Persconferentie Rutte na de ministerraad 15 april 2011

Mediatekst | 15-04-2011

Minister-president Rutte
Goedemiddag allen. Vanzelfsprekend hebben we in de ministerraad eerst uitgebreid stilgestaan bij de tragedies in Alphen aan den Rijn en in Baflo. Het zijn tragedies waardoor heel Nederland is opgeschrikt. We zijn kan ik zeggen, net als iedereen natuurlijk, enorm onder de indruk van de gebeurtenissen. In Baflo is het leven van een jonge vrouw te betreuren, en dat van een politieman, iemand die bezig was het land veiliger te maken, die hierbij het slachtoffer is geworden. De schietpartij in Alphen heb ik eerder al een nachtmerrie genoemd. Velen hielden een dergelijke gebeurtenis in Nederland voor onmogelijk. Helaas, tot afgelopen zaterdag. Minister Opstelten heeft ons ingelicht over de laatste stand van zaken en zal erop toezien, kan ik u verzekeren, dat in beide gevallen de onderste steen boven komt. Aanstaande woensdag is er een herdenking in Alphen aan den Rijn met daarbij de Koningin en de Kroonprins. Ik zal zelf de herdenking ook bijwonen. En dat is dus een gelegenheid om ook met nabestaanden, met de slachtoffers die het wel hebben overleefd, voor zover ze erbij kunnen zijn, met elkaar bijeen te zijn. Verder hebben we vandaag natuurlijk gesproken over het onderwijs. Minister Van Bijsterveldt heeft ons bijgepraat over het besluit om een paar maatregelen in het onderwijsveld met een jaar uit te stellen. Op deze manier is het mogelijk voor haar en de staatssecretaris om waar het gaat om de maatregelen ten aanzien van het passend onderwijs, maar ook waar het gaat om de langstudeerders, om iets meer tijd te nemen voor de invoering. En tegelijkertijd rekening te houden, want ook dat speelt natuurlijk een rol, met het politieke draagvlak. Ook in de verschillende Kamers van het parlement. Het is in ieder geval positief dat die extra tijd er is. Er zijn geen besparingsverliezen. De besparingen die waren ingeboekt voor komend jaar, die worden anderszins gevonden. Ook dat is in de brief aan de Kamer gemeld hoe we dat doen. Dus de opbouw naar de achttien miljard leidt geen schade. Het geeft wel meer tijd om de maatregelen voor te bereiden en het houdt rekening met het draagvlak. Oftewel om Halbe Zijlstra maar eens te citeren: ‘Van uitstel komt uitvoering.’ Vond ik wel een aardige.

VAN BEEK (BNR)
Even over de fiscale filosofieën van Weekers van gisteren. Is het voor u bespreekbaar dat de BTW, in wat voor een model dan ook, zal stijgen?

RUTTE
Ja, kijk wat de staatssecretaris hier doet, is een goede agenda neerleggen waarin hij een aantal richtingen aangeeft. Met als hoofdpunt: hoe krijg je nou Nederland de belasting van arbeid naar meer een belasting op consumptie? Hoe krijg je een belastingstelsel wat meer ondersteunend is aan een regering die banen wil creëren? Die de banenmotor op gang wil brengen. Daar gaat het om. Dit is wel iets wat je breed in het parlement moet bediscussiëren. Je kunt hier geen blauwdrukken neerleggen op voorhand. Hier moet je ook in de Kamer breed draagvlak voor vinden. Het gaat ook over verkiezingen heen. Het is niet iets alleen voor de komende paar jaar. En een onderdeel daarvan kan heel wel zijn dat je de BTW verhoogt. Dat is wel degelijk een optie.

VAN BEEK
Het vorige kabinet heeft gezegd: met het oog op de crisis, we voeren die BTW-verhoging juist niet uit.

