Persconferentie Rutte na afloop ministerraad 4 maart 2011

Mediatekst | 04-03-2011

RUTTE
Ja goedemiddag. Het is goed in deze opstelling te staan. Het voordeel is namelijk dat ik nu recht vooruit kan kijken en tot nu toe, de kritiek was op deze persconferenties, dat ik van links naar rechts kijk naar een soort tenniswedstrijd. Nou is dat wel zo als u allemaal door elkaar praat, maar het geeft niet zo'n rustig beeld thuis. Dus volgens mij is dit een betere opstelling, maar we blijven zoeken naar de beste opstelling. Maar dit lijkt de beste. Een paar dingen van mijn kant. We hebben vandaag natuurlijk gesproken over de Statenverkiezingen. Het was, kun je wel zeggen, een spannende avond, ik zag sommige collega's al wat vroeger in de avond reageren op de peilingen. Ik was zelf blij dat ik iets meer tijd nam om wat later op de avond te kunnen reageren. Dat is dan weer het voordeel dat ik niet als eerste hoefde. We hadden natuurlijk graag gezien dat wij een meerderheid zouden hebben gehad met z'n drieën in de Eerste Kamer. Tegelijkertijd hebben we altijd gezegd dat we constructief zullen samenwerken met andere partijen. Dat gaan we dus nu ook weer doen. Dat zouden we overigens ook gedaan hebben als we wel een meerderheid hadden gehaald. Immers we zijn, hoe je er ook tegenaan kijkt, in alle opzichten een minderheidskabinet, ook in de Tweede Kamer. Nogmaals, natuurlijk was een meerderheid beter geweest, maar we zullen gewoon constructief samenwerken met andere partijen en dat gaat vast lukken. Uiteindelijk gaat het bij debat om de kwaliteiten van de argumenten en niet alleen om de numerieke sterkte. En dat zou ik ook gezegd hebben als we wel een meerderheid hadden gehaald.

Goed, dan de besluiten van de ministerraad van vandaag. We zijn vandaag gewoon weer doorgegaan met ons werk. We hebben onder andere gesproken over de modernisering van verlofregelingen. Er is ingestemd met een wijziging van diverse verlofregelingen en die zijn erop gericht dat ouderschapsverlof, maar ook zorgverlof, dat die flexibeler kunnen worden ingezet. Dan over UNMIS, de missie in Sudan. Er is vandaag besloten door het kabinet om de Nederlandse deelname aan de huidige vredesmissie in Sudan te verlengen met maximaal zes maanden. U weet, deze missie houdt toezicht op de uitvoering van het vredesakkoord tussen Noord- en Zuid-Sudan. En Nederland levert sinds 2006 een bijdrage aan deze missie. Er zijn nu twaalf militaire waarnemers, vijftien politietrainers en enkele staffunctionarissen actief. Ze blijven tot uiterlijk half oktober in Sudan. Half oktober dit jaar.

Tot slot, wij hebben natuurlijk vandaag gesproken over de zorgelijke ontwikkelingen in Libië en dan meer in het bijzonder de drie Nederlandse militairen die zich in hechtenis bevinden in dat land. U zult begrijpen dat ik niet in de details kan treden over wat we daarover in het kabinet hebben besproken. Alles is er op gericht om de drie militairen zo snel mogelijk weer in veiligheid in Nederland terug te krijgen.

Verder hebben we gesproken over het feit dat volgende vrijdag een Europese Raad plaatsvindt voorafgaand aan de raad van eurolanden 's avonds over het plan van Frankrijk en Duitsland voor het competitiepact. Daarvoor vindt een Europese Raad plaats van de 27 en die gaat ook over de situatie in Noord-Afrika, en meer specifiek in Libië. Ik heb vandaag gesproken met bondskanselier Merkel over die raad en vooral ook de raad 's middags van de 17. En eerder deze week met David Cameron gebeld, de premier van Groot-Brittannië. Ik zal volgende week zelf natuurlijk die twee toppen bijwonen en het gevolg is dan dat hier vicepremier Maxime Verhagen u te woord zal staan na de ministerraad. Goed, dat van mijn kant als aftrap.

BOOM (Radio1)
Kunt u aangeven hoe het kabinet omgaat met het nieuws met die drie militairen die vastzitten in Libië?

RUTTE
Ja wij hebben als Nederland uiteraard sinds zondag intensief diplomatiek verkeer met Libie. Alles is er op gericht om de drie militairen terug te halen. En alles wat ik daar verder over zeg dan deze wat meer procedurele mededelingen helpen niet het proces om de betrokkenen gezond terug te krijgen. Daar is alles op gericht. Ook uiteraard omdat de militairen zelf terug moeten komen. We weten ook dat de families en gezinnen daar zeer bij betrokken zijn, vanzelfsprekend. Dus alles is er op gericht om dat tot een goede afloop te brengen.

BOOM
Heeft u ook andere informatie dan de openbare informatie via de media hoe het met hen gaat?

RUTTE
Ik kan verder niets anders zeggen dan dat ik u net verteld heb over de situatie met de drie Nederlandse militairen in Libië.

