Spreekschetsen plv. Directeur Emancipatie, mevrouw Carlien Scheele van het ministerie van OCW bij ontvangst Emancipatiemonitor van CBS en SCP, 17 februari 2011, Nieuwspoort, Den Haag. Mevrouw Scheele verving minister Van Bijsterveldt die op het laatste moment verhinderd was de emancipatiemonitor in ontvangst te nemen.
● Hartelijk dank voor deze Emancipatiemonitor. Goed om de trends en ontwikkelingen op emancipatiegebied te volgen. Daarmee krijgen we helder in beeld waar het goed gaat en waar er nog werk te doen is.
● Vorige week opende minister Van Bijsterveldt een bijeenkomst met Nederlandse ambassadeurs, over homoseksualiteit en gendergelijkheid. Zij noemde daar het goede nieuws dat Nederland bovenaan de lijst van gender-gelijkheid staat van de Human Development Index van de VN.
● Volgens deze Index zijn de verschillen tussen man en vrouw in ons land het kleinst ter wereld - gemeten naar onderwijs, deelname in de politiek, arbeidsmarkt en vrouwelijke gezondheid.
● Als plaatsvervangend directeur emancipatie hoort u mij niet zeggen dat de strijd gestreden is. Maar als zelfs de Emancipatiemonitor van CBS en SCP (de spreekwoordelijke ‘thermometer’ van menig beleidsmedewerker) toch behoorlijk positief uitvalt, dan mogen we op z'n minst constateren dat we er beter voorstaan dan ooit.
● Onderwijs speelt daar een rol van belang in. First lady Michelle Obama zei ooit in een speech over onderwijs: “Het verschil tussen een land dat wegkwijnt en een land dat bloeit, zit in de erkenning dat onderwijs net zo toegankelijk moet zijn voor meisjes als voor jongens.” (The difference between a languishing nation and one that will flourish, is the recognition that we need equal access to education for both boys and girls).
● Een goede opleiding die past bij je talenten, is de basis van een gelijkwaardig en zelfstandig bestaan. Hoe beter het onderwijs dat je hebt gevolgd en hoe meer je op school bent uitgedaagd om het maximale uit jezelf te halen, hoe sterker je dat maakt als mens, als vrouw. Een goede opleiding geeft later meer kans op een goede baan. Een baan maakt je economisch zelfstandig. En zelfstandigheid maakt je weerbaar, zet je in je kracht.
● En dat brengt me bij een mooi positief punt: het gaat goed met de prestaties van meisjes in het onderwijs.
De afgelopen jaren hebben we bijvoorbeeld extra ingezet op meisjes en techniek. We zien dat steeds meer meisjes in het voortgezet onderwijs kiezen voor een bètaprofiel. Ook zien we meer meisjes op havo en vwo, en in het hoger onderwijs (meer dan jongens).
● Het ministerie van OCW blíjft letten op meisjes en bèta-techniek. In vergelijking met andere EU-landen scoort Nederland nog steeds het laagst als het gaat om vrouwen in bètastudies.
● Ik las laatst (ANP bericht) dat meiden pas een positief advies krijgen voor een Natuur&Techniek-profiel, als ze gemiddeld een zeven staan voor bètavakken. Jongens krijgen dat advies al bij gemiddeld een zes. Dat is gewoon verspilling van talent. Voor meisjes zelf, én voor onze kenniseconomie. We hebben alle technische talenten nodig, op alle niveaus en binnen alle sectoren.
● Daarom gaat het ministerie loopbaan- en beroepenoriëntatie (LOB) op school stimuleren. Zodat meisjes vaker gaan kiezen voor een studie of beroep dat aansluit bij hun talent en ambities. Zodat ze verder kijken dan het bekende terrein, of kiezen wat hun omgeving verwacht. Ouders spelen daar een belangrijke rol in.
● Een ander punt dat onze aandacht heeft, is laaggeletterdheid bij vrouwen. Laaggeletterdheid is een belemmering om te werken. We moeten proberen om die drempel zoveel mogelijk weg te nemen voor deze kwetsbare groep. En laagopgeleide vrouwen die willen werken, bijvoorbeeld in de zorg, gaan we ondersteunen.
● Kom ik bij de arbeidsmarkt. U hoorde al, ondanks de recessie gaat het goed met de arbeidsparticipatie van vrouwen. Steeds meer vrouwen blijven werken als hun eerste kind geboren wordt, al is het vaak in kleine deeltijdbanen.
● Hoeveel uur men werkt, is in principe een keuze en verantwoordelijkheid van de mensen zelf. Het andershalfverdienersmodel lijkt stevig in onze cultuur ingebakken.
● Tegelijk is het ook een praktische, organisatorische kwestie. Bedrijven en instellingen kunnen meer ruimte geven aan werknemers om flexibel te werken. Zodat ouders van jonge kinderen arbeid en zorg beter kunnen combineren. De overheid geeft daarom steun aan initiatieven zoals het nieuwe werken en goed werkgeverschap. En we schaffen de ‘aanrechtsubsidie’ af.
● Minister Van Bijsterveldt vindt het ook belangrijk dat de talenten van vrouwen in het bedrijfsleven verzilverd worden. Met het charter Talent naar de Top stimuleren we de doorstroom van vrouwen naar de top van bedrijven, naar de invloedrijke functies. Dat doe zij samen met de minister van EL&I.
● Tot slot noem ik een punt dat ons als ministerie zorgen baart. De cijfers geven aan dat geweld tegen vrouwen en meisjes regelmatig voorkomt. Het is níet in orde als meisjes zich niet veilig kunnen voelen. Dat belemmert hen om voor zichzelf te gaan staan, om zich maximaal te ontplooien.
● Geweld moet bespreekbaar gemaakt worden, taboes doorbroken (bij huiselijk en eergerelateerd geweld), we moeten sociale media slim inzetten en goede campagnes steunen. Hier ligt ook een grote rol voor ouders en school. Thuis en vervolgens in de klas moet er ook op gelet worden dat jongeren respect hebben voor elkaars normen en waarden en levenswijze.
● Als minister van emancipatie én van onderwijs gaat het de minister erom, dat meisjes en vrouwen in vrijheid en veiligheid hun kansen kunnen pakken en hun talenten kunnen verzilveren, in het onderwijs en op de arbeidsmarkt.
● De komende tijd gaat Van Bijsterveldt de plannen samen met haar collega-ministers verder uitwerken. Dit voorjaar hoort u meer, als de hoofdlijnenbrief Emancipatie naar de Tweede Kamer gaat. Voor nu hartelijk dank voor uw aandacht.