RUTTE
Ja, maar dat was natuurlijk wel een andere situatie. Dat vorige kabinet was vooral überhaupt de belastingen aan het verzwaren. En dit kabinet wil de belastingen verlichten. En een eventuele BTW-verhoging hier zal uiteindelijk leiden tot een verlaging van de schijven in de inkomstenbelasting elders, waarmee je dus een verschuiving krijgt zoals ik net zei, van die belasting op arbeid naar meer een belasting op consumptie. Daarnaast zit er nog veel meer in de fiscale agenda van Weekers. Bijvoorbeeld een maatregel om te komen tot een verdere verlaging van de vennootschapsbelasting, erop gericht om meer bedrijven naar Nederland te trekken. En ga zo maar door.

VAN BEEK
Er zijn sommige groepen in de samenleving die natuurlijk niet profiteren van die lagere inkomstenbelasting: AOW’ers, mensen die uitkeringen krijgen en die wel geconfronteerd zullen worden met een hogere BTW. Waarom zegt u niet gewoon: dit kabinet sluit een BTW-verhoging uit?

RUTTE
Omdat ik dat niet zeg. Ik heb net de reden genoemd. Je kunt een BTW-verhoging niet uitsluiten, maar het kan altijd onderdeel zijn van een mix aan maatregelen waarbij je natuurlijk moet kijken naar de mensen die financieel het zwakst staan. Als je nu gaat kijken waar de armoedeval zich voordoet, dan doet die armoedeval zich niet alleen voor op moment dat mensen van een uitkering aan het werk gaan. Daar zit een serieuze armoedeval. Maar er is in toenemende mate ook een armoedeval ergens tussen modaal en anderhalf keer modaal. En we hebben natuurlijk in Nederland het toptarief, dat tot de hoogste van de wereld behoort. Dus je moet zowel kijken naar de hogere inkomens, de middeninkomens. Uw vraag regardeert vooral de lage inkomens, daar moet je natuurlijk met name naar kijken, want dat zijn de mensen die het zwakst staan en het minst makkelijk zichzelf nog kunnen verdedigen. Dus de maatregelen die je neemt die moeten over de hele linie werken.

VAN BEEK
Ziet u daar, gezien de eerste reacties gisteren, politiek draagvlak voor?

RUTTE
Die reacties beperkten zich, voor zover ze negatief waren, vooral voor de mogelijkheid die schetst als een scenario om bij het verschuiven van belasting op arbeid naar belasting op consumptie om inderdaad iets te doen aan het lage BTW-tarief. Waarbij je nog weer uitzonderingen kunt maken voor voeding bijvoorbeeld. Er zijn allerlei modaliteiten te bedenken en ik vind het aardige nou juist dat dit stuk er ligt. Er zijn ook heel veel positieve reacties op gekomen. Dezelfde partijen CDA, PVV, die negatief reageerden op het BTW-punt reageerden weer heel positief op andere elementen. Nou dat is precies de bedoeling van dit stuk om te zeggen er is helaas geen geld nu voor een algehele lastenverlichting, want we moeten echt nu eerst de staatsschuld wegwerken. We gaan er alles aan doen om de lasten niet te verzwaren. Maar we willen wel het belastingstelsel meer inrichten zodanig dat het leidt tot meer economische groei.

VAN BEEK
Een BTW-verhoging is nogal ingrijpend. Waarom is het niet aan de orde gekomen bij de besprekingen over een regeerakkoord?

RUTTE
Ja je kunt niet alles natuurlijk in een regeerakkoord vastleggen. Je bespreekt heel erg veel en uiteindelijk moet je keuzes maken wat je in een regeerakkoord gaat vastleggen. En toen is gezegd: we laten het belastingstelsel grosso modo zoals het is en we geven ruimte aan de nieuwe bewindspersonen op fiscale zaken, de nieuwe staatssecretaris, om te komen met voorstellen. Nou die liggen er nu. Daar zitten dus geen coalitieafspraken of afspraken met de gedoogpartij onder. Daar heeft u gelijk in. Maar ja, hoe erg is dat? Want dit zijn toch zaken die je uiteindelijk over verkiezingen heen ook zult moeten regelen. Je kunt dit niet alleen met z’n drieën doen. Je hebt hier ook partijen als de PvdA en GL bij nodig en SP en iedereen om mee te denken in wat is uiteindelijk een belastingstelsel wat recht dat aan uw punt, de mensen met een laag inkomen of de mensen die afhankelijk zijn van een uitkering, tot en met het enorme belang dat we hebben dat we in dit land de middenklasse weer vooruit helpen. De hardwerkende Nederland weer iets meer ruimte ook in de portemonnee geven zodat uiteindelijk die banenmotor op gang komt.

