Persconferentie minister-president na de MR 3 december 2010

Mediatekst | 03-12-2010

RUTTE:
We hebben vandaag in de Ministerraad weer stilgestaan bij de inmiddels bekende two pagers. Een ging over het mediabeleid. Een andere ging over de mensen op de arbeidsmarkt met een positie waardoor het heel lastig is om aan de slag te komen. Mensen die onderdeel zijn van de sociale werkvoorziening, de Wajong en de bijstand. En een derde notitie ging over de Europese Unie en wat in de Europese Unie allemaal moet gebeuren om onze ambities op het gebied van immigratie en asiel waar te maken. U weet dat is een belangrijk punt. We kunnen heel veel op het gebied van immigratie en asiel zelf, maar voor een deel hebben we ook gewoon veranderingen nodig van Europese wetgeving. Daar heb ik overigens deze week ook over gesproken met president Sarkozy afgelopen maandag. Wij hebben afgesproken samen op te trekken in Europa waar het gaat om het aanpassen van Europese wetgeving zodanig dat de wetten op het gebied van asiel en migratie ook nationaal kunnen worden aangepast. En die afspraak had ik eerder ook al gemaakt met Angela Merkel bij mijn bezoek aan Berlijn. Overigens daarop doorgaand: deze week een paar buitenlandse activiteiten gehad. Eerder deze week gesproken met onder meer de voorzitter van het Europees Parlement, de heer Buzek, oud-premier van Polen. En in Kazachstan gesproken met Medvedev en Ban Ki-moon van de VN, secretaris-generaal van de VN. Wat je merkt is dat Nederland internationaal goed op de kaart staat, dat men het contact met ons zeer waardeert. En dat blijkt denk ik ook alweer uit het feit dat Sarkozy heeft toegezegd dat Nederland weer volop zal worden betrokken bij de voorbereiding van de volgende G20. Of we uiteindelijk ook in Cannes in november kunnen aanschuiven is nog vers twee. Dat gaan we bekijken, maar de voorbereiding is belangrijk omdat er twee grote discussies op de agenda staan, namelijk waar het gaat om het internationaal monetair beleid en de internationale monetaire stabiliteit. En de tweede grote discussie gaat over voedselveiligheid en voedselzekerheid. En dat zijn natuurlijk allebei thema's waar Nederland - aan de ene kant onze bankensector, aan de andere kant onze krachtige agrarische sector - iets heeft bij te dragen. Nou goed, dan nog een aantal zaken uit de ministerraad van vandaag. Vandaag is ten aanzien van het rookverbod - wij hadden al een principebesluit genomen… het rookverbod te schrappen in de kleine cafeetjes. Dat is vandaag geformaliseerd. Ook is besloten tot wijziging van regelgeving waardoor agrarische bedrijven voor minder activiteiten een vergunning moeten aan te vragen. Dat levert het bedrijfsleven vanaf 2011 een jaarlijkse besparing op van zo'n 43 miljoen euro. En dat is natuurlijk weer heel belangrijk om te laten zien dat we ook onze belofte op het gebied van ondernemerschap serieus nemen. Er is apart al met jullie gecommuniceerd over een aantal besluiten rondom de toekomst van het mediabeleid en daar zou ik het van mijn kant op dit moment bij willen laten. Zijn er desondanks nog vragen?

VRAAG:
Twee winkeleigenaren hebben vandaag een inbreker het ziekenhuis in geslagen. Is dat een beetje wat u in gedachte had met uw oproep dat inbrekers hard aangepakt mogen worden door huiseigenaren?

RUTTE:
Ik ken die casus niet, dus dan zou ik eerst de casus precies moeten begrijpen.

VRAAG:
Over Europa en immigratie. U heeft erover gesproken met Sarkozy en Merkel, zegt u. En u zegt ook dat u met Sarkozy heeft afgesproken dat u samen gaat optrekken op dit dossier. Wat betekent dat precies? Kunt u iets zeggen over de mate van waarschijnlijkheid dat de Nederlandse ambities op dat gebied ook inderdaad mogen hopen of rekenen op een Europese meerderheid?

RUTTE:
Ja, kijk de zaak is deze dat veel landen het er inmiddels over eens zijn dat Europese regelgeving niet betekent dat je tot in eeuwige dagen die regels moet laten zoals ze zijn. Als er in Nederland wetten zijn en die niet werken, dan pas je ze aan. En je ziet in toenemende mate ook in Europa gelukkig het besef dat dat natuurlijk ook zou moeten geleden voor Europa. Meer in het bijzonder speelt dat nu op het gebied van immigratie en asiel. Dat speelt in veel landen. In het bijzonder natuurlijk Duitsland, Frankrijk. De Europese Commissie komt binnenkort met voorstellen voor herziening van een aantal richtlijnen op het gebied van huwelijksmigratie, gezinsmigratie. Dat zijn momenten waarop in Europa al een discussie plaatsvindt. Daar kunnen we dan op aanhaken. En dan is het prettig om een paar grote partners te hebben in die discussie. Dus dat is bijvoorbeeld een voorstel, of een voorbeeld. Een ander voorbeeld is dat je ook zelf initiatieven kunt nemen als Nederland met andere landen om te zeggen: luister vrienden, je zou bepaalde wetgeving anders kunnen invullen, anders kunnen opzetten waardoor het mogelijk wordt voor landen om een strikter asiel- en migratiebeleid te voeren.

VRAAG:
Hebben zij in zekere mate gezegd: wij zijn het met jullie eens met de ambities die in jullie regeer- en gedoogakkoord staan?

