een zeer goede Koninginnedag te wensen, morgen. En voor degenen die met het meireces even weggaan, ik ben zelf ook een paar dagen weg, wens ik ook een goede, kortere of langere vakantie. Er is om die reden volgende week ook geen ministerraad, die is er wel op 13 mei. Dan ben ik er ook niet en dan is ook de vice-minister-president er niet en dan is ook de heer Opstelten er niet, dus die zal worden voorgezeten door Uri Rosenthal en die zal dan ook hier u te woord staan op 13 mei en voor diegene die niet langer kunnen wachten, op 20 mei ben ik er dan weer zelf.  

WESTER
De tegenvallers op de zorg worden die allemaal bij de zorg zelf, op die begroting opgevangen?

RUTTE
Ik kan niets anders zeggen daarover dan ik nu verteld heb, omdat het eigenlijk zoals ik al zei sinds Thorbecke gebruikelijk is dat het kabinet rond deze tijd besluit over de aanpak van de begroting en dat werkt dan dus door in die Voorjaarsnota en in die begroting volgend jaar. Meer dan dat kan ik nu niet zeggen, al die stukken komen naar de Kamer ordelijk volgens dat tijdpad.

WESTER
Kunt u niet een klein tipje van de sluier oplichten?

RUTTE
Dat kan ik niet doen. Er is gisteren door fractievoorzitters iets gezegd omdat er allerlei geruchten gingen dat het eigen risico in de zorg fors extra omhoog zou gaan of dat de huisarts onder het eigen risico zou worden gebracht. Dat zit niet in de plannen, dus dat hebben ze gemeld en dat begrijp ik ook want anders zouden die geruchten misschien een eigen leven zijn gaan leiden. Maar verder dan dat kan ik niet gaan, zou ook niet correct zijn tegenover het parlement, we willen eerst de voorstellen nu aan de Kamer aanbieden.

WESTER
Klopt het dat u een beetje boos was dat de heer Wilders dat bekend maakte?

RUTTE
Nee, dat is niet waar. Nee, want we hebben het daar gisteren met elkaar even over gehad en ik wist dat ze dat zouden doen omdat we ook met elkaar vaststelde dat er anders een beeld zou ontstaan dat niet klopte. Dus er was geen, integendeel, het was met elkaar besproken.

VAN DER HEYDE
Even toch een vervolg hierop, u zegt het gaat al sinds Thorbecke zo, maar is het niet volstrekt achterhaald, de mensen weten dat er een tekort was van rond de 2 miljard op de zorg. Gisteren maken fractievoorzitters inderdaad quasi goed nieuws bekend namelijk dat het eigen risico niet wordt verhoogd en de huisarts buiten schot blijft. Maar de mensen willen toch heel graag weten, wie gaat het dan wel betalen. Zijn het chronisch zieken die nu nog een tegemoetkoming krijgen, gaat die eraan. Of de persoonsgebonden budgetten, de GGZ, waar gaan de klappen vallen?

RUTTE
Ik begrijp die behoefte, respecteer ik ook volledig, tegelijkertijd is er ook een ordelijk proces van besluitvorming.

VAN DER HEYDE
Het besluit is genomen toch?

RUTTE
Ja, het besluit is genomen, maar dat moet nu wel allemaal verwerkt worden in departementale begrotingen, dat komt in de Voorjaarsnota richting de Tweede Kamer voor 2011, verder met de hele rijksbegroting inclusief koopkracht etc. etc. voor 2012 en daarna met Prinsjesdag. Dat is echt de goede volgorde. En overigens, misschien mag ik nog een tipje van de sluier oplichten, was het maar 2 miljard, de tegenvaller op de zorg.

VAN DER HEYDE
Het is nog meer?

RUTTE
Het is nog meer.

VAN DER HEYDE
Dan zijn toch de zorgen bij mensen nog groter? Want ja, u heeft dat besloten, heel vaak is het zo, dan besluit de ministerraad iets, dan is het daarna zo dat in de persconferentie wordt uitgelegd wat er besloten is. Waarom kan dat nu dan toch niet?

RUTTE
Omdat de Kamer natuurlijk het budgetrecht heeft en het netjes is om de Kamer gestructureerd te informeren en dat doen we dus inderdaad al een paar honderd jaar op deze manier en dat vind ik ook logisch.