JANSEN (Telegraaf)
Over meer ruimte in de portemonnee van de hardwerkende Nederlander. Waarom zadelt u dan diezelfde hardwerkende Nederlander op met een toeslag op de energierekening voor de stimulering van duurzame energie?

RUTTE
Ja wat we hier doen is invulling geven aan onze visie op hoe we uiteindelijk, zoals ook in het regeerakkoord is voorzien en in het gedoogakkoord zelfs, waarin we zeggen: we moeten uiteindelijk komen tot een stimuleringsregeling duurzame energie, die afwijkt van die oude regeling. Die eigenlijk een soort open einde regeling was. Dit is de zogenaamde SDE+ regeling. Wat die wil bereiken is dat we in Nederland naar een goede energiemix gaan waarin ruimte is voor fossiele energie, onvermijdelijk de komende jaren. Waarin ruimte is voor kernenergie, onvermijdelijk de komende jaren. Allebei transitie-energieën. En uiteindelijk er ook steeds meer ruimte komt voor andere energiebronnen en dat kan osmose, aardwarmte, getijden, zon, weet ik veel zijn. En het doel van dit kabinet is dat te doen op een manier dat uiteindelijk ook de innovatie op gang wordt geholpen. Dat vraagt inderdaad om ongeveer 1,5 miljard in de long term extra geld en dat betekent voor de komende jaren, komend jaar, acht euro per jaar op de energierekening komt.

JANSEN
Dat lijkt me nou bij uitstek een overheidstaak. Waarom legt u die rekening gewoon direct bij de burger neer en betaalt u dat niet uit eigen middelen op één of andere manier?

RUTTE
Ik ben het niet met uw visie eens dat dat bij uitstek een overheidstaak is. De hele energievoorziening en de energietransitie is wel degelijk iets wat je als samenleving breed zult moeten oppakken. Dit kan de overheid nooit alleen. En ook het lostrekken van innovatie, zorgen dat de economie sneller gaat groeien, want dat is onze bedoeling, hoe krijg je groen en groei hand in hand? Hoe zorg je ervoor dat de innovatiekracht van de economie hiermee wordt gestimuleerd? Dat is het doel. Dus dit past ook helemaal in het hele bedrijfslevenbeleid wat Verhagen aan het voeren is en daarvan is onderdeel de energietransitie.

JANSEN
Ik denk dat mevrouw Cramer het niet beter had kunnen doen in het vorige kabinet. Is dit nu wat u noemt groen rechts?

RUTTE
Nou alle stickers die ik in mijn eerdere bestaan geplakt heb op mijn eigen partij zijn in deze rol wat minder relevant denk ik als minister-president. Maar mevrouw Cramer zou echt wel een andere lijn hebben gevoerd. En ik wijs ook op de regeling die hiermee vervangen wordt, want de oude SDE-regeling was in feite een soort open einde regeling waarbij je eindeloos kosten zou zetten op de energierekening. Hier zet je heel gericht in op een stuk innovatie en het is waar: je vraagt ook aan de Nederlanders om daar een stukje aan mee te betalen. Dat is zonder meer waar

VAN DER HEYDE (NOS)
Was het niet de regeling die is afgeschaft door de toenmalige minister van Financiën, Gerrit Zalm? Die heeft de opslag op de energierekening afgeschaft. Dat was toen 50 euro, nu voert u die weer in.

