Kamerbrief inzake Geannoteerde agenda van de Raad Algemene Zaken en Externe Betrekkingen van 16 en 17 juni 2008
Graag bieden wij u hierbij de Geannoteerde Agenda aan van de Raad Algemene Zaken en Externe Betrekkingen (RAZEB) van 16 en 17 juni 2008.
De minister van Buitenlandse Zaken,
Drs. M.J.M. Verhagen
De staatssecretaris voor Europese Zaken,
Drs. F.C.G.M. Timmermans
Geannoteerde Agenda van de Raad Algemene Zaken en Externe Betrekkingen (RAZEB) van 16 en 17 juni 2008
Algemene zaken
Ontwerpconclusies Europese Raad 19-20 juni 2008
De Raad zal de ontwerp-conclusies van de Europese Raad bespreken, waarin onder meer aandacht zal worden besteed aan ontwikkelingen op het gebied van vrijheid, veiligheid en rechtvaardigheid, de beleidsimplicaties van hoge voedsel- en olieprijzen, ontwikkelingen op de Westelijke Balkan en het Nabuurschapsbeleid, alsmede de implementatie van het Verdrag van Lissabon. De Kamer zal, zoals gebruikelijk, hierover spoedigst nader worden geïnformeerd.
18-maanden programma van de Raad (juli 2008 - december 2009)
Tijdens een openbaar debat zullen de drie inkomende EU-voorzitterschappen (Frankrijk, Tsjechië en Zweden) het programma van de Raad voor de komende anderhalf jaar presenteren.
Externe betrekkingen
Westelijke Balkan
Naar aanleiding van het verloop van de verkiezingen op 1 juni jl. zal de Raad de situatie in Macedonië bespreken. De verkiezingen gingen gepaard met onregelmatigheden en verschillende gewelddadige incidenten die voortkwamen uit intra-etnische spanningen tussen de twee belangrijkste etnisch Albanese politieke partijen. De Macedonische regering heeft aangekondigd dat op 15 juni a.s. voor tenminste 22 stembureaus nieuwe verkiezingen zullen plaatsvinden.
De Europese Unie heeft haar zorgen geuit over de onregelmatigheden en de Macedonische regering opgeroepen om de incidenten te onderzoeken, waar nodig de aanstichters te vervolgen en er alles aan te doen om die nieuwe verkiezingen in goede banen te leiden.
De Raad zal tevens van gedachten wisselen over Kosovo en de voortgang in de ontplooiing van de civiele EVDB-missie EULEX Kosovo. De Raad zal de gevolgen bespreken van de inwerkingtreding van de Kosovaarse grondwet op 15 juni a.s.
De ontplooiing van EULEX loopt vertraging op, maar er is uitzicht op afspraken met de VN over de reconfiguratie van en samenwerking met UNMIK. Deze afspraken tussen de VN en de EU mogen er niet toe leiden dat er de facto een geografische scheiding optreedt. Het streven van EULEX blijft om, zodra dat mogelijk is, in geheel Kosovo te ontplooien en operationeel te zijn.
De Raad zal voorts spreken over de politieke ontwikkelingen in Servië na de parlementaire verkiezingen van 11 mei jl. Er is nog steeds geen duidelijkheid over de samenstelling van de te vormen coalitieregering. Ook het Servische parlement is op het moment van schrijven van deze geannoteerde agenda nog niet in zijn nieuwe samenstelling bijeengekomen. De eerste parlementszitting moet binnen een maand na de verkiezingen plaatsvinden, dus voor 11 juni a.s.
De lidstaten en de Commissie zullen voorts in de marge van de RAZEB de Stabilisatie- en Associatie Overeenkomst met Bosnië-Herzegovina ondertekenen, zoals besloten tijdens de RAZEB op 29 april jl.