VAN DER HEYDE
Maar was dat niet toen ze ook nog met de postkoets uit Drenthe moesten komen.

RUTTE
Nee, dat is echt noodzakelijk omdat je dat allemaal moet verwerken in de departementale begrotingen. Op een aantal punten wil je ook nog wel even dat het CPB er naar kijkt. Waar het gaat om de begroting 2012 wil je ook de hele samenhang eerst nog zien voordat je definitief besluit in samenhang met koopkrachtbeeld, met het hele lastendeel, dus de hele inkomstenkant van de begroting, want die zit in de verdere augustusbesluitvorming. Dus dat is echt de gang van zaken. Ik begrijp uw vraag, maar ik zou… dit kabinet vernieuwt op veel punten, maar dit zou wat al te drastisch zijn.

VAN DER HEYDE
Toch wekt u de indruk dat u het slechte nieuws niet wil uitleggen aan de mensen.

RUTTE
Nou kijk, de zorguitgaven stijgen deze kabinetsperiode met 14 miljard euro. Stijgen dus naar, van 60 naar 74 miljard euro. Toen ik begon in 2002 waren de totale zorguitgaven 45 miljard euro. Aan het eind van deze regeerperiode staat de teller op 74 miljard euro, dertig miljard erbij. Terwijl het onderwijs nog steeds tussen de 25 en de 30 miljard euro, afhankelijk van wat je er precies onder rekent, en de sociale zekerheid rond de 60 miljard euro, afhankelijk van wat je er precies onder laat vallen. Met andere woorden: niemand kan in Nederland zeggen dat er bezuinigd wordt op de zorg, dat gebeurt niet, dit kabinet gaat 14 miljard euro extra uitgeven aan de gezondheidszorg in Nederland. Wat we nu doen is wat daarbovenop nog dreigt aan tegenvallers, die buigen we om, maar er gaat 14 miljard bijkomen.

VAN DER HEYDE
Maar er zullen mensen zijn die dat gaan merken, er zullen mensen zijn…

RUTTE
Zeker, nee dat is absoluut waar en …

VAN DER HEYDE
Wat er nu nog wel is uitgegeven, teveel inderdaad.

RUTTE
Zeker, nou het goede nieuws is dat we de 14 miljard erbij doen, het slechte nieuws is dat er daarbovenop nog tekorten waren, die gaan we volledig redresseren en zorgen dat de begrotingen helemaal sluiten. Daar zitten ook moeilijke maatregelen tussen, dat is zeker het geval. Daar staan we ook voor, die zullen we ook verdedigen en dat doen we eind mei, als het gaat om 2011, en in september als het gaat om 2012.

WESTER
Nog even aanvullend, 150 jaar geleden waren er nog geen voorlichters en politiek assistenten. Bent u niet bang dat het hele verhaal, straks, de komende dagen gefragmenteerd naar buiten komt?

RUTTE
Ja, dat zou kunnen, maar het zou me tegenvallen van dit kabinet, omdat tot nu toe wij als het gaat om dit soort gevoelige besluiten en die ook ordelijk naar buiten brengen er altijd in slagen om dat ook op het door ons te kiezen moment te doen.

WESTER
Heeft u ook iedereen verordonneerd om z'n mond te houden?

RUTTE
Nou, dat is een standaardafspraak, dat wij pas over dingen gaan spreken als ook de Kamer is geïnformeerd. Nogmaals, op twee punten maakten we gisteren die uitzondering. Er was inderdaad geen ruzie over, integendeel dat hadden we zo besproken, dat was op het punt van het eigen risico.

VRAAG
Mochten er nou de komende maand meer geruchten de kop op steken, waarvan nodig is dat die misschien worden ontkracht, zou dat ook naar buiten gebracht kunnen worden. Ook daar wordt niet op bezuinigd. Of is dit echt het enige gerucht wat nu heel erg nodig moest worden ontkracht?

RUTTE
Dit dreigde wel heel erg op te gaan spelen en daarom hebben we dat gedaan.

VRAAG
Hoe erg speelde het op?

RUTTE
Ik heb geen meetlat daarvoor, maar voldoende om gisteren met elkaar te besluiten om op dat punt meteen klare wijn te schenken.

