Toespraak bij het in ontvangst nemen KPMG rapport financiering herstel en beheer van landschappen

Toespraak | 18-06-2010

Dank aan KPMG en de begeleidingscommissie voor het opstellen van dit rapport zodat een nieuw te vormen kabinet de resultaten van het onderzoek kan meenemen in een akkoord. Dat landschappen een waarde hebben is duidelijk, maar een prijs is niet te noemen. Onze landschappen zijn onbetaalbaar.

Wat wel helder is, is dat herstel en beheer van landschappen geld kost. Deze kosten zijn hoe dan ook een fractie van wat de landschappen ons waard zijn. Naast de zichtbare baten voor de recreatiesector, zijn er ook voordelen voor het welzijn en het geluk van mensen. Zo geniet ik elke dag van de landschappen wanneer ik van Heerenveen naar Den Haag wordt gereden.

Een groen landschap is goed voor mens en milieu. Onderzoek komt tegemoet aan de wensen van de Tweede Kamer en het advies van de Commissie Rinnooy Kan de financieringsbehoefte van landschap in kaart te brengen. Goede zaak dat Rijk en provincies dit onderzoek hebben laten uitvoeren. Iedereen moet zijn steentje bijdragen. Dankzij dit onderzoek, weten we nu – met enkele marges – hoeveel het kost om landschap te herstellen en te beheren.

Natuurlijk is het zo dat de overheid, net als private partijen, al in landschap investeren. Het rijk investeert al zo’n 120 miljoen euro per jaar hieraan bij – daarbij reken ik de ontsluiting naar de gebieden mee.

Vanwege de bezuinigingen die de overheid moet uitvoeren, is het lastig geld beschikbaar te krijgen. Zeker nu kan alles wat geld kost rekenen op gefronste wenkbrauwen. We moeten dus creatief zijn. Er moet meer met minder. Van cruciaal belang daarbij is samenwerking van belang.

Ook voor landschapsbeheer geldt: de kost gaat voor de baat uit. Met een deel van de baten kunnen kosten worden gedekt voor het beheer of herstel. Zo gebruikt men op Texel een deel van de opbrengst van de toeristenbelasting - hoewel niet bepaald creatief - om het landschap te financieren. In de Ooijpolder bracht een landschapsveiling genoeg op voor 10 jaar landschapsonderhoud en maken ze in Hellendoorn van een nood een deugd door een bedrijvenpark landschappelijk in te passen en mee te nemen in de rekensommen voor het landschapsbeheer.

Met het programma Mooi Nederland investeert VROM tijd en geld in het beheer en herstel van onze landschappen. Verspreid liggende kassen worden aangepakt, bedrijventerreinen knappen we op, we versterken historische elementen, allemaal maatregelen om de kwaliteit van het landschap te verbeteren. Mijn voorganger Jacqueline Cramer heeft ook veel gedaan en betekend voor Mooi Nederland. Er is binnenkort een geheel vernieuwe site: Kennisplein Mooi Nederland. Ik hoop dat deze voor de nodige inspiratie zorgt.

Ik ben dan ook verheugd dat KPMG deze heldere kosten analyse heeft uitgevoerd. Landschappen zijn een gemeenschappelijke verantwoordelijkheid van private en publieke sector. Wat ik nog kan doen, zal ik doen om dit rapport onder de aandacht te brengen van een nieuw kabinet. Dat zijn onze landschappen ons waard.