Advies duurzame energie van het Innovatieplatform

Innovatieplatformlid Feike Sijbesma (CEO Koninklijke DSM): “Nederland moet snel scherpere keuzes maken en versnelling aanbrengen in de ontwikkeling van alternatieve duurzame energiebronnen. Andere landen maken juist nu keuzes en nemen al sterke posities in. De economische potentie voor Nederland ligt, op grond van sterktes in (bestaande) bedrijvigheid, onze kennispositie en infrastructuur, vooral op het terrein van de bioketen (o.a. biomassa, biobrandstoffen en biogas) en windenergie op zee. Wel verdient het aanbeveling om een nadere analyse te maken van de toekomstige kostprijsontwikkeling van deze en andere verschillende alternatieve energiebronnen.” Ook ziet het Innovatieplatform mogelijkheden voor Zon PV en Micro Warmte Kracht Koppeling. Innovatieplatformlid Marjan Oudeman (Raad van Bestuur Corus) benadrukt de grote en brede groeicapaciteit. “Het potentieel in duurzame energie is veel groter dan alleen de directe bijdrage, door de verbondenheid en uitstraling naar belangrijke sectoren als de chemie, agrovoedings- sector en high tech systemen en materialen. De verdere versnelde ontwikkeling van alternatieve duurzame energiebronnen is niet alleen van economisch belang, maar ook cruciaal voor een duurzame competitieve energievoorziening van Nederland op termijn”.

Over de val van het kabinet stelt Feike Sijbesma: ‘Dit is slecht voor de innovatiekracht van Nederland. Het is belangrijk dat er nu keuzes worden gemaakt en niet later. Als de regering niets met het rapport doet, hoop ik dat het als input kan dienen voor een nieuw regeerakkoord.’

Het advies van het Innovatieplatform over duurzame energie is gestoeld op een onderzoek van Roland Berger Strategy Consultants (gemaakt in opdracht van het IP) naar de economische potentie van duurzame energie voor Nederland.

Keuzes en versnelde ontwikkeling is volgens het Innovatieplatform cruciaal voor:

• de economische potentie van alternatieve duurzame energie technologie in Nederland

• de toekomstige voorzieningszekerheid van energie in Nederland

• prijsvorming van energie (competitiviteit van Nederland)

• het behalen van milieudoelstellingen (CO2 reductie)

De aanbevelingen van het Innovatie Platform richten zich met name om het eerste punt.

Nederland is nu sterk afhankelijk van fossiele brandstoffen (gas, olie en kolen), het aandeel duurzame energie is ca. 3.5% van het binnenlands energieverbruik. Deze afhankelijkheid is sterker dan die van andere (omringende) landen. Ook de ontwikkeling van bedrijvigheid blijft achter in internationaal perspectief (plaats 17). In het buitenland wordt wel al sterker ingezet op de ontwikkeling van een duurzame energie industrie. Zelfs landen die beperktere CO2 reductiedoelstellingen hebben, zoals de VS en China, investeren thans fors in innovatie van duurzame energie. Alhoewel de economische omvang van de sector in Nederland nog beperkt is (circa 2 miljard euro) liggen er grote kansen. Nederland heeft een goede kennispositie op een aantal gebieden, een prima aansluiting bij een aantal (bestaande) sterke bedrijfssectoren en de sector kent een hoog groei tempo van circa 15% per jaar richting 2020. Bovendien is de verwachting dat het potentieel na 2020 echt fors gaat toenemen. Door de sector gericht te stimuleren kan de directe economische bijdrage stijgen naar circa 10 miljard euro per jaar in 2020. Inschatting is dat de uitstraling naar andere sectoren nog veel groter is (20 tot 35 miljard euro per jaar). Risico is dat het uitblijven van een ontwikkeling kan leiden tot een verliespost voor Nederland (Roland Berger geeft een ordegrootte van 10 tot 25 miljard euro).

De versnelling van de sector kan alleen slagen door een aantal maatregelen te nemen. De ontwikkeling vraagt om een langdurige innovatie-inspanning en een stabiel investeringsklimaat vanwege de investeringen in kennis en installaties. Het Innovatieplatform adviseert het kabinet om duurzame energie als groeigebied en sleutelthema te bestempelen en daarbij dus te kiezen voor een aantal (economische) focusgebieden waarin Nederland economisch ook echt internationaal onderscheidend kan zijn: bioketen, (offshore) wind en in de toekomst ook Zon PV en MicroWKK.

Sijbesma en Oudeman voegen toe: “Deze keuze sluit niet uit dat voor de toekomstige energievoorziening Nederland van verschillende alternatieve energiebronnen gebruik zal (moeten) maken. Echter, het is niet aannemelijk dat Nederland in alle gebieden internationaal een speler van formaat kan of zal worden. Daarom stellen we voor om juist nu de economische ontwikkeling van een aantal gekozen gebieden te versnellen door deze sector tot een innovatiesleutelthema te benoemen. Daar wereldwijd nu de posities worden ingenomen, is het ook nu het moment om keuzes te maken”.

Ook beveelt het Innovatieplatform aan om het organisatievermogen in deze sector sterk te verbeteren via meer focus en samenhang. Bijvoorbeeld door de huidige besteding van publieke middelen effectiever in te zetten door een beperkt aantal gebieden met grotere bedragen te stimuleren. Ook kan gestart worden met een grootschalig demonstratieproject (via publiekprivate samenwerking) voor het bio-thema.