Kamerbrief inzake stand van zaken implementatie Europese richtlijnen en kaderbesluiten in eerste kwartaal 2008
Hierbij leg ik uw Kamer het overzicht voor van de stand van zaken met betrekking tot de implementatie van EG-richtlijnen en EU-kaderbesluiten in de Nederlandse wet- en regelgeving aan het einde van het eerste kwartaal van 2008. In deze brief wordt eerst ingegaan op de implementatie-achterstand zoals die op 31 maart j.l. gold. Daarna volgt een nadere toelichting bij het (t.o.v. het vorig overzicht licht gewijzigde) kwartaaloverzicht. Vervolgens zullen de oorzaken van de implementatie-achterstand worden behandeld. Ook ingebrekestellingsprocedures die de Europese Commissie tegen Nederland is gestart als gevolg van niet-tijdige implementatie zullen hieronder worden besproken.
Huidige achterstand
De totale implementatie-achterstand is in het eerste kwartaal van 2008 met 4 richtlijnen gestegen ten opzichte van het vierde kwartaal van 2007. Daarmee bedraagt de totale achterstand ultimo eerste kwartaal 2008 16 richtlijnen. Daarbij wordt opgemerkt dat in het afgelopen kwartaal 8 richtlijnen en kaderbesluiten wel tijdig zijn geïmplementeerd.
Het afgelopen jaar liet een gestage en significante daling van de implementatie-achterstand zien. Deze werd in 2007 met ruim 55% gereduceerd (van 27 naar 12 richtlijnen en kaderbesluiten). Helaas heeft deze daling zich niet voortgezet in het eerste kwartaal van dit jaar.
De 12 richtlijnen/kaderbesluiten die ultimo 2007 hun uiterste implementatiedatum hadden overschreden, maar nog niet waren omgezet in nationaal recht, zijn nog niet geïmplementeerd. Aan deze bestaande achterstand zijn vier richtlijnen toegevoegd, die in het eerste kwartaal van 2008 geïmplementeerd dienden te worden. Het gaat om richtlijnen van de ministeries van Financiën (2 richtlijnen), V&W en VROM.
De overschrijding van de implementatiedatum varieert sterk: op 31 maart 2008 bedroeg de kleinste overschrijding ruim een week (voor een richtlijn bij het ministerie van VROM), terwijl de uiterste implementatiedatum van een andere richtlijn (bij het ministerie van V&W) met bijna 19 maanden was overschreden. Een exacte aanduiding van de overschrijding per richtlijn en kaderbesluit wordt vermeld op pagina’s 111-112 van bijgevoegd kwartaaloverzicht.
Ondanks het feit dat de implementatie-achterstand in het eerste kwartaal van dit jaar is gestegen, scoort Nederland, volgens het meeste recente Interne Markt Scoreboard van de Europese Commissie (gepubliceerd op 14 februari j.l.), goed op het terrein van implementatie. Volgens het Scoreboard heeft Nederland een implementatie-achterstand van 0,7% (tegenover een EU-gemiddelde van 1,2%). Thans mag het deficit maximaal 1,5% bedragen; dit cijfer zal vanaf 2009 verlaagd worden naar 1,0% (conform het besluit van de Europese Raad uit maart 2007). Met deze score staat Nederland in de EU op de vijfde plaats. Nederland voldoet hiermee dus al aan de doelstelling van 2009. Ook voldoet Nederland aan de doelstelling dat geen enkele richtlijn meer dan 24 maanden te laat wordt geï mplementeerd.
Dit laat echter onverlet dat het kabinet het implementatieproces nauwlettend in de gaten zal blijven houden. Het is immers van groot belang de achterstanden zo snel mogelijk weg te werken.
Nadere toelichting op het kwartaaloverzicht
Het kwartaaloverzicht bestaat uit drie onderdelen. Het eerste onderdeel betreft de Europese regelgeving waarvan de implementatie nog niet is voltooid. Het tweede gedeelte geeft een overzicht van de geïmplementeerde richtlijnen en het derde stuk omvat een cijfermatig overzicht.