ANDRINGA (Radio1)
Die diplomatieke contacten loopt dat alleen tussen Nederland en Libië of is dat ook meer een Europese aanpak dat er andere landen bij betrokken zijn?

RUTTE
Alles is er op gericht om deze zaak zo spoedig mogelijk tot een goed einde te brengen en ik verzeker u dan zullen we ook uitvoerig verslag doen als kabinet wat er gebeurd is, maar tot die tijd, alles wat ik erover zeg, elk flintertje nieuws dat leidt tot nieuwe ANP-berichten, tot nieuwe berichten in de kranten, kan alleen maar verstorend werken op het zo goed mogelijk terugkrijgen naar Nederland, zo snel mogelijk van deze drie militairen.

WESTER
Maakt u zich zorgen?

RUTTE
Uiteraard zijn wij bezorgd omdat wij zekerheid willen hebben of we de mensen veilig terugkrijgen. Maar verder laat ik daar weinig ruimte voor omdat alle inspanningen gericht moeten zijn op het veilig terugkrijgen en mijn eigen emoties spelen dus geen belangrijke rol. Wat belangrijk nu is in deze baan en dat geldt ook voor Uri Rosenthal, dat geldt ook voor Hans Hillen, is dat we al onze energie niet richten op onze eigen emoties, maar op het zo snel mogelijk en zo gezond mogelijk terugkrijgen van deze drie militairen.

WESTER
Vindt u dat Libië het recht heeft ze vast te houden?

RUTTE
Alles wat ik verder zeg over deze casus, inclusief…, ik begrijp alle vragen, ik vind alle vragen ook, zonder u complimenten te maken, maar alle vragen die u gesteld heb die begrijp ik en die zijn relevant. Maar die kunnen we pas beantwoorden nadat de zaak is afgewikkeld en de reden daarvoor is dat elk antwoord dat ik op een vraag geef op deze zaak ingaat weer tot vervolgvragen leidt en uiteindelijk problemen zou kunnen opleveren in het proces om de mensen terug te halen.

WESTER
U zegt: alles is er op gericht om ze snel terug te halen. Heeft u goede hoop dat het ook snel gaat lukken?

RUTTE
Zelfs die uitspraak op die vraag moet ik niet doen.

BREEDVELD
Ik ga echt zo dadelijk concluderen dat dit echt het onderwerp is geweest. U zit al enige tijd te wachten.

VRAAG
(onverstaanbaar, red) for English?

RUTTE
Please, not on a question on Libya.

VRAAG
Just what your government is doing to try to get the soldiers free.

RUTTE
We're doing our utmost to get them back and using every diplomatic angle we can use. That's anything I can say about it.

VRAAG
Right now Libya of course is in the mist of a process. You have mentioned right now that three soldiers of the Netherlands held captive there. Do you have a broader message for the Libyan people at the moment?

RUTTE
Please, not at this moment, in this context, no, thank you.

VAN DER WULP (NOS)
U heeft inmiddels duidelijk gemaakt dat meer zeggen niet helpt. Ondertussen wordt er in de media wel veel gespeculeerd ook door oud-militairen, deskundigen. Is dat ook gevaarlijk?

RUTTE
Ik ga nu niet commentaar geven op wat mensen in de media daar weer over zeggen, want dan is dat weer het nieuws. Dus dat doe ik ook niet. Ook daar vind ik iets van en dat hoort u allemaal na afloop.

VAN DER WULP
Want dat speculeren daar zou een einde aan kunnen komen als Defensie bijvoorbeeld een korte briefing zou houden. Is dat een optie?

RUTTE
Wij hebben een briefing gegeven aan de fractievoorzitters, in het kader van de commissie-Stiekem. Daar kun je dat ook doen, omdat daar harde afspraken over gemaakt zijn over de totale vertrouwelijkheid van die gesprekken. Ik heb zelf de eer gehad die commissie een tijdje voor te zitten en daarvoor er ook heel lang lid van te zijn. Er zijn harde afspraken en daar houdt men zich ook aan en verder is het risico van briefings, hoe vertrouwelijk ook, is altijd het risico dat dingen toch weer naar buiten komen.

VRAAG
Dat maakt namelijk geen einde aan de speculaties die in het hele land de ronde gaan.

RUTTE
Ja en die speculaties laat ik voor wat ze zijn, maar als ik er commentaar op ga geven, dan wordt dat weer nieuws, wat ik dan weer van die speculaties vind. En nogmaals, al mijn energie moet gericht zijn op het veilig terughalen van deze drie militairen.

VRAAG
U zegt u kunt meer openheid geven als de drie militairen gezond weer terug zijn. Maar dat kan natuurlijk best nog wel weken, maanden, misschien nog wel langer duren. Op welk moment zegt u we gaan toch met de pers, het volk, de Tweede Kamer hier publiekelijk over praten?

RUTTE
Zolang ik de inschatting heb dat het beter is, en dat is dan mijn baan en mijn rol en mijn taakopvatting, voor het proces om de drie veilig terug te krijgen, dat ik en het kabinet onze mond houden, zolang houden we onze mond.

