Beantwoording vragen Van Dam en Waalkens over Zimbabwe
Graag bieden wij u hierbij de antwoorden aan op de schriftelijke vragen gesteld door de leden Van Dam en Waalkens over Zimbabwe. Deze vragen werden ingezonden op 6 juni 2008 met kenmerk 2070822150.
De minister van Buitenlandse Zaken, De minister voor Ontwikkelingssamenwerking,
Drs. M.J.M. Verhagen Drs. A.G. Koenders
Antwoorden van de heer Verhagen, minister van Buitenlandse Zaken en de heer Koenders, minister voor Ontwikkelingssamenwerking op vragen van de leden Van Dam en Waalkens (beiden PvdA) over Zimbabwe.
Vraag 1
Heeft u kennisgenomen van het bericht dat president Mugabe van Zimbabwe door Human Rights Watch ervan wordt beschuldigd voedselhulp te gebruiken voor politieke chantage van de Zimbabwaanse bevolking?
Antwoord
Ja
Vraag 2
Zo ja, op welke wijze wordt voedselhulp door het regime van Mugabe gebruikt om een deel van de eigen bevolking te chanteren? Welke mogelijkheden ziet de regering om dergelijk misbruik te stoppen?
Antwoord
De regeringspartij van president Mugabe staat er om bekend dat zij met het uitdelen van landbouwmaterieel, zaaigoed en ook voedsel tijdens verkiezingstijd stemmen probeert te winnen. Ondanks de economische instorting weet de regering, met name door het bijdrukken van geld, hier eigen middelen voor vrij te maken. Deze praktijken vormen een belangrijk element van de kritiek die de internationale gemeenschap heeft op het bestuur van Zimbabwe. Dit is tevens een van de redenen dat Nederland en de EU hebben besloten dat zij geen ontwikkelingshulp meer geven aan de regering van Zimbabwe, totdat het handelt volgens internationaal aanvaarde beginselen op het gebied van goed bestuur en mensenrechten.
Vraag 3
Is het waar dat er de garantie is dat de voedselhulp van het World Food Programme (WFP) in Zimbabwe niet voor politieke doeleinden wordt gebruikt? Zo ja, hoe wordt er op toegezien dat voedselhulp van het WFP niet voor politieke doeleinden wordt gebruikt?
Vraag 4
Zijn er andere hulporganisaties die betrokken zijn bij de genoemde wijze van handelen door het regime van Mugabe? Zo ja, is Nederland betrokken bij de financiering van deze hulporganisaties?
Antwoord
De procedures van het WFP zijn er op gericht politisering van de voedselhulp uit te sluiten. Zo worden bijvoorbeeld ‘food monitors’ ingezet bij het registreren van (toekomstige) hulpontvangers en tijdens de feitelijke distributie. Bovendien mogen voedseluitdelingen nooit samenvallen met politieke bijeenkomsten.
De voedselhulp van WFP, waaraan ook Nederland financieel bijdraagt, in 2008 € 5,15 miljoen, wordt voornamelijk via NGO’s gekanaliseerd. Uiteraard hebben bovengenoemde procedures van WFP ook betrekking op de voedselhulp van WFP via deze NGO’s.
Overigens heeft de regering van Zimbabwe alle werkzaamheden van NGO’s in het land opgeschort. Dit heeft ook invloed op de noodhulp die Nederland aan de bevolking van Zimbabwe geeft. Wij zullen de effecten van de maatregel van de Zimbabwaanse regering goed in de gaten houden en zullen ook WFP om verslag vragen. Op dit moment ziet het ernaar uit dat voedselhulpverlening stil komt te liggen. Op de WFP Board vergadering van 11 juni jl. is dit onderwerp nadrukkelijk aan de orde gekomen. WFP zet, in samenspraak met de humanitaire co ördinator, alles op alles om toch een opening voor dit grote probleem te vinden.
Vraag 5
Heeft u tevens kennisgenomen van de arrestatie van de Zimbabwaanse oppositieleider Morgan Tsvangirai? Kunt u dit bericht via uw eigen bronnen bevestigen?
Vraag 6
Zo ja, op welke gronden is hij gearresteerd? Heeft u bij de Zimbabwaanse autoriteiten protest aangetekend tegen de arrestatie van de heer Tsvangirai?
Vraag 7
Wat is uw appreciatie van de recente gebeurtenissen in Zimbabwe? Hoe beoordeelt u de huidige stand van zaken in het licht van de komende tweede ronde van de presidentsverkiezingen?
Antwoord
De heer Tsvangirai is in de week van 2 juni jl. tot tweemaal toe kort aangehouden en daarna weer vrijgelaten. Er was geen sprake van een arrestatie. Deze aanhoudingen zijn naar onze mening onderdeel van een campagne van geweld en intimidatie georganiseerd door de regering van Zimbabwe die tot doel heeft de uitslag van de komende tweede ronde van de presidentsverkiezingen te beï nvloeden. De Nederlandse regering maakt zich daar grote zorgen over.
De gebeurtenissen in de week van 2 juni jl. waren voor Nederland dan ook aanleiding om aan te dringen op een verklaring van de voorzitter van de EU, waarin deze zorg uitspreekt over de omstandigheden waaronder de tweede verkiezingsronde plaatsvindt, met name over de tweede aanhouding van oppositieleider Tsvangirai en de opschorting van humanitaire NGO-activiteiten. Deze verklaring is op 6 juni jl. afgegeven. Eerder heeft Nederland aangedrongen op een stevige veroordeling door EU-ministers van de campagne van geweld en intimidatie tijdens de RAZEB van 19 mei jl.