VRAAG
Maar de komende maand verwacht u geen nieuwe geruchten?

RUTTE
Dat hangt er vanaf hoe goed u uw werk doet. Als u dat goed doet.. Dat is een optelsom van twee gegevens, hoe goed u uw werk doet en hoezeer wij er in slagen om toch de zaak geheim te houden tot eind mei.

WESTER
Misschien nog even aanvullend, ik heb het volgende gerucht gehoord dat er gecompenseerd wordt daar waar er overschrijdingen zijn. Dus fors korten op het pgb, de geestelijke gezondheidszorg, de huisartsen en de medisch specialisten. Heeft u enige behoefte om dat te bespreken?

RUTTE
Ja, dit gerucht heeft een omvang van n=1 en dat is te klein om daar nu nader de afspraak met de Kamer te schenden door daar nu al duidelijkheid in te verschaffen. U heeft het goed geprobeerd.

WESTER
U wilt het niet bespreken?

RUTTE
Nee.

VAN DER HEYDE
Het gerucht gaat inderdaad, sterker nog…

RUTTE
Is het al zo laat, ik moet nu weg.

VAN DER HEYDE
Het gerucht gaat ook dat de tegemoetkoming voor chronisch zieken en gehandicapten die ze later in het jaar altijd krijgen dat daar ook flink in gesneden wordt. Dat is nog een aanvullend gerucht. Heeft u behoefte om daar op in te gaan?

RUTTE
Nee. Maar opnieuw, goede poging.

JANSEN
Als wij nou allemaal (onverstaanbaar, red.) gaan schrijven.

RUTTE
Ook dan, als wij de Telegraaf is, is dat niet genoeg.

JANSEN
Ik ben niet van Koninklijke huize, dus ik spreek niet in meervoud.

VULLINGS
Komt het wellicht uit dat de bezuinigingen dan wellicht na 23 mei pas bekend worden gemaakt?  De verkiezing van de Eerste Kamer.

RUTTE
In alle oprechtheid heeft dat geen rol gespeeld.

LALKENS (FD)
Hoe komt het dat er nog steeds geen nieuwe president voor DNB bekend is gemaakt?

RUTTE
Er is nog geen voordracht van de Raad van Commissarissen en de huidige termijn loopt tot 1 juli, dus we hebben nog wel even wat tijd en ik verwacht dat we tweede helft mei begin juni tot een besluit kunnen komen.

LALKENS
Maar hoe komt het dat er nog geen voordracht is?

RUTTE
De raad van Commissarissen is in overleg neem ik aan en zal zodra er een ei gelegd is met een voordracht komen.

LALKENS
Maar ik neem aan dat u of minister De Jager ook wel contact heeft gehad met DNB over het moment waarop u graag die voordracht zou willen hebben?

RUTTE
Nou, laat ik dat zo formuleren, want die contacten zijn natuurlijk vertrouwelijk, maar ik heb reden aan te nemen dat het kabinet zo eind mei, eerste helft juni op dit punt een besluit kan nemen.

LALKENS
Vindt u het slecht voor de positie van de nieuwe president van DNB dat daar nu ook, wat u dan misschien geruchten noemt, ook allerlei berichten de ronde over doen en zelfs uw gedoogpartner een persbericht uitdoet waarin steun wordt verklaard aan het streven van het kabinet om een kandidaat van buiten te halen?

RUTTE
Ja in algemene zin kan ik de media niet verbieden om te besluiten welke geruchten ze wel of niet publiceren. Dat is een vrije pers en in algemene zin geldt daar, zolang er nog geen besluit genomen is zou mijn suggestie zijn naar iedereen ga er zo terughoudend mogelijk mee om. Als u mij vraagt daar in veroordelende zin over te spreken doe ik dat niet, omdat ik het ook niet mijn plaats vind om vanuit mijn rol en mijn positie evaluatief te spreken over wat Kamerleden aan het doen zijn.

LALKENS
Ik neem aan dat u ook met de gedoogpartner contact heeft over de opvolging van Wellink.

