Persconferentie na ministerraad 1 april 2011

Minister-president Rutte:

Goedemiddag. Het was een korte ministerraad. Dat was ook zo gepland, omdat we vanmiddag bij elkaar komen in het Catshuis om met de ministers en de staatssecretarissen eens even stil te staan. We hebben er nu een half jaar op zitten bijna. We zitten midden in het begrotingsproces. En ook even om in de relatieve rust van geen agenda even vooruit kijken naar het komende jaar. Een goede gelegenheid om eens een terugblik, maar vooral ook een vooruitblik te doen naar de komende maanden. Er staat veel te doen. We hebben beloofd om Nederland sterker uit de crisis te laten komen; om ervoor te zorgen dat echt ook die bezuinigen worden gerealiseerd; dat we de noodzakelijke hervormingen gaan doorvoeren in Nederland; dat we de overheid kleiner gaan maken; dat we minder regels hebben in dit land; dat ondernemerschap weer de lucht en ruimte krijgt; dat de vakmensen hun vak weer terugkrijgen. Enfin, een zeer ambitieuze agenda van dit kabinet, in de kern samen te vatten als 'minder overheid, meer banen'. We gaan vanmiddag ervoor zorgen dat we die hele inspiratie ook leidend laten zijn in het opstellen van de begroting voor 2012. Want dat is natuurlijk wat de komende weken in belangrijke mate ook op de agenda staat. De eerste grote stap op weg naar de begroting van 2012.

Dan de actualiteit. We hebben natuurlijk ook uitgebreid stil gestaan bij het Kamerdebat over de tweede artikel 100-brief over Libië. Ik ben blij dat er brede steun is in de Tweede Kamer voor ook het feit dat we nu de Nederlandse inzet uitbreiden van niet alleen het embargo, maar ook naar de no-flyzone. Nog eens een keer duidelijk met elkaar besproken dat we geen gronddoelen gaan bombarderen. Dit is een missie die alleen air-to-air is. We hebben ook met elkaar nog eens herbevestigd - wat ook in het Kamerdebat  is gemeld - dat dit kabinet geen voorstander is van het bewapenen van de Libische oppositie. Op dat punt staan wij geheel op één lijn met de secretaris-generaal van de NAVO. Wij onderschrijven zijn lijn en zullen onze opvattingen ook uitdragen in de contacten met onze partners in de NAVO. Tenslotte is het goed dat deze week uiteindelijk ook het hele command- en controlsructuur van de NAVO van toepassing is in Libië en dat daarmee ook de COW die tot nu toe daar in belangrijke mate de regie voerde, dat die de zaak qua command en control heeft overgedragen aan d NAVO. Dat is iets waarvoor Nederland zich vanaf het begin heeft ingezet. Ook actief internationaal aan heeft bijgedragen, zowel naar de Turken als naar de Britten en de Fransen en Amerikanen. Het is goed nieuws dat het nu gelukt is. Wij denken echt dat het belangrijk is dat onder één duidelijk paraplu, die van de NAVO namelijk, en met een helder mandaat en duidelijke logistieke lijnen die hele operatie kan worden vorm gegeven. Dat wou ik van mijn kant als aftrap melden.

HEYMANS (RTL):
Wat vindt u ervan dat GroenLinks gisteren is afgehaakt wat betreft steun aan de artikel 100-brief, maar ook de steun aan het wapenembargo van een week geleden heeft ingetrokken?

RUTTE:
Ik kan slechts respectvol kennis nemen. Ik heb de indruk dat daar binnen GroenLinks - er was een paar keer uitstel van het vervolg van het debat - ook grondig over gediscussieerd is. Dus dat is gewoon een gewetensvol besluit van die fractie. Daar neem ik kennis van. Ik begrijp dat onderdeel van de overwegingen is de zorg over of we nu niet die rebellen dadelijk gaan bewapenen. Misschien is ook wel onderdeel de zorg of we niet daar ook de grond gaan bombarderen. Op beide punten wil ik alleen maar zeggen dat het kabinet en GroenLinks zich op één lijn bevinden.

HEYMANS (RTL):
Maar die zorg leefde gisteren ook bij het CDA en de PvdA. En u zegt wel dat u geen wapens aan de opstandelingen wil leveren, maar de Amerikanen, Britten en Fransen willen het wel Die kunnen dat dan toch gewoon doen? Dan staat u toch met lege handen?

RUTTE:
De Amerikanen hoor ik verschillende geluiden van. De minister van Buitenlandse Zaken heeft er wel eens over gefilosofeerd. De minister van Defensie, hoorde ik zelf op Radio 1 vanmorgen, die denkt daar anders over. Nou ja, die Amerikanen…

HEYMANS (RTL):
De president gaf afgelopen week al aan dat hij het sterk overweegt.

RUTTE:
Wij zullen ons er in ieder geval op inzetten binnen de NAVO om er alles aan te doen zodat duidelijk blijft dat het buiten het mandaat valt van de VN-resolutie. Die voorziet in de drie zaken die er nu gebeuren in Libië. Dat is de twee dingen waar wij aan meedoen, het embargo en no-flyzone en een derde is de  lucht-grondbombardementen. Daar doen wij niet aan mee, maar dat valt wel binnen het artikel 4 van de resolutie. Maar die biedt echt geen ruimte naar onze opvatting voor het bewapenen van de oppositie.