RUTTE:
We hebben het niet naast elkaar gelegd, maar als je kijkt wat Sarkozy de laatste tijd op de vork heeft gehad aan onderwerpen in Frankrijk dan merk je wel dat er een grote mate van overeenstemming is over dit thema. Als je de toespraak van Angela Merkel beluistert over de multiculturele samenleving - wat ze daarover gezegd heeft - dan zie je dat zij dit onderwerp in Duitsland op de agenda aan het zetten is omdat ze zich realiseert dat dit relevant is. En in die zin kun je daar dus samen in optrekken. Dat betekent ook dat er veel werk voor Gerd Leers is. Hij is naar Hortefeux geweest of hij gaat daar volgende week naartoe. Dat is zijn Franse collega. Hij heeft dezelfde contacten in Duitsland. Maar er is nog iets als het gaat om Europa. Er spelen nog een paar debatten over de toekomst van de financiële perspectieven. De debatten in Europa over de uitbreiding. Al die dingen hangen ook met elkaar samen. En niet alles is unanimiteit. Dat is altijd gemakkelijk, want dan kun je als Nederland dingen tegenhouden. Maar veel dingen zullen ook moeten bij gekwalificeerde meerderheden. Of met blokkerende gekwalificeerde minderheden en dat betekent dus dat het interessant is om coalities te sluiten. Ik heb geen garanties dat we alles wat we willen voor elkaar krijgen, maar het valt me tot nu toe niet tegen. Want toen wij begonnen…. de reactie in een heel veel Nederlandse media was van joh dat krijgen ze nooit voor elkaar. Dat wil niemand in Europa. Nou, tot nu toe: de eerste twee knoppen die ik indrukt heb: Berlijn, Parijs: goede muziek uitgekomen.

VRAAG:
De burgemeester van Eindhoven Van Gijzel maakt zich nogal zorgen over de drugscriminaliteit in zijn stad en in de provincie. Deelt u die zorg?

RUTTE:
Uiteraard. Want het hele idee dat soft drugs - dat is dat mooie romantische beeld uit de jaren zestig van zo'n dingetje roken… en niet inhaleren uiteraard - en inmiddels weten we dat hier dus een criminaliteit achter schuilgaat die niet onderdoet voor de criminaliteit op het gebied van de hard drugs. Vandaar dat Opstelten - ik meen gisteravond - ook een regionale top heeft gehad met politie, justitie, burgemeesters. En daar zijn stevige afspraken gemaakt om bijvoorbeeld ervoor te zorgen dat politie, maar ook de Kmar wordt ingeschakeld om heel gericht te rechercheren, om vraagstukken van zijn er genoeg agenten… Dus het hele vraagstuk van capaciteit hier geen factor te laten zijn. Als er agenten nodig zijn, dan zijn ze er daar dus. Daar gaan we dus voor zorgen. Burgemeesters op één lijn. Dat is heel belangrijk. En ja, wat ik natuurlijk al een tijdje wil met dit kabinet, en ook voor dit kabinet, maar wat we nu ook gaan doen is dat pasjessysteem invoeren. Nou, je zou eens kunnen kijken of je dat versneld kunt invoeren in die regio.

VRAAG:
Nu komt er een taskforce…

RUTTE:
U doet er een beetje…

VRAAG:
De vraag is: denkt u dat de georganiseerde criminaliteit daarvoor terugschrikt voor een taskforce en een wietpas?

RUTTE:
Nee, voor een taskforce niet, want dat is goed nieuws voor hun want dan wordt er vergaderd en kunnen zij doorgaan. Maar zo'n taskforce dat zei Opstelten ook, gaat niet zitten vergaderen, maar die gaat meteen op dag één ervoor zorgen dat er meer politie het veld in gaat, dat er beter wordt afgestemd met justitie en dat soort zaken. Het zou misgaan als dat een vergadercircuit wordt en ik was ook blij…

VRAAG:
Dus het is wel een beetje een taskforce?

RUTTE:
Nou, dat zou een vergaderforce zijn, maar dit is een taskforce. En een taskforce gaat dus tasks uitvoeren en die liggen dus op het terrein van heel snel nu ervoor zorgen dat alle bureaucratie die in de weg kan staan van de oplossing van dit probleem, dat die wordt opgeheven. Ik vind het echt van de zotte dat er gewoon agrarische ondernemers zijn die gedwongen worden om die rommel te verbouwen. Dat er gewoon echt zware criminaliteit is waarmee mensen onder druk worden gezet. Ook mensen die er niets mee te maken willen hebben. Dat er dus gewoon mensen worden neergeschoten in het stadscentrum. Dat is onaanvaardbaar, dus het is heel goed dat we dit aanpakken.

VRAAG:
Van Gijzel wil extra agenten. U zei daarnet daarover: dat moet geen rol spelen. Betekent dat dat er toch nog wel een mogelijkheid is dat Brabant en Eindhoven meer agenten krijgen?

RUTTE:
Het gaat niet om de structurele sterkte. Het gaat erom dat als daar bijzondere acties aan de gang zijn dat we dan niet de bureaucratie moeten hebben van: ja, maar u heeft  maar recht op 53,2 fte. Dan is de vraag waar die 0,2 dan zit. En dat je in zo'n geval zegt: nee, er is nu een concrete actie en nu gaan we er dus ook voor zorgen dat je daar in Eindhoven bij die actie alle mensen en alle middelen hebt die je nodig hebt. Kijk, die sector moet weten dat we ze nu echt hard in het vizier hebben. We gaan dit echt bestrijden. Het is een prioriteit van het kabinet. Het is keiharde criminaliteit. En ik wil gewoon… en Opstelten is het daar volkomen mee eens… ik wil echt dat daar een einde aan komt.

