Kamerbrief inzake geannoteerde agenda van de Raad Algemene Zaken en Externe Betrekkingen van 15 en 16 oktober 2007
Graag bieden wij u hierbij de geannoteerde agenda aan van de Raad Algemene Zaken en Externe Betrekkingen van 15 en 16 oktober 2007.
De minister van Buitenlandse Zaken,
Drs. M.J.M. Verhagen
De staatssecretaris voor Europese Zaken,
Drs. F.C.G.M. Timmermans
Geannoteerde agenda van de Raad Algemene Zaken en Externe Betrekkingen (RAZEB) van 15 en 16 oktober 2007
Versterking EU disaster response
Op verzoek van Griekenland is de versterking van de EU disaster response geagendeerd. Naar verwachting zal Griekenland, naast financiele steun voor door de bosbranden getroffen boeren, pleiten voor een communautisering van de Europese samenwerking op het gebied van burgerbescherming en crisisbeheersing door middel van het opzetten van een Europese reactiemacht voor civiele bescherming. Nederland is hier geen voorstander van. Crisisbeheersing en civiele bescherming moeten op een zo laag mogelijk niveau i.c. lokaal of nationaal worden georganiseerd en zijn dus in principe een lokale of nationale aangelegenheid. Verder is Nederland van mening dat juist de recente Griekse bosbranden de bestaande Europese solidariteit hebben aangetoond, alsmede de capaciteit van de EU om op een dergelijke ramp te reageren.
WTO / Doha
Afhankelijk van ontwikkelingen in Genève, zal Commissaris Mandelson de RAZEB mogelijk informeren over de stand van zaken in de WTO-Doha besprekingen.
Nadat overleg in G4-verband tussen EU, VS, India en Brazilië eind juni in Potsdam mislukte, heeft DG WTO Lamy het initiatief in de Doha besprekingen naar zich toegetrokken. Concreet resultaat was de presentatie op 17 juli van concept-onderhandelingsteksten van de voorzitters van de onderhandelingsgroepen over non-agricultural market access (NAMA) (Stephenson) en landbouw (Falconer). De teksten geven bandbreedtes voor de modaliteiten die voor hoofdrolspelers in de onderhandelingen doorslaggevend zullen zijn.
Beide teksten zijn de afgelopen weken in verschillende formaties in Genève besproken, maar de vooruitgang in de onderhandelingen is beperkt. Eind oktober worden nieuwe teksten voor landbouw en NAMA verwacht; dan zal waarschijnlijk ook een tekst over diensten worden gepresenteerd. De EU heeft benadrukt dat de onderhandelingen ook weer over de volle breedte van de Doha-agenda moeten worden opgepakt.
Westelijke Balkan/Kosovo/Servië
De Raad zal spreken over de voortgang van de onderhandelingen die worden geleid door de trojka van de Contactgroep tussen Belgrado en Pristina over de status van Kosovo. De volgende bijeenkomst van de onderhandelingstrojka met de partijen staat gepland op 14 oktober in Brussel. Naar verwachting zal het EU-lid van de trojka, de heer Ischinger, de Raad informeren over de uitkomsten van deze bijeenkomst. Nederland zal in de discussie bepleiten al het mogelijke te doen om deze onderhandelingen tot een succes te maken.
Verder zal de Raad kennisnemen van de stand van zaken omtrent de onderhandelingen rond een Stabilisatie en Associatie Overeenkomst (SAO) met Servië. De Europese Commissie verwacht op korte termijn de technische onderhandelingen voor een SAO met Servië af te ronden.
De Hoofdaanklager van het Joegoslavië Tribunaal, Carla Del Ponte, zal naar aanleiding van haar bezoek aan Belgrado van 20 en 21 september jl. de Raad informeren over de vooruitgang van Servië bij de samenwerking met het Tribunaal. Nederland zal de voorwaarde van volledige samenwerking van Servië met het Tribunaal voor de uiteindelijke afsluiting van de SAO-onderhandelingen blijven benadrukken.
Voor het verslag van de besprekingen over Kosovo tijdens de AVVN verwijs ik u graag naar de brief terzake die uw Kamer vóór het Algemeen Overleg over de Razeb zal toegaan.
Voorbereiding EU Rusland top 26 oktober
De Raad zal vooruitblikken op de EU-Rusland-Top die op 26 oktober plaatsvindt in Mafra (Portugal). Tijdens deze Top wil de EU met Rusland spreken over onder meer de situatie in Rusland in de aanloop naar de Doema- en presidentsverkiezingen en over de vooruitgang in de samenwerking binnen de vier gemeenschappelijke ruimten (economie; vrijheid, veiligheid en justitie; buitenlandse veiligheid; onderzoek en onderwijs). Daarnaast zal tijdens de Top gesproken worden over de aanstaande toetreding van Rusland tot de WTO en over actuele internationaal-politieke onderwerpen zoals Kosovo, Iran, Afghanistan en het Midden-Oosten.