HEYMANS (RTL):
Maar mocht het nu wel gebeuren, trekt Nederland zich dan terug uit de steun aan de NAVO?

RUTTE:
Dat zijn allemaal als-dan-vragen. Wat ik u zeg is dat we ons inzetten op het voorkomen van dat soort gebeurtenissen.

HEYMANS (RTL):
Kunt u zich voorstellen dat er dan in ieder geval drie partijen zijn - CDA, PvdA, GL, misschien in iets mindere mate D66- die zich toch zorgen maken dat Nederland op deze wijze die oorlog ingetrokken wordt? Omdat er geen einddoel is eigenlijk.

RUTTE:
Om te beginnen hebben we natuurlijk te maken met een op hol geslagen dictator die bezig is zijn eigen bevolking te bombarderen. Daarom doen we mee aan deze uitvoering van een VN-resolutie. Het is altijd zo dat als er zoiets gebeurd, dat je blij mag zijn dat het lukt om zo'n hele coalitie op één lijn te brengen. Het liefst zou je ook nog precies weten hoe je door kan plotten naar het einddoel. Maar zo makkelijk is het niet. Dat zal voor een deel ook zich in de praktijk moeten zetten. U vraagt heel specifiek naar het bewapenen van de oppositie. Daar laat de resolutie geen ruimt voor. Wij zullen ons daar voor inzetten. En de opvatting van GL, maar ook van partijen als de PvdA, CDA en anderen die zeggen dat ze tegen bewapening van de oppositie zijn, dat zijn ook onze opvattingen.

HEYMANS (RTL):
Is er een einddoel?

RUTTE:
Het einddoel is dat de burgerbevolking uiteindelijk in veiligheid daar kan leven. Dat is het  einddoel waar de resolutie het over heeft.

HEYMANS (RTL):
Als dat gebeurt kunnen we weer gewoon terug naar huis?

RUTTE:
We gaan niet no-flyzones handhaven in landen waar verder niks te zoeken is. Dus als het daar weer veilig is kun je weg. Maar dat duurt nog we even vrees ik. Maar dat is het einddoel waar de resolutie op toeziet. Dat in Libië uiteindelijk de burgerbevolking weer in vrijheid en veiligheid zijn bestaan kan opbouwen.

VRAAG:
U zegt dat het nog wel even duurt. Maar u heeft ook aangegeven dat de missie maar drie maanden duurt?

RUTTE:
Nou ja, goed. Het is nog geen kwestie van weken. Vrees ik. Maar ik heb ook geen glazen bol. Hopelijk…het zou fantastisch zijn als een dezer dagen het bericht komt dat het regime de biezen heeft gepakt en die minister van Buitenlandse Zaken achterna is gevlogen. Dat zou natuurlijk fantastisch zijn. Maar ik heb daar geen aanwijzingen voor. Laten we er rekening mee houden dat dit echt nog wel even kan duren. Dan bedoel ik inderdaad dat je moet denken aan een tijdshorizon van enige maanden. Dat laat zich ook verder niet inschatten. Ik heb ook geen glazen bol. Wij doen dit omdat de beschaafde wereld gezegd heeft: we laten niet toe dat deze man zijn eigen bevolking bombardeert.

HEYMANS (RTL):
Betekent dat dan ook dat als de drie maanden gepasseerd zijn en het is nog niet opgelost, dat we dan ook gewoon doorgaan?

RUTTE:
Dat moeten we echt tegen die tijd bekijken. We hebben nu een artikel 100-brief geschreven over deze drie maanden. Dan moet je helemaal opnieuw gaan kijken wat de situatie is en opties natuurlijk openhouden. Maar ik loop er niet op vooruit. Deze artikel 100-brieven gaan beiden echt over drie maanden.

BESSEMS  (De Pers):
U zei net dat de vraag of bondgenoten rebellen gaan bewapenen, dat is een als-dan-vraag. Maar uitgerekend bij militaire missies heeft Nederland toch geleerd om juist op als-dan-vragen antwoorden klaar te hebben. Met name daar waar het gaat om wanneer je het punt bereikt dat je je terugtrekt? Als Amerika rebellen bewapent, dan moeten we toch van tevoren weten of dat wel of niet een moment is om daar weg te gaan?

RUTTE:
Nee, ik ben daar echt op tegen. Dit is proberen in een soort Haagse realiteit een uiterst complex probleem als Libië te vatten. De contouren zijn duidelijk. De rode contouren zijn duidelijk. Het is voor dit kabinet niet acceptabel bijvoorbeeld dat daar rebellen bewapend gaan worden. Dat vraagt echt om een nieuw mandaat van de VN. Ik denk niet dat dat er komt. Dat lijkt me onwaarschijnlijk. Maar goed, dat zou eerst dan nodig zijn. En dan zouden we daar ook nog als Nederlandse regering vervolgens een mening over moeten hebben. Wij zullen er alles op zetten om dat te voorkomen. Maar het heeft niet zoveel zin om nu met hele stoere teksten te komen van mijn kant en te zeggen: we gaan nu meedoen in de context van VN-resolutie, maar stel je voor dat er landen zijn die zich niet aan de VN-resolutie houden…ja, zo kan ik nog wel een doorgaan.

