Beantwoording vragen van het lid Van Dam over het verloop van de 35e VN-missie naar Birma
Graag bied ik u hierbij de antwoorden aan op de schriftelijke vragen gesteld door het lid Van Dam over het verloop van de 35e VN-missie naar Birma. Deze vragen werden ingezonden op 3 april 2008 met kenmerk 2070816430.
De minister van Buitenlandse Zaken,
Drs. M.J.M. Verhagen
Antwoorden van de heer Verhagen, minister van Buitenlandse Zaken, op vragen van het lid Van Dam (PvdA) over het verloop van de 35e VN missie naar Birma.
Vraag 1
Is het waar dat de 35e VN-missie naar Birma is afgesloten zonder dat er een ontmoeting tussen VN-gezant Ibrahim Gambari en Junta-leider Than Shwe heeft plaatsgevonden? 1)
Antwoord
Ja.
Vraag 2
Hoe beoordeelt de regering de huidige stand van zaken in Birma met betrekking tot het werk van de VN-gezant Gambari? Hoe beoordeelt de regering de conceptgrondwet en het initiatief van de Birmese junta om via een referendum deze grondwet aan de bevolking voor te leggen?
Antwoord
Het recente bezoek aan Birma van VN-gezant Ibrahim Gambari, van 6 tot en met 10 maart jl., heeft geen tastbare resultaten opgeleverd. Al zijn voorstellen zijn door de Birmese autoriteiten afgewezen. Gambari heeft onder meer voorgesteld waarnemers naar het referendum in mei te sturen en technische expertise aangeboden. Ook het idee om een liaison officer van Gambari op het VN-kantoor in Yangon te plaatsen is (wederom) afgewezen, evenals het voorstel om een National Economic Forum op te zetten om economische en sociale kwesties te bespreken.
Juist vanwege de de teleurstellende resultaten van de jongste missie blijft het van belang dat de internationale gemeenschap op alle niveaus actief steun blijft uitspreken voor de missie van Gambari. Ook in gesprekken met de buurlanden van Birma is het van belang om de noodzaak van het welslagen van de missie van Gambari consequent te onderstrepen. De Europese Unie is voornemens hiertoe een aantal démarches uit te voeren naar de ASEAN-lidstaten, alsmede India en China.
Op 9 februari jl. werd op de Birmese tv en radio officieel aangekondigd dat in mei aanstaande een referendum over de nieuwe grondwet zal plaatsvinden en dat in 2010 algemene verkiezingen zullen worden gehouden. Op 9 april jl. is bekend geworden dat het referendum op 10 mei aanstaande zal plaatsvinden. Inmiddels is de 194 pagina’s tellende tekst ten behoeve van het referendum in beperkte oplage in officiële boekhandels te koop.
De aankondiging van de Birmese autoriteiten om in mei een referendum te houden en in 2010 verkiezingen, geeft de Nederlandse regering geen aanleiding tot verminderde zorg. De nieuwe grondwet bestendigt de centrale rol van het leger in het bestuur van het land: het leger zou 25% van de zetels in het Parlement toegewezen krijgen en de macht om de grondwet op te schorten. De oppositie en etnische minderheden zijn daarnaast onvoldoende betrokken bij de voorbereiding van de grondwet, Aung San Suu Kyi zal waarschijnlijk niet aan de verkiezingen kunnen deelnemen.
Vraag 3
Hoe beoordeelt u het uitblijven van het effectueren van "verdere restrictieve maatregelen, inclusief een verbod op nieuwe investeringen", zoals de Europese Raad op 15/16 oktober 2007 aankondigde?
Vraag 4
Deelt u de mening dat, gezien de herhaaldelijke vruchteloze missies van VN-gezant Gambari, het effectueren van verdere restrictieve maatregelen - zoals het verbod op nieuwe investeringen, gerichte financiële sancties tegen leden van het regime en een reeks aan het regime gelieerde zakentycoons en het instellen van een verbod op het verzekeren van economische activiteiten in Birma en handel met Birma, met name in de sectoren gas, hout, mijnbouw - de hoogste prioriteit zou moeten hebben?