JANSEN (Telegraaf)
Ik snap dat u kiest voor stilte en stille diplomatie, maar we hebben niet zolang geleden een ander gevalletje gehad met stille diplomatie wat rampzalig afliep. Dat ging namelijk over de mevrouw die in Iran vastzat. Waarom denkt u dat het deze keer wel zal werken?

RUTTE
Dat vertel ik nu afloop. Na afloop van, niet van deze persconferentie, maar na afloop van dit proces. Kijk, ik begrijp de vraag, maar je kunt natuurlijk niet wat toen daar gebeurd is, die vreselijke casus, vergelijken met weer andere casuïstiek. En neem van mij aan dat de Nederlandse regering en ook Buitenlandse Zaken en Defensie natuurlijk altijd de laatste inzichten en de laatste kennis van zaken verwerken in de wijze waarop ze zaken aanpakken. Maar je kunt niet wat daar in Iran gebeurd is één op één vergelijken met de situatie nu in Libië.

JANSEN
Uiteraard niet, behalve dat gekozen is voor dezelfde methode. Zijn er wel lessen geleerd uit de kwestie-Iran die nu van pas komen?

RUTTE
Ik kan die vraag alleen beantwoorden in de context van Iran en daar heeft minister Rosenthal van gezegd dat er lessen geleerd zijn. In die specifieke casuïstiek, maar als ik uw vraag in zijn geheel zou beantwoorden of dat ook doorwerkt in de aanpak van de situatie nu in Libië dan zeg ik toch weer iets over wat wij daar aan het doen zijn en dat moet ik niet doen.

WESTER
Het staatsbezoek aan Oman gaat niet door. Nu heeft Rosenthal zojuist aan de Kamer laten weten dat de Koningin en de Kroonprins wel een privédiner bezoeken van de Sultan van Oman.

RUTTE
Klopt.

WESTER
Waarom?

RUTTE
Ja er is een uitnodiging gekomen afgelopen woensdag toen besloten werd om het staatsbezoek in wederzijds, goed overleg, zoals u weet, af te zeggen. Toen is er een uitnodiging gekomen van de Sultan voor een privédiner, dus een persoonlijke uitnodiging voor een privédiner, en daarover hebben de Koningin en ik overlegd en samen geconstateerd dat het een goed idee zou zijn om er op in te gaan.

WESTER
Nu was één van de argumenten van veel Kamerleden om niet naar Oman te gaan de gespannen situatie, het volk staat op tegen iemand die niet echt leider is van een democratisch land, om geen signaal af te geven. Om te voorkomen dat er een beeld ontstaat dat je op dit moment partij kiest. Van dat argument trekt u zich dan blijkbaar niets aan.

RUTTE
Nou het aardige van dit privédiner vind ik nou juist dat het het beeld helemaal rechttrekt. Want je zou tegelijkertijd kunnen redeneren dat het afzeggen, of liever gezegd het uitstellen, van een staatsbezoek aan Oman zou ook kunnen worden uitgelegd als partij kiezen door de Koningin en de Nederlandse regering in een binnenlandse aangelegenheid. En het wel ingaan op een privé-uitnodiging van de Sultan trekt de zaak in ieder geval weer een beetje in evenwicht dat Nederland geen positie kiest. De Koningin, de Nederlandse regering niet in deze zaak.

WESTER
Maar stel dat er op dat moment toch weer gedemonstreerd wordt, dat de ordetroepen demonstraties neerslaan daar. Kan de Koningin dan rustig een vorkje prikken?

RUTTE
Je kijkt altijd naar de situatie zoals die zich ontwikkelt en als zich bijzondere omstandigheden voordoen, moet je daar altijd weer voor openstaan. Maar gegeven de situatie nu in Oman is mijn opvatting dat het een heel verstandige zaak is dat de Koningin deze persoonlijke uitnodiging aanneemt.

ANDRINGA
U zegt het accepteren van deze privé-uitnodiging zou het beeld kunnen rechttrekken, maar wat valt er recht te trekken als met wederzijds heen en weer praten besloten is om er vanaf te zien?

RUTTE
Het is niet de reden om de uitnodiging aan te nemen. De uitnodiging is een privé-uitnodiging van de Sultan aan de Nederlandse Koningin voor een privédiner en dat is in principe een zaak van de Koningin zelf, maar uiteraard ging de context van het uitstellen van het staatsbezoek, hebben de Koningin en ik overlegd en vastgesteld dat het verstandig zou zijn erop in te gaan. Dat is één, dat is die kwestie. Dan zeg ik: als u dat plaatst in de context van het afgezegde staatsbezoek dan zou ik willen zeggen tegen degenen die zeggen: kiest de Nederlandse regering dan geen partij. Dan kun je net zo goed de omgekeerde redenering houden, namelijk dat het uitstellen van het staatsbezoek ook zou kunnen worden uitgelegd als het kiezen van partij. En dan zeg ik dan zou je vanuit die redenering bekijkend ook heel goed kunnen redeneren dat dit juist de zaak rechttrekt.

ANDRINGA
Maar als je samen overeenkomt dat het beter is om het staatsbezoek niet te laten doorgaan, dan hoeft er toch niets te worden rechtgetrokken, dan wel een inrit te worden vermeden?