BESSEMS (De Pers):
 Dus de Nederlandse regering beslist daar pas over als dat zich voordoet?  

RUTTE:
Natuurlijk denk je na over eventualiteiten. Maar ik ga daar nier allemaal over communiceren naar buiten.

BESSEMS (De Pers):
Dus u heeft er een opvatting over maar die geeft u niet?

RUTTE:
Opvattingen? Nou ja, bandbreedtes. En ik heb ook hele goed naar het Kamerdebat van gisteren geluisterd. En ik hoop van harte - dat is echt onze inzet en moet je ook je energie op richten- dat die vraag niet aan de orde komt.

BREEDVELD (NOS R.1):
Over de bezuinigingen. U gaat vanmiddag praten met uw collega's over met name de begroting van komend jaar. Wat zijn de belangrijkste beslissingen als het gaat om de komende bezuinigingen die nog genomen moeten worden?

RUTTE:
Daar kan ik u echt niks over zeggen, want dat staat allemaal dadelijk in de stukken die met Prinsjesdag bekend worden. Maar de hoofdlijn lijkt me voor de hand liggend. Dat is dat we natuurlijk een nadere invulling gaan geven aan het pakket zoals het in het gedoog- en regeerakkoord zit. De verdere invulling dus van het op orde brengen van de Rijksfinanciën. Er zijn wel eens mensen die zeggen dat de economie nu weer groeit en dat er een paar meevallers zijn. Moet het nog wel zo snel? Mijn antwoord aan die mensen is: ja. Het probleem is nog even urgent als het was. Want als je het niet doet en je houdt die hele hoge staatsschuld, en daarmee ook die hoge rentelasten, dan gaat het uiteindelijk op langere termijn ten koste van je economische groei. Je schuift de rekening door naar de volgende generatie. De urgentie is dus totaal niet anders dan die was vorig jaar bij het opstellen van die akkoorden. Misschien nog een laatste bewijs daarvoor: onze rente die we betalen op de staatsschuld ten opzichte van de Duitsers, die zo'n beetje de laagste rente in Europa betalen - u weet de hoogste rentes zitten inmiddels in de periferie van Europa, Portugal, Griekenland-  we betalen nauwelijks meer dan de Duitsers. Dat is om dat de internationale kapitaalmarkten ook veel vertrouwen hebben. Dus doe je dit niet, dan schuif je de rekening door. Het gaat ten koste van toekomstige economische groei, want die [onverstaanbaar] streept te vele waarde weg. Het is een soort koekoeksjong dat die hele samenleving wegduwt als je niet oppast. En ten derde ga je meer betalen voor je staatsschuld. Dus het moet echt.

BREEDVELD (NOS R.1):
En andere voorstellen die in het regeerakkoord staan die veel geld moeten gaan opbrengen, waarvan de uitwerking vooralsnog uitblijft- sociale zekerheid of bezuinigingen bij Defensie- wanneer gaat u duidelijkheid daarover geven?

RUTTE:
De komende maanden zal een aantal dingen die u nu noemt, Defensie, rondom het werken naar vermogen, de regeling die in de plaats gaat komen van de oude wet werk en bijstand, de Wajong, hele hervorming van de WSW, dat hele grote hervormingscomplex daar zijn we volop over i gesprek. Ik verwacht dat daar de komende vier to zes weken belangrijke besluiten gaan vallen. Overigens wijs ik er wel op dat dit kabinet nog vier jaar en twee maanden te gaan heeft en heel veel voorstellen die staan in regeer- en gedoogakkoord gaan we niet allemaal in de komende vier tot zes weken uitvoeren. Want dan hebben we deze persconferenties voortaan om tien uur 's morgens.

BREEDVELD (NOS R.1):
Ik vraag het ook omdat u destijds als VVD-leider bij het vorige kabinet al na honderd dagen de alarmbel sloeg. 'U praat honderd dagen en komt maar niets'. Ik merk nu dat er ook een zelfde ongeduld ontstaat omtrent de bezuinigingsplannen van dit kabinet. Waar blijven de plannen?

RUTTE:
Dat lijkt me redelijk absurd. Opstelten heeft zijn hervorming van de nationale politie. Daar is hij vergaand mee. Vandaag ook in diverse kranten berichten over ook de hele implementatie daarvoor.    

BREEDVELD (NOS R.1):
Vooralsnog is dat een investering en geen bezuiniging.