Vraag 5
Deelt u tevens de mening dat het Gemeenschappelijk Standpunt van de EU ten aanzien van Birma aangescherpt zou moeten worden?
Vraag 7
Bent u bereid de in vraag 4 en 5 genoemde zaken in EU-verband actief te bepleiten? Zo ja, wanneer en op welke wijze zult u dit doen? Zo neen, waarom niet?
Antwoord
Ik ben van mening dat de EU met de in oktober vorig jaar ingenomen positie een duidelijk signaal afgeeft richting Birma waarbij onverminderd aangedrongen wordt op een inclusieve dialoog met de diverse etnische groepen in Birma, de vrijlating van politieke gevangenen, een vrij en eerlijk referendum en transparantie van het proces tot en met de verkiezingen in 2010.
De Nederlandse inzet zal er tijdens de Raad voor Algemene Zaken en Externe Betrekkingen, op 28 april aanstaande, dan ook op zijn gericht het EU-sanctieregime jegens Birma te verlengen. Mede op voorstel van Nederland zal de lijst met personen en bedrijven van wie de financiële tegoeden zijn bevroren, alsmede de lijst met personen tegen wie reisrestricties zijn afgekondigd, worden uitgebreid. De lijsten betreffen leden van de Birmese regering en personen of bedrijven die daarmee zijn gelieerd.
Nederland is voorts van mening dat indien op korte termijn niet alsnog tastbare resultaten worden behaald door VN-gezant Gambari en de situatie in Birma niet is verbeterd, de druk op het Birmese regime verder dient te worden opgevoerd. Mede op Nederlands initiatief is de EU gestart met de voorbereidingen voor een verdere aanscherping van de EU-sancties, zodat deze zodra er een politiek akkoord is bereikt binnen de EU, van kracht kunnen worden. Dit is in lijn met de afspraken uit de Europese Raad van oktober 2007.
Nederland heeft zich in dat verband binnen de EU dan ook expliciet uitges proken voor het onverwijld starten van de voorbereidingen voor verdere aanscherping van het huidige sanctieregime. De Nederlandse inzet hierbij is gericht op de afkondiging van een algeheel investeringsverbod, omdat een dergelijke maatregel het Birmese regime direct zal treffen. Voor Nederland zijn de vorm en inhoud van het aankomende referendum bepalend voor de beslissing tot verdere aanscherping van het Europese sanctieregime.
Vraag 6
Welke mogelijkheden ziet u om tot het vergroten van de Europese humanitaire hulp aan Centraal- en Oost-Birma te komen? Welke mogelijkheden ziet u tot het vergroten van de Europese steun aan Birmese organisaties die zich inzetten voor democratisering en mensenrechten?
Antwoord
De Europese Commissie heeft, als reactie op de gebeurtenissen van september - oktober 2007, de humanitaire hulp voor 2007 aan Birma verhoogd. Ook het Verenigd Koninkrijk, Zweden en Denemarken hebben hun hulp aan Birma geï ntensifeerd. Nederland steunt sinds langere tijd het 3-D fund, gericht op de bestrijding van AIDS, tuberculose en malaria in Birma, met 1 miljoen EURO per jaar. Ook is Nederland donor van het Thai Birmese Border Consortium (TBBC) dat de Birmese vluchtelingen in Thailand op het gebied van voeding ondersteunt. De geplande Nederlandse bijdrage voor 2007-2008 bedraagt 3 miljoen EURO, maar vanwege de stijging van de voedselprijzen heeft Nederland echter deze bijdrage recentelijk verhoogd met een half miljoen EURO (voor 2008). Tot slot draagt Nederland vanuit het Mensenrechtenfonds voor 350.000 € bij aan verbetering van de mensenrechtensituatie in Birma. De humanitaire hulp is niet specifiek gericht op het noorden en of oosten van Birma. In het algemeen worden Rakhine State en Chin, beiden in het westen van Birma gelegen, door velen als de armste gebieden in Birma gezien.
1) www.bbc.co.uk, 10 maart 2008: “UN en voy fails to meet Burma head”