Afrika: Grote meren, Soedan, Zimbabwe
- Grote meren
De Raad zal spreken over de situatie in het Grote Meren gebied en de inspanningen van de EU ter ondersteuning van de verschillende vredesprocessen in de regio, onder meer door de inzet van de EU Speciaal Vertegenwoordiger, Roeland van de Geer, en de twee EVDB-missies in de DRC: EUSEC DRC en EUPOL.
Specifiek zal gesproken worden over de ontwikkelingen in Oost-Congo, de implementatie van VN-Veiligheidsraadresoluties 1804 en 1807, de situatie in Burundi, de problemen als gevolg van de onconstructieve opstelling van de LRA in Uganda en de aanstaande verkiezingen in Rwanda. Hierbij zal onder meer de noodzaak tot ontwapening en re-integratie van voormalige rebellen aan de orde komen en het belang van effectieve samenwerking met het Internationaal Strafhof.
- Soedan
De Raad zal spreken over de ontwikkelingen in Soedan, waaronder de situatie in Abyei, het politieke proces ten aanzien van Darfur en het gebrek aan samenwerking van Soedan met het Internationaal Strafhof.
De gewelddadige confrontaties in Abyei tussen de Soedanese strijdkrachten en de Sudanese Peoples Liberation Army (SPLA) vormen een ernstige schending van het Comprehensive Peace Agreement (CPA). De gewelddadigheden hebben een grote stroom ontheemden tot gevolg gehad en hebben de samenwerking tussen de Sudanese Peoples Liberation Movement (SPLM) en de National Congress Party (NCP) verslechterd.
Nederland streeft naar een krachtige veroordeling van het geweld in Abyei en een oproep aan beide partijen om onbelemmerde toegang van UNMIS en humanitaire hulpverleners te garanderen. Partijen dienen tevens opgeroepen te worden om hun strijdkrachten zo spoedig mogelijk terug te trekken uit Abyei en om via dialoog een politieke oplossing voor Abyei te vinden, in lijn met het CPA.
Het politieke proces ten aanzien van Darfur bevindt zich nog steeds in een impasse. Nederland steunt de bemiddelingspogingen van de AU/VN, maar dringt wel aan op een slagvaardiger optreden van de AU/VN.
Nederland veroordeelt de recente aanval van de rebellenbeweging JEM op Khartoum. Nederland blijft tegelijkertijd van mening dat vredesbesprekingen over Darfur alleen succesvol kunnen zijn als alle partijen hieraan deelnemen.
De EU dient het belang van een inclusief vredesproces te onderstrepen.
In zijn halfjaarlijkse rapportage aan de VN Veiligheidsraad stelt de openbaar aanklager van het Internationaal Strafhof, Moreno-Ocampo, opnieuw in sterke bewoordingen het gebrek aan medewerking van de Soedanese regering aan het Strafhof aan de kaak. De openbaar aanklager zal op uitnodiging van het voorzitterschap de Raad nader informeren. Nederland heeft bij partners aangedrongen op een krachtig signaal van de VN Veiligheidsraad aan de Soedanese regering dat dit gebrek aan medewerking onacceptabel is. Nederland is van mening dat de EU nadrukkelijk moet overwegen de bestaande sancties aan te scherpen in geval van uitblijven van medewerking met het Internationaal Strafhof.
- Zimbabwe
De Raad zal inzake Zimbabwe vooruitkijken naar de tweede verkiezingsronde op 27 juni a.s. De Nederlandse regering is bezorgd over de aanhoudende campagne van intimidatie en geweld die door de regering wordt georganiseerd en acht het van belang dat de EU zich er sterk voor inzet dat met name SADC en de Afrikaanse Unie - en mogelijk de VN - zo veel mogelijk waarnemers naar Zimbabwe sturen om de verkiezingen en de mensenrechtensituatie te monitoren. Nederland hecht er aan dat de EU zich in dit kader tevens krachtig uitspreekt tegen het verhinderen van toegang van hulpverleners tot de bevolking.