RUTTE:
Maar daar zit wel een hele grote hervorming. We hebben verdorie demonstraties gehad, nog wel in de aanloop naar de Statenverkiezingen. Want het verhaal was eerst dat we wel zouden wachten tot de Statenverkiezingen. Nou, nee dus, want de bezuinigingen in het hoger onderwijs zijn gewoon allemaal aangekondigd in januari, februari. Voor de Statenverkiezingen dus. De bezuinigingen op het passend onderwijs zijn aangekondigd in de aanloop naar de Statenverkiezingen. Hebben allemaal geleid tot demonstraties. De nullijn voor de rijksoverheid heeft ook geleid tot demonstraties in de aanloop naar de Statenverkiezingen. Dit zijn allemaal maatregelen die…en we liggen echt op koers. We liggen volledig op schema als het gaat om de implementatie van ons hele bezuinigingspakket. Daarmee zal het niet makkelijk zijn. Ik ben er van overtuigd dat er nog meer maatschappelijke tegenwind zal komen. Dat is onvermijdelijk als een kabinet bezig is om zo vergaand te hervormen en de staatsschuld op orde te brengen.  

BREEDVELD (NOS R.1):
Maar u vindt de kritiek misplaatst als het gaat om dat men zegt dat er mee haast gemaakt moet worden?

RUTTE:
Volstrekt misplaatst, omdat we gewoon op schema liggen. Dan zou ik zeggen: kijk maar naar het regeerakkoord. Dan ziet u precies de reeksen staan. Daar houden we ons aan. Dat betekent inderdaad dat we de komende weken en maanden op het punt van de hervormingen van de sociale zekerheid en Defensie het kabinet met voorstellen zal komen.  

BREEDVELD (NOS R.1):
En dan gaat u vanmiddag met het hele kabinet spreken. Wat hoopt u te bereiken?

RUTTE:
Belangrijkste is dat je als team…je bent altijd bezig met de dingen van de dag. Je begint met een duidelijke visie en dan ben je bezig met de dingen van de dag. Je moet gewoon af en toe tijd nemen met elkaar om te zeggen: hoe passen als die dingen die we aan het doen zijn, zoals waar we het nu net over hadden, in het grotere beeld, de visie die we op de toekomst van Nederland hebben. In de kern samengevat: minder overheid, meer banen. Hoe zorgen we er nu voor dat professional zijn vak terugkrijgt, dat het land veiliger wordt, dat het vraagstuk van immigratie en asiel echt onder controle krijgen. Hoe past dat in het bredere beeld van het kabinet. Hoe past het ook in wat wij steeds gezegd hebben, dat we ook modern willen zijn in de zin van geen lange brieven sturen, proberen de Kamerdebatten scherp te voeren, robuust op hoofdlijnen, open en eerlijk communiceren, etc. Dan is het gewoon goed om,  iedere drie tot zes maanden is mijn voornemen gaan we dit waarschijnlijk herhalen, gewoon regelmatig eens even als team bij elkaar te zitten zonder agenda en zeggen: ok, er gebeurt een hoop, maar we zijn het kabinet van een aantal grote dingen. Die moeten goed in focus blijven.

VAN DER HEYDE (NOS):
U zegt dat u goed op koers ligt. Maar wat ook wel weer goed op koers ligt is wat er elk jaar gebeurt, namelijk enorme overschrijdingen op terrein van de zorg. Daar hoor ik u niet over. Hoe gaat u die miljarden die daar weer te veel worden uitgegeven, hoe gaat u daar iets aan doen?

RUTTE:
Om eerst maar even elkaar verder depressief te maken: dat is inderdaad een groot probleem. Ik ga niet bevestigen of al die cijfers kloppen die naar buiten komen, maar als je naar de afgelopen jaren kijkt dan zie je ieder jaar dat die zorg enorme overschrijdingen kent. Ik verklap u niets nieuws als ik zeg dat het zomaar ook nu zal kunnen zijn dat er ook weer overschrijdingen bij de zorg zijn. Maar hoe groot, etc., dat ga ik nu niet vertellen. Dat moet onderdeel zijn van het presenteren van het hele pakket. Wat wel waar is, is dat zelfs bij dit kabinet, dat vergaand hervormt en ombuigt in de gezondheidszorg, de zorgkosten weer met miljarden zullen stijgen de komende jaren. Dat is onvermijdelijk. Toen ik begon in 2002 in de politiek, toen gaf de zorg zo tussen de 45 en 50 miljard uit. Aan het einde van deze kabinetsperiode is dat gestegen naar 75 miljard. Dus dat is naar tien jaar tijd van zo'n 50 naar 75 miljard gegroeid. Opnieuw een koekoeksjong, maar dan binnen de overheid. Daarom is minister Schippers bezig en staatssecretaris Velthuijzen met hervormingen. Bijvoorbeeld dat je grenzen zet op de groei van de kosten van de ziekenhuissector en de verzekeraars. Dat je komt tot een hervorming van de manier waarop WMO en AWBZ zijn ingezet en echt richt op de mensen die het nodig hebben. En tegelijkertijd willen we ook nog een kwaliteitsimpuls doen. Dus het is inderdaad een van de grote vraagstukken waar het regeer- en gedoogakkoord echte zichtlijnen biedt op de oplossing. Die zijn we aan het uitwerken.

VAN DER HEYDE (NOS):
Desalniettemin stijgen die kosten. Dan hebben we gezien dat zelfs het uit het pakket halen van de rollator, dat het niet lukt omdat het stuit op een veto van bijvoorbeeld de PVV. Gaat dat niet een enorm probleem worden als je zelfs dat soort maatregelen niet kan nemen?