RUTTE
Nogmaals, dat hele proces kan ik echt niet aan de openbaarheid gaan prijsgeven. Uw vraag was wanneer, althans zo heb ik hem geïnterpreteerd, verwacht u een benoeming, en die benoeming verwacht ik eind mei, eerste helft juni.

LALKENS
Dan nog even de vraag of u toch de berichtgeving eromheen en de geruchten eromheen slecht vindt voor de positie van de nieuwe president?

RUTTE
Dan wordt het heel ingewikkeld, dan wordt het een beetje een kat bijt de eigen staart. Er zijn geruchten, daar zou ik nu op gaan reageren en dan moet ik vervolgens op het feit dat er op gereageerd is …

LALKENS
De volgende vraag is…

RUTTE
Mijn baan is het meest overzichtelijk als ik probeer me een beetje te houden aan gewoon de normale procedures en die voorziet er in dat de Raad van Commissarissen de voordracht doet. Die is nog niet gedaan, er was ook nog geen afspraak over dat die er al zou zijn en ik heb rede aan te nemen dat die voordracht op zodanig moment zal komen dat we eind mei, eerste helft juni een besluit kunnen nemen.

LALKENS
U had er ook voor kunnen zorgen dat er al een opvolger was, dat wil ik maar zeggen.

RUTTE
Dat had gekund. Ik had het ook al twee jaar geleden kunnen doen, maar de heer Wellink zit er tot halverwege dit jaar dus er is geen urgente noodzaak om nu al een nieuwe president te hebben.

JANSEN
Nog een gerucht. Ik bedenk nog een ander gerucht. Er is vandaag een sprookjeshuwelijk gesloten in Engeland. Iedereen is daarvan in de ban en hier in Nederland wordt ook heel erg uitgekeken naar Koninginnedag morgen en daaromheen gaat ook een groot langlopend gerucht, namelijk dat de abdicatie aanstaande zou zijn, morgen of een dezer dagen/weken. Houdt u daar ook rekening mee?

RUTTE
Mij niet bekend.

JANSEN
Maar u gaat dus ook gewoon op vakantie.

RUTTE
Ja, ik ga zondag een paar dagen weg. Volgende week. Dan ben ik een aantal, een kleine week terug  en dan ben ik weer een paar dagen weg, maar ik heb geen enkele aanwijzing dat daartussen de abdicatie plaatsvindt.

JANSEN
Jammer hè?

RUTTE
Luister, het is de ministeriele verantwoordelijkheid niet om commentaar te geven op wenselijkheid etc. van abdicatiedata. Daar gaat maar een  persoon over en dat is het staatshoofd, de monarch.

DU PRÉ
Nog een vraag over huwelijken. Het kabinet heeft besloten om huwelijken tussen neven en nichten te verbieden. Tenzij de echtelieden aantonen dat daarbij geen sprake is van dwang. Kunt u iets zeggen over de procedure die daar dan op wordt losgelaten? Moeten er formulieren worden ondertekend?

RUTTE
Dat moet voor een deel nog verder worden uitgewerkt, maar in hoofdzaak willen wij vast kunnen stellen met het wetsontwerp of er sprake is van dwang en er is dus een uitzonderingscategorie waarin het wel mogelijk is, maar die is zeer beperkt. Dus in algemene zin wordt het verboden om huwelijken te sluiten tussen neven en nichten. Maar de precieze uitwerking zal voor een deel ook nog in lagere regelgeving plaatsvinden.

DU PRÉ
Maar als je aantoont: wij doen dit uit vrije wil en we houden van elkaar, dan is er geen probleem.

RUTTE
Dat is iets te algemeen. Dan moet u echt even de lagere regelgeving afwachten.

VISCHJAGER
… Nieuwspoort, dat noem ik altijd (onverstaanbaar, red.), dat mag toch wel hoop ik?

RUTTE
Jazeker, maar u weet dat wij niet over …

VISCHJAGER
Maar u had wel iets gezegd dat u jaloers was. Dat wou ik dus vragen, ik ga zo meteen Beethoven spelen en dat betekent dus in de Tweede Kamer, voor een muziekkamer. Bent u voor zo'n muziekkamer? U bent zelf pianist en dat kunt u wel geheim houden, maar het is wel waar.

RUTTE
Tweede Kamer, muziekkamer, ja. Alleen ik ga er niet over.