VWS-begroting: Maatregelen nodig om zorg betaalbaar te houden
In 2011 is er in totaal bijna € 63 miljard beschikbaar voor de zorg. In 2010 was dat nog € 61 miljard. Dit staat in de begroting van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS). In 2010 zijn de zorguitgaven harder gegroeid dan geraamd. De extra groei bedraagt structureel ruim € 2 miljard als er geen maatregelen worden genomen. De extra groei is veroorzaakt door onder meer een forse overschrijding bij de medisch specialisten, de tandartsenzorg, de ziekenhuizen, de paramedische zorg als ook de AWBZ. Minister Klink van VWS benadrukt dat maatregelen nodig zijn om de zorg betaalbaar en toegankelijk te houden. Eén van de maatregelen is vanaf 2012 het eigen risico te verhogen met € 40, naast de jaarlijkse indexering (in 2011 € 5). De opbrengst wordt geraamd op € 260 miljoen per jaar.
Bezuinigingen mogen niet ten koste gaan van kwaliteit, toegankelijkheid en betaalbaarheid van de zorg. Waar mogelijk is gekozen te bezuinigen bij de sectoren waar de overschrijding zich voordoet. Zo worden de overschrijdingen van honderden miljoenen euro’s bij de ziekenhuizen en medisch specialisten via kortingen teruggehaald. Het budget waarmee AWBZ-zorg wordt ingekocht door zorgkantoren wordt verminderd met € 287 miljoen. Dit is mogelijk door een verbetering van het inkoopbeleid.
Er wordt ruim € 100 miljoen bespaard door de zorg te verbeteren. Zo kan met werken volgens zorgstandaarden (nauwkeurig omschreven afspraken over de behandeling) € 40 miljoen bespaard worden, door veiliger te werken in ziekenhuizen circa € 15 miljoen en door de zogenaamde 'stepped care' circa € 30 miljoen. Stepped care betekent letterlijk stapsgewijze zorg, dat wil zeggen onnodige zorg zoveel mogelijk voorkomen door eerst naar lichtere behandelmethoden te zoeken.
Programma’s om te stoppen met roken komen vanaf 2011 in het basispakket, want dit levert direct gezondheidswinst op. Hiermee is een bedrag van € 20 miljoen gemoeid. Ook wordt er € 24 miljoen in 2011 oplopend naar structureel € 38 miljoen vanaf 2012 uitgetrokken om de babysterfte terug te dringen. Dit is bedoeld om de samenwerking tussen gynaecoloog, verloskundige en kraamzorg te versterken. Vanaf 2011 komt er een speciaal spreekuur bij de verloskundige of de huisarts voor mensen met een kinderwens. Ook zal een verloskundige (of andere zorgverlener) een huisbezoek brengen aan elke zwangere vóór de 34e week om de thuissituatie te beoordelen op mogelijke risico’s tijdens de bevalling.
Het is onvermijdelijk dat mensen voor de zorg die zij krijgen zelf meer gaan betalen. Dit is van belang om de collectieve zorguitgaven in de toekomst betaalbaar te houden. Voor fysiotherapie en oefentherapie komen meer behandelingen voor eigen rekening van de patiënt: nu nog negen, straks twaalf. Deze maatregel levert een besparing op van in totaal € 30 miljoen. Bij deze vormen van zorg vinden grote overschrijdingen plaats. Sturen op prijs (kostprijzen vastgesteld door de NZa) en volume (budgettering) zijn hier buitengewoon lastig, terwijl tegelijkertijd sturen op indicatiestelling moeilijk is, omdat diagnose en behandeling minder eenduidig zijn en bovendien in één hand liggen.
De eerder aangekondigde eigen bijdragen voor logopedie, ergotherapie en dieetadvisering gaan niet door, omdat de Tweede Kamer een alternatief voorstelde: een herberekening van het geneesmiddelen vergoedingen systeem. Het kabinet neemt dit voorstel niet over, maar verlaagt wel de uitgaven aan geneesmiddelen. Alleen levert deze maatregel te weinig op, namelijk € 30 miljoen. Daarom gaat de eerder voorgestelde uitbreiding van de eigen bijdrage voor de geestelijke gezondheidszorg toch door.
Tot nu toe gold al wel een eigen bijdrage voor de zogenaamde psychologische zorg eerste lijn, maar nog niet voor de duurdere tweede lijn. Hiervoor wordt in 2011 en eigen bijdrage van € 175 per behandeling (van maximaal een jaar) ingevoerd. Voor goedkopere behandelingen (tot honderd minuten) geldt een lagere eigen bijdrage van € 80. De prikkel om te snel naar de tweede lijn door te verwijzen, omdat daar nu geen eigen bijdrage geldt, wordt zo weggenomen en bespaart € 110 miljoen.
Verder gaan mensen die in een instelling voor langdurige zorg verblijven een minimale eigen bijdrage van € 400 per maand betalen. Nu betalen nog ruim 30.000 mensen een lagere eigen bijdrage om de kosten van verblijf (kost en inwoning) te dekken. Deze minimale eigen bijdrage is niet hoger dan de bijdrage zoals die nu geldt voor mensen met een inkomen op sociaal minimum. Dit bespaart € 80 miljoen.
In lijn met het pakketadvies van het College voor zorgverzekeringen wordt vanaf 2011 een aantal maatregelen genomen dat in totaal € 173 miljoen bespaart. Anti-conceptiemiddelen verdwijnen uit het basispakket (€ 32 miljoen). Hiervoor worden meisjes en vrouwen jonger dan 21 jaar uitgezonderd. De mondzorg voor
18-21-jarigen verdwijnt uit het basispakket (€ 100 miljoen). Verder is besloten om hulpmiddelen waaronder de rollator, krukken en looprekken uit het basispakket te halen (€ 21 miljoen). Ten slotte mogen antidepressiva slechts in beperkte mate worden voorgeschreven (€ 20 miljoen).