RUTTE:
Die maatregel stuitte inderdaad op bezwaren. Tegelijkertijd staan in het regeer- en gedoogakkoord afspraken om bijvoorbeeld ervoor  te zorgen dat ziekenhuizen vreemd kapitaal kunnen aantrekken, zodat ze zich kunnen gaan specialiseren, dat je echt afspraken gaat maken over de groei van de kosten bij de hele ziekenhuissector en de verzekeraars, etc. Dat veel meer ook daar gewerkt wordt op basis van kwaliteit. Dat je veel meer specialisatie gaat krijgen, zoals de mammapolies die er nu zijn. Er zijn nu tien ziekenhuizen voor vrouwen die denken dat ze borstkanker hebben. Die weet op de dag zelf in plaats van drie weken later of dat we of niet zo is. Je ziet tegelijkertijd dat specialisaties op het gebied van knieën, heupen, ogen, dat het echt aan het ontstaan is. Dat leidt tot meer kwaliteit en tegelijkertijd tot minder kosten. Er is dus hele veel innovatie op gang gekomen. Er is veel meer transparantie op gang aan het komen over wat nu de goede en minder goede ziekenhuizen zijn. Over al die zaken hebben we in het regeer- en gedoogakkoord met zijn drieën vergaande afspraken gemaakt. Die is Schippers nu aan het uitvoeren. Daar ligt dus wel degelijk hele veel om die kosten onder controle te houden. Maar ze zullen stijgen, ook in deze kabinetsperiode. Omdat we met zijn allen ouder worden en de kwaliteit van de zorg ook toeneemt.

VAN BEEK (BNR):
U heeft het over een nadere invulling van het regeerakkoord. Gaat dat ook over punten van het gedoogakkoord?

RUTTE:
Nee, we gaan vanmiddag niet praten over bezuinigingsvoorstellen. Dat komt allemaal de komende weken en eind april komt het terug in besluitvorming in het kabinet. Vanmiddag is echt een moment om zonder stukken te zeggen 'jongens, we staan voor een gigantische klus om het land terug te geven - zo heb ik wel eens gezegd- aan de Nederlanders.' Dus ervoor te zorgen dat de vakmensen hun vak terugkrijgen. Dat die overheid zich wat terugtrekt uit het publieke domein en zich gaat concentreren op waar die overheid krachtig echt een bijdrage kan leveren. Goed onderwijs en goede gezondheidszorg, veiligheidsgaranties en - leveranties. Die hele filosofie. We gaan vanmiddag niet praten over een miljard meer of minder op allerlei posten.

VAN BEEK (BNR):
Zit niemand van de fracties bij?

RUTTE:
Nee, dit is echt met het kabinet.

MEERHOF (VOLKSKRANT):
Hoe beoordeeld u de uitspraak van El-Fassed gisteravond over Kunduz?

BREEDVELD (RVD):
Misschien dat we eerst even dit onderwerp kunnen afronden?  

JANSEN (TELEGRAAF):
Ik begrijp nog steeds niet waar die sessie nu precies voor nodig is. Als u zegt over de bredere visie op Nederland zou ik zeggen: lees gewoon het regeer- en gedoogakkoord nog eens door. Is die sessie ook nodig om iedereen er nog eens aan te herinneren waar we mee bezig zijn, omdat niet iedereen daarvan doordrongen is?

RUTTE:
Nee, iedereen is er zich van doordrongen. Maar ik hoop dat jullie het ook doen. En anders adviseer ik het iedereen. Hoe goed een team ook functioneert, als ik één ding heb geleerd in mijn tien jaar in het bedrijfsleven en tien jaar ervaring met veranderingsmanagement  is dat je af en toe…je hebt een visie en dan ga je aan de slag. Dan is het ontzettend goed om af en toe eens even een middag en een avond te pakken met elkaar en teken stop te doen. Te zeggen: waar staan we? Wat is de volgende grote stap die we gaan zetten? Nee, als er problemen zouden zijn heeft zo'n middag geen zin. Daar zijn hele andere gesprekken voor. Het gaat eigenlijk heel aardig met dit kabinet, vind ik zelf. De sfeer is goed en we liggen op schema. Maar het is gewoon heel nuttig om af en toe met je team bij elkaar te gaan zitten en eventjes de dagelijkse dingen in functie van de visie te plaatsen.

JANSEN (TELEGRAAF):
U heeft bijna elke week in de Ministerraad een two-pager, of hoe heet zoiets? Ik heb er nog geen Nederlands woord voor kunnen vinden. Dan zitten er nu misschien staatssecretarissen bij. Maar de kern van het kabinet is toch heel goed op de hoogte van wat er gebeurt?