VRAAG:
In de actualiteit is nu het probleem van Brabant, maar is het alleen een Brabants probleem?

RUTTE:
Nee, we hebben toch die gevallen in Limburg ook gehad? Die burgemeesters enzo die thuis bedreigd werden. Wethouders, ook van VVD-huize… een die ik een jaar geleden nog aan de lijn had toen er een steen door zijn ruit was gegaan waarvan je kon aannemen dat het misschien te maken had met soft drugs criminaliteit. Het is in veel meer regio's, maar je moet ergens beginnen. We zijn zes weken bezig als kabinet. We hebben stevige teksten in het regeerakkoord staan over soft drugs. En Van Gijzel trok aan de bel. Nou, perfect. Meteen erheen. Precies hoe ik het wil. Geen ingewikkelde ambtelijke voorportalen. Aan de slag. Ivo daar naartoe. Ivo Opstelten. En nu ja, die heeft natuurlijk ook wel enige ervaring op dit terrein.

VRAAG:
Nu dan toch het probleem in Limburg aan de orde is: komt er dan ook een taskforce voor Limburg?

RUTTE:
Wat hij nu wil is ervoor zorgen dat je die casus Eindhoven gebruikt om te laten… om ervoor te zorgen dat je heel snel met elkaar de kennis vergaart hoe je politie, justitie, Koninklijke Marechaussee met elkaar afstemt. De maatregelen uit het regeerakkoord waar het gaat om het hele pasjessysteem, dat je dat bijvoorbeeld daar versneld zou kunnen invoeren. Maar dat laat onverlet dat wij in heel Nederland en dus ook in Limburg en ook in Friesland, want het zit op heel veel plekken, die zware soft drugs criminaliteit gaan aanpakken.  

VRAAG:
Ik wil u vragen over de kostenoverschrijding van de JSF. Er is deze week een brief gestuurd namens de minister van Defensie: 1,4 miljard duurder. Ik heb die brief gelezen daar staat in dat eind december (sic!) de Amerikanen tot de conclusie kwamen dat die hogere kosten er waren. Dat was kort nadat het kabinet geformeerd is en er overeenstemming was om een tweede testtoestel aan te schaffen. Heeft u daar spijt van nu?

RUTTE:
Nee.

VRAAG:
Waarom niet?

RUTTE:
Kijk, die kostenoverschrijdingen die moet je dus bekijken dadelijk ook in functie van de vraag of je overgaat tot de aanschaf van dit toestel. Dat zal ook moeten blijken of dat toestel dan het beste is etc. We zijn niet getrouwd met de JSF, maar Nederland heeft wel ingetekend op de testfase. Dat is ook belangrijk omdat je dan heel goed kennis vergaard over dit militaire instrument en het Nederlandse bedrijfsleven maximaal kan meedoen aan de ontwikkeling. Dat heeft ook geleid tot allerlei tegenorders en is goed voor het Nederlands bedrijfsleven. In die context moet u ook zien het besluit van ons drieën - PVV, CDA, VVD - om dat tweede testtoestel te kopen. Maar in het regeerakkoord lopen we niet vooruit op de aanschaf van een straaljager.

VRAAG:
Maar moeten er niet betere afspraken worden gemaakt dat als die kostenoverschrijdingen zich in de toekomst gaan voordoen dat het dan bijvoorbeeld ook leidt tot hogere compensatieorders voor Nederlandse bedrijven?

RUTTE:
Het is een consortium waar ik weet niet hoeveel landen in zitten. Uiterst complex. Volgens mij ligt er al zo'n boek aan regels over het hele bestaande systeem van orders en tegenorders. Dat lijkt me… het zou mooi zijn als het kan…ik zal…. Dank voor de suggestie. Ik zal hem zeker overbrengen, maar of dat heel realistisch is weet ik niet. Belangrijk is dat we in die testfase meedoen. Dat dat gewoon goed is voor het Nederlandse bedrijfsleven. Het is namelijk hoogwaardige technologie. Het is niet massale werkgelegenheid die je ermee creëert, maar je slaagt er wel in om een stuk hoogwaardige Nederlandse technologie input te laten zijn op de ontwikkeling van de JSF. En daar hebben we gewoon een heel groot belang bij, zoals we ook eerder hebben geparticipeerd in die reuze-jumbo. Althans Nederlandse bedrijven hebben geparticipeerd in die reuze-jumbo van hoe heet het ook alweer?

VRAAG:
Airbus.

RUTTE:
Airbus. Precies.

VRAAG:
Maar ik neem aan dat u het niet leuk vindt dat er elke keer weer een gat in de Nederlandse begroting wordt geslagen? Want dat er toekomstige kostenoverschrijdingen zullen zijn is ook niet uitgesloten.

RUTTE:
Op de begroting van Defensie staat gewoon een vervanging van de F16 op enig moment. Daar staan bedragen voor ingeboekt. Het is niet zo dat die bedragen meteen gaan stijgen als de JSF duurder wordt. Dat zou ook niet echt uitnodigend zijn richting de Amerikanen om ervoor te zorgen dat de kosten onder controle blijven. Als iedere kostenstijging daar leidt tot een stijging hier van het budget ter vervanging van de F16s, dus daar staan gewoon bedragen voor. En uiteindelijk moeten we gaan kijken, en dat zal waarschijnlijk na deze kabinetsperiode zijn, of de JSF de beste vervanger is voor de F16. Maar in mijn vorige rol was ik niet getrouwd met de JSF. Het kabinet is er niet mee getrouwd. Wij denken wel dat het goed is dat Nederland mee blijft doen aan die testfase. Er zijn allerlei deskundigen die zeggen: dit zou dan het beste vliegtuig zijn of de beste vervanger zijn van de F16, maar definitief gaan we die weging maken als we ervoor staan.