RUTTE
En daarom is dit ook niet aangenomen om die reden, maar omdat iemand mij dit vroeg. Een van uw collega's, ik geloof de heer Wester. Is dit niet je bemoeien met interne aangelegenheden van Oman? Dan zeg ik: nee je kan net zo goed de andere redenering opbouwen, maar dat is niet reden waarom de uitnodiging is aangenomen. De uitnodiging is aangenomen omdat het een privé-uitnodiging is aan de Koningin van de Sultan.

ANDRINGA
Denkt u voor zover de bevolking van Oman van deze ontwikkelingen op de hoogte is dat deze redenering daar ook zo begrepen wordt?

RUTTE
Die hoeft daar niet begrepen te worden, want het is niet de redenering om de uitnodiging aan te nemen. Dus mijn reactie op de heer Wester die zegt je zou ook de andere kant op kunnen redeneren dat dit kan worden gezien als het partij kiezen in een interne kwestie. En dan zeg ik tegen degene die zo'n redenering opbouwt: je kunt ook de redenering de andere kant ophouden, maar dat is niet de reden waarom de uitnodiging is aangenomen.

WESTER
Was dat ook de reden waarom de Koningin afgelopen maandag niet vanuit Nederland het bezoek wilde afzeggen, wat de voorkeur had van een aantal bewindslieden heb ik begrepen, maar het verzoek wilde laten komen uit Oman om maar eventjes niet langs te komen, zodat kon worden gezegd: in goed overleg.

RUTTE
Uw reconstructie wat daar gebeurd zou zijn die laat ik voor uw rekening. U weet dat de contacten tussen mij en de Koningin altijd vallen onder de ministeriele verantwoordelijkheid en altijd vertrouwelijk zijn, dus daar kan ik noch bevestigend noch ontkennend op reageren. En ik kan u ook zeggen dat de uitnodiging voor dit privédiner losstaat van het uitstellen van het staatsbezoek.

VAN BEEK (BNR)
Ik heb woensdagavond op de partijbijeenkomst van de VVD de VVD-partijleider horen zeggen dat Nederland weer teruggegeven wordt aan de Nederlanders. Kunt u als premier vertellen aan wie we Nederland dan zijn kwijt geraakt?

RUTTE
Dat zijn de mensen die zich het gevoel hebben dat zij, werkend in het onderwijs, de gezondheidszorg, dat zij verloren zijn gegaan in die grote bureaucratie die daar is ontstaan in de gezondheidszorg en het onderwijs. En het belang dat dit kabinet eraan hecht om juist ook weer de schaal op een menselijk niveau terug te brengen in die sectoren. Dat zijn die mensen die werken als ambulancemedewerker, broeder of als brandweerman of als politieagent en het gevoel hebben dat de laatste tientallen jaren er te weinig partij voor hen is gekozen en teveel voor de mensen is gekozen die hen aanvielen. En dit is een kabinet dat zegt: we verdrievoudigen de strafmaat voor mensen die hun tengels uitsteken naar mensen die voor u en mij allemaal in het veld verschijnen en belangrijk werk doen. Het is bedoeld voor die mensen die zeggen ja ik wil iets van mijn leven maken. Ik wil proberen vooruit te komen, maar op één of andere manier is de overheid er niet alleen om mij te helpen, maar zit 'ie me ook vaak in de weg. En voor al deze mensen geldt, dus voor iedereen in dit land die iets van zijn leven wil maken, voor iedereen die dat al doet of al gedaan heeft, geldt dat dit kabinet blokkades wil weghalen, problemen wil opruimen, dingen wil aanpakken. Om ervoor te zorgen dat mensen iets van hun leven kunnen maken. En dat ze inderdaad het gevoel hebben dat dit hun land is en niet het land van de bureaucratie, of het land van de regeltjes alleen die hen in de weg zitten. Maar alleen regels die hen helpen en als het gaat om de hufters, de mensen die geweld plegen, dat wij duidelijk partij kiezen tegen die hufters en voor de helden die voor ons allemaal in het veld verschijnen.

VAN BEEK
Geert Wilders heeft zo'n zelfde uitspraak gedaan, ook woensdagavond, Nederland weer terug aan de Nederlanders. En die bedoelde er natuurlijk mee dat Nederland verkwanselt wordt aan de islam.

RUTTE
Het is niet aan mij om te interpreteren wat de heer Wilders allemaal bedoelt mijn zijn uitspraken. Doorgaans is hij vrij duidelijk. Deze laat in ieder geval ruimte, dat is nieuw, voor enige interpretatie. Volgens mij is dat uniek in de politieke geschiedenis dat de heer Wilders een uitspraak doet die ruimte laat voor interpretatie. Dit is in ieder geval mijn uitleg van mijn uitspraak die ik ook wel vaker gedaan heb in toespraken. En omdat anderen ook zo'n uitspraak doen met een door u vermoeden context is nog geen reden voor mij om de uitspraak in te trekken.