RUTTE:
Maar dan praat je echt over hele concrete hervormingen die in het regeer- en gedoogakkoord staan die je uitwerkt in zo'n stuk van twee bladzijden. Hoe gaan we nou die nationale politie opzetten, vormgeven aan die hervorming in de ziekenhuissector? Wat doet nu Henk Kamp als het gaat om de pensioenen, eerste en tweede pijler? Daar gaan die stukken over. Vanmiddag gaat niet op dat detailniveau. Vanmiddag gaat echt over… we zijn allemaal hard aan het werk. Er gebeurt ontzettend veel. Dat zit allemaal in functie van die toekomst. It goes without saying. Het is ontzettend goed als je dat als team af en toe doet en even tegen elkaar zegt 'jongens, even boven water, terug naar de visie en ligt alles op koers?'

JANSEN (TELEGRAAF):
Is het ook bedoeld om eens te plannen wie in welke week met welk slecht nieuws gaat komen?

RUTTE:
Nee.

JANSEN (TELEGRAAF):
En is de heer Wilders er nog als waarnemer?

RUTTE:
Nee, ook niet.

MEERHOF (VOLKSKRANT):
Hoe beoordeelt u de opmerkingen van El Fassed gisteravond in de Kamer over de steun van GL aan de missie naar Kunduz?

RUTTE:
Heb ik niet vernomen. Ik heb eerder wel de reactie van Sap gezien op de brief over Kunduz. U moet me even bijlichten wat de woordvoerder heeft gezegd.

MEERHOF (VOLKSKRANT):
El Fassed zei dat ze het nu niet konden steunen en leek daar de steun weg te trekken voor de missie.

RUTTE:
Volgens mij is er wat anders aan de hand. We hebben de uitwerking van het besluit in januari naar de Kamer gestuurd. Dat hebben we een week geleden gedaan, of afgelopen maandag. Daar blijkt uit dat als het gaat om Kunduz wij de afspraken met de Kamer aan het uitvoeren zijn. Laat is ze kort langs lopen. Wij hebben gezegd dat de training van iedereen die door Nederland wordt opgeleid gaat van zes naar acht weken, de basistraining. Dat gaan we doen. Twee, de mensen die vervolgens in het veld getraind gaan worden krijgen vijf maanden veldtraining - veel langer dan de standaard NAVO-training- en binnen die vijf maanden ook nog eens tien weken op een beveiligde locatie. Dat gaan we doen. We hebben de garantie van de nationale regering dat wie wij opleiden wordt ingezet voor civiele politietaken. We hebben alle maatregelen nu genomen om ervoor te zorgen dat bij de deployment, het verder op stoom helpen van die hele missie , dat daar de adviseur bij is waar het gaat om religieuze minderheden. Dat de hele kolom waar het gaat om justitie ontwikkeld wordt. Dus al die dingen gaan we doen. Mijn stelling is echt hoor, dat wat wij aan het doen zijn echt ook is wat we in januari beloofd hebben. Maar ik heb in januari niet beloofd -en dat zegt GL of D66 of de VVD ook niet- dat nu al de NAVO in heel Afghanistan naar acht weken gaat. We hebben gezegd: wij gaan naar acht weken en we gaan kijken of we de NAVO daartoe kunnen inspireren. Nou, we hebben nu de uitspraak van Patraeus, die staat ook in de brief aan de Tweede Kamer,  dat ook de NAVO daar naar kijkt en de voordelen ervan ziet, omdat het van belang is dat je mensen een gedegen opleiding geeft. Dus volgens mij doen we nu wat we hebben toegezegd. Dat komt ook doordat er zowel politiek als hoogambtelijk heel goed onderhandeld is in de weken voorafgaand aan die brief om al die afspraken die we met de Kamer gemaakt hebben ook echt netjes gewoon uit te rollen.

VRAAG:
Wat betreft die zes tot acht weken uitbreiden. De NAVO in Afghanistan zegt dat no matter what, dat gaat niet gebeuren.

RUTTE:
Nee, dan bent u verkeerd geïnformeerd. Als u de brief ziet, dan ziet u dat een uitspraak ervan van maandagochtend van een kapitein, dat die overruled is door hogere NAVO-rangen. Wat wij in de brief hebben geschreven is, nog even los van de vraag of de NAVO in heel Afghanistan naar acht weken gaat, wij gaan het gewoon doen. En het kan ook. In het ergste geval heb je zes weken basistraining en pak je de extra twee weken in de  {onverstaanbaar] fase. Maar je hebt gewoon acht weken volledige basistraining, inclusief de taal leren en alles wat te maken heeft met hoe ga je op ene nette manier met mensen om. Met vrouwen ook in de richting van de politie. Al die dingen die we in het Kamerdebat hebben besproken zitten allemaal nu in die uitwerking. Op een gegeven moment ontstond het beeld alsof wij zouden hebben toegezegd in januari dat nu de NAVO al in Afghanistan naar acht weken zou gaan. Dat hebben we nooit beloofd.  Dat is een inspanningsverplichting, die overigens ook best aardig gaat als je de uitspraken van Patreaus en anderen ziet. Die zeggen dat ook bij hun het besef begint door te dringen dat de Dutch approach, dat het handiger is als je een langere training geeft.

VRAAG:
Ik begreep dat vanmorgen is besloten om een aanwijzing te geven om in te grijpen op St Maarten. Kunt u dat bevestigen?

RUTTE:
Nee.