VRAAG:
U zegt dat nu wel, maar u heeft niet zoveel keuze. Want dit is het enige toestel wat nog in de race is, want andere toestellen doen niet mee. Dus als die dingen duurder worden, dan zult u toch moeten kiezen: of minder aanschaffen of bereid zijn om meer geld ervoor te betalen?

RUTTE:
Alle opties liggen open. We hebben heel bewust in het regeerakkoord hier geen afspraken over gemaakt tussen de drie partijen. Wel gezegd: we kopen het tweede testtoestel, maar er zijn geen afspraken gemaakt dat de JSF per definitie de vervanger is van de F16. Dat bevalt mij ook. Dat past ook bij de posities. PVV was altijd heel kritisch meen ik. Dat weet u misschien beter, maar ik dacht dat zij altijd over de JSF heel kritisch waren. VVD heeft altijd gezegd: ja, als je ons nu zou dwingen als partij dan is dat waarschijnlijk de beste, maar we beslissen als we voor de vraag staan. En ik meen dat het CDA dezelfde positie had. Dus ook vanuit de drie partijen die deze samenwerking vormen, ligt het ook voor de hand en er is ook geen enkele reden nu om overhaast te beslissen dat het de JSF moet zijn.

VRAAG:
Maar betekent het dan dat eerdere toestellen die in de race waren, zoals bijvoorbeeld de Saab dat die dan ook weer om de hoek kunnen komen kijken?

RUTTE:
Er is altijd gezegd de definitieve beslissing over de aankoop nemen we als we ervoor staan. Daarvoor heb je trouwens ook nog wel een parlementaire meerderheid voor nodig. De situatie is zoals die er is. Er is een eerdere afweging gemaakt. Daar is de JSF uitgekomen als de beste, maar het definitieve besluit tot aankoop ja dat doen we pas na deze kabinetsperiode. Het enige wat we nu besloten hebben is de aankoop van het tweede testtoestel.

VRAAG:
Dus dat hoeft niet per se de JSF te worden?

RUTTE:
Nee. Laat ik het omdraaien. Laat ik precies zeggen hoe het politiek ligt. De beslissing over de definitieve beslissing over de aanschaf van de JSF vindt plaats na deze periode. Het woord definitief laat dus ruimte voor andere afwegingen, maar tot nu toe is altijd gezegd dat het voor de hand ligt dat het dat toestel wordt. En dan zul je opnieuw moeten kijken, de ervaringen met het testtoestel, de kosten, hoeveel kun je er nog kopen. Kijk, als we dadelijk nog één toestel kunnen kopen voor 6,5 miljard dan wordt het waarschijnlijk toch een andere… ja precies, kan zomaar gebeuren. Maar als blijkt dat tegen die tijd de kosten weer dalen en we hebben goede ervaringen met het testtoestel…maar de positie was altijd zouden we nu moeten beslissen, dan wordt het zeer waarschijnlijk de JSF. Dat is steeds de positie geweest. En die is niet veranderd.

VRAAG:
Het kabinet zit nu zo'n beetje twee maanden, he.

RUTTE:
Zes weken.

VRAAG:
Zes weken. Hoe vindt u het eigenlijk gaan?

RUTTE:
Ja, ik vind het eigenlijk wel goed gaan.

VRAAG:
Vindt u dat u eigenlijk genoeg weerwerk krijgt van de oppositie?

RUTTE:
Dat is niet mijn taak om die uit te lokken?

VRAAG:
Dat weet ik, maar een goed kabinet verdient goede oppositie, toch?

RUTTE:
Ja, dat vind ik ook. Kijk, dat dwingt mij in een positie van commentator te zijn op andere partijen. En mocht ik ook stoppen met dit vak dan…

VRAAG:
Het beginnen een beetje Balkeriaanse teksten te worden.

RUTTE:
Dat is wel..

VRAAG:
Die hoorden we elke vrijdag deze oneliner.

RUTTE:
Dat is nog steeds je vraag?

VRAAG:
Nee, ik stel elke keer een andere vraag, maar ik krijg steeds hetzelfde antwoord. Ik vraag het even omdat in de linkse oppositie… er zit een minderheidskabinet, dus het kabinet heeft de steun van de Kamer echt nodig om de plannen erdoorheen te loodsen. De linkse oppositie is de laatste tijd vooral met zichzelf bezig, onderlinge verdeeldheid in plaats van het het kabinet moeilijk te maken. Heeft u daar nu voordeel van of heeft u daar last van?

RUTTE:
Wat denkt u zelf?

VRAAG:
Nee, ik vraag het aan u. Ik weet niets.

RUTTE:
U onderschat u zelf. Kijk, ik vind het echt lastig om vanuit mijn rol commentaar te geven op..

VRAAG:
Het is geen commentaarvraag. Het is een feitelijke vraag.

