Inkomstenbelasting. Orde van Vrijmetselaren een algemeen nut beogende instelling

De staatssecretaris heeft het ingediende (pro forma) beroepschrift in cassatie ingetrokken . In een toelichting laat hij weten waarom hij berust in het hofoordeel dat de betreffende Vrijmetselaarsloge kan worden aangemerkt als een algemeen nut beogende instelling.

Belanghebbende X is het federatieve verband waarin plaatselijke Nederlandse vrijmetselaarsloges landelijk zijn verenigd (Orde van Vrijmetselaren). De loges organiseren gespreksavonden en bijeenkomsten met een meer ceremonieel karakter. In geschil is of een levensbeschouwelijke instelling steeds als algemeen nut beogende instelling (anbi) moet worden aangemerkt of dat de werkzaamheden van een levensbeschouwelijke instelling, wil zij als anbi worden aangemerkt, het algemeen belang niet minder mogen dienen dan het particuliere belang.

Rechtbank en hof concluderen dat X een anbi is. Het begrip levensbeschouwelijke instelling wordt gehanteerd in de zin van art. 41a Uitv reg IB. Het is daarmee een rechtsbegrip dat door de rechter moet worden uitgelegd. De afwijkende uitleg die de instelling zelf aan haar karakter geeft, staat daarom niet in de weg aan het hofoordeel daarover. Het karakter van de in de wet genoemde instellingen is niet (langer) doorslaggevend voor het aanmerken als anbi. Voor instellingen die uitsluitend werkzaamheden verrichten van kerkelijke of levensbeschouwelijke aard is geen wijziging beoogd, die instellingen blijven de status van anbi behouden.

Het hof verwerpt de stelling van de inspecteur dat de vrijmetselaarsloge een besloten gezelligheidsvereniging is. Het gaat hier om een uniek cultureel fenomeen, zijnde een geseculariseerde vorm van een kerkgenootschap, waarbij in principe geen beperkt toelatingsbeleid geldt. Volgens het hof zijn de werkzaamheden van X sec in organisatorische zin dienstig aan de levensbeschouwelijke werkzaamheden van de loges, en maken daarvan onlosmakelijk deel uit. X en de door haar verrichte werkzaamheden moeten dus niet apart worden getoetst aan het algemeen belangcriterium.

De staatssecretaris heeft laten weten dat hij de cassatieberoep heeft ingetrokken. In een toelichting citeert hij passages uit de wetsgeschiedenis bij de per 1 januari 2010 doorgevoerde wetswijziging. Hij leidt daaruit af dat de wetgever in beginsel aanneemt dat de activiteiten van kerkelijke en levensbeschouwelijke instellingen zich volledig richten op het algemeen belang. Nu het hof feitelijk en niet onbegrijpelijk heeft geoordeeld dat X en de bij haar aangesloten loges zich in overeenstemming met hun doelstelling uitsluitend bezighouden met louter bedoelde levensbeschouwelijke activiteiten, kan de staatssecretaris zich verenigen met de conclusie dat aan X de status van anbi toekomt.

Ten slotte merkt de staatssecretaris nog op dat hij zich kan vinden in de kennelijke uitleg van het hof dat de door het overkoepelende orgaan voor aangesloten anbi's verrichte ondersteunende en coördinerende activiteiten kunnen worden geacht ten behoeve van het algemeen belang plaats te vinden.

Intrekking (pro forma) cassatieberoep staatssecretaris van 19 oktober 2010 nr. DGB2010-5713 inzake lopende procedure HR n.a.v. uitspraak Hof Den Haag van 28 juli 2010 nr. 2009/00771, 2010/03933, Wet IB 2001 6.33 en Uitv reg ib 2001 41a en 41c