Beantwoording vragen van de leden Omtzigt en Van Gennip over de ontvoering van een aartsbisschop in Irak
Graag bied ik u hierbij de antwoorden aan op de schriftelijke vragen gesteld door de leden Omtzigt en Van Gennip over de ontvoering van een aartsbisschop in Irak, waarbij tot nu toe drie mensen zijn omgekomen. Deze vragen werden ingezonden op 4 maart 2008 met kenmerk 2070813600.
De minister van Buitenlandse Zaken,
Drs. M.J.M. Verhagen
Antwoorden van de heer Verhagen, minister van Buitenlandse Zaken, op vragen van de leden Omtzigt en Van Gennip (beiden CDA) over de ontvoering van een aartsbisschop in Irak, waarbij tot nu toe drie mensen zijn omgekomen.
Vraag 1
Heeft u kennisgenomen van de ontvoering van de Chaldeeuwse aartsbisschop Rahho en het feit dat bij die ontvoering drie mensen zijn omgekomen? 1)
Antwoord
Ja.
Vraag 2
Verslechtert of verbetert de situatie van Christenen en andere religieuze minderheden in Irak zich op dit moment?
Antwoord
Ik beschik niet over harde en onafhankelijke informatie op basis waarvan ik in absolute zin uitspraken zou kunnen doen over de vraag of de situatie van christenen en andere religieuze minderheden in Irak op dit moment verslechtert of verbetert.
Het is wel duidelijk dat de situatie van christenen en andere minderheden in Irak zorgelijk is. Het Algemeen Ambtsbericht Irak geeft hiervan een beschrijving. De meest recente mensenrechtenrapportage van de VN-missie in Bagdad, over de periode april tot en met juni 2007, vermeldt dat in de rapportageperiode de situatie van minderheden in veel delen van Irak is verslechterd en geeft daarbij ook diverse voorbeelden die de christelijke gemeenschap betreffen. Een nieuwe rapportage wordt binnenkort verwacht en deze zal ook informatie bevatten over de positie van minderheden.
De veiligheidsituatie in Irak is in de achterliggende maanden verbeterd als gevolg van de zogenaamde Amerikaanse ‘surge’, door het opschorten van gewapende activiteiten door de aan Muqtada Al-Sadr verbonden militie en door het ontstaan van soennitische groeperingen, ook wel aangeduid als Concerned Local Citizen groups (CLC’s), die in soennitische delen van Irak met succes de strijd met Al-Qaeda zijn aangegaan. Als gevolg daarvan is het maandelijkse aantal slachtoffers onder de Iraakse bevolking aanzienlijk gedaald. Het aantal slachtoffers is niettemin nog steeds schrikbarend hoog.
Doordat Al-Qaeda in met name de soennitische delen van Irak is verdreven of in het defensief is gebracht, hebben veel strijders van Al-Qaeda hun toevlucht gezocht tot het meer noordelijk gelegen en etnisch meer heterogene Mosul en de omliggende regio. Mosul kent een relatief grote christelijke gemeenschap. Het geweld, ook de Al-Qaeda kenmerkende bomaanslagen, is in deze stad de afgelopen maanden aanzienlijk toegenomen. Om die reden heeft de Iraakse regering vanaf januari jl. extra troepen naar Mosul gezonden. De Iraakse troepen zijn een offensief gestart om wijk voor wijk Al-Qaeda en andere terroristische organisaties te verdrijven.
Vraag 3
Herinnert u zich de lange lijst initiatieven die u genomen heeft om interreligieuze dialoog in Irak te bevorderen? 2) Welke effecten hebben deze initiatieven tot nu toe gehad?
Antwoord
In mijn antwoord van 25 januari jl. op vragen van de leden Omtzigt, Van Gennip, Eijsink, Voordewind en Van der Staaij over aanvallen op kerken in Irak (Kamerstuk 2007-2008, nr. 1166) heb ik aangegeven dat Nederland reeds meerdere jaren financiële steun verleent aan WCRP (World Conference of Religions for Peace). Deze organisatie werkt actief aan dialoog tussen religieuze leiders uit Irak en heeft hiervoor al verschillende bijeenkomsten georganiseerd, o.a. in Amman (2006) en New York (in 2007).
Voorts gaf ik aan dat de afgelopen jaren diverse andere organisaties in verschillende landen bijeenkomsten hebben georganiseerd met deelname van Iraakse soennitische en sjiitische geestelijk leiders en waarbij werd opgeroepen tot dialoog en verzoening tussen alle geloofsgemeenschappen in Irak. In 2007 vond in Bagdad bijvoorbeeld ook een tweedaags Iraqi Interreligious Congress plaats met deelname van 55 geestelijk leiders afkomstig uit de soennitische, sjiitische, christelijke en yezidi gemeenschappen.
Het effect van initiatieven ter bevordering van dialoog en verzoening is moeilijk meetbaar, en is bovendien mede onderhevig aan diverse faktoren.
Vraag 4
Welke acties zult u, ook via de EU en de VN, nemen om ervoor te zorgen dat deze ontvoering wordt opgelost en de reeks ontvoeringen van Christenen in Noord Irak tot een eind komt?
Antwoord
Naar aanleiding van de recente ontvoering van aartsbisschop Rahho, hebben onder andere de Speciale Vertegenwoordiger van de Secretaris-Generaal van de VN in Irak en het EU-voorzitterschap verklaringen doen uitgaan waarin de ontvoering van de aartsbisschop en de moord op zijn bewakers in ondubbelzinnige termen worden veroordeeld, en waarin tevens wordt opgeroepen tot zijn vrijlating en tot een maximale inspanning van de kant van de Iraakse autoriteiten om zijn bevrijding te bewerkstelligen.
Ook de Iraakse regering heeft bij monde van premier Al-Maliki de ontvoering veroordeeld en opdracht gegeven aan de Iraakse veiligheidsinstanties om zich volledig in zetten om de ontvoering op te lossen.
Ik heb mijn zorgen over de ontvoering van aartsbisschop Rahho op 5 maart jl. persoonlijk overgebracht aan de Iraakse ambassadeur in Den Haag en een oproep gedaan aan de Iraakse autoriteiten om zich maximaal in te spannen voor de vrijlating van de aartsbisschop en om christelijke en andere minderheden in Irak de benodigde bescherming te bieden.
In mijn hogergenoemd antwoord van 25 januari jl, heb ik eveneens aangegeven dat Nederland in 2007 diverse malen, zowel bilateraal bij de Iraakse autoriteiten als in EU verband, aandacht heeft gevraagd voor de moeilijke situatie van christenen en andere minderheden in Irak. Zo heeft de Nederlandse ambassadeur in Bagdad dit onderwerp eerder opgebracht bij de Iraakse president Talabani en heb ik het afgelopen november aan de orde gesteld toen de Iraakse minister van Buitenlandse Zaken te gast was bij de RAZEB. De Nederlandse zorgen met betrekking tot de bescherming van leden en gebouwen van alle religieuze minderheden zijn ook overgebracht bij gelegenheid van het bezoek eind januari 2008 aan Nederland van de Iraakse vice minister-president.
Tevens heeft Nederland de Europese Commissie verzocht bij aanbestedingen in het kader van het European Instrument for Democracy and Human Rights (EIDHR) speciale aandacht te besteden aan activiteiten gericht op de bescherming van religieuze minderheden, waaronder die in Irak.
1) www.asianews.it: 'Three Christians killed in kidnapping of Mosul bishop burried in Karamles" en www.katholieknieuwsblad.nl, “bisschop in Irak ontvoerd”
2) Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2007-2008. nr. 1166