Openingstoespraak conferentie emancipatie van Turkse homo's

Toespraak | 10-02-2011

Dames en heren, geachte heer Akkaya,

Dank voor uw mooie toespraak. Wat een prachtige woorden van de 13e eeuwse mysticus en filosoof. Ik open, in aansluiting daarop, met een gedicht van de wereldlijke, twintigste-eeuwse dichter, Hans Andreus.

Je bent zo
mooi
anders
dan ik,

natuurlijk
niet meer of
minder
maar

zo mooi
anders,

ik zou je
nooit

anders dan
anders willen.

Mevlana benadrukt de overeenkomsten tussen mensen, Andreus waardeert juist het verschil. Maar de mysticus en de dichter zeggen in feite hetzelfde.
Accepteer elkaar zoals je bent.

En daarom zijn we hier. Om mensen in hun ‘anders’ zijn voor 100 procent te respecteren. En ervoor te zorgen dat ze in alle vrijheid en openheid zichzelf kunnen zijn.

Vrijheid en openheid. Dat is de kern van de emancipatie van homo’s, lesbiennes en bisexuelen waar ook ter wereld. En dat is ook het idee achter de vele gay prides. Niet alleen bonte optochten met veel pracht en praal en vrolijke mensen. Ook een middel om je te laten zien zoals je bent en openlijk voor het oog van anderen je geaardheid te beleven.
Ik zag via internet een foto van een recente Gay parade in Istanbul, georganiseerd door Lambda (het Turkse COC). Trotse mensen die met z’n honderden tegelijk een regenboogvlag omhoog houden. Mooi beeld.

De Nederlandse regering steunt die emancipatie wereldwijd en in eigen land.
Eén van de manieren om dat te doen, zijn de gay-straight allianties. Samenwerkingsverbanden waarbij homorganisaties en hetero’s samen een vuist maken tegen geweld en discriminatie. En laten zien dat je in ons land ‘gewoon homo’ kunt zijn.
Ook u, als vertegenwoordigers van de Turkse gemeenschap, vormt met het COC zo’n alliantie. Dat vind ik erg belangrijk.
Want aan de ene kant is homo zijn een universeel fenomeen en alle problematiek die daar helaas mee verbonden kan zijn, natuurlijk ook. Maar er zijn ook cultureel bepaalde verschillen, in de manier waarop homo’s zelf en vooral ook hun omgeving ermee omgaan. En wil je binnen die gemeenschap meer begrip kweken, dan moet je als insiders daar vol bij betrokken zijn.
Emancipatie begint altijd van binnenuit.

De IOT is een paraplu van negen organisaties die tezamen weer zo’n 300 organisaties onder hun hoede hebben. Dus u weet wat er speelt bij dit onderwerp. Vandaag staan de belangrijkste onderwerpen op de agenda.

Eén daarvan zijn de gesprekken op gezinsniveau. Dat vind ik ongelooflijk belangrijk. Ik ben niet van de school die denkt dat de overheid alles kan bepalen. Ik geloof dat veranderingen veel eerder en beter tot stand uit de kleine en grote verbanden van mensen in de samenleving zelf.
Heel goed om ouders aan te spreken op dit onderwerp. Niet alleen om ze te helpen bij de acceptatie van homoseksualiteit. Maar ook om hun kinderen te leren wat het inhoudt, dat het niet vies of verkeerd is maar er gewoon bij hoort.
Het daar bespreekbaar maken, betekent ook de problemen blootleggen en samen naar oplossingen zoeken. Maar vooral: het bekendheid geven. Werken aan begrip en acceptatie van binnenuit.
Een ander, belangrijk onderwerp dat op de agenda staat is de verantwoordelijke rol van de Turkse gemeenschap in zijn geheel.
Dat vind ik zo mogelijk nog belangrijker.
Want ik heb begrepen dat de druk van de Turkse gemeenschap om je kind met een andere geaardheid af te wijzen, soms groter is dan wil van de ouders om hun kind te accepteren zoals hij of zij is. Dat moet echt anders.

Straks gaat u daarover met elkaar in gesprek, heel jammer dat ik daar niet bij kan zijn. Ik hoor graag terug wat de conclusies zijn. Ik neem dat mee graag mee in mijn Plan van aanpak homo-emancipatie, dat komende zomer zal verschijnen.

Dames en heren,

Ik zei net: emancipatie begint van binnenuit. Het is ook een proces dat zich niet van de ene op de andere dag voltrekt. U vraagt daarom begrip van de Nederlandse samenleving. Terecht.
Ook in Nederland heeft het lang geduurd. De tijd dat homo’s vanuit de streng gereformeerde dorpen naar Amsterdam trokken en gedwongen waren te breken met hun gezin, ligt nog helemaal niet zo ver achter ons.
In het programma ‘Uit de kast’ van Arie Boomsma, waarin jonge homo’s voor de camera aan hun ouders vertellen dat ze anders geaard zijn, volgen we gezinnen uit Aruba, Marokko maar ook uit Nederland. Zo ook een boerengezin uit Limburg. Als hun zoon met trillende stem een brief heeft voorgelezen waarin hij uitlegt dat hij op jongens valt, begint zijn vader te huilen en zegt zijn moeder: ‘het is niet anders’.
Ik ben me bewust van het feit dat de acceptatie van homoseksualiteit vanuit een bepaalde achtergrond een proces is.

Maar laat één ding helder zijn: die beweging is noodzakelijk en dat proces moet doorgaan. Want inmiddels zijn we óók het land waar we vinden dat je ‘gewoon homo’ moet kunnen zijn. Het land waar homo-echtparen voor het eerst ter wereld in de echt konden worden verbonden. Het land waar sommige religieuze stromingen nog worstelen met het fenomeen. Maar waar we van staatswege de vrijheid van seksuele geaardheid beschouwen als een mensenrecht.
U spreekt van een dierbaar bezit. Ik ga graag een stap verder: het maakt inmiddels onderdeel uit van ons nationale DNA. En iedereen die zich Nederlander noemt, moet dat DNA respecteren.

Aan de IOT die mooie maar pittige taak. Ik zei al: u vertegenwoordigt 300 organisaties – van sportfederatie tot vakbond en van conservatief tot heel progressief en ruimdenkend. U mag (om het op z’n Hollands te zeggen) ‘al die springende kikkers in de kruiwagen houden’. En ervoor zorgen dat ze allemaal even krachtdadig aan de slag gaan.

Natuurlijk, u werkt samen met het COC, een gepokt en gemazeld belangenbehartiger op dit gebied.
En u heeft eigen organisaties als Pink Istanbul en het Homoloket aan uw zijde. Maar u moet ook de balans zoeken, op sommige plekken zult u aan een cultuuromslag moeten werken.

Dat betekent stug doorzetten, elke 1000 mijl begint met de eerste stap. Of het nu de jonge Turkse voetballertjes zijn, voor wie u gesprekken organiseert om af te rekenen met vooroordelen, of een club ouders die via de moskee de dialoog over het onderwerp aangaan. Door erover te praten, door het bekendheid te geven, door als Turkse gemeenschap zèlf te laten merken dat homoseksualiteit iets is dat er gewoon bijhoort, kunt u met elkaar kilometers gaan maken.

Ik wens u vandaag vast een vruchtbare dag toe. En ik wens u succes met de weg die tot een geslaagde emancipatie van (Turkse) homo’s zal leiden. Dat we daar komen, daar ben ik van overtuigd. In de woorden van Mevlana ‘omdat jullie in wezen hetzelfde zijn’.