RUTTE:
De feitelijke vraag is dat het een minderheidskabinet is wat voor een aantal delen van het beleid steun heeft van een derde partij: de PVV. Dat staat in het gedoogakkoord. Maar voor heel veel andere aspecten steun moet vinden in de Kamer. Nou, tot nu toe gaat dat goed. In die zin dat we ook rekening moeten houden dus bij voorstellen die niet in het gedoogakkoord staan met de opvattingen die bij andere partijen leveren. Als wij autistisch vanuit onze 52 zetels met voorstellen komen waarvan CDA en VVD elkaar huilend in de armen vallen en waarvan we weten dat de PVV het niet steunt, moet je het niet gek vinden dat er geen steun van komt in de Kamer. Dus ook bij de vormgeving van voorstellen die buiten  het gedoogakkoord vallen, denk je natuurlijk na: hoe leeft dat bij de PvdA? Wat vindt GroenLinks hiervan? De SP. Die moet je ook niet uitsluiten dat die op sommige punten steun kan geven. Al is dat misschien niet altijd heel waarschijnlijk, maar het kan ook gebeuren. Het gebeurt ook af en toe. Dus je moet op die manier ernaar kijken, anders kun je als minderheidskabinet niet functioneren. Wat dan niet werkt is om al te openlijk te becommentariëren hoe de oppositie het doet. Ik neem het natuurlijk wel waar wat daar gebeurt, maar het zijn natuurlijk ook momentopnames. Ook voor de oppositie geldt - laat ik dat erover zeggen dan - dat dit kabinet natuurlijk ook net begonnen is. Dat zij ook in een bijzonder situatie zijn terechtgekomen waarin er een minderheidskabinet zit dat echt op veel punten een hand uitsteekt naar de Kamer. Dat merkte je ook in de begrotingsdebatten. Ik hoor het ook terug dat oppositiepartijen zeggen: ja jullie zijn echt bezig rekening te houden met wat wij van zaken vinden. De begrotingsbehandeling van Leers, de begrotingsbehandeling van Schultz, Donner. Je hoort het op een aantal punten terug dat men zegt: ja, jullie maken dat waar. En tegelijkertijd ja die zaken die echt in het gedoogakkoord staan daar willen we ook echt doen wat precies afgesproken is. Dat begrijpen ze dan ook weer. Dus ja tot nu toe gaat dat niet verkeerd.

VRAAG:
En  u zegt: ik neem wel waar wat daar gebeurt. Maakt het het nu gemakkelijker om contact te maken met de oppositie als ze onderling verdeeld zijn of wordt het dan juist lastiger omdat ze zo met elkaar bezig zijn?

RUTTE:
Nee, dat maakt het niet makkelijker of moeilijker, want de oppositie of die nu wel of niet verdeeld is zal - en die is per definitie verdeeld, want je hebt gewoon met heel verschillende partijen te maken - maar los daarvan de mate van verdeeldheid kan natuurlijk variëren, maar er zal enige verdeeldheid zijn. Wat voor mij van belang is, is dat we dus niet divide et impera, verdeel- en heers doen. Dat zou niet werken. Dat is misschien een paar weken leuk, maar daarna hebben ze het door, dus dat werkt ook niet. Dus wat we proberen te doen…

VRAAG:
U hoeft niet eens verdeel- en heers te spelen. Ze doen het zelf al.

RUTTE:
Ja, maar daar wil ik dus geen commentaar op geven. Echt niet, want dan geef ik echt commentaar op wat er in de Kamer gebeurt en dat vind ik niet bij mijn rol passen, maar wat ik wel vind is dat wij moeten proberen om al in de vormgeving van de voorstellen te kijken van lukt het om er een meerderheid voor te krijgen. En als Femke Halsema, Alexander Pechtold of Job Cohen of Emile Roemer bepaalde opvattingen hebben over die onderwerpen waarvan je denkt van nou die zitten niet zo ver van ons af. Op die manier zou je het kunnen doen, dan is dat prima. Maar nogmaals, dat wil ik er wel over zeggen, dat is wat ik net al zie… dat herhaal ik nog maar even een keer: voor iedereen is dit nieuw. Het is voor ons nieuw. Ook vandaag in de ministerraad een paar punten. Nou dat is toch een mooi beleid. Ja, jongens fijn: 52 zetels. En nou? Oh ja, nu moeten we natuurlijk zorgen… prima… hoe gaan we nu op dit briljante besluit wat we net genomen hebben ervoor zorgen dat we het zo vormgeven dat het maximaal ook input ook laat voor PvdA of GroenLinks bijvoorbeeld.

VRAAG:
U staat erom bekend dat u altijd fluitend naar huis gaat. Gaat u dan ook extra fluitend naar huis omdat u dacht: het was weer een makkie deze week met de Kamer?

RUTTE:
Nee. Nee. Eerlijk gezegd niet, maar tot nu toe gaat het niet verkeerd in de Kamer. Dat is waar.

VRAAG:
Via Interpol is men op zoek naar de man achter Wikileaks. Er gaan stemmen op om hem politiek asiel te verlenen in Nederland. Zou u daarvoor voelen?

RUTTE:
Dan zou ik die voorstellen eerst eens heel goed willen bekijken.

VRAAG:
Maar goed: u staat bekend als iemand die voor de vrijheid van meningsuiting is en vrijheid van informatie etc. Daar staat deze man natuurlijk pal voor, dus zou het een idee zijn?

RUTTE:
Dat gaat mij nu een stap te ver om daar nu ja of nee op te zeggen. Dan zou je ook even heel goed moeten bekijken in welke juridische context die meneer nu vervolgd wordt. En van welke strafbare feiten hij verdacht wordt. En hoe zich dat dan verhoudt tot de Nederlandse wetgeving. Ik kan dat nu niet overzien. Ik kan het niet overzien. Ik weet wel dat het grote publiek het natuurlijk ongelooflijk boeiend vindt wat er gebeurt. Dat snap ik ook: al die roddels en al die observaties van diplomaten over buitenlandse leiders en regeringen etc, maar feit is wel natuurlijk dat het wel heel lastig is op een gegeven moment om nog normaal te communiceren binnen de diplomatieke wereld - tussen diplomaten en politici - als dat allemaal op straat ligt. Dus de schade is wel enorm die is aangericht. Maar ja, ik kan nu niet overzien in hoeverre daarmee juridische grenzen zijn overschreden. En dat kan weer anders liggen in Nederland dan in Amerika. Nou is Amerika trouwens een land met een extreme mate van vrijheid van meningsuiting: het eerste amendement op de Amerikaanse grondwet gaat nog veel verder dan onze eigen wetgeving in Nederland en toch heeft men daar besloten tot vervolging, dus blijkbaar is er wel een juridische basis om dat te doen.