Tevens dient de EU het verloop en de uitkomst van de verkiezingen zeer kritisch te beoordelen. Gezien de voortdurende geweldscampagne van de Zimbabwaanse overheid is het zeer twijfelachtig of de verkiezingen de wil van de Zimbabwaanse bevolking zullen weerspiegelen.
WTO/DDA
Naar verwachting zal de RAZEB, op basis van informatie van de Europese Commissie en in vervolg op de behandeling tijdens de RAZEB van 26 en 27 mei jl. (vide dzz. verslag aan uw Kamer met kenmerk DIE-794/08, d.d. 6 juni jl.), spreken over de stand van zaken in de WTO/Doha-ronde.
Eind mei jl. brachten de voorzitters van de Geneefse onderhandelingsgroepen inzake industrieproducten (Non-Agricultural Market Access - NAMA) en landbouw nieuwe teksten uit. Het is de bedoeling dat de komende weken voldoende draagvlak voor deze teksten wordt gecreëerd om een ministeriële bespreking eind juni/begin juli a.s. mogelijk te maken. Een doorbraak op NAMA en landbouw – en daarnaast voldoende perspectief op resultaat op andere dossiers (in het bijzonder diensten en regels) – is noodzakelijk om tot een afronding van de Doha-ronde per ultimo 2008 te kunnen komen.
Birma
Op verzoek van onder meer Nederland zullen de ministers ook op deze RAZEB spreken over Birma. Nederland is van mening dat de focus van de internationale aandacht en inspanningen ten aanzien van Birma op dit moment dient te liggen op vergroting van de humanitaire hulp aan de door cycloon Nargis zwaar getroffen bevolking. Deze cycloon, die op 2 en 3 mei jl. over Birma trok, heeft volgens officiële Birmese staatsmedia inmiddels aan 77.738 mensen het leven gekost en er zijn nog zo’n 56.000 vermisten. De VN schat echter in dat de aantallen veel hoger liggen en dat meer dan 2,4 miljoen mensen humanitaire hulp nodig hebben. Nederland steunt in dit verband onverminderd de inspanningen van ASEAN en de VN en in het bijzonder de persoonlijke betrokkenheid van de SGVN.
Naar het oordeel van Nederland dient ernstige zorg te worden uitgesproken over de politieke ontwikkelingen in Birma, zeker gezien de recente en zeer betreurenswaardige maatregelen van de zijde van het militaire regime. Zo heeft op 24 mei jl. in de zwaarst getroffen gebieden het uitgestelde referendum over de grondwet plaatsgevonden, waarvan de uitslag en het eerlijke verloop door Birmese oppositiegroepen en internationale mensenrechtenorganisaties ernstig wordt betwijfeld. Tevens verlengde het Birmese regime onlangs het huisarrest van oppositieleidster Aung San Suu Kyi met zes maanden.
Midden-Oosten Vredesproces (MOVP)
De Raad zal spreken over de ontwikkelingen in de onderhandelingen tussen Isra ël en de Palestijnen. De minister van Buitenlandse Zaken zal dienaangaande zijn EU-collega’s verslag doen van zijn recente reis naar Israël en de Palestijnse Gebieden.
De Israëlisch-Palestijnse onderhandelingen duren voort. Minister Livni uitte zich in haar gesprek met de minister Verhagen gematigd positief over de voortgang van de vertrouwelijke besprekingen. Premier Fayyad sprak tegenover de minister de onverminderde committering van de Palestijnse Autoriteit (PA) uit aan de onderhandelingen, maar stelde vraagtekens bij de haalbaarheid van een akkoord in 2008. Minister Verhagen bepleitte concrete maatregelen bij beide gesprekspartners ter versterking van het wederzijds vertrouwen in het proces, m.n de noodzaak van actieve bestrijding door de PA van Palestijnse terreur en verheerlijking daarvan en de afkondiging door Israël van een moratorium op uitbreiding van nederzettingen.
Voorts zal en marge van de Raad de EU-Israël Associatieraad bijeenkomen.