VAN BEEK
U bent niet bang dat het tot misverstanden kan leiden bijvoorbeeld binnen het CDA-smaldeel van het kabinet?

RUTTE
Daarom ben ik zo blij met uw vraag.

WESTER
Mag ik even terugkomen op de helikopterpiloten? Gisteren hebben de media zich op uitdrukkelijk verzoek van Defensie gehouden aan de geheimhouding van de namen. Ze zijn niet gepubliceerd. Inmiddels staan de oude filmpjes allemaal nu op internet, onder andere op Geenstijl met naam en toenaam. Wat vindt u daarvan?

RUTTE
Ja daar is mij ook al gevraagd ik geloof door de heer Van der Wulp en Jansen wat ik vind van al die deskundigen die nu ook in beeld zijn en ik vind van alles van dit soort zaken, maar als ik daar nu op reageer, wordt dat weer nieuws: Rutte reageert op. En dan gaat het daar weer over. En dat brengt allemaal het risico met zich mee dat die zaak groter wordt, dat die ook in de internationale pers verschijnt, dat het ook weer in Libië zichtbaar wordt. En dat helpt niet onze inspanningen om de militairen terug te halen. Ik vind er iets van, maar als u de vraag nog een keer stelt na de goede afloop dan zal ik 'm graag beantwoorden.

WESTER
Maar het gebeurt nu gewoon. Het is nu niet meer te houden. Iedereen neemt het nu over.

RUTTE
Nogmaals, we hebben een vrij land. Ik ga ervan uit dat de media proberen om ook zo verstandig mogelijk om te gaan met de informatie die hen ter hand wordt gesteld. We hebben geen Hongaarse commissies die daar grenzen aan kunnen stellen. Dat is maar goed ook. En doorgaans gaat het in Nederland ook goed, maar wat ik in dit specifieke geval vind van deze ontwikkelingen ga ik u melden zodra de goede afloop bekend is.

BESSEMS (De Pers)
Nog even over uw project om ons prachtige land terug te geven aan de Nederlanders. Koos u in die uitspraak dan bewust voor het woord Nederlanders? Want u maakt nu een onderscheid tussen bureaucratie en anderen, tussen hufters en niet-hufters. Maar ook de hufters zijn Nederlanders vaak, evenals de bureaucraten. Was dat een bewuste keuze om het Nederlanders te noemen?

RUTTE
Nou ik heb die uitspraak vaker gedaan. Ik vind de vraag wat ingewikkeld eerlijk gezegd. Volgens mij heb ik 'm net toegelicht wat ik ermee bedoelde. Ik ken u als een zeer (…onverstaanbaar, red.) mens. U begrijpt het wel volgens mij.

BESSEMS
Nee, dan overschat u mij in dit geval volledig.

RUTTE
Dat is toch jammer.

BESSEMS
Maar ik druk mij slecht uit denk ik. U had ook kunnen zeggen: we geven het land terug aan de burgers die deugen. U had kunnen zeggen: we geven het land terug aan de brandweermannen en de verplegers. U zei: we geven het land terug aan de Nederlanders. Was dat een bewuste keuze?

RUTTE
Er zijn mensen in dit land en die voelen zich Nederlander. Dat is de Turkse bakker op de hoek die hard werkt. Dat is de huisvrouw die probeert de kinderen goed op te voeden. Dat is de directrice van de lagere school die probeert de kinderen goed onderwijs te bieden. Dat is de ondernemer die tegen alle afspraken in toch een bedrijf begint. Dat zijn allemaal hardwerkende journalisten. Dat zijn allemaal hardwerkende Nederlanders. Dat zijn Nederlanders die soms het gevoel hebben dat dit niet helemaal hun land is. Dat het land in handen lijkt te zijn van de mensen die met het regelfetisjisme bezig zijn.

BESSEMS
Was het woord (….onverstaanbaar, red) deze keer?

RUTTE
Nee, was ik niet vergeten. Maar ik varieer wel eens een beetje. Ik heb het vaker gezegd deze zin en omdat nou toevallig collega Wilders deze zin ook gebruikt in een vermoedelijk andere context, althans die suggestie werd hier gedaan, is nog geen reden voor mij om de uitspraken die mij bevallen in te trekken.

MEIJER (De Volkskrant)
Het kabinet zal meer een middenkoers moeten varen, was de reactie van de oppositie woensdagavond. Omdat u hebt in de Tweede Kamer met de drie partijen een meerderheid, maar met de drie partijen in de Eerste Kamer heeft u die niet, zoals het er nu naar uitziet. Bent u dat van plan meer een middenkoers varen?

RUTTE
Als iemand mij ooit kan uitleggen wat al die termen rechts, links en midden betekenen dan ga ik daarop reageren, maar ik heb dat nooit zo goed begrepen. Wij hebben een programma…

MEIJER
U moet meer water bij de wijn doen.

RUTTE
Oh, midden is water bij de wijn? Dat doen we niet, nee.

BERGHUIS (RTL)
Maar waarom zei u dan dat rechts zijn vingers kon aflikken als u niet weet wat de begrippen betekenen?