VAN DER HEYDE
Daar vinden ze dat hij een soort staatsvijand is. Maar u zegt nu eigenlijk ook dat wij hij doet verwerpelijk is?

RUTTE:
Ik zeg niet dat hij verwerpelijk is. Ik zeg dat de schade die is aangericht door het naar buiten brengen - los van de vraag of dat mag of niet mag - dat die schade natuurlijk groot is. Maar het feit dat iemand dingen naar buiten brengt is op zichzelf nog niet juridisch strafbaar. Dat zul je dan moeten bekijken in de context van wat hij naar buiten heeft gebracht en dat kan ik niet overzien. Noch in onze Nederlandse wetgeving, noch in de Amerikaanse wetgeving.

VAN DER HEYDE
Dat is juridisch, maar we hebben het nu over een moreel oordeel natuurlijk. Is het slecht vindt u dat die dingen naar buiten komen?

RUTTE:
Het is schadelijk. Het is echt schadelijk, omdat natuurlijk als diplomaten contact hebben met hun eigen thuisland en berichten over contacten die ze hebben met de regering van het land waar ze te gast zijn en dat komt allemaal naar buiten. Ja, dat maakt het functioneren van de diplomatieke dienst schier onmogelijk. En nogmaals: het grote publiek - ik zit natuurlijk ook te kijken van God wat vinden die Amerikanen dan precies van die en die. Allemaal erg boeiend, maar uiteindelijk is dat allemaal aardig, maar is het ook schadelijk omdat je dus het normale diplomatieke verkeer geen vorm kunt geven. Tegelijkertijd is het goed nieuws voor de Nederlandse ICT-sector, want er blijkt dus nog heel veel geld te verdienen te zijn met het beveiligen van dit soort systemen. 

VAN DER HEYDE
Nu heeft hij ook gedreigd dat als hij gearresteerd wordt dat er dan een soort bom afgaat, een culturele bom waardoor nog veel meer van de documenten openbaar worden. Denkt u dat daar ook dingen tussen zullen zitten die voor Nederland relevant zijn?

RUTTE
Ik heb geen idee. Weet u het? De NRC schijnt alles eerder te krijgen.

VAN DER HEYDE
Ik vraag me af of het kabinet zich daar op voorbereidt.

RUTTE
Ja, Buitenlandse Zaken, Uri Rosenthal en zijn team zitten hier natuurlijk bovenop om er voor te zorgen dat als dingen op het net verschijnen via NRC of anderszins dat ze het onmiddellijk bekijken, analyseren etcetera en uiteraard, ze zitten er bovenop. Dit gebeurt. Soms gebeuren dingen en dan moet je daar gewoon mee omgaan en het komt nu allemaal naar buiten en dat kunnen wij niet tegenhouden. Het naar buiten brengen in zo'n bomsituatie, zo'n informatiebom waar hij mee dreigt in de vorm van het ook publiceren van namen van spionnen en dergelijke, ja dan ga je natuurlijk wel heel grote risico's nemen, want dan ga je ook echt mogelijke risico's nemen met mensen als hij dat echt zou doen, hij of zij.

VAN DER HEYDE
Want dat is wel echt gevaarlijk vindt u?

RUTTE
Ja dat kan gevaarlijk zijn afhankelijk van hoeveel informatie hij bijvoorbeeld heeft over namen van spionnen die nog in zo'n land actief zijn.

VRAAG
Praten onze ambassadeurs, onze diplomaten in het buitenland op dezelfde wijze over regeringsleiders?

RUTTE
Onze diplomaten zijn opgeleid om uitsluitend in de meest neutrale, objectieve en correcte termen te spreken over de leiders in het buitenland.

VRAAG
[onverstaanbaar]

RUTTE
En feitelijk betekent dat dat zo dicht mogelijk bij de waarheid.

VRAAG
Minister De Jager noemt de financiële spanningen, de spanningen op de financiële markten ernstig. In potentie gevaarlijker dan de bankencrisis. Deze week bleek dat de PVV geen politieke steun verleent aan het Ierse noodpakket. Het CDA kwalificeerde dat als onverantwoord. Wat vindt u van die opstelling van de PVV?

RUTTE
Ja bekend. Dat wisten we toch. Dat is toch niet nieuw. De PVV is daar tegen, altijd al, het zij zo. Dus moeten we zorgen dat er in de Kamer andere meerderheden zijn. Overigens op dat specifieke Ierse steunpakket kwam dat voort uit het tijdelijk crisismechanisme wat eerder dit jaar tot stand is gekomen, dus er is strikt genomen geen aparte parlementaire goedkeuring voor nodig, maar in algemene zin weten we toch hoe de PVV tegen Europa aankijkt en überhaupt tegen het buitenland.

VRAAG
Hoe vindt u het dat op zo'n belangrijk internationaal politiek dossier afhankelijk bent van de steun van de oppositie?

RUTTE
Dat zal voor heel veel dossiers gelden. Dat is de vraag van de heer Jansen. Dat is toch logisch? Onze hele buitenlandbeleid kan in principe niet rekenen… Nieuws voor u… Onze hele buitenlandbeleid kan in principe niet rekenen op de steun van de PVV. En als het wel gebeurt is het mooi meegenomen.