VRAAG:
Wat is er precies wel afgesproken?

RUTTE:
Er is niets besloten dat naar buiten kan komen in ieder geval. Er is zeker niet besloten dat daar een aanwijzing wordt gegeven.

VRAAG:
Maar u heeft waarschijnlijk wel een oordeel over de problemen op St Maarten?

RUTTE:
St Maarten moet zich gewoon houden aan de afspraken. Die boodschap, los van deze Ministerraad, geven we permanent. Die zal Donner, die gaat geloof ik morgen naar de Caribische eilanden, weer in blokletters overbrengen.

VRAAG:
St Maarten is een half jaar geleden met hulp van Nederland, onder andere schuldsanering, een land geworden. Nog geen half jaar verder moet u constateren dat St Maarten het niet aan kan land te zijn. Dat moet toch een teleurstelling zijn?  

RUTTE:
Dat zou een teleurstelling zijn als zou blijken dat ze zich niet aan afspraken zouden houden. Er is natuurlijk wel wat zorg over als je kijkt naar de cijferreeksen in St Maarten. De boodschap van Donner zal zijn dat ze zich te houden hebben aan de afspraken.

VRAAG:
U heeft gezien dat zelfs de premier van St Maarten maandag niet is komen opdagen bij een afgesproken overleg met het college financieel toezicht.

RUTTE:
Daarom is het goed dat Donner eventjes daar persoonlijk polshoogte gaat nemen. Dat zijn altijd pittige gesprekken.

VRAAG:
Pittige gesprekken?

RUTTE:
Ja, luister, ze moeten zich gewoon aan de afspraken houden. Daar zit geen ruimte in.

VRAAG:
En anders?

RUTTE:
Dat is weer een als-dan-vraag. We gaan er eerst eens even voor zorgen dat ze zich aan de afspraken houden.   

BENSCHOP (NU.NL):
Wilders heeft vanmorgen aangekondigd dat Fitna 2 volgend jaar zal komen. Hij heeft erbij aangekondigd dat het zal gaan over het barbaarse leven van de zieke geest Mohammed. Hoe reageert u op zo'n bericht?

RUTTE:
Laten we eerst maar eens even afwachten wat er gaat komen. Dat is een tweetje van Wilders dat er in 2012…een persbericht? O, dat zou ook nog kunnen, dat het een 1 april grap is. Dat lijkt me niet.

 BENSCHOP (NU.NL):
Hij heeft al een paar keer aangekondigd dat hij met een nieuwe film gaat komen.

RUTTE:
Dat is waar. Maar tot nu toe is het één tweet. Ik ben geneigd daar nog even niet op te reageren.

BENSCHOP (NU.NL):
Bij de eerste film Fitna is er wel in de aanloop daar naartoe veel gedaan ook vanuit het toenmalige kabinet. Is dat wat nu ook zou kunnen gebeuren?

RUTTE:
Nogmaals, we hebben één tweet gehad. Zullen we gewoon even de ontwikkelingen afwachten. Nederland kent gewoon zijn wetgeving op het gebied van vrijheid van meningsuiting. Ik heb gezegd: als er dingen gebeuren die mij te ver gaan zal ik er iets van vinden. Maar ik heb nog geen film gezien. Alleen een tweetje dat hij misschien gaat komen.  

BENSCHOP (NU.NL):
Heeft u daar contact over met de heer Wilders?

RUTTE:
Nee. U weet dat wij het over de islam niet eens zijn. Dan ga ik hem ook niet van overtuigen denk ik.   

BENSCHOP (NU.NL):
Voor wat betreft het produceren van deze film heeft hij de volledige vrijheid?

RUTTE:
Althans binnen de grenzen van de wet en wat maatschappelijk betamelijk is. Het eerste bepaalt een rechter en het tweede kan ik iets van vinden, of een kabinet. Maar we hebben geen regering met zijn drieën, juist ook omdat we het oneens zijn over het aard en het karakter van de islam.

VRAAG:
De president van DNB had gisteren behoorlijke kritiek op hoe in Europa de crisis wordt aangepakt. Allereerst vindt hij het europact zwak. Er zijn te weinig bindende maatregelen. Het huidige opvangfonds is te onduidelijk. Het toekomstige opvangfonds geldt unanimiteit en dat is niet echt optimaal als er een crisis is. Wat vindt u van die kritiek?  