RUTTE
Dat zal ik u uitleggen. Daarmee bedoelde ik natuurlijk heel specifiek de achterban van één van de drie partijen en toen liep de formatie vast van een kabinet, een centrumrechtse coalitie, zoals die genoemd werd in de media. En één van die partijen noemt zichzelf een rechtse partij. En het leek mij doodzonde voor die achterban die zichzelf rechts noemt, als je kijkt wat er op tafel lag, die mensen die zichzelf zo noemen konden hun vingers aflikken en kunnen dat volgens mij nog steeds met wat er op dit moment allemaal gebeurt. Maar daarmee zijn het geen termen die ikzelf zou gebruiken.

WESTER
Maar u waarschuwt voor (…onverstaanbaar, red.) links?

RUTTE
Kijk, het wordt nou te ingewikkeld. Volgende vraag.

DU PRE (Volkskrant)
Voelt het kabinet nu een behoefte om ook een soort zekerheid in de Eerste Kamer toch te creëren vooraf voor zichzelf? Of gaat u vanaf nu gewoon met open vizier naar de Eerste Kamer toe?

RUTTE
Dat zeker, maar we willen ook graag een meerderheid in de Eerste Kamer.

DU PRE
Maar die is er nu niet. Daar lijkt het op.

RUTTE
Nou, dat weet ik niet. We kunnen eindigen op 23 mei tussen 36 en 38 en het laatste vind ik plezieriger, dus daar werken we hard aan.

DU PRE
En als het er 37 zijn, gaat u dan vooraf contact zoeken met sommige fracties in de Eerste Kamer om eens te kijken hoe zij over…

RUTTE
Lastig, dat is lastig. Weet je, de suggestie wordt gewekt dat wij dat in de formatie hebben gedaan, afspraken zouden hebben gemaakt met de SGP. Dat is niet zo. Er zijn geen afspraken gemaakt met de SGP. Het is een partij die natuurlijk als je gaat kijken naar partijen buiten de coalitie en buiten de samenwerking van de drie partijen is dat wel een partij waarvan je op allerlei onderwerpen ziet zoals immigratie en de economie en de veiligheid dat die dichtbij het kabinet staat. Maar op allerlei andere onderdelen staat bijvoorbeeld ook D66 heel dichtbij het kabinet. En als het bijvoorbeeld om de missie naar Afghanistan ging, hebben we goede zaken ook gedaan met GL die de missie vergaand heeft beïnvloed. En als het gaat dadelijk om allerlei andere onderwerpen zul je ook zien dat we met de PvdA tot goede zaken komen. Dus, het is heel lastig om daar met één partij daar voor uit te kiezen.

DU PRE
Maar de uitspraak over het voelen van een zekere verwantschap met de SGP is dat toch een beetje voorsorteren richting de SGP?

RUTTE
Nee, dat is gewoon een vaststelling. Ik vind het ontzettend leuke mensen en ik vind de SGP altijd een hele betrouwbare partij en als je nu ook kijkt naar de fractie, ja daar gaat een hoop vrolijkheid en degelijkheid vanuit.

DU PRE
En ook politiek?

RUTTE
Nou ja, politiek in de zin van als je naar het kabinetsprogramma kijkt, de staatskas op orde brengen, dat is ook iets wat in staatkundig gereformeerde kringen plezierig wordt gevonden. Een stevig veiligheidsbeleid wordt in staatkundig gereformeerde kring belangrijk gevonden. Een stevig immigratiebeleid dat wordt in staatkundig gereformeerde kring belangrijk gevonden. Dus wat ik net zeg: als je gaat kijken naar al die partijen is dat een partij die op veel onderdelen dichtbij het kabinet staat. Maar nogmaals, op allerlei andere onderwerpen geldt dat ook voor D66 of GL of PvdA, CU. PvdD wellicht ook onderwerpen te bedenken.

VRAAG
Onverstaanbaar, red.

RUTTE
Omdat ik altijd uw vragen beantwoord en het was meen ik een vraag van het Reformatorisch Dagblad en die beantwoord ik dan. Zoals ik alle vragen beantwoord.

JANSEN
Een van de nieuwkomers in de Senaat is de heer Nagel waarschijnlijk. Kan hij ook een uitgestoken hand verwachten van u?

RUTTE
Ja, iedereen in de Eerste Kamer krijgt een uitgestoken hand.

JANSEN
Nou wil Nagel er honderd euro bij voor de AOW. Vindt u dat verantwoord gezien de taak die u zichzelf gesteld heeft met dit kabinet?

RUTTE
Ja kijk ik ga niet nu, als ik kijk naar de hele bezuinigingsvraagstuk wat er ligt, de 18 miljard, is niet helemaal het moment om geld uit te delen. Maar ik kan wel de context van het antwoord geven, niet het antwoord zelf, want dan ben ik hier aan het onderhandelen met partijen in de Eerste Kamer. Dat moet ik niet doen.

JANSEN
Maar hij heeft het al op tafel gelegd dat hij dat graag ziet gebeuren.

RUTTE
Ja maar ik zie allerlei mensen dingen op tafel leggen en ik moet daar niet allemaal op gaan reageren, want ook de heer Roemer legt van alles op tafel.