RUTTE
Ja maar als je nu kijkt naar de opgave waar we voor staan, we weten dat onze fossiele brandstoffen opraken. We weten dat je niet allemaal kunt oplossen op een manier waarbij je niet ook aan de Nederlanders vraagt om daar een kleine bijdrage aan te leveren. En dat is uiteindelijk de reden waarom dit zo gedaan wordt en dat is echt anders dan laten we zeggen 5 of 10 jaar geleden. De wereld is echt veranderd. En de opgave is nu om dat te doen op een manier dat je niet alleen maar vraagt aan de Nederlanders om een kleine bijdrage te leveren, onmiskenbaar doen we dat, oplopend tot 1,5 miljard, om dit probleem op te lossen. Maar dat je het tegelijkertijd doet op een manier dat ook innovatiekracht extra op gang komt.

VAN DER HEYDE
Over die BTW-verhoging. Mensen schrikken zich een hoedje. Hier komt dan een plan om de BTW te gaan verhogen op de eerste levensbehoeften en dan blijkt dat daar al in de Tweede Kamer van de politieke vrienden van het CDA en de PVV totaal geen steun voor is. Waarom zoveel onrust zaaien terwijl dat plan eigenlijk meteen de prullenbak in kan?

RUTTE
Maar er is geen plan waarin staat…er is een agenda van Weekers, die schetst een aantal scenario’s waarvan de hoofdlijn is: hoe krijg je in Nederland nou het fiscale stelsel omgebouwd van een fiscaal stelsel dat arbeid belast naar een stelsel dat meer consumptie belast? Waarbij je uiteindelijk een situatie hebt in Nederland waarin het belastingstelsel ook helpt om net even wat meer economische groei te krijgen.

VAN DER HEYDE
Dat is toch een plan?

RUTTE
Dat is het plan. Daarin schetst hij een aantal scenario’s. Dit is er één van. En nou wordt tegen mensen gezegd: het kabinet heeft al besloten om…Dat is helemaal nog niet zo. We leggen een aantal scenario’s neer. Hij schetst ook een aantal andere scenario’s, maar waar blijkbaar men moeite nog mee heeft aan te wennen, dat je als kabinet heel vaak daadkrachtig zegt we gaan deze kant op. Maar als het gaat om de fiscaliteit het in mijn ogen veel verstandiger is om te zeggen: dit is ons doel, dit zijn een aantal scenario’s en die willen breed, van SP tot PVV, in de Kamer over overleggen en dan komen met concrete voorstellen.

VAN DER HEYDE
Dus u vond het eigenlijk wel goed dat dat plan op deze manier is gepresenteerd en naar de Kamer is gestuurd?

RUTTE
Jazeker, ja.

VAN DER HEYDE
Terwijl er geen enkel draagvlak voor is, zelfs niet in uw coalitie.

RUTTE
U haalt nu echt een zin uit het stuk.

VAN DER HEYDE
Maar mensen snappen er niets van.

RUTTE
Maar het is ook een kwestie van hoe je het zelf brengt. En met alle respect, als u ervoor kiest, en dat is uw vrije keuze als journalist, om uit een stuk van dertig bladzijden één element te lichten en dat helemaal uit te vergroten en dan te zeggen: bij CDA en PVV 'wat vindt u ervan'? Ja, nee, nee, ho, ho, dat is natuurlijk niet waar we op zitten te wachten. Ja, dat is één manier. Je kunt ook zeggen: er ligt gewoon een heel palet aan voorstellen en scenario’s met uiteindelijk een maatschappelijk doel dat je wilt bereiken. Daar moet het hele debat nog over gevoerd worden. Er liggen geen voorstellen van het kabinet om de BTW te verhogen. Die zijn er gewoon niet.

