Uitbreiding Wet BIBOB in strijd tegen georganiseerde criminaliteit
Vastgoed- en grondtransacties waarbij de overheid betrokken is als civiele partij, komen onder de Wet bevordering integriteitsbeoordelingen openbaar bestuur (BIBOB) te vallen. Daarmee wordt voorkomen dat overheden ongewild met malafide partijen in zee gaan. Ook het exploiteren van speelautomaten, het exploiteren van een headshop en het importeren van vuurwerk komen onder de BIBOB.
Om vermenging van onder- en bovenwereld tegen te gaan, krijgen burgemeesters de bevoegdheid bedrijven te sluiten waar niet alleen legale maar ook illegale activiteiten plaatsvinden. De ministerraad heeft hiermee ingestemd op voorstel van minister Hirsch Ballin van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en van Justitie.
Met de Wet BIBOB kunnen overheden (vooral gemeenten) de achtergrond van een bedrijf of persoon onderzoeken voordat een vergunning of een subsidie wordt gegeven of een overheidsopdracht wordt gegund. Als er sprake is van criminele antecedenten of onduidelijke financiële constructies kan de vergunning, de subsidie of de opdracht worden geweigerd. Zo wordt voorkomen dat de overheid ongewild criminaliteit ondersteunt en een vermenging van boven- en onderwereld ontstaat. Bij het onderzoek naar de achtergrond van een bedrijf of persoon kan de gemeente hulp vragen aan het landelijk Bureau BIBOB, dat een advies uitbrengt.
De BIBOB-wetgeving geldt alleen voor bepaalde branches en activiteiten: bij horeca-, bouw-, afval- en transportvergunningen, in de transportbranche, bij woningbouwcorporaties, coffeeshops, bordelen en smart- en growshops. Voor aanbestedingen geldt de Wet BIBOB in de branches bouw, milieu en ICT. Na de uitbreiding komen daar het exploiteren van speelautomaten, het importeren van vuurwerk, headshops en vastgoedtransacties met een overheid bij. Voor bijvoorbeeld belwinkels en avondkappers is geen vergunning nodig, waardoor ze tot nu toe niet onder de Wet BIBOB vallen. Verschillende gemeenten vermoeden dat dit soort winkels zeer vatbaar is voor criminele beïnvloeding en dat criminelen uitwijken naar dit soort branches. Daarom krijgen burgemeesters de mogelijkheid ook BIBOB-onderzoek te doen naar bedrijven die geen vergunning van de gemeente nodig hebben. Als uit onderzoek blijkt dat een bedrijf malafide is, kan de burgemeester zo’n bedrijf sluiten.
Een aantal verbeteringen en aanpassingen moet de BIBOB voor gemeenten makkelijker maken en de rechtsbescherming van bedrijven en personen verbeteren.
- Er komt een landelijk register met een overzicht van alle uitgevoerde BIBOB-onderzoeken van de laatste twee jaar en de uitkomst daarvan. Zo kan een gemeente weten dat een andere gemeente al eerder een onderzoek naar een bedrijf of persoon heeft gedaan.
- Burgemeesters kunnen rechtstreeks justitiële en strafvorderlijke gegevens van bedrijven en personen krijgen in alle BIBOB-sectoren.
- De termijn voor het landelijk Bureau BIBOB om een advies te geven wordt verlengd van vier naar acht weken, met een verlengingsmogelijkheid van vier weken.
- Veel gemeenten maken in bezwaarprocedures gebruik van externe bezwarencommissies. Ook die externe commissies krijgen de mogelijkheid adviezen van het landelijk Bureau BIBOB in te zien.
- Wie bezwaar maakt tegen een weigering van een vergunning, subsidie of opdracht, krijgt recht op een afschrift van het advies van het landelijk Bureau BIBOB.
De ministerraad heeft ermee ingestemd het wetsvoorstel voor advies aan de Raad van State te zenden. De tekst van het wetsvoorstel en van het advies van de Raad van State worden openbaar bij indiening bij de Tweede Kamer.