Nederland hecht belang aan een goed verloop van de EU-Rusland Top, mede gezien het toegenomen economische en politieke gewicht van Rusland in de internationale gemeenschap. Tegelijkertijd blijven voor Nederland met name mensenrechten en persvrijheid belangrijke punten in de relaties met Rusland. Nederland is daarom voorstander van een constructief-kritisch engagement met Rusland.
Libië
De Raad zal op verzoek van België spreken over de toekomstige relatie van de EU met Libië na beëindiging van de detentie van de Bulgaarse verpleegsters en de Palestijnse co-assistent. De EU wil de betrekkingen met Libië aanhalen nu de verhoudingen verder zijn genormaliseerd. Op termijn zal de EU bezien in hoeverre de betrekkingen met Libië kunnen worden ingekaderd in het Barcelona-proces en het Europese Nabuurschapsbeleid.
MOVP (Midden-Oosten Vredes Proces)
De Raad zal spreken over de recente ontwikkelingen in het Midden-Oosten, zowel over de relatie Israël – Palestijnse Gebieden, als over de politieke toestand in Libanon.
De relatie tussen Israël en de Palestijnse autoriteit staat in het teken van de voorbereidingen van de aanstaande internationale bijeenkomst over het M idden-Oosten die de VS in november willen organiseren (waarschijnlijk in Annapolis) in aanwezigheid van onder meer het Kwartet. Daarnaast worden de verhoudingen gedomineerd door de aanhoudende spanning tussen enerzijds Israël en de Hamas-beweging in Gaza, anderzijds tussen Palestijnen onderling (Hamas in Gaza versus de Palestijnse Autoriteit op de Westelijke Jordaanoever).
Ook de politieke situatie in Libanon blijft onverminderd gespannen. Saoedische en Franse bemiddeling heeft vooralsnog niet geleid tot een doorbraak in de politieke impasse. De verkiezing van een nieuwe President is uitgesteld en daarmee is het gewenste herstel van de bestuurlijke eenheid van het land nog steeds onzeker.
Nederland is voorzichtig optimistisch over de voortgang van de besprekingen tussen premier Olmert en president Abbas, en steunt de actieve rol van de EU als lid van het Kwartet bij de voorbereidingen van de november-bijeenkomst. Het is van belang al te hoge verwachtingen te temperen. Tegelijkertijd dringt Nederland aan op verbetering van de humanitaire situatie in Gaza. Daarnaast is ook aandacht gewenst voor de stabilisering van de politieke en veiligheidssituatie in Libanon.
Iran
De Raad zal de laatste stand van zaken ten aanzien van het Iraanse nucleaire dossier bespreken. Op 28 september jl. gaven de ministers van Buitenlandse Zaken van de permanente leden van de Veiligheidsraad en Duitsland een gezamenlijke verklaring uit. Zij stelden hierin overeengekomen te zijn de tekst voor een derde sanctieresolutie van de Veiligheidsraad af te ronden en die in stemming te brengen ténzij rapportages van HV Solana en DG IAEA El Baradei van november a.s. een positief resultaat laten zien. Op 3 oktober jl. stuurde de Franse minister Kouchner zijn EU-collega’s een brief waarin hij ertoe oproept om - parallel aan de lopende onderhandelingen in de Veiligheidsraad - alvast de mogelijkheden voor voor nieuwe maatregelen in EU-verband na te gaan.
Minister Kouchner stelt daarbij met name te denken aan mogelijke maatregelen op economisch en financieel terrein. Minister Kouchner argumenteert dat het van het grootste belang is dat de EU thans zijn vastbeslotenheid toont en een voorbeeld stelt door het initiatief voor krachtige maatregelen te nemen om de druk op Iran op te voeren.
De Nederlandse inzet is erop gericht om langs diplomatieke weg te bevorderen dat Iran de VN-Veiligheidsraadsresoluties alsnog onverkort en onverwijld uitvoert. Indien Iran in gebreke blijft, heeft Nederland een voorkeur voor verdergaande sancties in VN-verband. Indien dat niet kan, moet de Europese Unie kijken naar mogelijkheden om sancties aan te scherpen, samen met de Verenigde Staten en andere gelijkgestemde landen als Japan en Australië.
Conform het verzoek van de Vaste Commissie voor Buitenlandse Zaken zal de Tweede Kamer voorafgaand aan het Algemeen Overleg Midden-Oosten een separate brief ontvangen over de actuele ontwikkelingen ten aanzien van Iran.
Irak
De Raad zal mogelijk tevens spreken over Irak. Het Voorzitterschap kan daarbij verslag doen van de ontmoeting op hoog niveau die op 22 september jl. en marge van de AVVN plaatsvond. Aan de bijeenkomst namen onder meer de buurlanden van Irak, de permanente leden van Veiligheidsraad en de leden van de G-8 deel. De EU werd vertegenwoordigd door het Portugese voorzitterschap, de Commissie en SG/HV Solana. Er werd onder andere gesproken over de versterking van de rol van de VN in Irak, de wijze waarop de internationale gemeenschap de Iraakse regering kan ondersteunen en over de problematiek van Iraakse vluchtelingen en intern ontheemden. Begin november zal in Istanboel een ‘uitgebreide’ buurlandenconferentie plaatsvinden, waaraan min of meer dezelfde landen en organisaties zullen deelnemen.