VAN DER HEYDE
Maar is het dan niet slimmer om die discussie eerst te voeren en dan pas dingen te lanceren en in de kranten te laten zetten etc.? Ik zie u toch tevreden zijn over dat dit zo…

RUTTE
Ik ben erg ook van ervoor te zorgen dat we een beetje een moderne verhoudingen krijgen in dit land. En wat u nou vraagt is achter de schermen weer een dealtje sluiten en het helemaal eens worden en dan zou u mij verwijten dat we in achterkamertjes, terwijl ik zeg: dat moet soms, is onvermijdelijk, zo’n afspraak over het passend onderwijs hebben we in de achterkamertjes gemaakt. Dus die achterkamertjes functioneren ook bij dit kabinet. Is onvermijdelijk. Soms moet het. Maar ik ben ervan overtuigd als je praat over de fiscaliteit, wat niet alleen tot 2015 maar ver daarna moet doorwerken, waarbij je moet voorkomen dat je schoksgewijs rare bewegingen maakt, is het juist heel goed vanuit scenario’s te werken. En als er dan in die scenario’s geschetst wordt nou denkbaar is en dan komt die BTW-verhoging en die wordt er uitgelicht en daar wordt dan angst mee aangejaagd, bij partijen, dat doen ze dan zelf, CDA en PVV, want die rennen dan naar die rode lap die wordt voorgehangen. Ja dat mag, ze leven in een vrij land, maar daarmee wordt die agenda geen recht gedaan, die is veel breder.

VAN DER HEYDE
Het misschien ook wel geholpen als de staatssecretaris van Financiën of de minister van Financiën gisteren even een toelichting had gegeven op dit discussiestuk.

RUTTE
Ik heb hem vandaag in allerlei kranten teruggevonden. Heeft hij op allerlei plekken toelichtingen gegeven. Daarna moest hij naar Washington, naar het IMF om daar Jan Kees de Jager te vervangen. Maar hij heeft in ieder geval tot de middag heeft hij toelichtingen gegeven.

VULLINGS (Radio1)
Er zijn 2 bezuinigingen op het onderwijs uitgesteld, eerder ook de BTW op de theaterkaartjes. De aanbesteding van het OV in de grote steden is ook al uitgesteld. Baart het u zorgen dat dit soort belangrijke bezuinigingsmaatregelen eigenlijk die landen in Tweede Kamer allemaal worden uitgesteld?

RUTTE
Nou luister, nou doet u net alsof alle bezuinigingsmaatregelen die dit kabinet heeft voorgesteld stranden in de Eerste Kamer. Ik zou zeggen: dat is niet waar.

VULLINGS
Er is wel sprake van een jaar uitstel.

RUTTE
Maar wat ik u net al schetste. Heel veel maatregelen die we hebben genomen leidden niet tot uitstel. De bezuiniging op ontwikkelingssamenwerking. De taakstelling Defensie. Het postennetwerk (ambassades, red.) De hele invulling van de taakstelling op het sociale zekerheidsdomein. De onderwijssubsidies. De bestrijding van fraude met uitwonende beurs. De MBO 30+-maatregel. Dat gaat allemaal door. En deze paar maatregelen die u noemt die leiden tot enig uitstel, maar dat leidt wel meteen tot het invullen van een besparingsverlies. Dus het is niet zo dat de opbouw, dus het tijdpad naar de 18 miljard, hier mee vertraagd. Dus wat Van Bijsterveldt en Zijlstra gedaan hebben, is gezegd: okay, we nemen hier een jaar langer voor, er is een politieke realiteit die ons daartoe noopt. Maar dan nemen we een aantal andere maatregelen om wel diezelfde besparingen in 2011 en 2012 in te boeken.

VULLINGS
Goed, er is dekking voor, maar uw kabinet zit nog maar een half jaar en ja u moet nog op heel veel andere posten gaan bezuinigen. Gaat u die 18 miljard uiteindelijk wel halen?

RUTTE
Die gaan we halen. Maar sterker nog, we hebben nog geen euro verloren op die achttien miljard. Ook niet door deze uitstellen omdat die vervangen zijn door andere maatregelen. Dus je neemt zo’n maatregel…

VULLINGS
Maar het zijn wel maatregelen uit het regeerakkoord, maar zelfs die komen dus niet door de parlementen heen, ongeschonden.