Onderdeel 1 werkt met een aantal kleuren, waarbij in vergelijking met het vorige kwartaaloverzicht een beperkte aanpassing ten aanzien van het kleurgebruik heeft plaats gevonden. Ter toelichting op het gebruik van de diverse kleuren geldt nu het volgende:
- de kleur rood wordt thans alleen nog maar gebruikt in de rechterbovenhoek van de desbetreffende pagina; is die bovenhoek rood gekleurd, dan geldt voor de desbetreffende richtlijn of het desbetreffende kaderbesluit dat de implementatietermijn is verstreken;
- met betrekking tot de kleur oranje geldt thans een ruimer gebruik dan in het voorgaande kwartaaloverzicht. Wordt deze kleur gebruikt t.a.v. de stappen die in het nationaal wetgevingstraject dienen te worden gezet, dan betekent dit dat de termijn die geldt voor het zetten van een bepaalde stap (de zogenoemde. normtermijn) is overschreden; geldt het gebruik van oranje (ook) voor de laatst gezette stap, dan kleurt het overzicht in de rechterbovenhoek eveneens oranje. Hiermee beoogt het overzicht aan te geven dat de omzetting van de desbetreffende richtlijn of het kaderbesluit zich in de gevarenzone bevindt;
- het gebruik van de kleur groen is beperkt tot de gevallen, waarin een of meer wetgevingsstappen op tijd - en daarmee dus binnen de normtermijn - zijn gezet. De kleur groen komt in de rechter bovenhoek niet voor, omdat onderdeel 1 van het kwartaaloverzicht, zoals hierboven vermeld, qua implementatie alleen de onder handen zijnde Europese richtlijnen en kaderbesluiten betreft (de kleur groen in de rechterbovenhoek zou betekenen dat de richtlijn op tijd is geïmplementeerd; de desbetreffende richtlijn dient in dat geval bij onderdeel 2 te worden opgenomen).
Achterstanden en hun oorzaken
Voor de oorzaken van vertraging van de 12 richtlijnen/kaderbesluiten waarvan reeds in het vierde kwartaal van 2007 de implementatiedatum werd overschreden, verwijs ik u graag naar de vorige appreciatiebrief (d.d. 29 januari 2008). De stand van zaken met betrekking tot deze richtlijnen/kaderbesluiten is opgetekend in bijgaand kwartaaloverzicht.
Met betrekking tot de oorzaken voor de vier ‘nieuwe’ richtlijnen met een achterstand (dat wil zeggen dat de implementatietermijn gedurende het eerste kwartaal van 2008 is overschreden), speelt een aantal factoren een rol. Deze zullen hieronder per ministerie worden toegelicht.
Financiën: Richtlijn 2007/14 (transparantievereisten bij informatie over instellingen die effecten uitgeven) hangt samen met de implementatie van richtlijn 2004/109. Laatstgenoemde richtlijn is momenteel nog in behandeling in de Tweede Kamer. 2007/14 bevat alleen uitvoeringsvoorschriften en treedt tegelijkertijd met 2004/109 in werking (richtlijn 2004/109 is één van de 12 ‘ oude’ richtlijnen in achterstand).
Richtlijn 2007/16 (verduidelijking van definities voor instellingen voor collectieve belegging in effecten) zou aanvankelijk via een dynamische verwijzing worden geïmplementeerd. De inschatting dat dit tijdig zou gebeuren is echter te optimistisch geweest en momenteel wordt met het ministerie van Justitie gewerkt aan een zo spoedige mogelijke implementatie.
VROM: de achtergrond van de overschrijding van de implementatiedatum van richtlijn 2006/7 (beheer van zwemwaterkwaliteit) is dat veel overleg nodig is geweest met uitvoeringsinstaties en bevoegde autoriteiten over de uitvoering en toedeling van bevoegdheden in het kader van de implementatie van deze richtlijn.