Nederland hecht grote waarde aan de inspanningen van de VN bij de advisering en ondersteuning van de Iraakse regering. Dit betreft terreinen als de politieke dialoog, humanitaire hulpverlening, het bevorderen van mensenrechten en het versterken van de rechtstaat. Nederland hoopt dat het recentelijk hernieuwde mandaat van de VN-missie in Bagdad er toe zal leiden dat de VN deze rol kan versterken ter bevordering van het politieke proces en nationale verzoening.
Tsjaad/CAR
De Raad zal algehele situatie in Tsjaad en de Centraal-Afrikaanse Republiek (CAR) bespreken, mede in het licht van de ontwikkelingen in het naburige Darfur. In dit kader zal de Raad tevens spreken over de voorgenomen militaire EVDB-operatie in Tsjaad/CAR voor de duur van één jaar.
De beoogde EVDB-operatie, die gestoeld is op VNVR-resolutie 1778 van 25 september jl. heeft als doel om gedurende één jaar bij te dragen aan: (i) de bescherming van burgers in onveiligheid (met name vluchtelingen en ontheemden), humanitaire organisaties en VN-personeel en (ii) de stabiliteit in de aan Darfur grenzende delen van Tsjaad en de CAR. Deze missie zal nauw samenwerken met de tegelijkertijd op te starten civiele VN-politiemissie MINURCAT in dit gebied en steeds contact onderhouden met lokale autoriteiten. Nederland is voorstander van deze missie, die een belangrijke bijdrage zal moeten vormen aan de noodzakelijke regionale aanpak van het conflict in Darfur en aangrenzende gebieden.
Birma/Myanmar
De Raad zal spreken over de recente ontwikkelingen in Birma en zal een besluit nemen over aanscherping van Europese sancties inzake Birma.
Nederland heeft zich in EU-overleg, mede in lijn met de wensen van uw Kamer, zeer nadrukkelijk ingezet voor een snelle implementatie van aanvullende (sanctie-) maatregelen tegen Birma, nu het er naar uitziet dat sanctiemaatregelen in VN-kader op korte termijn geen optie vormen, zoals een VN-wapenembargo. Zoals tevens gemeld in de brief aan uw Kamer op 4 oktober jl, heeft Nederland tijdens diverse bijeenkomsten in EU-verband ingezet op zowel een uitbreiding van het bestaande pakket aan sancties (visumlijst/bevriezing van tegoeden/ investeringsmaatregelen) als instelling van aanvullende sancties op onder andere handels-economisch terrein. Hierbij is het Nederlandse uitgangspunt dat sancties gericht moeten zijn tegen het militaire regime en bevolking zo veel mogelijk moeten ontzien.
Verslechtering van de situatie in Zimbabwe
De Raad zal de verslechtering van de politieke en economische situatie in Zimbabwe bespreken. Het Verenigd Koninkrijk zal mogelijk voorstellen één van de Europese ministers van Buitenlandse Zaken aan te wijzen als speciaal gezant voor Zimbabwe. Hoewel Nederland het idee van een dergelijke speciaal gezant graag wil overwegen, moet daarbij een aantal punten zorgvuldig worden afgewogen. Met name politiek is er een groot afbreukrisico, omdat de gezant zeer waarschijnlijk niet door de Zimbabwaanse autoriteiten zal worden ontvangen (zelfs een gezant van de Afrikaanse Unie is al eens de toegang geweigerd) en er niet in zal slagen om vó ór de RAZEB van 19 november met een oplossing te komen voor het probleem van de mogelijke aanwezigheid van president Mugabe op de EU-Afrika top.
IGC
En marge van de RAZEB van 15-16 oktober zal de Intergouvernementele Conferentie voor het eerst op het niveau van de ministers bijeen komen. Een concept tekst van het Hervormingsverdrag zal voorliggen, zoals opgesteld door de op 23 juli jl. aangevangen Intergouvernementele Conferentie (IGC) op het niveau van de Juridische Experts. Het voorzitterschap wil politieke overeenstemming bereiken over het Hervormingsverdrag op de informele Europese Raad van 18-19 oktober. Doel van het nieuwe Hervormingsverdrag is het verbeteren van de effectiviteit en de democratische legitimiteit van de uitgebreide Unie en de samenhang van haar externe optreden. Het kabinet ziet het als primaire inzet dat overeenstemming wordt bereikt over het Hervormingsverdrag op de informele Europese Raad, in overeenstemming met het gedetailleerde IGC-mandaat zoals vastgesteld tijdens de Europese Raad van juni 2007.