RUTTE
Luister, ik denk als ik net op tel wat alles wat ik net schets aan bezuinigingen, wat er al is ingeboekt, en je zet dat af tegen deze paar posten, dat het leeuwendeel zonder problemen doorloopt. Dan lopen we vertraging op bij een aantal maatregelen zoals u die terecht schetst. Die vullen we vervolgens alternatief in. Dus er is ook geen besparingsverlies. Het wordt gewoon ingevuld, zo hoort dat ook.. Met Jan Kees de Jager op Financiën: we ‘motten’ wel. Een goede minister van Financiën. Dus dat wordt gewoon helemaal ingevuld, dus we liggen gewoon helemaal op schema. En dat je als kabinet, dat geldt trouwens ook voor meerderheidskabinetten, maar zeker ook als minderheidskabinet, soms moet kijken van ja, moet luisteren naar de Kamer, ik vind het ook niet zo heel erg slecht eerlijk gezegd.

VULLINGS
U noemde net Defensie al als een succes, maar ook die bezuinigingen moeten nog door de Kamer heen.

RUTTE
We hebben wel een parlementaire democratie als u het niet erg vindt. Of had u gewild dat we die hadden afgeschaft bij het regeerakkoord?

VULLINGS
Ik zeg alleen even dat die nog niet zeker is.

RUTTE
Ja maar hallo, even alle ernst Joost, meneer Vullings. Dat geldt toch voor alles wat wij voorstellen moet het toch door de Kamer heen?

VULLINGS
Ja.

RUTTE
Het is toch niet zo dat we kunnen zeggen…

VULLINGS
Maar dan pas kan het op de begroting worden bijgeschreven als het door de Tweede Kamer heen is, lijkt mij.

RUTTE
Ja maar het ligt toch niet voor de hand op dit moment geloof ik dat daar nou grote averij wordt opgelopen en nogmaals als dat wel zo is, omdat wij rekening houden met krachtsverhoudingen in de Eerste Kamer cq. met wensen in de Tweede Kamer. Wij hebben de motie-Cohen gehad, die vroeg ook om het trager invoeren van het passend onderwijs. Nou de grootste oppositiepartij, je houdt daar rekening mee. Je probeert te kijken wat je kunt doen. Maar het belangrijkste is dat als je dan zegt we doen het een jaar later dat je niet vervolgens besparingsverliezen inboekt, die hebben we dus niet.

VULLINGS
Dan is er nog het bestuursakkoord, pensioenakkoord, nullijn ambtenaren. Loopt allemaal moeilijk. Komt dat goed?

RUTTE
U bent zo somber vandaag. Nee, laten we ze even langslopen.

VULLINGS
Ik vraag of het goed komt en als u ja zegt ben ik niet somber toch, of wel?

RUTTE
Ik denk dat heel veel daarvan goed komt. Even om met het bestuursakkoord te beginnen. Ik denk dat we daar uit kunnen komen met elkaar. Ik denk dat we nog een paar dagen nodig hebben. Ik ben er optimistisch over dat we met de Waterschappen, IPO en het VNG daar uit kunnen komen. Zeker weet ik het niet, maar ik denk dat dat kan. De gesprekken lopen in een hele goede sfeer en heel constructief.
Pensioenakkoord: daar heeft Henk Kamp hele goede gesprekken met de sociale partners. Hij is eigenlijk bezig om het stichtingsakkoord van werkgevers en werknemers uit te voeren. Dat heeft vervolgens geleid, binnen de FNV, tot een debat over de wenselijkheid van het stichtingsakkoord. Wij wachten dat nu af hoe dat loopt. En als dat niet lukt, vallen wij terug op het regeer- en gedoogakkoord, dat wetsontwerp is nu in voorbereiding, om dan de AOW naar 66 te brengen. Dus dan gaan we gewoon doen wat wij ons hebben voorgenomen. Leidt dus ook niet tot besparingsverliezen. Mocht het akkoord er wel komen, dan kunnen wij weer dat wetsontwerp herschrijven in de richting van het akkoord. Dus daar hebben we in feite een no regret-optie, in goed Nederlands. Dan is het weer het mooie van het pensioenakkoord dat het ook de tweede pijler regelt en de tweede pijler daar gaan wij niet over als overheid. Maar is wel ontzettend belangrijk om daar een stuk rust te brengen. Dus daarom hoop ik van harte, vanuit het Nederlands belang, niet zozeer het kabinetsbelang alleen, maar vanuit het hele Nederlandse belang, dat het lukt om het stichtingsakkoord overeind te houden. En er was nog een akkoord. De nullijn ambtenaren. U weet dat Donner daarmee bezig is en als hij eenmaal iets in zijn hoofd heeft dan gaat het doorgaans door.