De EU zal tijdens deze Associatieraad nadere afspraken maken met Israël over de verbreding en verdieping van de relaties. Dit proces is er mede op gericht het vredesproces ten positieve te beïnvloeden. In het kader van de intensivering van de relaties met Israël zal tevens de opwaardering van de mensenrechtendialoog met Israël geformaliseerd dienen te worden.
Indien nieuwe ontwikkelingen daartoe aanleiding geven zal de Raad tevens spreken over de situatie in Libanon na het op 21 mei jl. in Qatar overeengekomen akkoord tussen de regering en de oppositie en de stand van zaken ten aanzien van de onderhandelingen tussen Israël en Syrië onder leiding van Turkije.
Iran
De Raad zal spreken over het nucleaire programma van Iran. Op 26 mei jl. verscheen het jongste rapport van de Directeur-Generaal van het Internationaal Atoom Energie Agentschap (IAEA) over het nucleaire programma van Iran.
De toon van het rapport is, in vergelijking met vorige rapporten van het Agentschap, opvallend kritisch en zorgelijk. Het rapport constateert dat Iran nog altijd niet voldoet aan de vereisten van de resoluties 1737, 1747 en 1803 van de VN Veiligheidsraad en dat Iran doorgaat met verrijkingsgerelateerde activiteiten. Daartoe behoren onder meer het verder ontwikkelen en installeren van ultracentrifuges in de installatie voor de verrijking van uranium in Natanz en voortzetting van de bouw van de zwaarwaterreactor in Arak.
Het rapport noemt de kwestie van de 'vermeende studies' (o.m. over testen met zware explosieven en de ontwikkeling van een mogelijk voor een nucleaire lading geschikte raketkop) reden voor ernstige zorg.
EUHV Solana zal op korte termijn naar Teheran afreizen om namens de vijf permanente leden van de Veiligheidsraad en Duitsland een pakket voorstellen aan Iran voor te leggen, dat in vergelijking met de voorstellen van juni 2006 is uitgebreid.
China
De Raad zal spreken over de ontwikkelingen met betrekking tot Tibet. Nederland verwelkomt het feit dat de officiële dialoog tussen de Chinese autoriteiten en de gezanten van de Dalai Lama weer wordt hervat. Dit is op zich een positieve ontwikkeling. Nederland is van mening dat, naast het aangaan van de gewenste dialoog, de Chinese autoriteiten aan de internationale pers en buitenlandse diplomaten weer toegang moeten verlenen tot Tibet.
Ook zal de Raad spreken over de aanwezigheid van de EU-lidstaten bij de openingsceremonie van de Olympische Spelen in Peking. Zoals bekend hebben de minister-president en de staatssecretaris van VWS het voornemen om bij deze openingsceremonie aanwezig te zijn.
Extra punt Cuba
Naar aanleiding van het Algemeen Overleg Gymnich (26 maart j.l.), waar besproken is om op ad hoc basis en waar mogelijk een vooruitblik te geven over bepaalde onderwerpen die niet in de komende RAZEB-agenda opgenomen zijn, informeren wij uw Kamer hierbij over de mogelijkheid dat bij de komende RAZEB-conclusies worden getrokken over Cuba, in verband met de periodieke evaluatie van het Gemeenschappelijk Standpunt.
Nederland zal daarbij een genuanceerde positie innemen, in lijn met hetgeen met de Kamer tijdens het AO op 16 april jl. is gewisseld, inhoudend dat er geen reden is bijzonder positief te zijn over de ontwikkelingen sinds het aantreden van de nieuwe president van Cuba, en dat Nederland voorstander is van het aangaan van een brede, allesomvattende dialoog. Nederland zet er daarbij op in dat deze dialoog periodiek moet worden geëvalueerd. Indien alsdan wordt vastgesteld dat deze dialoog niet het gewenste resultaat oplevert, moet een hierop afgestemde respons worden vastgesteld.