Kamerbrief inzake Geannoteerde Agenda van de Raad Algemene Zaken en Externe Betrekkingen van 29 april 2008
Graag bieden wij u hierbij de geannoteerde agenda aan van de Raad Algemene Zaken en Externe Betrekkingen (RAZEB) van 29 april 2008.
De minister van Buitenlandse Zaken,
Drs. M.J.M. Verhagen
De staatssecretaris voor Europese Zaken,
Drs. F.C.G.M. Timmermans
Geannoteerde Agenda van de Raad Algemene Zaken en Externe Betrekkingen (RAZEB) van 29 april 2008
Westelijke Balkan
De Raad zal spreken over de Westelijke Balkan, en in het bijzonder over Servi ë en Kosovo. Op 11 mei a.s. zullen lokale en parlementaire verkiezingen in Servi ë worden gehouden. De pro-Europese coalitiepartners gaan in de peilingen gelijk op met het nationalistische blok. De druk op Nederland in de aanloop naar en tijdens de Raad om alsnog het Stabilisatie en Associatie Akkoord (SAO) te ondertekenen als steun in de rug voor de Europees gezinde partijen in de aanloop naar de parlementsverkiezingen zal groot zijn. Als bekend, verzet Nederland zich tegen ondertekening van de SAO vooraleer er sprake is van volledige samenwerking met het ICTY. De beoordeling van de ICTY-hoofdaanklager Brammertz, van de huidige en verwachtbare samenwerking van Servië met het ICTY zal worden besproken in de RAZEB. Voorts zal worden meegewogen welke kansen bestaan op samenwerking met het ICTY (o.a. toegang tot documenten en archieven, onderzoek naar netwerken die aangeklaagden beschermen, actieve inzet om aangeklaagden zoals Mladic aan te houden en uit te leveren) als de nationalisten en radicalen winnen. Nederland en België, de enige twee lidstaten die zich verzetten tegenover de 25 andere die wel de SAO willen ondertekenen, hebben het voorzitterschap toegezegd vanuit hun principiële stelling name creatief te willen zoeken naar een gezamenlijke, EU-brede benadering.
De Raad zal ook van gedachten wisselen over Kosovo en voortgang in de ontplooiing van de civiele EVDB missie EULEX. Een coöperatieve opstelling vanuit Belgrado ten aanzien van Kosovo is op korte termijn onwaarschijnlijk. Belgrado heeft recentelijk besloten de geplande lokale verkiezingen op 11 mei a.s. ook in de Kosovaars-Servische gemeentes in Kosovo te doen plaatsvinden. UNMIK acht dit illegaal, maar het is de vraag of UNMIK dit zal (kunnen) verhinderen. Op 15 juni zal naar verwachting de nieuwe Kosovaarse grondwet in werking treden. Op die dag zal de bestuursoverdracht van UNMIK een feit moeten zijn. Vanaf die datum is de Kosovaarse regering volledig verantwoordelijk voor het eigen landsbestuur, en neemt de ICO/EUSV toezichthoudende taken op zich. Op die datum moet ook EULEX volledig operationeel zijn, inclusief aanwezigheid in Noord-Kosovo. Nederland zal aandringen op de tijdige ontplooiing van EULEX ten behoeve van alle Kosovaren.
De Raad zal mogelijk ook spreken over de politieke situatie in Bosnië -Herzegovina. Op 10 april heeft het Bosnische parlement de politiewetgeving aangenomen. Deze ontwikkeling is een belangrijke stap in de richting van een SAO met de EU. Ten aanzien van de samenwerking met ICTY, een andere conditionaliteit voor ondertekening heeft de hoofdaanklager Brammertz gesteld dat er sprake is van bevredigende samenwerking. Nederland beschouwt deze ontwikkelingen als belangrijke signalen in de besluitvorming over eventuele ondertekening van de SAO. Een eventuele ondertekening van de SAO met Bosnië-Herzegovina zal tijdens deze Raad nog niet aan de orde zijn.