V&W: De overschrijding van de implementatietermijn van richtlijn 2006/40 (emissies van klimaatregelingsapparaatuur in motorvoertuigen) betreft slechts een klein onderdeel van de implementatie. De richtlijn introduceert, onder andere, een nieuwe normadressaat (de aircobijvuller) welke nog niet voorkomt in de regelgeving van Verkeer en Waterstaat, waardoor een wetswijziging noodzakelijk werd. De Tweede Kamer heeft t.a.v. de wetswijziging inmiddels verslag uitgebracht.
Bij een aantal richtlijnen en kaderbesluiten dreigt in meer of mindere mate overschrijding. Hiervan is sprake wanneer de implementatietermijn niet is verstreken, maar waarvoor, op basis van de stand van zaken van het implementatieproces ten opzichte van de planning, aangenomen kan worden dat tijdige omzetting in nationaal recht extra aandacht behoeft. Ik verwijs u hierbij naar het bijgevoegd kwartaal-overzicht. Daarin wordt, als hierboven gemeld, met de kleur oranje aangegeven dat van dreigende overschrijding sprake is. Overigens dient hierbij nog wel te worden opgemerkt dat de i-Timer reeds bij een discrepantie van één dag tussen de actuele stand van zaken en de planning de implementatie van de desbetreffende richtlijn of het kaderbesluit met oranje markeert. Derhalve is hier de opmerking op haar plaats dat het aantal richtlijnen waarvoor werkelijk overschrijding van de implementatietermijn dreigt, minder groot is dan het aantal dat in dit overzicht door de i-Timer wordt aangegeven. Vooralsnog is de dreiging van overschrijding van de implementatietermijn voor de richtlijnen 2006/321 (EZ), 2006/682 (JUS), 2006/883 (LNV) en 2006/384 (V&W) echter dusdanig serieus, dat rekening gehouden dient te worden met de mogelijkheid dat deze vier richtlijnen niet tijdig kunnen worden geïmplementeerd.
Ingebrekestellingsprocedures
Tenslotte meld ik uw Kamer hierbij, dat op 31 maart 2008 sprake is van tien ingebrekestellingsprocedures tegen Nederland vanwege overschrijding van de implementatietermijn. Naast de in de vorige appreciatiebrief genoemde vijf richtlijnen, betreft dit de richtlijnen 2005/605, 2005/686 en 2006/707 van het ministerie van Financiën (alle bijna 4 maanden te laat), de richtlijn 2005/568 van Justitie (waarvan de termijn ook met bijna 4 maanden is overschreden), en richtlijn 2006/409 van V&W (3 maanden voorbij de uiterste datum).
Implementatie van richtlijnen en kaderbesluiten is en blijft een belangrijk aandachtspunt voor het kabinet. Extra aandacht is nodig nu de achterstand een stijging laat zien. Aangezien het tijdig implementeren van richtlijnen en kaderbesluiten tot de gezamenlijke verantwoordelijkheid van kabinet en Staten-Generaal behoort, blijft het kabinet vertrouwen op de medewerking van uw Kamer hierbij.
De staatssecretaris voor Europese Zaken,
Frans Timmermans
1: Betreffende energie-efficiëntie bij het eindgebruik en energiediensten.
2: M.b.t. de oprichting van naamloze vennootschappen.
3: Betreffende veterinairrechtelijke voorschriften voor aquacultuurdieren en de preventie en bestrijding van bepaalde ziekten bij waterdieren.
4: M.b.t. het in rekening brengen van het gebruik van bepaalde infrastructuurvoorzieningen aan zware vrachtvoertuigen.
5: Ter voorkoming van het gebruik van het financiële stelsel voor het witwassen van geld en de financiering van terrorisme.
6: Betreffende herverzekering.
7: Betreffende de definitie van politiek prominente personen, de technische criteria voor vereenvoudigde klantenonderzoeksprocedures en voor vrijstellingen op grond van occasionele of zeer beperkte financiële activiteiten.
8: M.b.t. grensoverschrijdende fusies van kapitaalvennootschappen.
9: Betreffende emissies van klimaatregelingsapparaatuur in motorvoertuigen.