DBFM Light: sturen op beschikbaarheid
Het contract is al snel 40 pagina’s dunner. De transactiekosten dalen. En je stuurt op beschikbaarheid. Dit zijn zoal de beoogde voordelen van DBFM light, een nieuwe contractvorm die voor het project Baanverlenging Groningen Airport Eelde wordt toegepast.
Het idee om DBFM te vereenvoudigen is van Jos Hillen (Twynstra Gudde) en Jan van Schoonhoven en ontstond tijdens de PPS werkconferentie in 2009. Inmiddels is er samen met de PPS kennispool een DBFM light contract uitgewerkt, dat wordt toegepast voor de aanleg van een verlengde landingsbaan op Groningen Airport Eelde. Twynstra Gudde verzorgt samen met Groningen Airport Eelde de aanbesteding. Daarbij gebruikmakend van de kennis van de PPS Kennispool, dat onder andere het rekenmodel voor de PPC (Public Private Comparator) beschikbaar stelde.
DBFM light?
DBFM light, dat is een DBFM-contract waarbij de financieringseisen zwaar zijn teruggeschroefd, maar zonder de beschikbaarheidsprikkel op te geven’ legt Max (coördinator aanbesteding) uit. ‘Dat betekent dat de opdrachtnemer niet naar bank hoeft en de voorfinanciering veelal zelf of vrij eenvoudig rond kan krijgen. Daarmee maak je DBFM ook bereikbaar voor kleinere projecten.’ ‘Zonder complexe voorfinanciering heb je bovendien geen of een sterk vereenvoudigde financial close’, zegt Marijke Nagelkerke, ‘en dat scheelt al gauw een maand of 3.’
MKB?
De lichte financieringseisen maken het contract toegankelijk voor het MKB. Wat in dit project overigens niet helemaal goed uit de verf kwam. Max: ‘Voor dit specifieke project is ervaring met bouwen op vliegvelden onontbeerlijk en die zit doorgaans alleen bij de grote partijen. Toch is de markt blij met deze nieuwe contractvorm. Opdrachtnemers gaan graag voor langere tijd een verbintenis aan, want dat geeft continuïteit.’
Beschikbaarheidsprikkel
Met een DBFM light contract stuur je op beschikbaarheid. Max: ‘In plaats van gespreide betaling over de gehele looptijd, houd je 20% achter als beschikbaarheidsprikkel tijdens de exploitatiefase. Die prikkel zorgt ervoor dat de opdrachtnemer niet denkt: ik ga een baan aanleggen en daarna 10 jaar onderhoud plegen. Maar: hoe kan de landingsbaan 10 jaar lang het beste beschikbaar stellen, zodat ik elk kwartaal betaald krijg? We verwachten dat tot meer duurzame keuzes in de aanleg leidt.’ ‘En dat de opdrachtnemer alerter optreedt bij problemen, want hij wil zijn betaling natuurlijk niet mislopen’, voegt Marijke toe.’
Transactiekosten reduceren
‘Light betekent ook het reduceren van de transactiekosten door de procedures te verkorten’, vervolgt Max. ‘Dat doe je onder andere door aan te sluiten bij standaarddocumenten die de markt kent. En door niet in meer detail uit te vragen dan nodig is om een goede bieding te doen. De dialoogfase bijvoorbeeld bestaat uit maximaal 2 overlegrondes en 1 terugkomdag (op 8 juni 2010). Het hele aanbestedingsproces van prekwalificatie tot gunning wordt in 10 maanden doorlopen, een unicum voor DBFM.’
Eerste ervaringen
Het project zit nu (medio mei 2010) in de tweede overlegronde. Max deelt de eerste ervaringen. ‘De kick-off werkte goed, in drie ochtenden zijn de gegadigden langs alle bestaande infra rondgeleid en zijn het proces en de documenten toegelicht. Kort en intensief, precies zoals de markt het graag wil.’
Light kernteam
Light is ook het kernteam, dat uit slechts 5 leden bestaat. Dit is een vereiste om snel besluiten te kunnen nemen en zo de doorlooptijden te verkorten. Een voorbeeld is het principebesluit van de luchthaven om voor DBFM light te kiezen. Dat werd binnen een maand na aanvang genomen op basis van de kwalitatieve PPC, onder voorbehoud dat het rekenmodel geen significant andere uitkomst zou geven. Max: ‘Het voordeel was dat we intussen al verder konden met de aanbestedingsstrategie.’ ‘Bij een gemiddeld besluitvormingstraject voor de PPC binnen een complexe organisatie als RWS ben al gauw 2 tot 3 maanden verder’, vergelijkt Marijke.
Realistische biedingen
‘Of de beoogde voordelen van het contract werken? ‘Een eerste teken is of de biedingen realistisch zijn. Of de beschikbaarheidsprikkel werkt, zie je pas na een jaar looptijd’, verwacht Max. ‘Maar wij denken dat het mogelijk is om de DBFM-filosofie ook toe te passen met 20% achtergestelde betaling.’
Ontzorgd?
De PPS kennispool wordt bij de evaluatie betrokken’, vertelt Marijke. ‘Waar we op letten? ‘Verloopt de aanbesteding soepel? Is de prijs-kwaliteitverhouding goed? Leidt het tot snelle contractvorming? Wordt er goed samengewerkt; wordt de opdrachtgever werkelijk ontzorgd? Op grond van die bevindingen kunnen wij beoordelen of DBFM ook toepasbaar is voor RWS.’