JANSEN
Maar anders wordt deze persconferentie wel heel saai.

RUTTE
Nou volgens mij hebben we wel een leuk half uur zo. Nee.

VRAAG
U doet nou net of die acht partijen allemaal even veel kans maken in die onderhandelingen in de Eerste Kamer, maar u bent toch met de SGP al een stuk verder? Niet voor niets was de fractievoorzitter van de SGP op de dag van de verkiezingen bij uw collega Rosenthal, die daar weer over opgetogen tegen Opstelten zegt dat die u welwillend tegemoet zal treden.

RUTTE
De SGP, dat zei ik net ook, is een partij waar verwantschap mee is op het regeringsbeleid. Kijk als liberaal, er zijn ook allerlei terreinen waar ik geen verwantschap met de SGP heb op terreinen als euthanasie en abortus. Maar daarvan geldt dat dit kabinet zegt: daar zijn daar zaken goed geregeld en er is nu geen noodzaak tot allerlei aanpassingen. En dat is niet vanwege de SGP, dat is een compromis tussen VVD en CDA. Want het CDA staat ook niet te trappelen om van alles en nog wat op euthanasie en abortus te veranderen. Dus er zijn met de SGP geen afspraken gemaakt. Ook niet over de zondagsrust wat de heer Pechtold ook erg suggereert. Die afspraken zijn er niet. Maar als ik nou kijk naar de kern van het kabinetsbeleid, de staatskas op orde brengen, veiligheid, immigratie, dan zie je dus dat daar op zichzelf verwantschap is met de SGP. Daar loop ik niet voor weg, maar ik zeg er tegelijkertijd bij er zijn geen afspraken en we gaan met alle partijen proberen tot afspraken te komen en altijd een zo breed mogelijke basis proberen te krijgen voor het kabinetsbeleid.

VAN DER WULP
U zei aan het begin van de persconferentie dat een meerderheid beter was geweest. Betekent dat u zich neer heeft gelegd bij …(onverstaanbaar, red.)

RUTTE
Nee, dat zei ik eerder op een andere vraag: we doen er alles aan om op 38 te komen, binnen de legale regels natuurlijk.  

VAN DER WULP
Dat betekent bijvoorbeeld dat een VVD-Statenlid op de PVV kan gaan stemmen straks?

RUTTE
Kijk we hebben een heel ingewikkeld kiesstelsel voor die Statenverkiezingen. En hoe dat precies allemaal moet gaan lopen en wat je dan moet doen om op die 38 zetels te komen, nogmaals..

VAN DER WULP
Onverstaanbaar, red.

RUTTE
Daar kan ik niet op ingaan, want dat is echt ook helemaal, wordt nu eerst eens bestudeerd door de verschillende partijen wat je daar precies voor moet doen. Dat is zo ingewikkeld. We hebben zo'n…Dat was volgens mij bij Jos Collignon zo'n spotprent dan zie je die Libiërs bij elkaar zitten: wat we nou moeten doen is twaalf regionale parlementen kiezen. Die kiezen dan één parlement en dat voert controle uit op het parlement dat we met z'n allen hebben gekozen en dat moet weer de regering controleren. Nou dat is een beetje wat we hebben. Dat is nogal ingewikkeld.

VAN DER WULP
Maar binnen de coalitie zou het kunnen dat bijvoorbeeld een CDA'er op de VVD stemt of omgekeerd?

RUTTE
Nogmaals, ik ga niet op dat soort opties in, want dan moeten we eerst maar eens kijken hoe het technisch in elkaar zit. Ik ben geen deskundige op de kieswetpolitiek. Maar enige electoral strategising sluit ik niet uit om te komen, nogmaals binnen de wettelijke kaders, tot een meerderheid. En ik vermoed zomaar dat sommige oppositiepartijen dat ook aan het doen zijn.

VAN BEEK
Kunnen we dan van het kabinet behalve voorstellen ter halvering van de Eerste Kamer ook voorstellen voor deze procedure te vereenvoudigen?

RUTTE
Tot verdubbeling van de Eerste Kamer.

VAN BEEK
U wilt toch de Eerste Kamer verkleinen?

RUTTE
Jazeker, niet halveren, maar van 75 naar 50.

VAN BEEK
Kunnen we behalve die voorstellen dan ook voorstellen verwachten die deze procedure kunnen vereenvoudigen?

RUTTE
Daar zijn op dit moment geen plannen voor.

VAN BEEK
Maar u bent van een kabinet om de procedures te vereenvoudigen.

RUTTE
Ja, nou maar we hebben er zoveel die de Nederlanders allemaal in de weg zitten. En dit zijn natuurlijk ook Nederlanders zeg ik ook tegen de heer Bessems voordat hij denkt dat ik hier wel onderscheid maak. Maar zoveel die alle Nederlanders in de weg zitten dat we die eerst eens gaan aanpakken. En ik heb op dit moment nog geen voorstellen gezien van leden van het kabinet op dit vlak.

VRAAG
Daar heeft u geen behoefte aan?