VRAAG:
Vindt u dat niet onverantwoordelijk?

RUTTE:
Ik ga geen commentaar geven op de opstelling van fracties in de Kamer of dat verantwoordelijk is of niet, want dan zit ik weer in die commentatorpositie. Ik stel het vast. En verder moeten de fractievoorzitters onderling elkaar aanspreken op wat verantwoordelijk is en niet.

VRAAG:
Het is iets meer dan een fractie in de Kamer, he? Het is een gedoogpartner.

RUTTE:
Ja, maar niet op dit punt. Op dit punt is het gewoon een oppositiepartij, zoals alle andere. Ze zijn tegen ons buitenlandbeleid. Dat wisten we toen we begonnen. Dat is niet nieuw.

VRAAG:
De PvdA wil voorwaarden verbinden aan eventuele vervolgsteun op dat Ierse noodpakket. Heeft u al ideeën over hoe u Plasterk tegemoet wil komen?

RUTTE:
Nou, dan moet ik eerst weten wat hij precies wil. Ze waren volgens mij bezorgd dat nu steun voor Ierland zou leiden tot extra bezuinigingen. En hen is natuurlijk uitgelegd - en het is altijd goed dat de financiële woordvoerders van de fracties dat systeem ook goed kennen - dat als je steun geeft aan een land of aan banken bijvoorbeeld in het verleden. Dat dat niets te maken heeft met de lopende begroting. Het heeft wel iets te maken met het tekort wat natuurlijk kan oplopen als het nodig zou zijn. Nu is het in het geval van Ierland lang niet zeker dat we ook moeten leveren. En als je levert dan is het tegen hoge rentes, maar het is niet zo dat het ten koste gaat dat er ineens meer bezuinigd moet worden.

VRAAG:
De kans is aanwezig dat u nog een keer met de pet rond moet in de Kamer.

RUTTE:
Ja, maar niet vanuit het tijdelijk crisismechanisme. Dat staat en daar hebben we geen parlementaire goedkeuring voor nodig.

VRAAG:
Nee, maar die zou eens uitgebreid kunnen worden of…

RUTTE:
Ja, maar als er overleg met het parlement nodig is dan zullen we onze best doen om de PvdA te overtuigen. Meer kan ik niet doen.

VRAAG:
Als Ierland toch onderuit gaat is het gewoon een tegenvaller van 2,7 miljard, want die staat niet ingeboekt. Het is gewoon een garantie.

RUTTE:
Ja, die loopt het tekort in, maar dat betekent niet dat je ineens extra hoeft te gaan bezuinigen als kabinet. En dat is wat de PvdA suggereert dat het ten koste zou gaan van de uitgaven op het gebied van onderwijs of gezondheidszorg.

VRAAG:
Dan haalt u niet die doelstelling van onderliggend begrotingsevenwicht in 2015.

RUTTE:
Jawel, dit gaat het tekort in. Dit staat los van de uitgaven/inkomstenkaders.

VRAAG:
Even over het punt van Assange en politiek asiel net, want u zei: als er voorstellen zouden komen dan moeten we die eerst eens goed bekijken. Maar is het niet zo dat als Assange zich meldt op Schiphol dat Nederland…

RUTTE:
Wie?

VRAAG:
Assange, de man van Wikileaks.

RUTTE:
Ok. Ik wist niet hoe hij heette.

VRAAG:
Als die zich meldt op Schiphol dat u gewoon verplicht bent om hem naar Zweden door te sturen omdat er een internationaal opsporingsbevel is uitgevaardigd.

RUTTE:
Maar wat is uw vraag precies?

VRAAG:
Of u als hij zich op Schiphol zou melden kunt nadenken over de vraag of hij hier politiek asiel kan krijgen of dat u hem rechtstreeks door moet sturen.

RUTTE:
Ja, dat zou ik juridisch moeten checken. Ik ben geen jurist, maar ik neem aan dat als er een internationaal opsporingsbevel is dat dat heel zware juridische bindende voorwaarden bevat. Er zullen wel afspraken over gemaakt zijn, maar ik ben geen jurist of specialist op het gebied van internationaal recht op dat punt. Dus dat zou ik moeten bekijken. Maar de mensen die erover gaan in het kabinet hebben ongetwijfeld adviseurs die precies weten wat nu wel en niet kan.

VRAAG:
Andere vraag op dat punt. U zei net: God ik ben ook wel nieuwsgierig om te lezen hoe Amerikaanse diplomaten over de groten der aarde schrijven. In Noord-Amerika wordt het veel serieuzer opgepakt. Daar is zelfs een adviseur van de Canadese premier die min of meer suggereerde dat Assange maar moest worden omgelegd. Wat vindt u daarvan?

RUTTE:
Ja, maar jongens. Ik vind het allemaal… Laat iedereen roepen wat hij roept. Ik stel vast dat het schadelijk is wat hier gebeurt. Dat de vraag - mevrouw Van der Heyde stelde die vraag - of dit wel of niet strafbaar is dat ik die hier nu niet kan beantwoorden. Maar dat ik wel moet zeggen: Amerika heeft zo'n vergaande vrijheid van meningsuiting dat als zij menen dat het strafbaar is, dan zullen ze daar ongetwijfeld goede gronden voor hebben.

VRAAG:
De bezuinigingen op het MCO worden deels teruggedraaid. Er is toch nog maximaal 14 miljoen euro gevonden. Betekent dat dat het opheffen van het MCO in het regeerakkoord een ondoordachte afspraak was?