VULLINGS
Okay, dus er is geen vuiltje aan de lucht begrijp ik?

RUTTE
Geen vuiltje aan de lucht, luister: we hebben een parlementaire democratie. We hebben heel veel maatschappelijke organisaties die ook wat vinden, maar ik moet zeggen de manier waarop VNG, IPO en Waterschappen, FNV, VNO-NCW, MKB, MHP, dus de vakbeweging, en LTO Nederland, hoe zij met ons werken, uitermate plezierig. Ja dat niet iedereen zegt: ik ga op mijn rug liggen, tekent u maar. Nee dat is logisch. Natuurlijk moet je onderhandelen.

VRAAG
U zei net over dat belastingplan, het was geen plan, het was een scenario. Maar geldt dat in bredere gezien, gelet op de politieke realiteit in de Eerste Kamer die er straks zal zijn, waar deze week erkenning voor was, dat er eigenlijk geen kabinetsplannen, maar kabinetscenario’s?

RUTTE
Nee, want mijn taxatie is dat in de Eerste Kamer veruit de meeste plannen waar het kabinet mee komt het kabinet op een meerderheid kan rekenen. Maar wij zullen, overigens ook in de Tweede Kamer, altijd openstaan voor verbeteringen. De samenwerking ook met oppositiepartijen zal altijd intensief zijn.

VRAAG
Maar is de SGP nu een soort tweede gedoogpartner geworden?

RUTTE
Nee.

VRAAG
Maar als bijvoorbeeld de SGP zegt: wij willen nog eens goed kijken naar de Defensiebezuinigingen, wij hadden in ons verkiezingsprogramma nul, of zelfs geld erbij.

RUTTE
Ja.

VRAAG
Dat wordt dan ook weer een nieuwe ronde?

RUTTE
Nee, wat ik u zeg. U vraagt mijn verwachting: en mijn verwachting is dat vrijuit de meeste voorstellen van het kabinet, even uitgaande van de wat sombere scenario’s over de Eerste Kamer, daar goed doorheen kunnen komen. Wat niet wegneemt dat voordat die voorstellen in de Eerste Kamer komen we in de Tweede Kamer openstaan voor suggesties. En we hebben al in februari heel serieus geprobeerd om die motie van Cohen over het faseren van die bezuinigingen op passend onderwijs om die uit te voeren. Dat weet u ook. Dat heeft toen nog geleid tot 'kom naar de Kamer', en ik zei: 'ik kom niet, want Van Bijsterveldt' etc. Dat was vlakvoor de verkiezingen. U herinnert zich dat. Toen hebben we er heel serieus naar gekeken, alleen wij kwamen er toen gewoon niet goed uit. Inmiddels is het gelukt wel tot een oplossing te komen. Ook tot dekking te komen, want nogmaals, je kunt wel zeggen we stellen iets een jaar uit, maar dan moet je andere dekkingen hebben, want wij willen die 18 miljard niet alleen in 2015 halen, wij willen ook de opbouw houden. Dus we hebben geen besparingsverliezen met dit voorstel en dat lukte niet in februari.

VAN DER HEYDE
Even over dat u zegt: we luisteren naar Cohen, maar we weten toch allemaal wat er in het achterkamertje, waar u het net over had, dat daar de SGP is aangeschoven?