RUTTE
Ik zou die discussie eens moeten voeren. Ik geef u direct gelijk dat het allemaal uiterst ingewikkeld is en een beetje archaïsch, maar het lijkt mij van alle problemen die we moeten aanpakken niet het meest urgente.

VRAAG
De SGP erkent het passief kiesrecht voor vrouwen niet. Nou heeft de Hoge Raad vorig jaar wel uitgesproken dat dat er moet komen en dat de staat zich daarvoor moet inzetten. Wat vindt u ervan dat een partij vrouwen passief kiesrecht ontzegt? En wat doet de staat op het moment om vervolg te geven aan dat arrest van de Hoge Raad?

RUTTE
Ja vanwege uw tweede vraag kan ik uw eerste vraag niet beantwoorden. Want het is nu natuurlijk een juridische kwestie en het kabinet moet een positie bepalen daarop en dat moeten we nog doen. Dus ik kan u daar pas een antwoord op geven als het zover is, maar daar gaan we nog een positie uiteraard op bepalen. Dat is ook een vereiste, maar daarom kan ik mijn persoonlijke opvatting nu niet geven, want dan bemoei ik mij met een juridische kwestie, waar het kabinet partij in is, omdat immers de Hoge Raad de uitspraak heeft gedaan die ook door het kabinet in enigerlei vorm moet worden bestudeerd en bekeken.

WESTER
Nog even terugkomen naar het privédiner in Oman, want inmiddels komen de reacties binnen van Kamerleden en die zijn boos. Is het nog denkbaar dat als de Kamer uitspreekt één deze dagen of dinsdag misschien wel in het Vragenuurtje van toch maar niet doen, dat het alsnog niet doorgaat?

RUTTE
Nee, dit is echt een zaak van de Koningin en mij als ministerieel verantwoordelijke. Dit is niet een zaak die valt onder de Kamer. Die mag er alles van vinden, maar dit is echt een zaak van de Koningin en haar persoonlijke contact met de Sultan. Wat ik volledig steun.

WESTER
Wordt het op deze manier toch niet een beetje een maaltijd met een bijsmaak?

RUTTE
Daar gaat de Kamer over. Men kan ook zeggen: dit is een privékwestie van de Koningin en we doen er geen uitspraak over. En als men dat wel doet, ik heb dat nog niet gezien, maar die komen blijkbaar binnen zegt u, dan is het een zaak van de Kamer, dat kan ik nooit verbinden.

BERGHUIS
Waarom is het een privékwestie van de Koningin?

RUTTE
Omdat de Sultan haar gevraagd heeft voor dat privédiner. De Koningin en ik hebben overlegd en samen tot de conclusie kwamen dat het een goed idee zou zijn om daarop in te gaan. Ten einde ook te onderstrepen de belangen die we hechten aan een goede relatie met de Omanieten. En natuurlijk begrijp ik de vraag van Wester eerder heel goed, kies je nou geen partij? En daarvan heb ik gezegd, dat is geen reden wel of niet in te gaan op dit verzoek. Maar degenen die menen dat je daarmee partij kiest, houd ik voor dat je heel goed ook de redenering de andere kant op kunt houden.

BERGHUIS
Maar goede relaties met Oman houden, dat is niet een privéoverweging. Dus hoe zit dat dan?

RUTTE
Nee maar, dit is een privédiner van de Koningin en de Koningin heeft dat met mij besproken. We hebben samen gezegd: ja dit is een verstandige zaak om dat te doen. Het is een privé-uitnodiging van de Sultan. In Oman ligt dat natuurlijk wat anders dan in Nederland waar de Sultan vanzelfsprekend ook veel executiever betrokken is bij het staatsbestuur dan de Nederlandse Koningin. Dat ligt daar anders. Het is in de eerste plaats een privé-uitnodiging en juist ook om te onderstrepen dat we goede contacten hebben, ook tussen de Koningin en de Sultan, vind ik het prima dat ze daar naartoe gaan.

BERGHUIS
Maar is het idee niet omgedraaid van de oorspronkelijke idee van het bezoek?

RUTTE
Ja, ja. Dat privédiner stond gepland. Dat zeg ik toch goed meneer Breedveld?

BREEDVELD
Op een ander moment.

RUTTE
Op een ander moment. Er stond een privédiner gepland met de Sultan in het bezoek. En dat gaat dus door, maar wel zodanig nu dat het voorafgaand is aan het bezoek aan Qatar, want dat begint dan de volgende ochtend. De heer Breedveld zal er persoonlijk bij zijn. Ja, dat is eigenlijk het antwoord op uw vraag.

ANDRINGA
Ten tijde van het diner, is er dan nog een Nederlandse zakendelegatie toevallig in Oman?

RUTTE
Nee, althans zij gaan er zelf over. Maar nee, niet dat wij weten.

JULIUS
(…) Dus ik wou wel een keer een stukje piano van je horen.

RUTTE
Het lijkt mij ook voor het welzijn van de anderen onverstandig. Nee, volgens mij moeten we dat niet doen.

JULIUS
Maar laat u toch wel een keer iets horen.

RUTTE
In zeer kleine kring. Bestaande uit maximaal twee mensen: u en ik.

JULIUS
Beloofd.