RUTTE:
Zaak is dat er in het MCO aanzienlijk meer geld omgaat, maar dat we dus kijken of je met een bedrag van 12 tot 14 miljoen euro in overleg met het MCO ook zelf een vorm zou kunnen vinden waarin een aantal zaken die natuurlijk heel waardevol zijn overeind kunt houden. Maar wel in de context van [onverstaanbaar, red] die moet worden opgeleverd op de media. Dus dat gaat wel gewoon door. Dus het is niet zo dat we minder bezuinigen.

VAN DER HEYDE:
Dan toch even aansluitend daarop: die omroeporkesten daarvan ziet het kabinet nu dus wel de waarde in?

RUTTE:
Dat hebben we altijd gezien, maar het MCO opheffen betekent niet dat alle omroeporkesten weg moesten. Waar het om ging is dat je kijkt naar [onverstaanbaar, red.] Dus wij hebben nooit gezegd: je moet per se die orkesten opheffen. Alleen dat MCO en die manier van regelen die heeft ons nooit bevallen. En wat we nu gezegd hebben is als je nu kijkt naar de totale geldstroom, die is tegen de 50 miljoen in het MCO, dacht ik, ruim 40, tussen de 40 en 50 miljoen.

VRAAG:
31 miljoen.

RUTTE:
31 miljoen. Als je nu 12 a 14 miljoen apart zou kunnen zetten, maar dan wel met inachtneming van het feit dat het dus ergens anders in die mediabegroting gevonden moet worden en daar gaat Van Bijsterveldt nu over praten met de omroepen, met Hilversum om te kijken of ze daar brood in zien.  

VRAAG:
Hoe staat het in de achterkamertjes met de trainingsmissie?

RUTTE:
Dat is in de achterkamertjes. Daar kan ik zo lang de discussie daar plaatsvindt niets over zeggen.

VRAAG:
Maar wordt het niet eens tijd dat er wat witte rook uit die achterkamertjes komt?

RUTTE:
Zodra die witte rook er is, ziet u het onmiddellijk.

VRAAG:
Maar het duurt toch wel heel lang?

RUTTE:
Nou ja, we hebben natuurlijk een notificatiebrief gestuurd twee of drie weken geleden aan de Kamer, dus er is onderzoek gedaan in Uruzgan. Op basis van het onderzoek dat daar gedaan is zijn we ons nu aan het beraden over welke mogelijkheden er zijn. En hoe lang de parlementaire polsstok reikt om dat ook voor elkaar te krijgen.

VRAAG:
Heeft u het idee dat daar voortgang in geboekt wordt?

RUTTE:
Daar kan ik helaas niets over zeggen, want alle uitspraken daarover lokken ook weer het verzoek om reacties uit van andere partijen en dat bevordert het proces niet.

VRAAG:
Maar heeft u het gevoel dat er in ieder geval wel een stapje kan worden gezet?

RUTTE:
Maar als ik daarop zou antwoorden dan gaat u naar GroenLinks of D66 of de PvdA: goh, meneer Rutte denkt dat hij met u een stapje kan zetten. Nou, dan moeten zij reageren en dat bevordert niet de gesprekken die plaatsvinden. Dus daar kan ik niets over zeggen.

VRAAG:
U zei een paar weken geleden dat u verwachtte dat nu ongeveer die besluitvorming zou plaatsvinden in het kabinet. Toen ik u vroeg of dat met kerst was, zei u: nee, ik hoop eerder.

RUTTE:
Ja.

VRAAG:
Dat gaat niet lukken? Maar het is nu al 3 december. En over twee weken is het al kerst zo ongeveer.

RUTTE:
Nou.

VRAAG:
Heeft u een termijn?

RUTTE:
Nee, laat ik me nu eens niet aan een termijn koppelen. Nee, want blijkbaar heb ik daar eerder iets over gezegd en dat bevalt me toch niet zo goed.

VRAAG:
U had het net over verkenningen in Uruzgan. Was dat een verspreking of Freudiaans?

RUTTE:
Afghanistan. Excuus. Nee, het is oprecht Afghanistan. Afghanistan. Zeker Afghanistan.
VRAAG:
Was niet Freudiaans?

RUTTE:
Nee, nee. Terecht. Dank ook voor de correctie, maar het is Afghanistan.

VISCHJAGER :
Meneer Rutte: u heeft vorige keer een boek van mij gekregen.

RUTTE:
Zeker: ik ben halverwege.

VISCHJAGER :
Fantastisch. Meneer Opstelten wilde dat ik u een vraag stelde, en dat is wel belangrijk…

RUTTE:
Oh, ik zal even bellen.

VISCHJAGER :
Ja, graag. Want waar gaat het om, die Fred Spijker… bent u van plan om de fouten die erin staan ook te herstellen, zoals hier de schade van het geschonden gelaat. Wilt u daar iets aan veranderen en wilt u er iets aan doen?

RUTTE:
Hij zei: stel die vraag maar aan Rutte?

VISCHJAGER :
Ja, daar kwam het eigenlijk wel op neer?

RUTTE:
Ik heb een vraag voor de heer Opstelten de volgende keer. Ik ga het opschrijven.

VISCHJAGER :
Maar ik zou graag willen dat u het ook zegt, want anders wordt het niet uitgezonden op de televisie.

RUTTE:
Ja, sorry Julius daar kan ik echt nu niets over zeggen. Ik schrijf wel wat op, maar ik kan daar nu niet op ingaan.

VISCHJAGER :
Leest u dan wel voor wat hij heeft opgeschreven.

RUTTE:
Eh, overigens goed weekend. Ik schrijf op dat het echt het terrein is van de vakminister. En dat het mij niet past als premier om daar zo in te treden.