Actal Seminar
Toespraak van minister De Jager tijdens het Actal seminar.
Met vereende krachten is er de afgelopen tijd hard gewerkt aan vermindering van de regeldruk. De komende jaren moet dat een vervolg krijgen. Dat was de centrale boodschap in mijn speech op het seminar 'Effectieve aanpak regeldruk na 2010', georganiseerd door het adviescollege Actal.
Op de achterpagina van het tijdschrift ‘Onze Taal’ staan altijd voorbeelden van raar of onhandig taalgebruik.
In het juninummer van dit jaar stond er bijvoorbeeld een advertentietekst van een snoeischaar: “Deze snoeischaar gaat als boter door het hout”. En de redactie had uit het NOS Journaal opgetekend: “Dit is de Mississippidelta waar het wemelt van de zeldzame vogels”.
Maar op diezelfde pagina vinden we ook: “De ministeries van Economische Zaken en Financiën ontregelen Nederland voor ondernemers”.
Tja, wat is hier aan de hand? U en ik weten dat over die zin heel goed is nagedacht. Een heel aardig gevonden woordspeling. Maar bij Onze Taal vonden ze deze uitspraak bizar genoeg om op de achterpagina af te drukken.
Het kan niet anders of de bewuste woordspeling is de samensteller van de Onze-Taal-achterpagina ontgaan.
Dat mogen we ons aantrekken.
Dat kan maar één ding betekenen: de overheid heeft in het verleden een dusdanige reputatie opgebouwd van regelzucht, dat de gedachte aan een overheid die regeldruk vermindert voor de leek kennelijk niet te bevatten is.
Dat laat zien hoe belangrijk de kabinetsdoelstelling was: de regeldruk merkbaar te verminderen. Het venijn zit ‘m natuurlijk in het woord merkbaar. Want ‘the proof of the pudding is in the eating’.
Hoewel de kabinetsperiode wat korter is geweest dan de bedoeling was, is dit toch een goed moment om eens alvast terug te blikken op wat er gerealiseerd is.
Wat mij betreft heeft de pudding goed gesmaakt, en smaakt hij naar méér.
In 1994 was er voor het eerst een kabinet dat zich expliciet als doel stelde om de administratieve lasten te verminderen. Toen is een methode ontwikkeld om administratieve lasten te meten. Op basis van de ervaring die toen is opgedaan is besloten dat het wenselijk was om een waakhond in te stellen.
Dat werd Actal. Ingesteld voor een periode van vier jaar; telkens verlengd, nu tot medio 2011.
Sinds Actal startte in 2000 is het uitgegroeid vanuit niets, met een klein apparaat tot een organisatie die onmiskenbaar een bijdrage heeft geleverd aan de vermindering van de regeldruk in Nederland. Met strakke monitoring van de voortgang binnen de overheid, en kwantitatieve individuele doelstellingen heeft Nederland ook internationaal naam gemaakt.
De Europese aanpak is in belangrijke mate geïnspireerd door het Nederlandse model. Diverse landen, Duitsland, Zweden, het Verenigd Koninkrijk, namen de Nederlandse aanpak over. Daar werd ook een soort Actal opgericht.
Ik voel mijzelf ook persoonlijk betrokken bij het streven om de regeldruk merkbaar te verminderen. Dat heeft natuurlijk te maken met mijn eigen verleden als ondernemer. Ik heb aan den lijve ondervonden hoe regelgeving je zowel kan helpen als frustreren bij het ondernemen.
Veel regels zijn gestold wantrouwen.
Wantrouwen van de overheid richting burgers en ondernemers, die het misschien wel eens niet zo nauw met de regels zullen nemen.
Dat soort wantrouwende regels kun je vaak gemakkelijk missen. Neem de Eerstedagsmelding. Die heb je gewoon echt niet nodig. Ik heb hem zo snel als ik de kans kreeg afgeschaft.
Uitgaan van vertrouwen is vaak prima mogelijk. En door dat te doen bereik je dat er een klimaat ontstaat waarin ondernemen veel beter mogelijk is.
Want een goed ondernemersklimaat is een klimaat waarin onderling vertrouwen aanwezig is. In feite heb je alleen regels nodig die het vertrouwen bevorderen; regels die het wantrouwen bevestigen werken in dat opzicht contraproductief.
Zo moeilijk is het vaak niet:
Elektronisch factureren, het mogelijk maken online of telefonisch zaken af te handelen; door je te verplaatsen in de ervaring van een burger of ondernemer zie je al gauw wat er gemakkelijker kan.
Toen ik aantrad wilde ik werk maken van vereenvoudiging, en in alle drie de belastingplannen die ik heb mogen indienen zaten behoorlijk ingrijpende vereenvoudigingspakketten.
Ook voor burgers kan het vaak gemakkelijker. Een mooi voorbeeld uit de belastingheffing vind ik de Vooringevulde Aangifte, die we gefaseerd hebben ingevoerd.
Dames en heren,
Zijn we klaar? Nee, zeker niet. Het vervolg van het regeldrukprogramma ligt nu op het bordje van een nieuw kabinet.
Nederland had, ik zei het al, internationaal een voorsprongspositie. Het is nu van belang om die positie te behouden.
Waar het nieuwe kabinet in ieder geval mee door kan gaan is het verminderen van nieuwe regelgeving. In lijn met de adviezen van de OESO en van Actal moeten we de kraan van nieuwe regels dichtdraaien, in ieder geval minder hard laten stromen. Dat kan bijvoorbeeld door te toetsen of nieuwe regelgeving écht nodig is, of dat het ingepast kan worden in al bestaande regels. Daarvoor werkt het kabinet aan een Integraal Afwegingskader.
De uitdaging voor een toekomstig kabinet zal zijn om aan de ene kant heldere, afrekenbare doelstellingen te vinden. Anders gebeurt er te weinig.
Aan de andere kant moet je die doelstellingen weten te verbinden met de problemen die in de praktijk worden ervaren. Met andere woorden van buiten naar binnen werken.
Een gebied waar we nog maar net gestart zijn is ook de vereenvoudiging van het toezicht. Door het bundelen van allerhande inspecties op rijks-, regionaal en lokaal niveau kan de toezichtslast natuurlijk veel lichter gemaakt worden.
Dames en heren,
Ik rond af. Nederland heeft in de achter ons liggende periode flinke voortgang gemaakt met het verminderen van de regeldruk. Dat is goed nieuws en ik ben zelf blij dat ik er een steentje aan heb mogen bijdragen.
Maar het werk is nog lang niet af. Het is te hopen, voor ondernemers en burgers in Nederland, dat we nog flinke stappen zullen zetten.
De manier waarop dat aangepakt moet worden, dat is een vraag waaraan het nieuwe kabinet hoge prioriteit moet gaan geven.
Ik hoop in ieder geval, dat Nederland nog flink ontregeld zal worden.
En ja, dat mag u op iedere achterpagina afdrukken!