RUTTE
Er is overleg met de SGP vanwege wensen die bij die partij leefden. En wij hadden in het achterhoofd natuurlijk de wens die breed in de Kamer leefde, al voor de Statenverkiezingen. Kijk, één ding kun je het kabinet niet verwijten: dat wij geprobeerd hebben om zonder moeilijke maatregelen aan te kondigen de Statenverkiezingen in te zeilen, want als we dit hadden kunnen doen half februari, wie weet hoe het dan gelopen was. Dus in die zin proberen we gewetensvol onze voorstellen uit te voeren en vorm te geven en ook rekening te houden met de wensen die in de Kamer leven.

VAN DER HEYDE
Waarom ontkent u dan dat de SGP een belangrijke….

RUTTE
Dat ontken ik niet. De SGP was hier dominant, maar ik wijs erop dat er tegelijkertijd ook een motie was van Cohen die hetzelfde vroeg. En wij steeds gezegd hebben: als je naar een breed draagvlak kunt komen, is er gekeken in de gesprekken met de SGP te komen tot een oplossing, die ook recht zou doen aan de wensen van Cohen. Zo is het gegaan.

VAN DER HEYDE
Wat krijgt de SGP er nog voor terug, verder nog?

RUTTE
Dat is het mooie van de SGP en überhaupt van de politiek in Nederland: je probeert vanuit vertrouwen met elkaar tot zaken te komen en dat hebben we hier gedaan zonder dat we…er is in ieder geval geen deal gesloten dat wij nu op een heel ander terrein iets aan de SGP gaan geven. Die deal is niet gesloten. Ik begrijp uw vraag, maar dat is niet gebeurd.

SLEUTJES (GPD)
U heeft geen besparingsverlies, u heeft wel met de nodige bombarie die onderwijskorting eerder aangekondigd. Nu krabbelt u weer terug. Is dat niet een beetje aanzienverlies voor het kabinet?

RUTTE
Dat vind ik oprecht niet. Kijk, we hebben gewoon te maken in Nederland met een parlementair stelsel, gelukkig. We zouden het met elkaar hier denk ik uitvinden als het er niet was en daar hoort bij dat een regering regeert en een Kamer controleert. En dat je gewoon rekening te houden hebt met de vraag hoe je plannen ook in het parlement landen. Dit is een minderheidskabinet. We weten gewoon niet zeker hoe dadelijk de verhoudingen precies in de Eerste Kamer zijn, dus ook daar probeer je natuurlijk naar te kijken. Er lagen wensen van onder andere de PvdA en anderen en we hebben geprobeerd om dit probleem op te lossen en daarbij ook recht te doen aan de andere moties die er lagen in de Kamer. Dat is hier gedaan door Van Bijsterveldt en Zijlstra. Integendeel, ik zou zeggen: dat hoort ook bij de aardige kanten van deze nieuwe politieke constellatie die uit de vorige verkiezingen is voortgekomen dat je niet meer met automatische meerderheden werkt. En dat het debat zich van de ministerraad wat meer verplaatst naar het parlement. Ja, ik denk dat dat goed is. Maar het is wel belangrijk dat je de besparingen binnenhaalt en dat doen we dus.

JULIUS
U heeft vorige keer een vraag beantwoord over de bonussen en dat leek dus heel goed op het eerste moment. U heeft gezegd: de privésector die kon dat doen, maar als de staat erbij was, dan had die problemen. Nou wil ik weten wanneer de staat er nou bij is, omdat het niet handig is als dus de banken, want horen die nou tot de staat of tot de privé? Ik wil wel eens weten hoe u dat oplost.

RUTTE
Ja, ik ga een poging doen. Zo, ik schrijf hier op: banken zijn privé, maar krijgen soms staatssteun. Maar daarmee worden ze geen staatsbank. Blijven dus private ondernemingen, maar soms krijgen ze staatssteun en dan vind ik wel degelijk dat je ook iets mag vinden van de het beloningsbeleid.