RUTTE:
Volgens mij is het glas halfvol en niet half leeg. Kijk, om te beginnen met het pact voor de euro, ik ben heel blij dat het gene dwingende afspraken oplegt. Ook goed in de richting van SP en PVV dat de heer Wellink nog eens bevestigt dat het niet zo is. Er wordt dus geen soevereiniteit overgedragen, zoals die partijen beweren. Daar zeg ik de heer Wellink na, al vindt hij dat negatief en vind ik dat positief. Daar gaan we elkaar de maat nemen zonder elkaar de wet voor te schrijven. We gaan benchmarken naar de besten. Als het gaat om de euro zelf ligt er nu een tijdelijk noodmechanisme en zijn alle afspraken gemaakt rond het permanente noodmechanisme. Boodschap daarvan is: wij laten een land niet omvallen, maar dat land zal het niet leuk krijgen als het een beroep moet gaan doen op het noodfonds. In feite is het een onder curatele stelling. Politieke besluitvorming zal vergaand beïnvloed worden door IMF en Europa als dat nodig is, zoals in Griekenland en Ierland. Dus het is heel belangrijk dat het er is. Waar ik heel blij mee ben is dat we voor elkaar hebben gekregen dat het SGP is aangescherpt, met andere woorden dat landen in 20 jaar hun schuld naar 60% moeten terugbrengen, dat er een strikte richtlijn komt voor het opstellen van begrotingen, dat we nu veel meer automatismen hebben gekregen in het opleggen van sancties als landen zich niet aan het SGP houden. Dus de deal van Deauville tussen Merkel en Sarkozy is weer een stuk naar de achtergrond geduwd. Ik vertrouw erop dat het Europees Parlement daar nog wat zegenrijk werk zal doen om verder de duimschroeven aan te draaien. We zijn vaak kritisch over het Europees Parlement als het gaat om die budgetten die maar omhoog moeten. Dan zijn we geen vriendjes. Maar op dit soort punten ben ik heel blij met het Europees Parlement. Zitten we helemaal op een lijn. Aanscherpen van het Stabiliteit en Groeipact. Dus ik denk dat er een heel stevig pakket ligt. Ik ben het dus niet eens met de heer Wellink. Wat hij en de ECB steeds zeggen: je moet ook in de secundaire markten kunnen ingrijpen. Maar dan ben je wel heel erg vergaand aan het ingrijpen in het Europees monetaire stelsel. Daar ben ik toch niet voor. Wat we nu al mogelijk maken - en dat gaat al veel verder dan bijvoorbeeld Duitsland wilde- is opkopen in de primaire markten.

VRAAG:
Het IMF was redelijk positief over Nederland, maar was wel kritisch over et gebrek aan hervormingen op het gebied van arbeidsmarkt, mobiliteit, sociale zekerheid.

RUTTE:
Ik ben het daar oprecht niet mee eens. Ik vond overigens dat bericht overwegend zeer positief. Ik begreep dat De Jager nog gesproken heeft met Strauss-Kahn  in China, waar ze nu bij elkaar zijn in het kader van de G20, en dat ook daar dat prijzen weer doorgegaan is. En terecht denk ik. Volgens mij liggen we echt op koers. En hypotheekrenteaftrek, überhaupt ben ik er tegen om daar aan te rommelen. En voor diegenen die dat wel willen zou ik zeggen: doe het niet als je als land nog aan het opkrabbelen bent uit een economische recessie. Blijf überhaupt vanaf is mijn opvatting. Maar als je al vindt dat je er iets aan moet doen, doe het dan niet nu.

VRAAG:
[onverstaanbaar]

RUTTE:
Nou ja, op mobiliteit investeren we enorm, zowel spoor als wegen. Als er een kabinet zich realiseert dat het verdienvermogen van Nederland niet alleen in de kennis en vaardigheden van onze mensen zit, maar ook in de ligging. Als het gaat om sociale zekerheid hebben we het net al even gehad over grote hervormingen die daar aan de gang zijn. Ook daar is het glas meer dan half vol. Maar je kan ook zeggen: er mogen twee dingen niet van de PVV, namelijk WW en ontslagrecht. Dat is waar, maar dat zijn twee dingen en daarna zijn we met een heel pakket bezig.  

BESSEMS (DE PERS):
Nog even over de bijeenkomst van vanmiddag. Ik vroeg me af of u alleen met elkaar gaat zitten praten of dat u ook andere activiteiten heeft bedacht. En ik was nieuwsgierig of de bewindslieden vrijetijdskleding gaan dragen.

RUTTE:
Ik denk dat de heer Donner zijn vest uitdoet, maar verder verwacht ik van zijn kant geen frivoliteiten. Vrijetijdskleding is mogelijk. Zal mij niet lukken omdat ik hierna nog wat persverplichtingen heb.

BESSEMS (DE PERS):
Maar alleen praten of ook nog iets teambuilderigs?

RUTTE:
Teambuilding geloof ik nooit in. Wat je moet doen is bij elkaar zitten om de moeilijke dingen te bespreken op vrijdag en een aantal keren per jaar weer eens even dat in functie te zetten van de lange termijn. Teambuilding , met elkaar van een rots afdalen, dat werkt allemaal nooit. Los van het feit dat niet iedereen daar fysiek misschien direct voor geschikt is. Daar heb je het op maandag even leuk over bij de koffieautomaat, maar dinsdag is dat weg. Het is allemaal pseudo. Ik heb dat ook echt gemerkt, dat soort dingen moet je niet doen. Ga met elkaar uit, heb het leuk, maar dat gaat niks doen aan een team. Een team wordt een sterk team door problemen te bespreken, door gezamenlijke oriëntatie te hebben, door gewoon in het functioneren kracht op te bouwen. Daar bouw je sterke teams mee. Met een open en eerlijke communicatie. Al die survival-achtige dingen, doe het vooral, goed voor de economie, maar het leidt niet tot sterkere teams.