Birma
De Raad zal spreken over de actuele situatie in Birma en de verlenging van het Gemeenschappelijk Standpunt. De resultaten van de afgelopen reis van VN speciaal Gezant Ibrahim Gambari naar Birma (6-10 maart jl.), zijn teleurstellend. Alle voorstellen van Gambari zijn afgewezen. Het referendum op 10 mei a.s. en de aangekondigde verkiezingen in 2010 geven geen aanleiding tot verminderde zorg over het gebrek aan voortgang op het gebied van democr atisering en mensenrechten. Zo is bijvoorbeeld de oppositie niet betrokken bij de opstelling van de Grondwet en zal het leger grotendeels zijn macht behouden. Nederland heeft zich in raadskader uitgesproken voor inzet op aanscherping van de sancties. Een eerste resultaat is uitbreiding van de lijst van personen en bedrijven wiens financiële tegoeden worden bevroren. In verdere afwachting van het proces en de uitslag van het aanstaande referendum, zal Nederland pleiten voor een sterk signaal richten de Birmese autoriteiten en aandringen op transparantie van het proces, een inclusieve dialoog met de diverse etnische groepen in Birma en vrijlating van alle politieke gevangenen.
Irak
De Raad zal spreken over de situatie in Irak. Het Voorzitterschap en Hoge Vertegenwoordiger Solana zullen verslag doen van hun gesprek met de Iraakse premier in Brussel op 16 april jl. Tijdens dit bezoek sprak Al-Maliki ook met de Europese Commissie. Tevens kan tijdens de Raad worden gesproken over de derde conferentie met de buurlanden van Irak in Koeweit op 22 april aanstaande en vooruitgekeken naar de bijeenkomst van het zogenaamde Compact with Iraq.
Deze bijeenkomst vindt onder auspiciën van de Verenigde Naties op 29 mei a.s. in Stockholm plaats en zal mede worden geleid door de Iraakse regering.
De Nederlandse regering acht het op zich bemoedigend dat de Iraakse regering in toenemende mate tracht het eigen gezag te versterken. Voortgezette betrokkenheid van de Europese Unie bij de opbouw van een stabiel, democratisch en welvarend Irak blijft desondanks van groot belang. Nederland verwelkomt dat tijdens het bezoek van Al-Maliki werd toegezegd dat de EU de betrekkingen met Irak in het bijzonder ook wil aanhalen op het gebied van wederopbouw en steun aan vluchtelingen en ontheemden. De regering zal bij de totstandkoming van de Europese inbreng in de Stockholm-bijeenkomst dan ook bijzondere aandacht blijven vragen voor die kwetsbare groepen, waarbij in het bijzonder aandacht zal moeten gaan naar de positie en bescherming van religieuze minderheden.
Zimbabwe
De Raad zal spreken over de ontwikkelingen na de verkiezingen in Zimbabwe, di e zijn gehouden op 29 maart 2008. Bijna drie weken na deze verkiezingen zijn de uitslagen van de presidentverkiezingen nog steeds niet bekend. Het geweld in Zimbabwe neemt ondertussen toe, m.n. op het platteland. Binnen de internationale gemeenschap groeit de onrust over de situatie in Zimbabwe. De regering acht het van belang dat de EU blijft inzetten op spoedige afronding van het verkiezingsproces volgens de daarvoor internationaal aanvaarde democratische principes. Hiertoe dient de EU de dialoog voort te zetten met de landen in de regio en de South African Development Community.
Europese hulp bij de wederopbouw van Zimbabwe is pas aan de orde als de Zimbabwaanse regering aantoont dat het handelt in overeenstemming met internationaal aanvaarde principes van goed bestuur en respect voor de mensenrechten.
Pakistan
De Raad zal spreken over de relatie EU-Pakistan na het aantreden van de nieuwe regering. De Raad zal bespreken in hoeverre het EU-Pakistan beleid aangepast dient te worden sinds eind maart 2008 een nieuwe regering is aangetreden. Nederland is van mening dat de uitgangspunten van het EU beleid ten aanzien van Pakistan nog steeds geldig zijn en zal zich, bilateraal en in de EU, met name blijven inzetten voor de millennium ontwikkelingsdoelen, goed bestuur, het bevorderen van mensenrechten en de bestrijding van extremisme en terrorisme. Ook zal Nederland het belang van de regionale dimensie (Afghanistan, India) blijven benadrukken.
Midden-Oosten vredesproces (MOVP)
De Raad zal spreken over de voortgang in het Annapolis-proces en de verslechtering van de veiligheidssituatie in de Gazastrook.
Besprekingen tussen Israël en de Palestijnen in het kader van het Annapolis-proces duren voort. De wil om eind 2008 een akkoord te bereiken lijkt onverminderd aanwezig. De radiostilte die beide partijen hanteren lijkt vooral ingegeven door de angst dat voortijdige lekken over onderhandelingsresultaten van negatieve invloed zullen zijn op het onderhandelingsproces. Tijdens het bezoek van Secretary of State Rice aan de regio, eind maart, werd een aantal vertrouwenwekkende maatregelen overeengekomen (o.a. verwijdering van wegversperringen op de Westoever, verruiming bezoekmogelijkheden Palestijnen aan Israël, uitbreiding Palestijnse woningbouw op de Westoever, en verruiming bewegingsvrijheid en Palestijnse veiligheidspresentie in en rond Jenin). De politieke impasse rondom de Gazastrook, gevoegd bij de voortdurende gewelddadige incidenten en de blokkade, leggen echter een hypotheek op de onderhandelingen.
