Uitbuiting seizoenswerkers in tuinbouw
De Sociale Inlichtingen- en Opsporingsdienst (SIOD) heeft in de vroege ochtend van dinsdag 10 augustus 2010 een aardbeienteler aangehouden die verdacht wordt van arbeidsuitbuiting van buitenlandse seizoensarbeiders, valsheid in geschrifte en het verduisteren van een deel van het loon.
De verdachte werkgever is vandaag door de rechter-commissaris in Zwolle voor 7 dagen in bewaring gesteld. Twee buren die primitieve huisvesting voor de seizoenswerkers hadden mogelijk gemaakt zijn aangehouden op verdenking van medeplichtigheid aan de arbeidsuitbuiting. Zij zijn inmiddels op vrije voeten gesteld, maar blijven verdachte in de zaak. Het onderzoek wordt voortgezet en vindt plaats onder leiding van het Functioneel Parket.
De aardbeienteler wordt er van verdacht dat hij geruime tijd misbruik heeft gemaakt van de diensten van Oost-Europese seizoenswerkers door hen slecht te huisvesten en lange dagen van zonsopgang tot zonsondergang, 6 dagen per week, zwaar werk te laten verrichten tegen stuksloon in plaats van het beloofde uurloon. Er werden sancties tegen slechte prestaties van de werknemers ingesteld en een deel van het loon werd ingehouden als vergoeding voor de magere huisvesting. De seizoensarbeiders werden geïnstrueerd hoe zij dienden te verklaren als controlediensten het bedrijf aandeden. Door het vervalsen van arbeidscontracten en urenstaten kon hij jaren onopgemerkt het wettelijk minimumloon omzeilen. Verder wordt de man ervan verdacht dat hij zichzelf opzettelijk loon en zorgtoeslag van de werknemers toe heeft geëigend, waardoor hij zich vermoedelijk ook schuldig heeft gemaakt aan verduistering. Het totale financiële voordeel dat de teler met zijn handelwijze heeft verkregen en het aan de samenleving veroorzaakte nadeel door ontdoken sociale lasten en belastingen is nog niet bekend. Dit vormt nog een deel van het strafrechtelijk onderzoek.
Bij de actie zijn, mede dankzij de inzet van een helikopter van de luchtvaartpolitie, 43 Oost-Europeanen (41 Slowaken en 2 Polen, merendeels studenten) in onderkomens op buurpercelen aangetroffen. De onderkomens waren vanaf de openbare weg niet zichtbaar. De seizoenswerkers verbleven daar op aangeven van de werkgever. De huisvesting was illegaal, onder primitieve omstandigheden en zonder (afdoende) sanitaire voorzieningen. Slechts voor een deel van hen was een mobiel toilet beschikbaar, terwijl de rest van hen hun behoefte te velde moesten doen. Zij beschikten geen van allen over identiteitspapieren. Deze waren door de werkgever ingenomen. De seizoenswerkers zijn door de SIOD met behulp van tolken als getuige in de strafzaak verhoord.
Het onderzoek kwam aan het licht na een melding van de Arbeidsinspectie die onregelmatigheden had geconstateerd tijdens een controlebezoek en een boekenonderzoek en tips. In samenwerking met de Arbeidsinspectie heeft de SIOD (beide diensten behoren tot de Inspectie SZW) de zaak vanaf 26 juli in onderzoek genomen. Vanaf 4 augustus werd duidelijk dat ingrijpen dringend gewenst was hetgeen geleid heeft tot de aktie van 10 augustus. Het strafrechtelijk onderzoek wordt onder leiding van een officier van justitie van het Functioneel Parket voortgezet.