Planten kweken zonder zonlicht

Toespraak | 18-06-2010

Toespraak door minister Verburg bij de opening van het Center for Growing concepts, 17 juni 2010, Den Bosch.

Dames en heren,

U krijgt vandaag twee voor een. Vandaag sta ik hier als minister van LNV, maar ook als volksvertegenwoordiger. Het is een spannende tijd voor het land. We moeten zorgvuldig een regering vormen die stabiel en daadkrachtig is. Met een goede toekomst voor onderwijs, zorg en ook een land waar samenleven en samenwerken centraal staat. Dat geeft licht.

Om goed in het donker te zien, heb je licht nodig. Zo is het ook met kennis. Kennis groeit uit, als je het de juiste aandacht geeft. Licht en invalshoek moet je wel richten, maar dan heb je ook wat. Gericht licht brengt ook duistere kanten. Het onontdekte. Dat wat nog verlichting nodig heeft.

Er is tegenwoordig nogal wat, dat licht nodig heeft. Zeker als ik kijk naar de ontwikkelingen in de maatschappij. Dat zijn vrijwel allemaal ontwikkelingen, die de druk op het voedselproducerend vermogen van de aarde vergroten. En die met elkaar samen hangen. Die dus ook om gerichte en gecombineerde kennis en ervaringsdeskundigheid vragen. Ik noem er een paar.

• Groeiende wereldbevolking dus groeiende behoefte aan voedsel. In 2050 zijn er negen miljard mensen op aarde, dus negen miljard monden om te voeden;
• Het ontstaan van nieuwe markten. Meer welvaart in Azië, dus meer behoefte aan een ander dieet, waaronder meer vlees en zuivel;
• Kwetsbare biodiversiteit, die vraagt om verantwoord gebruik van land en water;
• Een veranderend klimaat, waar boeren en tuinders adequaat op moeten kunnen inspelen: nieuwe gewassen, andere gewassen, of bijvoorbeeld andere voeding voor mens en dier.

Hier in Den Bosch weet u gelukkig raad met zulke uitdagingen: rond het nieuwe Center for Growing Concepts draaien de lichtende lampen rond de zogeheten kennisparadox. Kennis en inzet uit onderzoek worden aan het onderwijs en de praktijk gekoppeld. Nieuwe kennis wordt dus benut en blijft niet op de plank liggen. Ik heb daar samen met de ministers van EZ en OCW een nieuw programma voor ontwikkeld: het valorisatieprogramma. In totaal is 80 miljoen euro beschikbaar als steun voor de koppeling onderwijs, onderzoek-praktijk. Ik heb goed geluisterd naar de heer Meeuws, hij zegt dat de tuinbouw een zeer gewilde sector gaat worden om in te werken. Sexy noemde hij dat. Ik denk dat de nieuwe helden de boeren en de tuinders zijn. Zij maken nu al producten die goed en gezond zijn. Zij worden de leverancier van hernieuwbare energie. Ik denk dat de samenleving meer waardering zal krijgen voor wat boeren en tuinders leveren.

U kweekt straks met LED-verlichting planten in meerdere lagen. Daar winnen we flink wat ruimte mee. Kwaliteitsvoedsel gekweekt zonder daglicht. Bovendien zijn de totale energiebehoefte en het waterverbruik met een tienvoud gereduceerd. U bent natuurlijk niet de enige die hiermee bezig is. Er zijn in Nederland vergaande ontwikkelingen waar kassen energieleveranciers worden, naast natuurlijk hun prachtige producten. Ik zeg 'laat duizend bloemen bloeien' voor een duurzame toekomst.

Denkt u zich in. Stadssla, stadsbroccoli of Bossche snoeptomaatjes groeien in donkere kelders, hallen en flatgebouwen. Mensen kunnen beschikken over het duurzame eten dat ze willen. Geen straaltje licht ging verloren. Plekken die nu nog van staal, steen en beton zijn, gaan er misschien heel anders uit zien. Ook voor andere landen met een wisselend of ronduit donker klimaat is het een optie. Het is efficiënt en duurzaam, prettig en aangenaam. Dat sluit allemaal prima aan bij de ontwikkelingen en de behoeftes van de maatschappij om ons heen.

Daarbij is het mijn uitdaging om de tuinbouw te helpen nog duurzamer te worden. Als ondernemers er bijvoorbeeld in slagen het energieverbruik in de tuinbouw naar beneden te brengen, slaan we een grote slag. De tuinbouw is immers goed voor ongeveer 10% van het totale Nederlandse gasverbruik. Nog meer groen, nog minder gas. Het zou een geweldige bijdrage zijn aan de zogeheten 'biobased economy' die ik voor ogen heb.

Een minister kan zelden iets alleen. We hebben er creatieve en nieuwsgierige mensen bij nodig. Meer afgestudeerden op HBO niveau met onderzoeksvaardigheden om oplossingen precies daar te brengen, waar ze nodig zijn. Maar ook vakmensen die de beroepspraktijk kennen. Precies het soort mensen dus, waar u met het Center for Growing Concepts op mikt.

LNV heeft zelf ook een betrokkene. Het is 'onze' gedeelde groene-plus lector, aangesteld voor nieuwe teelttechnieken: Jasper den Besten. Maar ik wil meer investeren en meer bijdragen dan één of meer lectoren. Ik steek dan ook veel energie in het smeden van vergelijkbare samenwerkingsverbanden tussen kennisinstellingen en het bedrijfsleven en maatschappelijke organisaties. En ik blijf dat doen. Ik denk namelijk, dat het groene HBO een prachtige plek kan worden, waar verschillende stromen -onderwijs, onderzoek, ondernemerschap, innovatie, praktijk en maatschappij- één grote rivier vormen. En dat leidt dan ook tot beroepen die meer 'sexy' worden gewaardeerd.

Dames en heren,

We zien graag dat de school een inspirerend kenniscentrum is. Aangezien kennis een belangrijke motor van toekomstige welvaart is. Mits het zich steeds vernieuwt. En dat kan, als er maar veel samenwerking en uitwisseling is tussen de kenniswereld en de praktijk. In Den Haag noemen we dat kenniscirculatie. U besteedt daar ruim aandacht aan en ik steun u daarbij van harte. Immaterieel èn materieel. Want ik ben niet met lege handen gekomen. Vorige week vond de beoordeling plaats van de subsidieaanvraag die HAS Den Bosch heeft gedaan om het Center optimaal in te zetten voor het leren in de onderzoekspraktijk door studenten van de HAS en andere instellingen. Ik kan u melden dat ik namens LNV 400.000 € aan het Center zal bijdragen.

Heel graag geef ik groen licht voor de nieuwe faciliteit waarin heel veel wordt samengewerkt en innovatieve oplossingen rond voedsel centraal staan: het Centre for Growing concepts. Met acht kweekkamers en de hoofden vol verrassende oplossingen van studenten, lectoren en docenten van de HAS en ondernemers van Plantlab en Philips, hebben we binnen de kortste tijd een nieuwe eeuw van de Verlichting.

Mijnheer Kers, mijnheer Meeuws, meneer Van Duijn en mijnheer Van Gemert, ik wens u heel veel succes.