Nederland verwelkomt de door partijen overeengekomen maatregelen en de voortzetting van de onderhandelingen in deze moeilijke omstandigheden. Nederland en de EU zullen onverminderd steun blijven verlenen aan het onderhandelingsproces en aan de wederopbouw van de Palestijnse Gebieden, alsook aan inspanningen om een beëindiging van het geweld in en rond Gaza en heropening van grenzen met inachtneming van Israëls veiligheidsbelangen te bewerkstelligen.
WTO/DDA
Naar verwachting zal de RAZEB spreken over de stand van zaken in de WTO/Doha-ronde, op basis van informatie van de Europese Commissie. Begin februari brachten de voorzitters van de Geneefse onderhandelingsgroepen over industrieproducten (non-agricultural market access - NAMA) en landbouw nieuwe teksten uit. Bij de besprekingen van deze teksten is enige vooruitgang geboekt, vooral op technische onderwerpen. Het is de bedoeling dat zij genoeg draagvlak zullen hebben onder de WTO-leden om, na een verdere herziening van de teksten eind april, een ministeriële bespreking in de tweede helft van mei mogelijk te maken. Een doorbraak op landbouw en NAMA in mei– en daarnaast voldoende perspectief op resultaat op andere dossiers (in het bijzonder diensten en regels) – is noodzakelijk om tot een afronding van de Doha-ronde per eind 2008 te kunnen komen.
Diversen - Europees Nabuurschapsbeleid (ENB)
De Raad zal een presentatie aanhoren van de Europese Commissie over de nieuwe Mededeling inzake implementatie van het Europees Nabuurschapsbeleid in 2007 die op 3 april 2008 werd gepubliceerd. De Commissie constateert naar aanleiding van een beschrijving van de resultaten van het afgelopen jaar dat voortgegaan moet worden op de ingeslagen weg en dat een graduele en gedifferentieerde aanpak moet worden gevolgd op basis van door elk partnerland geboekte voortgang. Als bijlage bij de Mededeling zijn de voortgangsrapportages gevoegd van Armenië, Azerbaijan, Egypte, Georgië, Israël, Jordanië, Libanon, Marokko, Moldavië, Palestijnse gebieden, Tunesië en Oekraïne.
Vooruitblik RAZEB mei – voorbereiding EU Rusland top
Naar aanleiding van het Algemeen Overleg Gymnich (26 maart jl.), waar besproken is om op ad hoc basis en waar mogelijk een vooruitblik te geven over bepaalde onderwerpen die niet op de komende RAZEB-agenda opgenomen zijn, informeren wij uw Kamer hierbij over de voorbereidingen voor de EU-Rusland top op 26 juni a.s. in Siberië. De Raad van 26/27 mei zal hierover spreken.
Met het oog op de komende EU-Rusland top hoopt Nederland dat de onderhandelingen met Rusland over een nieuw strategisch akkoord, als opvolger van het huidige Partnerschaps- en Samenwerkingsakkoord (PSA), binnenkort van start kunnen gaan. Het is een goed moment het inkomende Russische leiderschap te engageren.
Nederland zet in op een strategisch partnerschap met Rusland, als raamwerk voor de verschillende substantiële elementen in de relaties van de EU met Rusland en gezien het toenemend economisch gewicht van Rusland en de belangrijke rol die het land in de internationale politiek speelt, inclusief in internationale fora. Het groeiend aantal wederzijdse belangen, mede op het gebied van energievoorziening, zal zijn beslag moeten krijgen in een strategisch partnerschap en daarmee de vertrouwensbasis verder moeten verbreden, hetgeen uitzicht biedt op voortgang t.a.v. (veiligheids-)politieke dossiers en maatschappelijke ontwikkelingen, inclusief verdere hervormingen, respect voor mensenrechten en democratisering.
Nederland staat daarbij een constructief-kritische benadering voor waarbij Rusland, mede in EU-verband, steevast aangesproken dient te worden op aangegane verplichtingen t.a.v. de inrichting van een democratische rechtsstaat. Naast het uiten van zorgen ter zake wil Nederland ook concrete samenwerking op dit terrein aanbieden.